d o it, atque ad extendenda diei fpatia ferventior A cit Orionas : quia roborata fide univerfalis Eccle-
' ~ ■ ' n. ---- ’ T--1..... fiæ, contra procellas mundi edidit Martyres. Editis
quoque Orionibus, protulit Hyadas : quia
çonvalefcentibus contra adverfa Martyribus, ad
mfundcndam ariditatem humanorum cordium,
do6trinam contulit magiftrorum.Ifti itaque fiint afexurgit.
Qm itaque poft Orionas Hyadum nomine
, nifi Do&orcs fan&a: Ecclefix defignan-
tur ? Qinfabdu&is Martyribus , eo jam tempore
ad mundi notitiam venerunt, quo fides cla-
rius elucet , 8c repreffa infidelitaris hiemc , altiùs
per corda fidelium fol veritatis calet. Qui trorum fpiritalium ordines, qui dum fummisvirremota
tempeftate perfecutionis , * expletis no-
6tibus longx infidelitatis , tunc fan&se Ecclefire
exorti fiint, cum ei jam per credulitatisvernum
lucidior annus aperitur. Nec immerito Docto-
res fan&i Hyadum nuncupation fignantur. Gra:-
co quippe eloquio uWc pluvia vocatur, 8c Hyades
nomen a pluviis acceperunt, quia orta: protutibus
eminent, Temper ex fupernis lucent.
17. Sed poll ifta quia reftat, nifi ut fanfta Eccle- Qu* fâncti.-
fia laboris fui fruftum recipiens, ad videnda fu- J"nc
pernæ patriæ intima pervemat ? Unde apte, quia pat ?
dixit, J$ui facit t^Arfturum , dr Orionas , dr Hyridas
; protinus addidit : Et interiors s^Aufiri. Quid y s
namque in hoc loco Auftri nomine , nifi fervor
cul dubio imbres ferunt. Bene ergo Hyadum ap- D fanfti Spiritus defignatur ? quo dum repletus quif
Deut. 32. 2.
J/ui.s.s.
pellatione exprefii funt, qui ad ftatum uni ver la-
lis Ecclefiæ , quafi in cæli faciem dedu6ti fuper
arentem terram humani pebtoris , fan6tæ prædi-
cationis imbres fuderunt. Si enim prædicationis
fermo pluvia non effet, Moyfes minime dixiflet:
Expettetur Jicut pluvia eloquium meurn : nequaquam
per Ifaiam Veritas diceret : cMandabo nu-
bibus , ne pluant fuper eam imbrem : atque hoc,
quod paulo ante protulimus : Jguamobrcm prohibita
funt bflella pluviarumiDum ergo Hyades cùm
pluviis veniunt, ad cæli fpatia altiora fol duci-
tur : quia apparente Do&orum feientia , dum
mens noftra imbre prædicationis infunditur, fidei
que fuerit, ad amorem patriæ fpiritaîis ignefeit,
Unde 8c fponfi voce in Canticorum canticis di-
citur ; Surge ^Aquilo, dr veni t^Aufter, per fia h or- cm, 4.t(
turn meum, dr fluent aromata iüius. Auftro quip- f
pe veniente, Aquilo fiirgens recedit, cùm adven-
tu fàn6ti Spiritus cxpulfus antiquus hoftis, qui in
torpore mentem conftrinxerat, deferit. Atque
hortum fponfi Aufter perflat, ut aromata defluant :
quia nimirum dum fanâam Ecclefiam donorum
fuorum virtutibus Spiritus veritatis impleverit,
ab ea longe latéque odores boni operis fpargit.
Interiora ergo Auftri , funt occulti illi Angelb-
rdines, 8c fecretiflimi patriæ cæleftis ûnus,
calor augetur. Et pcrfufa terra ad fruftum pro- C quos implet calor Spiritus-fan6ti. Illuc quippe Sanficit,
cùm lumen ætheris ignefeit : quia uberiùs
frugem boni operis reddimus, dum per fàcræ e-
ruditionis flammam in corde clariùs ardemus.
