verbum triblrere , alimenta efurientibus , vefhi- A trium portæ dicitur. Porta quippe noftra eft adi-
P fJ . IlS. 96.
Pfal. so.?.
Via Dei incigufta
, peifc-
■ ais la:a.
JW.ittb. 7.13,
Pßl- tó. 4 .
Matth, a . to
menta algendbus dare , Sc pro bono opcre patienter
adverfa fuftinere, quid aliud quam frontes
funt xdificii cæleftis ? quia pulchritudo ope-
rum exteriorum ornat a habitaculum D e i, quod
adhuc latet intrinfecus. Sed ifts frontes habent
atrium undique per circuitum ; quia in hoc magna
funt opera, fi hxc in mente dilatat amplitudo
caritatis. D e caritate quippe feriptum eft : Latum
mandatum tuum ni mis. De hac iterum Pf4 -
mifta ait : StatuiJH in loco fpatiofo pedes meos.
13. Sed ecce, dum loquor, animo occurrit quomodo
lata eft caritas. Sb per caritatem pertingitur
ad Deum, Sc per femetipfam Veritas dicit : ln-
trate per angujlam portam. Et rurftim Pfalmiftam
tus ad regnum. Et Deum ac proximum perfeûc
amare, jam ad ingreflum regni clbtenderc. Inquantum
enim quifque amat, intantum ad ingref-
fum propinquat. Inquantum vero amare ncgligit}
intantum ingredi reeufat : quia nec ftudet videre
quod appétit. T une ergo habemus atrium porta:,
quando ex latitudine caritatis, ad fupernam vitam
quam adhuc contingcre minime poflumus , jam
per defiderium intramus. Itaquc cùm bonum opus
eirga proximum agitur, reftat ut ejufdem boni opc-
ris intentio difeernatur, fi non prxfentis gratis
retributionem quxrit, fed fpem fuarn animus ad
futuram promiflionem tendit , ut ex temporali-
bus sterna, ex tçrrenis cæleftia fpcrct. Spesenim
audio dicentem : Propter verba labiorum tuorum B cæleftium mentem folidat, ne conçutiatur fluftiego
euflodivi vias duras. Atque in Evangelio Do-
. minus dicit : Jugum enim meum fuave efi, dr onus
me um leve. Quomodo ergo aut lata caritas, fi
angufta porta ? aut quomodo jugum fiiave eft &
omis leve, fi in prxceptis Dci via: dura: funt quæ
euftodiuntur i Sed hanc nobis quæftionem citiùs
bus tumultuum terrenorum. De qua Sc per Paulum
dicitur : £>uam ficut anchoram habemus f ani- He',
mx tutam ac firmam , dr incedentem ußjue ad in- f
teriora velaminis. De quibus intcrioribus ftic quo-
que fubjungitur :
Et ante faciem porta qua pertingebat ufque ad Kerf.
b ipfa caritas folvit ; quia via Dei Sc inchoantibus faciem vefiibuli porta interioris , quinquaginta cu-
angufta eft, &: perfe&è jam viventibus lata. Et bitos.
dura funt quæ contra Confuetudinem fpiritaliter 15. Hoc quod hoc loco dicitur, <_Ante faciem q^,
animo proponimus, Sc tarnen onus Dei leve eft, porta, non exterior , fed interior ante portam lo- riuii
poftquam hoc ferre coeperimus : ita ut pro amo- eus deferibitur , dum ufque ad faciem veftibuli
re cjus etiam perfecutio c placeat, Sc omnis pro ' portæ interioris pertingere perhibetur. Unde Sc car.
eo d affli&io in mentis dulcedine veniat ; ficut Ian- idem locus quinquaginta cubitis dicitur menlu-
6ti quoque Apoftoli gaudebant, cum pro Domi- ratus. Per quinquagenarium enim numerum re-
no flagella tolerabanr. Ipfa ergo angufta porta C quies æterna fignatur. Habet enim feptenarius
amantibus lata fit, ipfæ viæ duræ fpiritaliter cur- numerus perfe&ionem fuam, quiaeo die dierum
In omnibus
us nos murentibus
molles Sc planæ fiunt, e dum enim feit
animus, fe pro temporalibus dolofibus gaudia x -
terna recipere, & hoc incipit quod affligitur amare.
