IN E Z E C H I È L E M P R O P H E T A M
H O M I L I A R U M
L I B E R S E C U N D U S .
T R Æ F A T 1 0 .
i t . »• Ö*
QU o n i a m multis curls prcmentibus, Eze- A
chielis Prophecy librum coram caritate vef-
tra tocum per ordinem perferutari non licuit, bonis
veftris defidcriis.placuit petere, ut faltem extrema
cjus vifio, qua: ei fa&a eft de xdificio in
monte conftituco, qua: & cun&is eft vifionibus
cjus obfeurior , exponi debuiffet. Et quidem vo-
lunrati veftrst me parere neceffc eft: fed duo funt,
qua: hac in re perturbant animum meum. Unum,
quod hsec cadcm vifio'tanta: obfeuritatis nebulis
tegitur, ut vix in ea aliquid intelle&u b interlu-
centc vidcatur. Aliud, quod jam Agilulphum Lan-
gobardorum Regem ad obfidionem noftram fum- B
mopere feftinantem, c Padum tranfifle cognovi-
mus. Unde penfate, fratres carifiimi, dincaligi-
nofis ac myfticis fenfibus penctrarc quid valcac
* In mff. legitur : Incipit liber feettndus homeliamm Smelt Gregorii
Paps, urbis Romo, in extremum partem Escechielis Prophet0, quo funt nu-
mero decern. , . - ■.
k Val-cl. interlucere. Ccteriim dc obfeuritatc prophetne Ezcduclis
conlule qua: diximus in pratfatione.
mensmifera, timoris fui perturbationibus occupa-
ta. Quanto enim circa terrenac plus angitur, tanto c
in his quæ funt cæleftia, minus videt : & pro eo
quod curis fuis extra fe ducitur, valde intus minor
eft, quia ficut feriptum eft : Deprimit terrena sap.,,
inbabitatio fenfum multa cogitantem. Qua: enim
fuperiora penetrare etiam colle&a non fuflicit,
penfate quid agere pôterit divifa ? Scimus autem,
feimus omnes, quia &C fluvius qui in multis rivis
dividitur, a fuo alveo exficcatur. Sed tarnen inter
hæc adeft fuperna gratia. Et fi mentem meam
cogitationum mearum pondera deprimunt, vef-
trorum hanc penna: defideriorum levant. Obfcu-
rum quidem valde eft opus quod aggredimur; fed
ponamus in animo, quia rio&urnum iter agimus.
Rcftat ergo, ut hoc palpando carpamus.
* Norm. Padum tranfire.
4 Codex antiquiffimus Ècdefi* Laudunenfis & alii,
Ebroïe. & Lyran. in leäionibus myfiicis.
* Vulgaci ,plus fatagit.
0 caligoßt.
r ïr f*
Quando &
» H o m i l i a P r i m a .
In expliattione trium priofltm V^erjuum Cap. 4.0. E^echielis, & quarti inchoati , de Chrifto &
Eccleßa, de ele fills-, & de occultis eryi eos Dei judiciis, proeprtirr^ dijfirdur.
T N vivefimo & quinto anno tranfmwrationis mfi C morum captivitatc fubjungit : guartodecimo anno
I ' -&J , i S I ■ . / î_ * ........ » fl nSHESR n n in n p i n . X t r x , in exordio ami, decima menjts, quarto de-
cimo anno pofiquam percujfa ejl civitas, ipjahac die
facia ejl Jitper me manus Domini 3 (fi adduxit me
» *Uuci
. b Di&urus myftica , narrationem hiftoricam
E" prxmittitut figat ex tempore, quod credatur ex
revelatione. Notandum verb quod in exordio li-
bri hujus, quo anno prophetarc cccperit, indica-
in fine verb inferuit , quo extremam vifiopofiquam
percujfa efi civitas. Dndecim quippe an-
nis Sedecias poft captivitatem primam, in qua E-
zechiel Propheta cum Joachin rege du&us eft c in e
Babylonem, in Jerofolymorum urbe regnaverat.
