r d ! é
C A P U T
XXXIII.
Deusetiam in
proipcris me-
tucndus.
yerß.z2.&23.
C a p u t
XXXIV.
Ecclefia ab iis
qua: de mori~
bus vera donc
« vult! s j j
Msligni Spiritus
ablque car-
nis'infirmita-
tc funt condirtrf.
24.
C a p u t
X X X V .
ve&ione pulfantes, dum ftare animum inter ad- A pauper, contra potentes ppprefliis, contra fapiverfa
doritate aggreditur, dicens : Hxc dicit Dominus sxol
Deus Hebrxorum : Vfquequo non vis fubjici mihi ?
Dimitte populum meum, ut facriftcetmihi. Cui dum
plaigs preflus Pharao diceret : Jte ,facriftcate Deo Exod.s.u.
veftro in terra iftat aüda prötinus audoritate ref-
pondit: Non poteft itdfteri ,• d abominationes Mgy- <1
ptiorum immolabimus Domino Deo noftro r’Hinc eft
quod pcccantem regem , Nathan aggreditur:
cui priüs fimilitudinem perpetrat« prxvaricatio-
nis objiciens, eumque reum per proprii judicii vo*
cem tenens, protinus adjiinxit, dicens:. ' . { ^ . 1 ------; i r ------------------- > r — --------^ t j tue Tu es Ule t.xtg.u*?-
incertum videtur : utrum ad hoc lubjundumfic, * vir, qui fecifti hanc rem. Hinc eft, qubd vir Dei
quod intulerat : Numquid dixi ? an certè disjun- ad deftruendam idololatriam, Samariam miflus
Adoa Tà fnumpperriinorriirbiunst /feÀnnCteannrtiina pmr-onmmiirtunrr nq.uma pn«e.r. in- »----- r __ _ _1___*1____ !
crepationem dicatur : Docete me, dr ego tacebo : dr
f i quid forte ignoravi , injhuite me. Quod tarnen
utrique diftindioni convenir : quia ab intelledus
fani tramite per neutram recedit. Sed quia hæc in
tranfeurfu per allegoriam diximus, reftat ut mo-
raliter hiftoriæ verba perferutemur*.
V e t . x x ix.
Rec. XV.
ScnfusMoralis:
Pauperis, op- .
prefli, ac ftulti
propter Deum
qualis fit animus.
deprehendunt , quafi ad me venientes e* ----- " ’ r- -, ^.2. . . ..
entes ftultus dicitur. Tria refpondit , quia nee
rubefeunt» Eoenim ad meveniunt, quo me in
intimis cognofcunt : ibique eos pudor cooperit,
ubi me ftantem fortiter exterior jactura non tan-
git. Sunt verb nonnulli, qui timere Deum nef-
ciunt,nifi cùm vel infe experta , vel in aliis co*
t sqü
pauper eorum fubftantiam nec oppreflus adju-
torium contra robuftos, nec ftultus do&rinam fa»
pientiæ carnalis quærit. San£tus etenirti vir, quia
mente fuper femetipfum rapitur, & pauper ino-
piâ non anguftatur, & oppreflus nihil patitur, &c
gnita adverfitate terrentur : quos profpera per voluntarie ftultus carnalem fapientiam non miraaudaciamdevant,
contraria per infirmitatem tur- tur. Hinc eft enim quod oppreflus alius pauper
bant. Ex quorum feilicet numero amicos fuos. dicit : Aporiamur, fed non deftituimur : per ('e cuti 0- 2. c»r ,
efte beatus Job redarguit, cum protinus fubdit., nem patimur, fed non derelinquimur : dejicimur, |
dicens : W fed non perimus. Hinc eft, I qubd fapientiam fan- à
Nunc veniftis, & modo videntes pla'gam me am d x ftultitiæ infinuans, ait : £>ux ftulta funt mundi, ^Cor.,.i?<
timetis. ■ | e legit Deus : ut confundat fapientes. Et ; Si quit v i - 1. cor. 3 „
49. Ac ft aperte dicat : Ego tunc Deum timui, B de tur inter vos fapiens in hoc ftculo , ftultus fiat, ut
cùm fultus profperis, flagellorum detrimenta non fit fapiens. Hinc & gloriam Oppreffionis , & divifenfi.