Atrium ergo ante frontes ejus, eft in pèrfe-
ófcione operîs latitudo dile&ionis.
14. Et notandum quod dicitur, Undique percir-
• cuitum ; ut videlicet homo per omne, quod agit y
femper fein caritatis amplitudine dilatet, ne hunc
aut timor, aut odia anguftent. Si quis ergo de ver-
bo Dei loquitur, Sc caritatem quam prædieat,
in mente non fervat, ædificii frontem habet, fed
atrium ante frontem non habet. Si quis eleemonumerus
eft completus. Et per Legem g Sabbatum p i
in requiem datum eft. Ipfe autem feptenarius nu- &"
merus per femetipfum multiplicatus, ad quadra- §
ginta Sc novem ducitur; cui fi monas additur, ad •
quinquagenarium pervenitur : quia omnis noftra
perfedio in illius unius contemplatione erit, in
cujus nobis vifione jam minus aliquid falutis Sc
gaudii non erit. Hinc etiam Jubilxus, id eft annus
quinquagefimus in requiem datus eft : quia
quifquis ad omnipotentis Dei gaudia sterna per-
vencrit, laborem Sc gemitum ulterius non habebit.
16. Notandum vero, quia locus qui .deferibifynam
indigentibus largitur, & per hanc fortaffe tur per quinquaginta cubitos tendi, ad faciem &«i
in cordc extollitur, nec ex caritate proximi ino- veftibuli ports interioris pertingere memoratur. *
pis fubvenit, fed fe elatione tacita extollit, fron- Non ergo hoc loco Propheta jam ipfum veftibutem
quidem in sdificio oftendit, fed juxtafron- lum ports interioris, b fed locum intcrius qui h
tern atrium non fecit. Si quis illatas a proximo, tendit ad veftibulum ports interioris, narrat. Per
contumelias tolérât, Sc mala obje&a tacituspor-
ta t , magna eft patientia^quam demonftrat ; fed
fi dolorem in corde non habeat, fi lucrari ad tran-
quillitatem manfuetudinis etiam ipfum qui male
cxcefferat, quxrat. Nam fi patientiam exterius
adhibens , intus dolorem tenet , ncc amat eum
quem fuftinet , habet quidem frontem in sdificio
, fed ante frontem atrium non habet : quia i;
quern locum utique , ficut diximus, fpes noftra
fignatur , qus dum sternam requiem qusrit,
mentem ad veftibulum ports interioris ducit.
Hoc ipfum enim , quod defideramus csleftia,
quod ad promifla gaudia fufpiramus, quod sterns
vits requiem qusrimus, jam ad interiors veftibuli
faciem propinquamus. Signetur ergo per
portam fides, per atrium caritas, per locum vero
Vide bom. 9.
& fe lqui
fe angüûiæ odiorum fubdidit, profe&o cari-£ qui ad faciem veftibuli ports interioris propin-
D U ! fi ' quat, figuretur fpes : fine quibus tribus virtutibus
quifquis jam uti ratione poteft, ingredi ‘ ad cslcfte i
sdificitim non poteft. Habeatur ergo fides in porta
, quæ introducit ad intelligentiam : caricas in
atrio , qus mentem diktat in amorem : fpes in
tatis latitudinem amifit. Nam ficut in fuperiori
\ parte jam diximus, patientia ca vera eft, quæ Sc
ipfum amat quem portât. Nam tolerare, fed o-
difle, non eft virtus manfuetudinis, fed velamcn-
tum furoris. Et notandum , quod hoc ipfum a-
“ Lyr. & nonnuüi, tabernaculum.
k Sic legere cogunc omnesmfF.uoftri. Editoribus autem fatiùs vifuin
eft fcribcrc, if fa veritas.
c Laud, valent
d Sic iegendum ex omnibus mff. non affeefio, ut babent omnes edi-
ti. Vox fuperior perfecutio, fatisinnuit Jiîc agi de afîliftione.
