•OÇ WW ***&&* C^WW<^fe^WWWWH»W»WW€c&i£<&j ï^WWWWWMW f«3WWWWWKW M» WW WWWWWWW»WM:)<*
L I B E R V I G E S I M U S - S E X T U S .
E xp o n it S . D o c to r ß p t em ultimos V'erß ts C a p . 34. & Ç a p u t 3/. e x in teg ro , cum z i . prioribus
V e r ß b u s C a p . 36. 'V b i latijßme in fè n ju s tum allegpricos tum morales excurrit.{
C a p . I.
F iÖxacvcrx
humilitatis indicia.
Job. J4- Verf.
J I .& 32-
C a p . II.
1. T N locurionibus fuis hoc arrogantes viri ha-
1 bere inter alia proprium fblenc, quod ab au-
ditoribus fuis ne quid fortaffe inordinatum dixe-
rint, tune requirunt, cùm fe laudabiliter aliquid
dixiffe cognofcunt. Hæc videlicet faciunt, non
quod de di£tis fuis ambigant, fed quod ab au-
dientium judicio favores quærant. Nam inveniri
facile potcrit, quo animo percun£tantur, fi quif-
quam cum eorum bona laudat, ctiam mala repre-
hendat. Ccrtum quippe eft , quia ficut inflantur
laudibus , ita correptionibus inflammantur ; a Sc
cum à quolibet fe vel juftè reprehendi confpiciunt,
mox in malis fuis fomitem defenfionis exquirunt.
Quomodo ergo de bonis fuis humiliter ambigunt,
qui mala fua aefendere etiam perverse moliuntur ?
Ille eft enim verè humilis in bonis , qui non eft
defenfor in malis. Nam qui de malis fuis argui-
tur, Sc contra verba arguentis accendicur . quan-
do dc bonis fuis quafi humiliter titubât, per hu-
militatis vocem omari appétit, non doceri. Eliu
itaque vitam arrogantium fignans, poftquam mul-
ta interna & fablimia intulit, ecce in verbis for-
mam humilitatis affumit, Sc æquitate propofita,
fub quadam difcipulatus imagine beatum job al-
loquitur dicens :
b Jfhtia ego locutus ßim ad Deum, te quoquec non
prohibebo. Si erravi, tu doce me : f i ini quit atem locutus
ßtm, ultra non addam.
z. Sicut fæpe contingit ut bona loquantur Sc
mali, multa Eliu fortia paulo fuperius fe dixiffc
mcminerat, Sc fecurus idcirco nc fortafle erravc-
rit, requirebat. Neque enim requireret, fi fe erraffe
credidiffet. Eft namque, ut dixi, propria arrogantium
fraus, ut tunc de errore requirere ftu-
dcant, quando fc noverint non erraffe. Qui rur-
fum requirere , vel argui de errore defpiciunt,
fi quando fe erraffe veraciter præcognofcunc. Non
enim elle , fed videri humiles appetunt ; Sc tunc
requirendo fpeciem humilitatis affumunt, quando
de ipfa magis requifitione jaudantur. Sed quia
omnino difficile eft , ut elatio qua: regnat in corde
, non erumpat in voce ; auditores arrogantium
fi eorum di£ta paulilper tacitiexpe&ant atque con-
fiderant, citiùs corda illorum fubfequentia verba
manifeftant. Diu quippe morari non pofl’unt in
ipfa humilitatis imagine , quam fpecictenus fu-
munt. Superbis enim mentibus humilitas alta eft,
Sc cum ejus formam confcendere ambiunt, laffa-
tis animi greffibus quafi à clivofis atque afperis
itineribus dilabuntur. Alienum eft fcilicet , quod
videri appetunt, Sc idcirco ejus imagini diu inhar-
rere nequaquam poffunt. Grave pondus æftimant,
cùm earn faltem fpecictenus portant, Sc quoufque
* In ed. & a quolibet fe vel jufte reprehendi defpiciunt. Noftram le-
ftionem longe mcliorem fuppeditarunt mlT- Vindoc. Ebroic. aliique
Norm.
* Vindoc. quia ergo ego. Colb. quia ergo locutus.
* Pratcl. non prohibeo. Ita etiam Colb.
* Ed. tumidi excufationis. Lcdlio quam fcquimur eft mff. Anglic.