Dumque per eos diebus fingulis magis magifque
feientia cæleftis oftenditur , quafi interni nôbis
luminis vernum tempus aperitur : ut novus fol
noftris mentibus rutilet, 8c eorum verbis nobis
c cognitus, feipfb quotidie clarior micet.c Urgente
etenim mundi fine, fuperna feientia proficit,
8c largiùs cum tempore excrefcit. Hinc namque
h per Danielem dicitur : Eertranfibunt plurimi, dr
multiplex erit feientia. Hinc Johanni in priori par-
.. te revelationis Angélus dicit : Signa , qua locuta
&orum animæ 8c mine corporibus exutæ , 8c poft
corporibus reftitutæ perveniunt, 8c S quafi aftra in
abaitis occultantur. lbi per diem quafi in meri-
diano tempore, ardentiùs folis ignis accenditur :
quia conditoris claritas , mortalitatis noftræ jam
preffa caligine , manifeftiùs videtur ; 8c velue
fphæræ radius ad fpatia altiora fè elevat, quia de
femetipfa nos veritas fubtiliùs illuftrat. Ibi lumen
intimæ contemplationis fine interveniente cerni-
tur umbrâ mutabilitatis : ibi. calor fummi luminis
fine ulla obfçuritatc corporis : ibi invifibiles Ange-
lorum chori quafi aftra in abditis emicant, quæ eo
nunc ab hominibus videri nequeunt, quo fiammâ
funt feptem tonitrua. Cui tarnen in ejufdem reve- D veri.luminis altiùs perfunduntur. Valde itaque miiationis
termino præcipit, dicens : Ne fignaveris
verba prophetia libri hui us. Pars quippe revelationis
anterior fignari præcipitur,terminus prohibetur:
quia quidquid in fandtæ Ecclefiæ initiis latuit, finis
d quotidie oftendit. Nomiulli verb à Græca d littera
quæ y dicitur, Hyadas nuncupatas arbitrantur.
Quod fi itaeft,fignificationi quam diximus,contra-
rium non eft. Dodores enim his ftellis non incon-
venienter expreffi fiint, quæ à litteris nomen tra-
hunt. Sedquamvis Hyades abejufdem litterævi-
fionenon diferepent, ccrtum tamen eft, quia mroç
c imber dicitur, c 8c ortæ pluvias apportant.
16. Virigitur fandus redemtionis noftræ ordi-
nem InEcclefia contemplatus admiretur , atque admirans
fuHcrunt AMartyrcs,
poft graditur fuper fluctus maris : qui facit <Jkrfturum,
Dodorcs. £ Orionas, & Hyadas. Extenfis etenim cælis Do-
minus formavit Ardurum : quia in honorem de-
dudis Apoftolis , in cælefti converfatione fun-
davit Ecclefiam. Formato quoque Arduro, fe-
“ I ta Fere omnes mff. nofti i, non ut Icgitur in edit, expletis longis
noUibus infidelitatis. In folo Gemet. habetur, expletis longis metis infi-
delitatibus.
b Non Icgiturftellt, lcd JlilU, turn in Hcbraico fonte, turn in vul-
gata tanflationc, am in aliis live verfionibus, live paraphrafibus. In
Græca autem interprétâtione, neutra vox occurrit. Manifcftum tamen
çfc Grcgorium ita lcgiflc.
rum eft, quod miflis Apoftolis Dominus cxlos te-
tendit,quod temperatis perfecutionum tumoribus,
maris fludus gradiens repreflit, quod folidata Ec-
clefia Ardurum ftatuit, quod roboratis contra adverfa
Martyribus, Orionasmifit, quod repletisin
tranquillitate Dodoribus,Hyadas prjebuitffedpoft
h.xc valde eft admirabile, quod finum nobis cx-
leftis patriie quafi interiora Auftri prseparavit.
18. Pulcrum eft hoc omne , quod quafi in cx- Sanflorum
li facie de divina difpenfatione cernitur; fed Ion-
ge illud , 8c incomparabiliter pulctius, ad quod prxmiorum..
invifibiliter pervenitur.Unde bene iterum fponfus
in fponfte fua: laudibus dicit: Jpuam pulcra es arnica cant. +. ij
me a, quam pulcra f oculi tut columbarum, abfque
exclamet , dicens : £)ui ex tendit coelos folus, dr ^ eo quod intrinfecus latet. Pulcram narrat, 8c pul
cram replicat : quia alia ei eft pulcritudo morum,
in qua nunc cernitur ; atque alia pulcritudo præ-
miorum , in qua tunc per conditoris fui Ipeciem
fublevabitur. Cujus videlicet membra omnes
e led i, quia ad cunda fimpliciter incedunt, ejus
* Lyran. & Bigot, vergente.
i Inédit. Gil. Vatic. & Guff, qui ypfilon dicitur. Expriminus le*
ûionem præccdentium quæ eft & mis.
