5<$3 Sancti Gfegorii Moralium y^4
dum fucrat, hïc fe tenere gloriamr. Cujus quia cul- A delcttatur aut fummis , 6c quanto altiori ftudio cxpa
prolata eft, ctiam poena fubjungitur, cùm proti-
nus fubinfertur :
ycrf 9. N urn quid clamorem ejus audiet Deus, cùm veneritfiifer
ilium anguftia ?
C a p u t U- Clamorem ejus anguftiæ tempore Deus non
VIIL audit, quia tranquiilitatis tempore in præccptis
■ Qni Deum fuis ipfe clamantcm Dominum non audivit. Scri-
non audu mle-pCum quippe eft ; Qui avertit aurem fuam ne au-
• g c l o q u c n t c m , . 1 * 1 , • . - , . . . r,
•orans în extre- duit legem, oratio ejus ent execrabilts. oanctus lta-
mis à Deo non que vir intucns , a quia omnes qui nunc operari
re£ta contemnunt , extremo Te tempore ad peti-
tionis verba convertunt, dicit : Numquid clamoercetur
ad fumma, tanto majori faftidio torpefeie
ad infima : quantoque àcriore cura inardefeit ad
infima, tantp tepore damnabili frigefeit à fummis.
Utraque enim fimul 6c æqualiter amari non pof-
funt. Unde Johannes Apoftolus feiens inter fpinas
amorum fiecularium , fupernæ caritatis meffem
germinare non pofle, priufquam æterni amoris fc-
mina proférât, de audientium cordibus fan&a ver-
bi manu, amorum fiecularium fpinas eradicat, di-
cens : N olite diligeYe mundum, ne que ca qua inmun-
do funt. Moxque fubjungit : fiiuia f i qui s diligit
mundum , non efi caritas Patris in -eo. Ac fi apertè
rem ejus audiet Deus ? Quibus profedö verbis, B dicat : Utrique fè amores in uno corde non cavocibus
noftri Redemtoris obfequitur , qui ait :
. h. Novifsime b veninnt dr fatua virgines, dicentes :
b Domine, Domine, aperi nobis. Et refpondetur eis :
c c^fmen duo vobis , nefiio vos : c quia tanto magna
tunc exercetur feveritas, quanto nunc major mi-
d fericordia d prorogatur : Sc di ft ride tunc judicium
non corredis exerit, qui pietatem nunc delin-
quentibus patienter impendit. Hinc etenim Pro-
pheta ait : Jjfuarite Dominum dum inveniri potefi,
c invocate eum dum pYope efi. c Modo enim non vi-
detur, 6c prope eft: tune videbicur , 6c prope non
erit. Necdum in judicio apparuit : 6c fi quæritur,
invenitur. Nam miro modo cùm in judicio appapiunt}
nec in eo feges fupernæ caritatis pullulât
in quo illam fpinæ infimæ dcledationis necant.
Atque illas ex hac infima delcdatione nafeentes
enumerat pundiones , dicens : £>uia omne quod in Wjw
mundo efi, coucupifeentia carnis efi, dr concupiftcntia
oculoYum, dr fùperbia v iu , qua non efi ex Pâtre, fed
ex mundo efi : dr mundus tranfit dr concupificentia
ejus. Deledari ergo in Deo hypocrita non valet :
quia in ejus mente defideria fupernanon prodeunt,
quam profedo fpinæ terreni amoris premunt. De
quo apte fubditur :
Et invocare Deum omni tempore ?
ïy.Tune quippe hypocrita Deum invocat, cùm C ap.
merit, &: videri poteft, &non poteft inveniri. Hinc Chunc terrenarum rerum tribulatio anguftat. Nam Hyp°
Salomon fapientiam refert & fuaviter blandien-
tem , & terribiliter judicantem, dicens : Sapien-
tia finds prxdicat, in plateis dat vocem fuam. Cu-
jus weem quoque infinuat, fiibdens : Vfquequo
parvuli diligitis infantiam , dr fiulti ea qua fibi
f fi1!** noxia, f cupient, & imprudentes odibuntfiien-
ttdm ? Convertimwi ad correptionem meam : en pro-
feram vobis fpiritum meum , dr ofiendam verba
me a. En qualibus verbis expreffa eft dulcedo vo-
cantis. Videamusnunc quibus infinuatur modis le-
veritas increpantis, ut in fine quandoque fe exer-
ceat diftridio punientis. Jpuia vocavi, inquit, dr
Yenuifiis ; extendi manum meam, dr non fuit qui
cùm in hoc fieculo effedum quæfitæ relicitatis in-
venerit, audorem qui hanc iplàm felicitatem tri- anguiffii
buit,non requirit. Quia verb, ut prædiximus, elfe tus‘
ars docentium debet, ut in auditorum fuorum
mentibus priùs ftudeant perverfa deftruere , 8c
poftmodum' reda prædicare , ne bonum fandæ
prædicationis femen plena malis corda non capiant :
unde ad Jeremiam dicitur : Ecce confiitui te hodie
fupergentes dr régna, ut evcllas dr defiruas, & di~
fperdas dr difsipes, dr .edifices, dt plantes. ( Priùs
itaque jubetur ut deftruat, & poftmodum ædifi-
cet : priùs ut evellat, & poftmodum planter : quia
nequaquam redæ veritatis fundamentum ponitur.