Norm. Yindoc, Colb. aliorumque quos confuluit Guflanv.
A hanc abjiciant, vim quamdam in corde patiuntur :
quia videlicet elationis ufui male dominanti defer-
viunt, atque ejus imperio femetipfos quales fint
proderc compelluntur , ne diu poffint videri quod
non funt. Unde Eliu quoque poftquam de errore
doceri fe petiit, poftquam iniquitatem non fe ultra
locuturum promifit, fubitö ab humilitatis fpecie ad
verba d tumid* caufationis exilivit. Nam fubdi- d
dit, dicens :
N um quid a te Deus expetit earn , quia diJplicuitVtrf.K
tibi ?
3. Ac fi diceret : Ego coram Domino rationcs po- Cap. J
fiturus fum, cur modo iniquitas mea à tc repre- Saoät
B henditur, quæconftat quod in judicio à te non re- "“" j ,
quiratùr. Retfti viri cùm injuftè ab hominibus im-
petuntur, ad fupernum judicium recurrunt. c U n - 'Hi
de Sc ab eodem beato Job dicitur : Ecce in calo tef-
tis meus , dr confcius meus in excelfis. Et quia ei Vet.sb
placerc fummopere cupiunt, ejus folius teftimo-^'*
nium requirunt. Perverfi quoque, quia juftorum
vitam deferunt , fed nonnumquam eloquia fc-
quuntur, cùm de fuis male geftis incrcpantur,
hoc affumunt in argumentum defenfionis, quod
jufti proferunt { in teftimonium puritatis. Unde f
cis Sc confuetudo jam fada eft, ut fi quis eos de
Q fa£tis fuis arguat, Dei magis judicium, quàm ho-
minum quarrant. A Deo enim Sc cùm fe damnan-
dos noverint, judicari non metuunt, Sc judicari
ab hominibus erubefeunt. Proponunt ergo majus,
quod non metuunt, ut hoc minus declinare valeant,
quod erubefeunt. Scriptum quippe cfk'JJnujquifquc
nofirum pro fe rationem reddet Deo. Quia ergo tunc
damnatio uniufcujufquc manifefta eft, exinde modo
ini qui colli gunt, ut etiam perverfa uniufcujuf-
que a&io fit fecura ; ne modo earn quilibet juftus
arguendo difeutiat, à qua confiât quod in judicio
alienus cxiftat. At contra piorum confcientiæ grande
fibi conferri præmium credunt, cùm de quibufi
D dam modo fuis a&ionibus illicitis arguuntur. Proponunt
etenim ante oculos cordis, quia diftri&um
Dei judicium tanto veriùstunc fuper cos mitigabi-
tur, quanto nunc acriùs arguente homine pracvc-
nitur : Sc temporalem iram fuper fc g lucrum com- j
putant, per quam fe æternam poffe evadere non
ignorant; Eliu ergo ty pum cun&orum arrogantium
tenens, Sc magis eligens æterna invc£lione perctici,
quam tcmporaliter increpari, dicat : Numquid à te
Deus expetit earn, quia difplicuit tibi ? Quia vero
effe culpabiliores folenthi, qui loqui in contentio-
ne inchoant, quàm qui refpondent, fubdidit, dicens
: n
^ Tu enim capifii loqui, dr non ego.
4. Eo fe innoccntem crcdidit, quo pulfatus c- Cap-1
• Sicoptimè mfl! vctcrcfquc edit. In Gilot. i f 7 i . aliifque Icq. etiam
-in Guflknv. crafliffimo errore legitur : linde & ab eodem ad Beatum
Job dicitur : Eccc in Carlo. Qoa: rerba lunt ipfius Job.
1 Ita poll mff. antiqui editi. A reccntioribus lie mutatum, cum teß’f
monio puritatis, quod alteri membro minime relpondct : in argumt’iiui»
defenfionis.
< Plcrique Norm, lucrum putant.
rupit; nimirumncfciens,quiainnocentianon tern- A 6. Eccc hoc e quod de arrogantije tumore con- r ’At, yr
pore defenditur, fed ratione. Quid enim ejus de- ccperat, in verbis etiam maledictionis exaltat. Sed 1
' fenfionibus adminiculatur, quod etfi tacenti nulla
intulit, reclè tamen inchoanti prava refpondit ?
poftquam verb in verbis elationisa oftenditur eccc
iterum fub requifitionis velamine palliatur atque
infert, dicens :
Jfhfod f i quid melius no f i t , loquere.