« Ita meliorcs mis. Atediti, eo quod exorti.
s Mis. Corb. Germ. & German, puant. ,
s Ita vet. edit, cum Vindoc. Gemet. Lyran. Bigot. Utic. Longip.
&c. quorum loco Coc. 8c al. edit, poluerunt, quafi tnjîuftri abditis,
I a p - X I I .
■ ” • 1 H ïM)ct opera ra-
Bun.iuisobliu-
R-kcmio quare
Hamus.
■ C A PU T
“t gratiæ
uim (æpC
inputet,
297
oculi columbarum vocantùr : qui magna luce
irradiant, quia 8c fignorum miraculis corufcant.
Sed qüalntum eft omne hoc miraculum, quod vi-.
deri poteft ? Illud de internis miraculum eft mi-
rabilius, quod videri nunc non poteft. De quoil-
lic apte fubditur : cHbfque eo quod intrinfecus latet.
Magna quippe gloria aperti operis, fed longé
incomparabilis occultæ remunerationis. Quod ergo
per beatum Job aftrorum nomine, hoc Salomons
vocibus oculorum appellatione fignatur : 8c
quod per Salomonem dicitur : ^yibfque eo quod
intrinfecus latet ; hoc nobis beatus Job intimât,
cùm Auftri interiora commendat. Sed ecce vir
i fandus exteriora a mirans, interiora confiderans,
aperta narrans, occulta penetrans, omne quod interims
exteriufque agitur , dicere conatur : led
opera fummæ magnitudinis quando explicet lingua
carnis ? Unde 8c apte mox hæc eadem ope-
» ra meliùs h deficiendo comprehendit,dicens :
Jpui facit magna, dr inferutabilia, dr mirabilia ,
quorum non efi numerus.
19. Divinæ fortitudinis. fada tuncveriùs cxple-
mus , cùm hæc nos explere non poffe cognofci-
mus : tune facundiùs loquimur , cùm ab his ob-
ftupefeendo reticemus. Ad narranda quippe Dei
opera habet defedus nofter , quàm fufficicnter
Txerat linguam fuam ; ut quæ comprehendere ido-
neè non valet, hæcidoneè mutus laudet.Unde bene
per Pfalmiftam dicitur : Laudate eum in poten-
tatibus ejus , lauàate eum fecundiim multitudinem
magnitudinis ejus. Ille quippe Dominum fècun-
dùm multitudinem magnitudinis ejus laudat, qui
fe fuccumbere in ejus laudis expletione confiderat.
Dicat ergo : Jpui facit magna , & inferutab ilia,
dr mirabilia, quorum non efi numerus .-videlicet magna
virtute, inferutabilia ratione, innumerabilia
multiplicitate. Divina ergo opera, quæ explere
dicendo non potuit, facundiùs deficiendo defini-
vit. Sed in confideratione rerum cur longe extra
nos ducimur, qui hoc ipfiim quoque, quod erga
nos agitur,ignoramus ? Unde 8c apte fubjungitur;
Si venerit ad me , non videbo eum : dr f i abie-
rit, non intelligam.
/ 2.0. Seclufiim quippe ab internis gaudiis genus
humanum, exigente culpa, mentis oculosperdi-
dit : 8c quo meritorum fiiorum paifibus graditur,
nefeit. Sæpe enim domàm gratiæ eft, quod iram
députât : 8c fæpe divinæ diftri&ionis ira eft, quod
gratiam putat. Nam plerumque gratiam æftimat
dona virtutum : 8c tamen eiftlem donis elatus cor-
ruit. Plerumque velut iram metuit adverfa ten-
tationum : 8c tamen eifdem tentationibus preffus,
ad virtutum euftodiam cautior exurgit. Quis e-
nim Deo fe propinquare non æftimet, cùm fii-
pernis éxerefeere fe muneribus agnofeit, cùm vel
ptophetiæ donum, vel doftrinæ magifteriumper-
cipit, vel ad exercendam curationis gratiam con-
valefcit ? Et tamen fæpe mens dum de virtutis fuæ
fecuritatereiblvitur, infidiante adverfario, inopi-
natæ culpæ telo perforatur : 8c inde à Deo in æ-
ternura longé f it , unde ei ad tempus fine caute-
lx euftodia propinquavit. Et quis fe dereli&um
jam gratia divina non deputet, cùm poft experi-
mentum munditiæ laccfliri fe carnis tentationibus
videt, inhonefta ad animum congeri, Séante
cogitationis oculos , nonnull%improba 8c im-
* Sic kg. cum mff. Turon. Vindoc. Corb. Germ, omnibus Norman.
ubi exculi, nominans.