g ajpiceret i S dejpexifiis omne confilium meum, dr Pr^s erroris fabrica deftruatur. ) Beatus Job
increpationes meas neglexifiis. Dicat jam qualiter
feriat, quos ad fe nullatenus revertentes tanta
longanimifote fuftentat. Ego quoque in intérim
vefiro ridebo dr jiibfannabo, cum vobis quod time-
batis advenerit, ^ cùm irruerit repentina calamitas,
dr intérims quafi tempefias ingruerit, quando ve-
nerit fuper vos tribulatio dr angufiia. Tune invoca-
bunt me , dr non exaudiam : mane confurgent, dr
non invenient me. Ore itaque fapientilfimi Salo-
moniscundade fuperno judicio diligenter expreffa
funt: quia & priùs dülciter vocat, 6c poftmodum
terribiliter increpat, 6c ad extremum inretradabipoftquam
caufas univerfalis Ecclefia: amicorum
fuorum didis , quafi contra hsereticorum verba
refpondit, eorumque clationem multimoda ref-
ponfione deftruxit, jam docere fe perhibet: ut videlicet
aperte videatur in his qux fubdidit, reda
plantare; in his verb qua: prxmifit, evulfifle perverfa.
Sequitur:
Docebo vos per manum Dei, qua Omnipotent ha-Vd "'
beat, nec abfeondam.
18- Sic beatus Job loquitur verbis fuis, utali- Cap. ^
quid fignet ex noftris.'Nam fanda Ecclefia do-
cens, inquantum cognofcere expedit, nihil veritatis
abfeondit. Quia enim manus Dei yocatur tiam mk
liter damnat. Bene ergo dicitur: Numquid clamo
rem ejus audiet Deus, quando venerit fuper ilium an- p Filius ( Omnia quippe peripfium faCia funt) per ma-I“J*£'
gufiia r’Quia nimirum omnis hypocrita tuncrcme- ^ num Dei docere fe perhibet eos, quos in propria1
r - . , . . . . — - - * - fup«[bi|*|
di,uno in cordc
fc non capiunt
lapientia remanere ratuos videt. Ac fi aperte dicat
: Ego ex me aliquid nefcio : fed quidquid de
veritate fentio, hoc ex ejufdem Veritatis largitatc
comprehendo. Vos idcirco reda non fapitis :quia
hanc eamdem veftram fapientiam non Dei manui
, fed vobifmetipfis datis. Nam hoftes fanda:
Ecclefia:, liquid veri aliquando fentiunt,idprodium
in clamore non invenit , qui nunc tempus
congruum clamoris perdit. Des cujus adhuepravi-
tate fubjungitur:
xo' t^ditt poterit in •Omnipotente deleClari ?
C ap. IX. 16. Qui enim terrenamm rerum amore vincitur,
» ; .y1.1! . in Deo nullatenus deledatur. Effe quidem fine de-
,. ledationeanimanumquam poteft, namaut infimis
* Prat. Gemet. & Bcccenfis, quia omnis \
fc Becccnfîs 8c Gemet. venient.
c i us Laud. quia tanta tamque magna tune.
. a. Laud. & Germ. frtrogatur.
e In edit. Rom. Sixti V. & Gilot. omittitur, modi enim non vidtMf
& prope eft, quod tarnen legitur in omnibus noftris m£T.
1 Becc. & alii Norm, cupiunt. . . odiunt faentiam.
* In Germ. & in i° Laud, olim dijpexiftis.
L Addunt Pratel. Gemet. ac aliifisftr eos repeniina &c.
priis viribus tribuunt : 6c tanto magis fe privant A habere non valent-ad refedionem. Quia verb nonr.
inflrna .fanm nfio m n n r n i lU m n n n i. a v Cm &2ZXSB ___11— _ EH « , • • n r. -W- r ... .
n p |M
K n .