Poft captivitatem verb ejufdcm Sedeciæ, f qua: f
jam fecunda erat urbis captivitas, quartodecimo
anno Propheta vifionem ultimam videbat. Unde-
cim itaque &: quatuordecim funul jun£li, faciunt
viginti &: quinque. Si igitur vifionem primam
nem vidit, itaut cognofci valcat in quot an- D quinto captivitatis prioris anno locutus eft, atquc
nis prophetiac fuac librum c duxerit. Tempus hanc ultimam vigefimo te quinto anno fatftam
namque quo prophetare «epit , inlocutionis fua: fuiffe deferibit: profebto patet quod in viginti
initio pofuit, diccns : o Jperti funt cali , Ó* vidi annis locutionis fua: moras § ufquc ad ultima: vi- g
•vifiones Domini in quinta menfis : ipfe efi annus fionis Cux verba tetendcrit. Nec movere quem-
quintus tranfinigrationis regis Joachin. Nunc verb piam debet quod in medio prophetix fua: volu-
loquitur, dicens : In vigefimo efi quinto anno tranf mine, cum de Babylonico rege loqueretur , vige-
migrationis no fir a. Idem namque Propheta in ca- fimi ac feptimi anni memoriam facit. Qoo in loco
ptivitatc prima cum Joachin regefuerat d inBa- cum nihil dc tempore fux captivitatis interferit,
byloniam tranfdmftus. Nam de fecunda Jerofoly- £ apertè demonftrat, quia cjus Regis tempora dc-
• In ediris, répugnantibus mff. homilia décima tertia
*> Ediri prêter Guffanvil. dicturus myfticam narrationem hiftoricam
pramittit. Prarlucenc nobis mff. Anglic. &c.
‘ Norm.omnes, quibus concinuncedit. Parif. 150J» xji3 ij7i.Sc
iVicic dixerit. Cod. Longip. digefferit.
a Val-cl. cum Norm- in Babylonem. Hie & ubique dcioceps legitur
tam in mff. quam in editis, fi Guffanvil. cxcipia.s, Joachim. Sed feri-
bendum Joachin, au. Joakin, ut in Hcbraicis, Grjecis, ac Latinit exemplaribus
Ezech. Proph. & lib. 4. Regum legitur j ficquc diftinguitur a
patre Joachim difto.
• Omittitur in Babylonem, in Norm.
1 Editi omnes,quo. etiam.
I In vet. editi* * , uftjue ad ultimum vifionis fua verba. Recent, ufju*
ad ultima. Fa vent mff. Norm- 4c V*l‘ d, Nobit vero Laud. Sucff. &
Longip.
W 9
feribac, de quoaut prophetaret accepcrat. Quod
verb ait: In exordio anni , decima menfis , tem-
pus fimplicitcr exprimit: ut ex ipfo quoque tempore
in corda audientium juxta litteram verbi ra-
dicem figat, ex qua fpiritalcs frutftus poftmodum
proferat.
%. Notandum verb quod a i t : gaartodecimo anno
pofiquam percujfa efidvitas, ipfa hac die. Quid
eft enim quod per hanc vifionem ultimam otniii-
potens Deus ea ipfa die dignatus eft promiflionis
fuse mifericordiam facere, qua die in percuffaci-
vitate itam juftitisg implcvir: nifi b quod ilia divi-
nitatis vis,qua: in diverfitatis motum & mutabilita-
töm non ducitur} ea ipfa luce juftitix, afflidos ac
peenitentes vivificät, qua fuperbientes ac rigidos
pcrcutit ? Prxmiffo itaque vifionis fuse tempore,
fubjungit :
Facta efi fitper me manus Domini , efi adduxit
me iduc in vifionibus Dei : adduxit me in terram
ifrael, efi dimifit me fitper montem excelfumnimisy
Jitper quern erat quafi adificium civitatis vergentis
ad \_sfuftmm.