Vos autem qui ex amore Deum non me- tiasdefideratæ paupertatis aperiens, dicit: Jpuaft CoT- >->9.
tuiftis, ex fola eum verberis percuflione formida- morientes, dr ecce vivimus .• ut caftigati, dr non
tis. Sequitur: mortifieati ; quafi trifles , femper autem gaud entes
Numauid dix i, Ajferte mihi , dr de fubftantia fient egentes , multos autem locupletantes : tamquam
veftra donate mihi l vel, Liberate me de manu hof nihil habentes, & omnia pofsidentes. ^
ti-s, & de manu robuftorum eruite me l 55. Libet inter hx c oculos mentis attollere b sanftorum
50. Si ad perfonam fanftæ Ecclefiæ hæc ver- & eleebos Dei exteriùs oppreflos , quantæ intriii** éyci.ilis °P’
ba referuntur, quia amicos beati Job hærctico- fecùs arci præfideant videre. Cuncba quippe quæ E ï™ 1*
rum tenere fpeciem diximus, reftè fe aflerit eo- (g foris eminent, occultis eorum obtucibus per deft
rum fubftantia non indigere. Hæreticorum quip* pettum jacent. Nam fuper fe interiùs rapti, in alto
animum fi^unt : & quæque in hâc vita patiuntur,
quafi longe infra labentia atque à fe aliéna confpi-
ciunt : atque, utita dixerîm, dum mente extra car-
nem fieri decertant, pene ipfa quæ tolerant, i<rno-
rant.In horum profedo oculis quidquid temporali-
ter eminet.altum nôn eft. N^m velut in mao-ni verpe
fubftantia, carnalis fapientianon inconvenien-
ter accipitur : qua dum perverse fulciuntur »
quafi in verbis fe divites oftendunt: quam eo fand
a Ecclefia non quierit, quo hanc fpiritali intel-
ledu tranfeendit. Sajpe verb harretici cum per-
verfa de fide aflerunt, nonnulla contra antiquum
hoftem fubtilia de carnis tentationibus loquun-
tur. Nam nonnumquam eo in fe quafi fana membra
operationis oftendunt, quo in fide vul nerati
ferpencis morfu in capite tenentur. Sed fanda Ecclefia
audire ab his mbtilia de tentationibus non
vult, qui dum vera quidam de converfatione aft
tice montis fiti, præfentis vitæ c plana defpreiunt :
feque ipfos per ipiritalem celfitudiném tranfeen-
dentes , fubjeda fibimet intils vident, quæque
per carnalem gloriam foris tumênt. Unde & : nul* Et inargutn.
lis contra veritatem poteftatibus parcunt : fed ^ Potc,la'''
quos attolli per elationem cönfpiciunt, per fpiri- bus llberta5‘
ferunt, ad falfa perfidiie perducunt. Unde rede D tus audoritatem premunt. Hinc eft: enim, quod a
nunc dicitur: Numquid d ixiAjferte mihi; & de deferto Moyfes veniens, ^Egypti regem ex aufubftantia
veftra donate mihi ? v e l, Liberate me de
manu hoftis , dr de manu robuftorum eruite me ?
Manum quippe hoftis, fatanæ fortitudinem vo*
cat : & manum robuftorum, vires malignorum
fpirituum appellat. Quos idcirco robuftos memo-
rat : quia dum abfque carnis infirmitatc funt con-
diti, pravis eorum adnifibus imbecillitas adjunda
non obviât. Hoc verb quod fubditur :
Docete me, & ego tacebo : & f t quid forte igno-
ravi, inftruite me :
51. Sub cujus didindionis libramine pendeat,
jz. Beàtus Job rerum damna pertulerat, mali-
gqorum fpirituum pereuflionibus traditus, dolo-
res vulnerum fentiebat : fed fapientèm Dei ftulti-
tiamdiligens, ftultam mundi fapientiam mentis
delpedu calcaverat. Igitur contra mundi divites
* Compend. i«s& Taron. quod fapientiam tpe ftultam mftnuans.
b Turon. fo eletli Dei exteriùs opprejft, quanti & c.
* Ita i«s Compend. Normanj & Turon. Bcc. Coc. verô genio fuo indulgent
fie mutavit, prefentis vitigaudia plenc, nec à feq. cdit.cfi ca-
Jeroboam rege fiiper altare thura jaciente, non regem
veritus, non formidine mortis preflus, contra
altare intrepidus äudoritatem liberce vocis ex-
ereuit, dicens : Altare, altare , hxc dicit Dominus s.
Deus : Ecce ftlius nafeetur domui David Jofias nomine
: dr immolabit fuper te facerdoies excelforum.
Hinc eft qubd Achab fuperbus idolorum (ervitio
fubadus, cum increpare Eliam prjefumeret, dicens
: Tu ne es ille v ir, qui cOnturbas ifrael ? Elias 3. Rer.it.tr
protinus fuperbi regis ftultitiam, objurgationis li-
berx audoritate percuflit, dicens : Nonegotur-
bavi jfrael; fed tu & domus putris tui, qui derelifiigatuc.
d Gemet. abhomina enim <^gypi. fed recentiori manu . dbhwitu»
uones emm Sec. in muleis aliis reperitur enim.