I vk 'M
sdafir ad j'lidi-
H duBuc [C^e
J ant c
iZuê,:+7'
B | ;
fmurffuperna
fapientia, quanto illam quafi ex fuo inge-
nio habere privatam volimt. Quibus aliquando
datur ad judicium fuum, a ut rede quidem aliqua
feiant, fed ex ipfa hac fefentia obligatiores ad pce-
nam fiant. Unde apté fubditur :
Ecce, vos omnes nofiis : dr quid fine caufa vana
loquimini ?
19. Scriptum eft : Servus, qui cognovit volunta-
tem domini f iii, b dr non praparavit, dr non fecit
fecundum voluntatem ejus, vapulabit multis. fitui
autem non cognovit, dr non fecit digna , plagis vapulabit
paucis. Rurfiimque feriptum eft : Scienti
nullos ex iifdem hæreticis fanda Ecclefia colligit,
nonnullos in malitia fua pertinaces reliriquit, pro-
tinus additur :
£>u} reliqui fnerint ex eo ,^fepelientur in inte- Kerf. is.
rim.
z i. Ex co videlicet hæreticorum populo derelidi C a p u t
fepeliüntur in interim : quia dum ad lucem verita- XIV
tisnonredeunt, profedo inpoenaperpétua, intel- inerroremo-
ligentia terrenâ deprimuntur. Et quia nonnum- rientiumpa-
quam dum audor errantium plebium rapitur ad na‘
poenam, fedudæ plebes refbrmantur ad veritatis
feientiam : 6c tune ad veram cognitionem redeunt
facere,. dr non facienii, peccatumefi fubditi, cùm ad æterna fupplicia perveniunt hi
tl? P tC n Plllno» r n m n l i im lim e ilvâi.till. Ad majoris ergo culpje cumulum hoftes fuos i _____ IB K B S In
fanda Ecclefia perhibet 6c feire quod fequi de-
beant, 6c fequi nolle quod feiant. D e quibus alias
diduin eft: Defendant in infernum viventes. Vivi
funt, qui fentiunt qua: erga illos fiunt. Mortui
enim nec feiunt omnino, nec fentiunt. Mortui itaque
qui non fentiunt,pro nefeientibus: viventes
verb qui fentiunt, pro feientibus poni folent. Viventes
ergo in infernum defeendere , eft feientes
fentientelque peccare. Sequitur: Hac eft pars hominis
impii apud Deum , dr hereditas violentorum,
quam ab Omnipotente ^ fufeipient. Quam profedo
qui malè fuerant prælati ; apte fubjungitur :
Et vidua illius non plórabunt. ibidem
Z3. Quas vidùas ejus accipimus, nifi fubjedas C a p u t
plebes morte illius féliciter aeftitutas ? Quia fiepe X V.
ut didumeft, dum prædicator erroris ad æterna Erroris dôâo-
fupplîcia rapitur , futfjedæ plebes illius , ad co- ribus ad p«-
gnitionis veræ graciam revértuntur. His enim pie- c^Sîbés^'
bibus perverfus prædicator quafi maritus præfuit: fepercfipît-
quia malè eis conjundus inhæferat corruptor men-,;unt'
tis. Nequaquam ergo viduæ , vel deftitutæ plo-
rant : quia morte pravi dodovis viam veritatis in-
veniunt, ex cujus interim affligi pofle videbanpartem
hereditatemque protinus infinuat , cuin c Lut. Vel certè non plorant viduæ : quia in fuo er
fubjungit: . roreremanentes,dumfandumfuifleæftimantpræ-
Si multiplicati fuerint filii ejus, in gladio erunt,
& nepotes ejus non faturabunturpane.
zo. Non abfurdè impii vocantur hæretici, qui
per errorem pravi dogmatis, à cognitione funt veritatis
[ CblPut
P i II.
■ gern fa- .
[ ozBcripcuræ
! vimBnfc rentes
àDèoicuai-
alienij quos féquénti verbo etiam violentos
appellat ; quippe qui Scripturæ facræ fententias
reda dogmata continentes , ad intelledum pra-
vum conantur violenter inftedere. Violenti ergo
funt, 6c fi non rebus hominum , c certè fenfibüs
præceptomm. Filii autem violentomm, funt fequa-
çes hæreticorum, qui dum eorum errori confen-
tiunt, quafi ex eorum prædicatione generantur.Sed
dicatorem fuum, fpe falfa ne lugeant confolantur.