Quamvis dum non ait : Quia melius nofti, fed,
fortafle benevola: vim probacionis optaret, fi ftc- Supcrbi affli-
tiffe cum in probatione judicaffet. Ut ergo aper- „^c^ "pati
te malitia ejus crudelitatis appareat, probari cum e
adhuc per flagella dcprecatur, quern inter flagella
lapfum fuiffe jam queritur. Prannific quod fen-
Ut a/ Crtius c°Sno^ debeat , quod optavit.
Adhuc feriri poftuiat , quem jam peccafle fub
Si quid melius nofli, loquere : nimis hoc ipfumfu- manu ferientis accufat. Propria hæc arrocrantium
perbiffe eft, de melioris feientia dubitaffe. Hoc vota fun t, ut vitam dolentium examinari acriùs
tamen, quod beato Job locum loquenditribuit, deprecentur : quia quanto fibimetipfis juftiores
humilitatem fe b exhibuiffe indicavit. Sed ficut fu- fun t, tanto alienis doloribus duriores exiftunt.
pra diftum eft, quia in atftionearrogantium omne Nefciunt enim in fe paflionem alienæ infirmitatis
quod fupcrducto fermone tegitur , prorumpente 0 trahere, & ficut fuæ , ita etiam proximi imbecilrui
min in r r n r tn n r c»lorir>nto on#»i-irnr r irm c F lm in_ Iim c ! m i r . . .» . A . . : » — .r 1 s r . . 1 - . r . .
.V.
rurfum intentione elationis aperitur, citiùs Eliu in-
notuit qua mente beatum Job loqui poftulavit.
Nam fequitur :
Viri intelligentes loquantur mihi, dr virfiipiens
audiat me. Job autem Jlulte locutus efi, dv 'verba il-
lius non fonant difiiplinam.
j. Ecce dum quafi humiliter beato Job loqui tribuit
, quid intrinfecùs geftaret oftendit, dicens :
Viri intelligentes loquantur mihi : dedignatus videlicet
, fi beams J od loqui præfumcret, qui quafi
ejus intelligere verba non poller. Er quia non folitati
mifereri. Quia enim de fe alta fentiunt, idcirco
humilibus nullatenus condefcendunt. Eliu
beatum Job pro culpa percuffum credit, atque
ideo exhibenda ei pietatis vifeera nec inter tot do-
lores jeftimavit. Viri autem veraciter fandi cum In
flagellari quempiam etiam pro culpa cognof-
cunt, etfi quardam ejus inordinata corripiunt, ad Premenda
qua:dam tamen dolentia compatiuntur j Sc fic fei-
unc tumentia premcrc, ut feiant etiam cruenta re-
fovere j quaccnus in eis f cum dura emolliuntur, (
infirma roborentur. At contra arrogaantes viri quia v
lùm ad loquendum , fed etiam ad audiendum , Q caritatis vifeera non habent, non fôlùm non com- R
beatum Job indignum fuiffe judicayit, illico ad- patiuntur etiam juftis dolentibus, fed eosinfuper
junxit : Vir fapiens audiat me. Ac fi diceret: Huic fub fpecie juftæ increpationis affligunt : Sc vel fi
loqui injuftè conceditur , qui etiam audire verba qua in eis funt parva mala exaggerant, vel ea quæ
fàpientium non mcretur. Atque mox apertè, quàm verè bona funt, malè apud fe interpretando com-
defpe&a de illo fentiat, manifeftat, dicens : Job autern
fiulte locutus e ft, & verba illius non fonant
difiiplinam. Sine difeiplina locutum beatum Job
credidit, quiajuftumfe in fuis operibus fuiffe me-
moravit. Verum fortafle Eliu diceret, fi ea quæ
beams Job de feipfo narraverat, non de illo hæc
eadem ipfe difcipîinæ audlor exiftimaflet. Innocenter
enim Job fe afleruic flagellatum, quem Deus
etiam perhibuit fruftra percuffum. Quid ergo vox
mutant.