!j
4. Reg 3.13■
tlii. 1+
Vet. xxiir.
Hxc fanfto-
im libercas
tzdo verita-
tisexiftir ,non
cx vicio elatio-
2 3 7
quiftis mandata Domini , dr fccuti eftis Baalim. A montcm,apprehenditpedes ejus : dr accept t G iez.i,ut
Hinc eft qubd Elifaeus veram magiftri celfitudi-
nem fequens,a Joräm filium Achab ad fe cum Jo-
faphat rege venientem ex reatu perfidijc confu-
dit, dicens : Jguid mihi & tibi eft ? Vade ad pro-
phetas patris tui & matris iux. E t : Vivit Dominus
.exercituum, in cujus confpettu fto, qubd finonvul-
tum Jofaphat regis Judx erubefeerem , nec attendif
fein quidem te, nec refpexijfem. Hinc eft, qubd
ifdem vir Naaman ad fe cum equis &curribus venientem
, ante oftium domüs fixit: & talentorum
copia ac veftium fulto non occurrit; non januam
domüs aperuit, fed ut lavari fepties in Jordane de-
buiflet, per nuntium juflit. Unde & ifdem Naaamoveret
earn, dr ait homo Dei: Dimitte earn, anima
enim ejus in amaritudine eft. Quomodo Elias fu-
perbo regi increpationis verba per tumorem intu-
lit, qui ante ejus currum humilitcr cucurrit, ficut
feriptum eft:: AccinUtfque lumbis currebat ante A- 3. Reg. is.
chab r1Quomodo vir Dei Jeroboam pnefentiam ex
clationpHelpexit, qui arentem dexteram ejus fa-
luti priftinx protinus ex pietate reparavit ? ficut
feriptum eft : Cumquc audijfet rex jermonem homi- 3. Reg. r;.
nis Dei, quem inclamaverat contra altare in Bethel,
extendit manum fuam de altari, dicens: Apprehcn-
dite eum s dr exaruit manus ejus. Et paulo poft :
OravitvirDei facicm Domini; dr reverfa eft manus ibidem c.
man iratus recedebat, dicens: Putabam quod egre- g regis ad eum, dr fatfa eft ficut prius fueYat. Quia
deretur ad me. b Hinc eft, qubd Petrus, cùm eum
facerdotes ac principes etiam per flagella fævien-
tes, in nomine Jefii loqui prohibèrent; cum magna
protinus audoritate refpondit, dicens : Si j u f
tum eft in confpetfn Dei vos potius audire , quam
Deum ,judicate. Non enim pojfumus, qux vidimus
dr andivimus, non loqui. Hinc eft:, qubd Paulus
cum refidentem contra veritatem facerdotum
principem cerneret, eumque minifter illius alapa
percuffiflet, non maledidum perturbatus intulit ;
fed repletus Spiritu, libera voce prophetavit, dicens
: Percutiet te Deus,paries dealbate. Et tu fedens
Cjudicans me fecund'um Legem, dr contra Legem ju bés
me percuti ? Hinc eft, qubd Stephanus contra
enim fuperbia gignere virtutes nefeit ; quanta ex
humilitate prodit vox increpationis , oftenditur
quam figna comitantur. Quomodo Nathan contra 3-R'g. *
E)avid regem per verba increpationis tumuit, qui
cùm increpanda culpa deeflet , in terram fe in
conlpedu ejus S pronus ftravit ? ficut feriptum eft: : g
Nuntiaverunt regi dicentes : Adeft Nathan prop beta.
Cû rnq u e introiffet ante confpetfum regis, adora-
v it eum pronus in terra. Quomodo Moyfes regi Exod. r.
Ægyptio libéré refiftens, eum defpicere potuit,
qui Deo familiariter colloquens, fequentem fe Jethro
cognatum fiium humilis adoravit ? Cujus
etiam confilio tantam obedientiam præbuit, ut
poft fecreta Dei colloquia, magnum lucrum dud
vim perfequentium audoritatem vocis exerere, C ceret, quod foris ab ore hominis audiret.
nec moriturus expavit, dicens : Dura cervice d dr
incircumcifi cordibus & auribus, vos Spiritui ftinffo
reftftitis, ficut patres vejlri dr vos.
54. Sed quia fandi viri ad verba tantæ altitu dims
zelo veritatis, non autem vitio elationis exi-
liunt, ipfi patenter indicant, qui fadis didifque
aliis & quanta humilitate polleant, & erga eos
quos redarguunt, quanta caritate ferveant, ma-
nifeftant. Superbia quippe odium gencrat, humi-
litas amorem. Verba itaque, quæ amor exafpeyy.
