M X1J i Præfatio generalis.
H tempus , etfi multa etiam annorum —
Qiiibus s. Quandoquidem S. Gregorius m citanda facra Scripcura eft affiduus non abs
W M InfincEpiftokadLeandrum
■ B B S ' 3 S tranfi“tlnonem dtP ro,ßdcum probatioms caufa H
M a g | B ex G^cofcptuaginta Interpretum ; per novam fignifkat fa-
aamab n eronymoexipfo Hebræo. Hane autem vetuftiori præfcrre videtur
| z° 'Mora'-nu™-61 Longe ab hac fententia vetrn tranßatio cliffbnat auia Mod
m hac de Deo dtcirnr, hoc in tlla de adverfartis ac perfecutortbus memoratur ^Sed
tarnen quea hoc nova tranßano eX Hebrto nobis liL c o q u e e h Z cT d a ve
rMstransfudiße'jerbibetur,credendum efl quidqmd in ea dicitur : & oportet ut
verba dims noftra expofino fubtdtter rtmetur. Eamdem præferc Ilidorus lib, 6 Etv
molog. c. y. Preßryter, mquit, Hieronymus triam linguarum Peritißmus ex He-
braom Latinum eloqmum devinas Scrwturas convertit. . . . cuiùs mterpretaiio
memo ceteris antepomtur. Et lib. .. de Officiis div. c. iz. De Hebrxo . ” Cacras
Scripturas convertit, cujus editions generaliter omnes Ecclefi* ufauequaaue utuntur,
eo <\tiod eßveracior mfententus, & clariorin verbis 1 1 ‘
M W M GreS ° r,i feribendi fufficit legere quæ diximus in Præio&
ration=tat-ad Comment. m L ib i.R e g . a numéro j.a d 9.Familiäre quidem eil ei verba
icnbendi. ut amnt Grammanc, deponentia, in paffiva figmfkatione acapere, ut metior
tom. 1. col. 1408. c. col. 1409. d. i4 io.d.veneraricol. }6i. d .& ö z j. c. per/ecmicol
■ m B I }H B de fe fu^ ma temper cum animi demiflioneTentiens"
ait in fine Epiilolæ ad Leandrum libris Moralium præmiffæ : Non barbanfmi ciSnuem mm BB WËm ■ h hhih indignum vehementer exifiimo ut verba codeßis Oracult refirmgam fub J u lis
Donau. E tv e ro dluftnlfimus Huetius lib .d e optimo genere interpretandi n
4 *. oftendit quantum facti Interprètes neglexerint accuratum dicendi genus &
Grammaticæ leges. Sulpicius Severus jure vocatus Salluftius Chrillianus propter
facundiam, de fc ita loquitur in Præfat.ad Vitam S. Martini : Oma J f J L .
tarem tantivm latere vînmes, apud me ipfi dtdici ut de foloecifmJnon embïfce-
rem, quia nec magnam iftarum umquam rerum ßientiam contigifTem. Ne- H omnla ?uæ Grammaticæ legibus contraria videntur m l. G r e L
in lc r ip tis, continue pro folcecifmis aut barbarifmis habenda. Notum eil omni-
bus linguas ab ufu pendere. Itaque cùmtemporeGregorii M agniquædam voces
nunc obfoletæ, quædam loquendi formulæ noftræ fyntaxi contraria;, quæ ad puvit
LaUj 1Cat'nregUaS exa£la H S U & ufu fui fient receptæ, minimè
mtuperandus eft aut contemnendus quôd has voces & formulas^dhibuerit
nemoPdaC f l r T ° W M B 8 H B B H H H B I voces
minimè Probarentur.IM S Apud eumdem in A a ‘V -Seena IV . legitur -.Nuncexaâa mate, hocfruäi pro labore ab iis
H H h B Hllan“ S qucra S.Hieronymus p ro p e r facundiam
laudat, ut mtelhgere licet ex ejus teftimonns Hilarii Vitæ in nova ejus Onerum
editioneliibjeais.Hilarius inquam/æpillimè ufurpat loquendi modos ab hodier.
ms prorfus diffitos. Sic lib.y. de Trin. n. zj.N o n ïmm, inquit, « compofitlaZe
M M Deus3 m '»itaeßfubßflit, neque qui vinus e(i, ex infirmibu!continemr.
Nunc, priufquam ulteriùs progreefiamur, paulifper fillamus — ■ ■ fuPra IB coa® WM errandi quoque ■
re c o n t in g e t^ r d S a n æ
»SB«
X11J
P R Æ F A T I O
I N L I B R O S M O R A L I U M .