7. Quamvis etiam gcafti do&ores fæpe exagge- sfn^; ^
rare foleant delinquentium vitia , &j|ex quibuf- reTdciinqucn-
dam fignis j)ublicis occulta rimari, ut poffint ex tium vitia C3C*
minimis majora cognofcere. Unde ad Ezechielem jacgnÇrarcfo‘
dicitur : Fill hominis, fade parietem. Ubi mox fub*- E2.ech. s. g.
didit : 1> Et cum fodiffem parietem , apparuit oftium j,
un um y dr dixit ad me ; Ingredere, divide abomi- ibid 9, & to.
nationes pefsimasy quasifti faciunt htc. Et ingref
peicufli fuperbum fonuit, quæ a fententia Aerien- Df us vidi : dr ecce omnis fimilitudo reptilium^y J<dr
tis nullatenus diferepavit i c Incaute funt humi- animalium abominatio , dr univerfa idola domus
les, qui fe mendacio illaqueant, dum. arrogan- ifrael depitta erant in parie te. Per Ezechielem quipuam
vitant ; immo mentiendo fuperbiunt, quia pe præpofitorum perfona fignatur : per parietem
contra veritatem fe erigunc, quam relinquunt. Qui duritia fubditorum. Et quid eft parietem fodere* Quid fît corda
enim, ncceflitate cogente, vera de fe bona loqui- nifi afperis coiTeptionibus dufitiam cordis aperi- parietem fodc-
‘ ur . tanto magis humilitati jungitur, quanto & ve- re } Quem cùm perfodiffet, apparuit oftium : quia
cùm cordis duritia afperis correptionibus aperitur,
quafi quædam janua oftenditur, ex qua omnia in
eo qui corripitur, cogirationum interiora vidcan-
tur. Unde Sc bene illic. fequitur : Et dixit ad me :
Ingredere , & vide abominationes pefsimas, quas
fociatur. An Paulus humilis non fuit, quando
>. æmulatione veritads contra falfos apoftolos tot dc
fe difeipulis fortia gefta narra vit ? Qui nimirum verhad
inimicus exilieret, fi abfconclendo virtutes
ptoprias, prædicatores errorum prævalerc permi-
fiffet.
. . . . £ ifti faciunt hie. .Quafi ingreditur ut abominatiorl’A
r ^Ula NarroSân.tes vir‘ *n co bonorum nés alpiciat, qui difeuffis quibufdam fianis exte-
ditta fuperbe examinant, verborum magis fuper- riùs apparentibus, ita corda fubditoruinpenetrat,
nciem quàm d rerum ordinem penfanc, Eliu ut cunda ci quæ illicite cogitantur, imiotefcanr.
beau Job fententias difeiplinam credidit non fo- Unde Sc fubdidit : Et ingref us vidi : & ecce omnis
nafle. Quia vero fæpe afperitas fuperborum ufque fimilitudo reptilium , dr animalium abominatio. In
a duritiam malcdiiftionis extenditur, illico con- reptilibus, cogitationes omnino terrenæ fignantur :
tra beatum Job , quafi ad Deum faciens verba, inanimalibus vero, jam quidem aliquantulum à
u lun§lt: terra fufpenfæ, fed adhuc terrenæ mercedis præ-
Eater mi, probetur Job ufque ad finem. jnia requirentes. Nam reptilia toto ex corpore territati
* Pratcl. extenditur ; fed Icgendum . -oftenditur, propter antithefim
«terms verbi, palliatur. .
Recent, invicis mfl". exhibuifie judicavit.
le ' r tam^‘ n0^r'&-cd't' pene omnes. In Guflanv. incauti funt humi-
r. Gratianus loco indicato duplicem exfaibec leftionem, iticauti funt
umiles, Sc, incauti funt homines.
Ita Vindoc. Baluz. Colb. Ebroic. aiiiqucNorm. non ,rerumcardi-
Labes ipcditis.
• Pratcl. quod quafi de arrogantia.
1 Turon. Baluz. Colb. & pier. Norm, dim dura emolliunt. Vet.edir.
Parif. & Ba/ii. quatenus in eis dura emolliantur, infirma roborentur.
* Sic legitur in mlE Baluz. Colb. Vindoc. Turon. Norm, quos fe~
quuntur priores edit. Ac pofterioribus cdicoribus vifum eft pro, cafti,
fufficere, fantti. Quamvis diet poffint cafti doftorcs, qui eloquia D ei
cajia non adulterantur.
.* A l. & cum perfodifienk