Sequitur :
Si comportaveritx ficut terram argentum, dr f i eut Ver fus. tè". 7 .
lutum praparaverit vefiimenta : k praparabit qui- ^
dem, fèd juftus vefiietur illis, dr argentum innocens
1 dividet. , 1
B i t l i s CO.
BH°"c jeju- ,
I nan , Saipui-
Hcncntcs
Bu.tÛio-
J fn o n a d
Z4. Argentum intclligi facri eloquii claricasCo- C aput
lcc , ficut alias dicitur : E lo q u ia D om in i e lo q u ia XVI.
ca fta , argentum ig n e e x am in a tum . Et quianonnul- V i t . vm.
li eloquium Dci non interiùs per exhibitionem, ca'ihoÊh»-
fed Sxtferiùs per oftenfionem habere concupifcunts rnicos dûim
PM W W W p ipW W BW l I B B P , . . idcirco per Propbétam dicirur : D i fb c r ic n tn t om n es 5criPr-flax
inuluplicatim gladio erunt : quia quamvis modo D iw f t i i argemo. Hi nimirum , qui eloquio: Dei
immenia mulntudme m perdita libertate fuccref- non interiori refeaiohe fe replent, fed exteriori Wiam. ’
cant, venturi tamen judicis fententiâ feriuntur. offienfionefeveftiunt. Unde&horum amentum V*1-"-?-
Unde per Moyfen Dominas dicit : G la d iu s m eu s id cil ktrfe'Éiedrum eloquium teroe eft compara- B
manaucabtt cam e s . Del emm gladius cames f corne- tüm, quia dé Seriptuf a facrà, ut aliquid feiant ex
dit : quia in extremo judicio ejus fenteima,eos, qui appetitù terrenæ làudis élaborant. -Ometiam ficut
carnaliter fapiunt, occidit. Qua in te quærendum lutum præparàhtvèftimenta : quiafluxe &inquinà-
elt, eut dicatur, quod hanc pattern atque heredita- bilitêr èa quibus fe men volant, Scripture facræ
tem fuam pravi ab Omnipotente percipiunt I Sed dbntéxtint téftimonia. Preparabit quidem fed ■
rette confiderantibus liquet, quia etfi à feipfis ha- Aus veftienir illis : quia vit reda fide pléhus qiiæ
Duetunt injulle agere, fupernæ tamen æquitati fup- Sanffis folét ad juffitiam deputaiiï ea ipfa Scriptu •
petit, injuile afta, jufte judicate : ut divina fenten- ræ facræ quæ bæreticus affert, téftimonia coilfgir,
6c erroris ejus percinaciam inde convincit. Contra
ôos namque dtim factæ Legisreftinionfiaadportant,
feeüm nobis afférant unde vincantur. Unde & David
typum Domini, Golias verb hæreticorum fii-
perbiam fignâîis : hoc rebus locuti funt, quod nos
vérbis apefimus. Golias quippe cum gladio, David
verb cùm pera paftorali venir ad prælium. Sed
éumdem Goiliam David fuperans, fuo gladio occidit
: quod nos quoque agimtis,m qui promifli David m
tia qrdinet in poenam, quos inordinata fua a£lio
traxit ad culpam. De quibus aptè fubjungitur : Et ^
nepotes ejus non faturabuntur pane.
zi. Nepotes quippe hæreticôrum funt, qui de
errantium filiorum prædicatione nafeuntur. Quos
nequaquam panis fatiat : quia dum in facri verbi
pabulo plusquayunt fentire g quàm capiunt, fem-
per a veritatis cognitione jejunant: & prædicamen-
ca do&rinæ quæ ftudentad quæftioném qùærcre,
* Norm. & Corb. Germ, ut reda quidem.'
Ita in omnibnsmff. ItvVindoc. ramen legitur. pnparTvtt fe. In edi-
s autem : 6» non par tut, & non fecit fecundum voluntatem ejus.pla-
Qui autem non cognovit & fecit digna plaois, vapu-
plt“is'CIS kc^ n°ftra Y ulgatx concihic. Germ, habet ej» fieit digna
‘ Decft facere in i . Laud.
* Bccc- 8c alii Norm, fufeipiunt.
* Ebroic. & alii Norm, eerti fententiis.
Tom. ƒ.
* Vind. dcvor.it.
* i. Laud, quam ftpiuni.
Jl i. Laud, qui mail fuerant.
i tus Land, ficut terra.
k Plerique praparavit; quod infra repetitur.
I Laud, dividit.
m In Germ. & in porter, editis promiff,. Mclidjin,aliis mff. & vet. e
.axCis promifia David, Icilicet Gluifti membra.
N n ii