Ex aliis ergo fandorum fadis difeimus, quid vet. xxiv.
de aliis penfare debeamus. Sandi enim viri, nec <^i'nacll°f *r}
ex elatione funtliberi, neeex timoré fubmiftl: fed nonpùPcat.°9
cùm reditudo eos ad libertatem vocis erigit, con-
fideratio infirmitatis propriæ in humilitate cufto-
dit. Culpas quippe delinqucntium etfi ex altoin-
crepantes feriunt, femetipfos tarnen apud fefub-
tilius judicantes, quafi in abjedis ponunt : &; quo
prava in aliis infequuntur , eo h ad reprimendos u
fe atrociores redeunt : rurfufque quo fibimer merat,
profedo ex fonte humilicatis manant. Quo- liora agentibus nequaquam parcunt, eo vigilan-
modo ergo Stephanus proferre increpationem per riùs aliéna fada reprehendunt. Quid enim de hu-
elationem potuit, qui pro eifdem quos increpave- mana potentia mirari exteriùs poterunt, qui feme-
rat , ad détériora creîcentibus , feque lapidanti- ^tipfos quoque defpiciunt, etiam cùm intimæ pe-
bus, flexis genibus c oravit, dicens : Domine, ne ^ ne jam arçem fublimitatis apprehendunt. Idcirco
: fiatuas illis hoc peccatum ? f Quo m o do Paulus contra
gentis fuæ facerdotcm ac principem afperitatis
verba fuperbiens jntulit, qui humilitate fe etiam
difcipulorum fervitio fubfternit, dicens : Non e-
nim nojînetipfos prxdicamus , fed Dominum nofigitur
bene foris dijudicant altitudinem terrenx
cclfitudinis : quia intus oculum non gravat pondus
tumoris. Unde & beatus Job cùm in amicis dura
loquentibus terrenamprudentiam,vires,fubftan-
tiamque defpiceret, dicens : Numquid d ix i, Af~
trum Jejiim Chrijhmi : nos autem fervos vejhos per ferte mihi , dr de fubftantia veftra donate mihi ?
Chriftum ? Quomodo Petrus per elationem princi- v e l, Liberate me de manu hoftis ; dr de manu robu-
pibus reftitit, quorum errori comparions, reatum ftorum eruite me ? Docete me, dr ego tacebo ,• dr f t
velut exculat , dicens : Scio quia per ignorantiam quid forte ignoravi , inftruite me : quid de feme-
feciftis, ficut & principes veftri.Deus autem, qui tipfo fentiat, paulb inferiùs manifeftat, dicens:
prxnuntiavit per os omnium Prophetarum patt Cnri- Super pupillum irruitis. Luee itaque clariùs patec, ytrf. 27.
Jlum fnum, implevitfie. Qups ad vitam mifericordi- quantæ fe infirmitatis confpiciat, quem pupillum
ter trahit, dicens : Pcenitemini igitur dr convertimi- £ vocat. Sequitur:
nt,utdeleanturpeccatavejhra.QuomodoElifæus vi- Jjhtare detraxiftis fermonibus veritatis, cum è 2]
vobis nullus fit qui poft it arguere ? i
y6 . Mundus 1 iplè efle à vitiis débet, qui curat C a p u t
aliéna corrigere , ut terrena non cogitet, ut défi- XX X V I.
derc Naaman ex elatione noluit ; qui non Iblùm fe
confpici, fed teneri etiam à mutiere permifit? de
■ qua feriptum eft : Cumque vcnijfct ad virumDci in
a Corb. Gcim.'duo Vindöc.Germ. duo Cómpcnd. Turon. Norman.
4umdtm Achab ad f t cum jofaphat, contra manirèftum S. Script, cïlh-
monium.
b Auftoricatc mfs. Compend. Bellovac. Vindoc. Norm. &c. remo-
vimus hinc, érftans invocaret nomen Dei fu t , ab edit, inferta.
1 Coc. Sc alii lèq. judicas me. Lcgcndum judicans , cx grazeö texd
Ita Compend* Norm. Scc. At editi & incircumcifi corde & auribus,
vos femfer Spiritui 'fanßo rcfifiitis, ficut patres veftri ita ó* vos.
* Gemet. adoravit.
* Additur in Compend. quia nefeiunt quid faciunt.
8 Male Gußkav. protinus.
h Gemet. ad deprimendos fe. rus vindoc. toad reprimendos fe atrociores
reddunt. Ita etiam Norm. pleriquc. z.us eo. . . . atrocités redeunt.
> Vindoc. Bellor. Sc p lurimi, mundus in fetffe.
Mundus ellè
debet qui alios
vult corrige