.b Mff. Anglic. Norman. Corb. Germ. Vindoc. Bellov. &c. ita ha-
A munda verfari ? Et tamen cùm fatigant ifta, nec fu-
perant, nequaquam per pollutionem trucidant,
fed per humilitatem fervant : ut infirmum fc animus
in tentatione deprehendens, totum fe ad di-
vinitatis adjutorium conférât , 8c fui fiduciam
funditus amittat ; ficquc fit, ut inde altiùs Deo
inhæreat , unde fe à Deo profundiùs cecidiffe
fufpirabat. Acceffus igitur receffufque D e i, à
mente noftra minimè cognofcitur, quoufque rerum
alternantium finis ignoratur : quia 8c de tentatione
incertum eft, utrùmprobet, an trucider i
8c de donis nequaquam deprehenditur utrum
hîc defertos remuncrent, an in via nutriant, ut
ad patriam perducant. Homo ergo ab internis
® gaudiis femel expulfus, claufas contra fe januas
fecreti fpiritaîis afpiciat , atque ad femetipfum
foras proje£tus in carne gemat, 8c cæcitatis fuæ
damna confiderans, dicat : Si venerit ad me, non
videbo eum : dr f i abierit, non intelligam. Ac fi
apertè dcploret, dicens : Poftquam femel fpon-
tc oculos perdidi , quoniam quæfitæ no61 is cæ-
citatem patior, nec ortum jam, nec occafum Colis
agnofeo. Et tamen homo, qui infirmitatis poe-
nâ premitur , 8c cæcitatis fuæ caligine gravatur,
ad fiipernæ lucis judicium properat, ut fiiorum
a6luum rationcm reddat. Unde 8c mox fubditur :
Si repente interroget, quis refpondebit ei ? ■ Verfitz,
zi. Repentè Deus interrogat, cùm nos ad dif- C aput
tridionem fiii examinis inopinatos vocat. Sed in- XIV.
terrogationi illius refpondere homo non fufficit : r e c. nu.
quia fi remota tune pietate difeutjeur, in illo exa- Dco )uclic.an«
mine ctiam juftorum vita fuccumbit. Vel certè rcfpondcrchot
interrogat, cùm duris nos perculfionibus pulfat : ™° n°n
ut cum mens noftra magna de fe in tranquilïita- CIC‘
te æftimat, femetipfam veraciter qualis f it , in
perturbatione deprehendat. Et plerumque quoniam
percutitur, gémit: led refpondere non fufficit,
quia 8c ipfa ei perculïionis fuæ adverfitas dif-
plicet : fed tamen femetipfum homo confiderans,
tacet, 8c divina judicia difeutere metuit, quia
effe fe pulverem agnofeit. Unde 8c per Paulum
dicitur : o homo , tu quis es qui refpondeas Deo ? Rm- 2o:
£) Relpondere Deo non poffe convincitur, qui ho-
mp nominatur : quia per hoc quod de humo fum-
tus eft, judicia fuperna difeutere dignus non eft.
Unde hîc quoque aptè fubjungitur:
Vel quis ci dicere potefi, cur ita facts ? ibidem
zz. Au£toris facta temper indifeuffa veneranda C aput
funt : quia injufta effe nequaquam poflunt. Ra- XV.
tionem quippe de occultoejus ' confilio quærere, Dei fifta non
nihil eft aliud quàm contra dus confilium fuper-
bire.Cùm ergo fadorum caufanon deprehenditur, c
reftat ut fub fadis illius cum humilitate taceatur :
quia nequaquam fufficit fenfus carnis, ut fecreta
penetret majeftatis. Qui ergo in fadis Dei ratio-
nem non videt, infirmitatem fuam confiderans, cur
rion videat, rationem vider. Unde & per Paulum
quoque fubféquenter adjungitur : Numqutd di- ibidem
cetjigmentum ei qui fe finxit : Jpgare me fecifii
fie ? Quo enim fe cernit figmenrum divini operis
, eo femetipfum redarguit, ne contra manum
refultet operantis : quia qui benignèwjuod non
erat, fecit, quod eft, injuftè non deferit. Ad femetipfam
ergo in percu/fione mens redeat , 8c
quod apprehendere non valet, non requirat : ne
fi divinæ iræ caufà difeutitur , ampliùs difeuffa
bent ; & quifkm meliùs quam, definiendo , quoi Icgitur iu edicift
‘ Lyran. Utic. Bigot, judicio.
T iij