3. Cujus videlicet civitatis xdificium accipi juxta
litteram nullateniis poteft. Nam paulb poft
fubdit hoc ipfum ardificium calamo fex cubito-
rum &r palmo, pprtam verb c ejufdem xdificii
quatuordecim cubitis menfuratam ; cujus portx
frontes efl'e perhibet fexaginta cubitorum. Qua:
cuncta ftare juxta litteram nullatenus valent. Quo-
modo enim totum fimul xdificium calamo, Id eft
fex cubitis'& palmo menfuratur; & porta: xdifi-
cii in quatuordecim cubitis , frontes verb porta-
rum in fexaginta cubitis extenduntur ? Porta enim
in civitate eft, frontes verb inportis. Et nullarc-
cipi ratio permitrit, quia minus eft hoc quod con-
tinet, ab eo quod continetur. In Scriptura autem
facra & ea qua: accipi fecundüm hiftoriam pof-
funt, plerumque fpiritalicer intelligcnda funt: ut
& fides habeatur m veritate hiftorix , & fpirita-
lis intelligentia capiatur de myfteriis allegorix. Si-
cut illud quoque novimus quod Pfalmifta ait:
Jpuoniam videbo c.elos tuos, opera digitorum tuoruni\
lunamefi fiellas, quas tu fundafii. Ecce enim in ex-
tcriori deferiptione flat fermo rationis: quia & cse-
li opera Dei funt, & luna ac ftellse ab eo creatse
atque fundatx funt. Sed fi hoc Pfalmifta juxta
fola exteriora opera , & non etiam fecundtim in-
telleftum myfticum afferit} qui cxlos opera Dei
effe profeffus eft, di&urus lunam & ftellas, cur
non etiam fblem, quern feimus quia ejus opus eft,
pariter enumeravit ? Si enim juxta folam litteram
loquebacur, di&urus luminate minus,prius laminare
majus dicere debuit, ut ante fblem , Sc poft
lunam atque ftellas fundatas efTe perhiberet. Sed
quia juxta intelle&um myfticum loqucbatur , d ut
lunam fan&am Ecclefiam , & ftellas San&ds omnes,
accipere deberemns, folem nominate noluk,
quia videlicet ipfi xterno Soli loquebatur , de
quo feriptum eft : Vobis autem qui timetis Dominum,
orietur foljufiitia. Dc quo reprobi in fine di-
A &uri font : Sol jufiitix non onus efi nobis. Dicen- sap.f.a;
do ergo, Lunam efi fiellas quas tu fundafii, & ta-
mentacendo folem qui fa&us eft, indicavit quia
illi Soli locutus eft, qui non folum fblem & lunam
atque ftellas corporaliter, fed etiam lunam Ecclefiam
, atque ftellas San&os omnes fpiritalrter fecit.
Si ergoc cum aliquid deeft hiftoriæ, aperça, ratio- e
neducimur ad intelle&uni allegorix ; quanto ma-
gis ilia fpiritaliter accipienda font, in quibus juxta
rationcm litter* nihil hiftoricum fonat ? Fa&a efi
fitper me manus Domini, efi adduxit me illuc in vifio
nib ns Dei : adduxit me in terram ifrael. Quod
dixerat, ^ idduxjt me iliac , hoc fcplicans fob-
g didit : xjîdduxit.me in terram ifrael. Ait enim :
Faffa tfi fuper me%nanns Domini , efi adduxit me
illuc in vifionibus Domini. Manus etenim virtu- r n • ■ r ' \ • r Manuspotel- tem poteitatis, vnionés vero lpiam quam accepe- catem, v-Co
rat revelationem fignificant. Manias quippe in vi-
fione , eft virtus-in contemplatione. Qmbus ver- ac’
bis quid apertè indicàt, nifi quia nihil de civitate
quam viderat, f juxta litteram dicat? Nam fpiri- f
raliter de ea loquitur, quam fpiritaliter contem-
platur.'