î. R e g o r i a n o r UM operum no*vis curis ac typis edendorum initium ducimus ab Mo- intercreg.
ralibuf in Job, propter antiquitatem turn Opens ( efl enim omnium opta ftmftus Doâîor ^usMorTu-
elucubravit, primum) turn auéloris Jacri hoc inCommentario explicati ; càm Liber Job aut Moy- — dcbetur-
fen , ut plericpte fentiunt, aut Moyfe antiquiorem pare fitem habe at. Hane expofitionem aggrejjus
efi nefter Gregorius, cum Apocrifiarii feu Legati Sedis apoßolica Conßaritinopoli pro'Vinciam obi-
ret ,u t in Epißolaad Leandrum proximè Jequente fufius explicat : poßea rvero majori otio poti-
tuSj ad incuaem re'voca'vit & retraSlavit ; ficjque majori diligentia iterum ac tertio recognitum a
JdnSlißimo doSlißimoque patre illud opus (quod de nulla alia ejus lucubratione ajjerere licet ) ut
numeris omnibus abfolutijßmum, priorem locum ordine quoque dignitatis merito conjecutum efl.
In ea fane expoßtione aquè copiofa & elegantij tantum ceteros feriptores qui Librum Job Commentaries
illußrare conati funt 3 antecellit, quantum in di'uinorum arcanorum cognitione & contemplation,
Chrißiarue Ethices feientia experientioe conjunélay rerumque facrarum omnium peritia,
longe fuperior fuit. Adeo ut his in Libris refertißimum fimul habeamus armamentarium ad eccle—
ßaßica dogmata aßruenda conßrmandaque x & copioßjßmum ad mores inßruendos ac infoman-
dös promtuarium.
- II. Statim ac in lucem editi funtlibri iüi} quam anjidè fuerint excepti 3 jubentibus etiam Ep i f Quanta fuedt
copis ut advigilias facras leçerentur 3 quam que agrè id tulerit vir humilitate praßantifßmus 3 ip- exiiumatL'
fe nos docet in Epifiola ad Johannem Subdiaconum Ravenna x his verbis : Illud autem cjuod ad ||f|
me quorum dam relatione perlatum eft , quia reverendiffimus frater & cöepilcopus meus
Marinianus legi commenta beati Job publice advigilias faciat, non grate fufeepi, quia
non eft illud opus populäre 5 & rudibus auditoribus impedimentum magis quam prove-
dum generaret. Sed die ei ut commenta Pfalmorum legi ad vigilias faciat.
III. Praconceptam de S. Gregorii Moralibus opinionem adpoßeros propagatam 3 majores quo- van* ex nus
que noflri teßatam nobis reliquerunt 3 maxime cùm ex illis, ut pra manibus femper haberi pojfentx §2[°fcs ol“n
tot 3 variis fub nominibus x epitomes confecerunt. Inßgniores hic commemorabimus in bibliothecis
a nobis repertas. In codice Corbeienß nunc biblioth. S.Germani a Pratis 3 qui colleflionem qua-
rumdam Epifiolarum S. Gregorii à Paulo Diacono mijfam ad S. Adbalardum Abbatem Corbeïen-
ßm continet3 ex tat quoque opufculum hoc titulo donatum: In nomine Dei Patris, & Filii, & Spiritus
fandi. Incipit Egloga quam Icripfit Latcen filius Haïth, de Moralibus Job quas Gregorius
fecit. Videtur ejfefaltem 800. annorum. Quadam folia perierunt. Pofi librum trigefimumy
ex reliquis quinque nihil legitur.
In bibliotheca S. Audoëni Rotomagenßs habemus manu exaratum3 Adalbcrti Levitx lpc&ù-
lum ad Hairmannum Prcfbyterum , feu Moralia beati Gregorii abbreviata. Codexeßfoo.
annorum. Ejufdem colleéhonis exemplar jam occurrerat doflißimo noßro Johanni Mabilîoruo bi- Tom.i.vet.
bliothecam Pramonßratenfem excutienti.
In cod' mf. bibliotheca Gerneticenßs funt abbreviations Moralium fub titulo Reclinatorii
animæ.
Eofdem collegijfe dicuntur Simon Afßigenienßs Monachus dccem parvulis libris, & Gar-
nerius Canonicus & fubprior S- Vifloris Parifienßs libris fexdecim. Extat Garnerii opus Grego-
rianum diflum 3 in bibliotheca Mavarraa. Verùm omnium qui hujufmodi compendia confecerunt,
illußrior fuit fanttus Odo ex Canonico S. Martini Tufmenßs 3 Monachus & Abbas Cluniacenßs
poßea faÜuSj cujus libros xxxv . ex Moralibus Gregorianis coüeélos edi dit Parißis D . Martinus
Marrier fanfli Martini à camp is Monachus anno 1617. Extant in bibliotheca PP. Lugdun.
.Tom. 17. Huic fcriptionij)peram de dit Odo cum adhuc junior in fanfli Martini fodalitio militaret.
Odonis exemplum fecutus Johannes ejus difcipulus, qui ipjtùs vitam tribus libris complexus eß0