4. Et dimifit me fitper montem excelfum nimis. Mons excelfus
Quem ergo fignificat mons excelfus , nifi Media- Jcfus chiif.-
torem Dei & hominum hominem Chriftum Je-tus*
fum ? Qifi de terra quidem, fed ülcra terram eft :
(2 quia caro ejufdem Redemcoris noftri de imis ha-
bet materiam, fed in fummis prxeminec ex po-
teftate. Quem minus erat ut excelfum diceret, Quantum ex
nifi adderet nimis : quia non folum homo , fed ex ^•inicacecnu-''
ejufdem humanitatis conceptione quæ ab eoaffum- neat'
ta eft, g Deus homo : non folum homo ultra homi- g
ncs, fed homo etiamfl foper Angelos fa&us. Hinc j,
enim de illo per Ifaiam dicitur : In die ilia erlt fru- ^ + z .
dtus terra fublimis. Creator etenim nofter quia
pro nobis incarnatus eft, fru&us terra: fa&us eft
nobis. Sed jam fru&us terræ fublimis eft, quia homo
nàtus in terra, foper Angelos regnat in cælo :
quia juxta David & Pauli vocem, Omnia fubjecit pj:d 8 s .
Yfyjitb pedibus ejus. In eo enim quod ei fubjecit om~ Hebr. 2. ».
nia, nihil dimifit non fubje&um ei. Mons ergo if-
te eft & excelfus, ôc nimis ; quia etfi de terra eft
per fubftantiam humanitatis , 1 incomprehenfibilis î
tamcn eft ex altitudine divinitatis. Hinc eft enim
quod eumdem Dominum cum Ifaias Propheta
profpiceretk in carne effe venturum, per prophe- fe
tiæ fpiritum fublevatus, ait : Et erit in novifsimis ifii. 2.2.
diebus praparatus mons domus Domini 'in vertice
montium. Domus enim Domini Ifraeliticus popu-
lus fuit. Mons itaque domus Domini ille appella-
tus eft, qui ex Ifraelitico populb incarnairi djgna-
tus eft. Fuerunt autem in eodem populo fan&i
„ viri, qui montes jure vocarcntur , quia per vita:
meritum ad cæleftia propinquaverunt. Sed incarnatus
unigenitus iftis montibus æqualis non fuit,
1 quia naturam , vitam , mérita omnium ex fua 1
divinitate tranfeendit. Unde S>c re&è mons fliper . • .. . ,. . . iM Monscltlupet vcrticem montium dicitur : quia excelfus ex divi- venicem moa-
nitatc fua invtentus eft, etiam foper cacumina San- ciiun-
• Val-cl. concincntibus Norm. prophetare coeperat.
k Ita Saéff. Land1. & alii antiçf. Editi cuïti alfis mff. qtùrdilla divr-
‘ Excufi , ejufdem civitatis, abftjuc mff. auftoricatc. Ccccnim pro-
pofuæ difficultatis nodus haud difficile cft Iblverc, dicendo menfuran-
d* civirati cidamum; qindem lèx cubitoïum & palmi fuïffc adhibi-
tum , ici que dicere Prophecan» ; eam vero minime , nifi pluries re-
petitum adamuaffe.
a Guffanvil. corruptè, ut urutm omnes accipere debemus_Scc.'Legitur
ut Lunam in duobas Geiman, Sc çct. mff Ncquc vao alua lcgi poffe
orationis fériés lacis demonftrat.
* Laud, cum aliquid de hiftorit/ aferta ratfone dicimus.
* Land. & Longip. juxta hiftoriam.
* Removimus hirrc coffjufiaionem e£>,ab éidic. adjeâam, Deus & ho-’
mo ; & paulo fupra refticuimus particulam ex, ante ejufdem, repertain
in omnibus melioris nota:- codieibus'.
h Longip- ultra Angelos.
1 Ebroïc. Lyr. Val-cl. incomparabilis.
k Laud'. & Lyran. incamandum effe venturum.
! Iyiud. & Longip. quia na;ura, vita. Sueff. quia naiitram, vita mérita