S Reftitmionc vocal* enim, huic periodo gratiam & pcrlpicuitatem
reddidimus.
r Abcft anime. , a mlT. Norm. Extat in textu Greco & in Vulgata.'
* Laud. Sabbatbui. . . datus eft.
b Longip. fed locum exterius. Sic fieri debet conftrudh’o : fed locum
qui intcrius ducit ad veft. Frequentes in Gregorio tranlpofitiones ob-
iervarc licet.
' Val-cl. Longip. & Norm, ad cs,left, tdificii fortam.
ioco qui quinquaginta aeferibitur cubitis, quia A æftimcc habere privatum : quia in eo qubd fe ha.
= per deUdcna atque fufpiria introducit animum bere precipuum putat, Cepe alter eft dirior
1 lf!C 1'Pta ornn/ltn nmVric 1^1 r» ad fecreta gaudia quietis. De qua quiece etfi,~a dJ - ___ ■ /- 1 . r ,. . 1
huc , b ficut e ft, veritatis lumen non cernimus,
jam tarnen c per rimas intelligentis aliquid vide-
mus. Unde Sc hie fubditur :
Et feneßras obliquas in thalamis.
17. In feneftris obliquis pars ilk per quam lumen
intrat, angufta eft ; fed pars interior qus
lumen fufeipit, lata : quia mentes contcmpkn-
tium quamvis aliquid tenuiter de vero lumine vi-
deant, in femetipfis tarnen magna amplitudine diquem
habere apud fe boni aliquid non putabat.
Unde hie quoque adhuc aptè fubjungitur :
Similiter autem erant & in vejlibttlis fenefra ibidem.
per gyrum intrinfecus.
2.0. Poftquam dixit, feneftras in frontibus, ad- Ne ï/squi
ju n g i c feneftras in veftibulis per gyrum intrinfe- <lui,uiiai
cus : quia non folum aka fan&a: Ecclefis mém-
,prscminent , habent contemplationis
gratiam, fed plcrumque hoc donum etiam ilk
1 • j t* • ƒ* C' • • m1e m_ bra *p ercirp iunt>, qTi-u---s- -e--t--f-iJ -j.a..m. f -pvei. ru dvei fmidueriuin
latantur. L^uæ videlicet Sc ipfa qus confpiciunt, ad fumma emicant, tarnen adhuc per officiu
capere pauca vix poffunt. Exiguum quippe val-
deeft quod de sternitate contemplantes vident,
fed ex ipfo exiguo laxatur finus mentium in au-
gmentum fervoris Sc amoris : Sc indc apud fe am-
pls Hunt , unde ad fe veritatis lumen quafi per
anguftias admittunt. Q us magnitude contem-
plationis,quia concedi nonnifi amantibus poteft,
in thalamis obliqus feneftrs efle perhibentur, vel
imo jacent. Nifi enim Sc his qui dcfpc&i viden-
tur, omnipotens Deus lumen contemplationis in-
funderet, feneftrs in veftibulis non fuiftenr. Vi~
demus itaque alios in fummis locis fancts Ecclefis
conftitutos aka decxleftibus Ioqui, miro ftu-
dio inquàntum illuftrata mens fufficit, fuperns
patrix fecreta rimari : feneftrs funt in frontibus.
. * . . Alii verb in fanûæ Ecclefiæ finu contiiientur, SC
iii his quæ juxta^ thalamos non jam extrinfecùs, defpecti humanis oculis videntur, fed apud fe fa-
fed efTe intrinfecus dicuntur. Nam de cifdemfe- pientiæ ftudiis vacant, ad cæleftia anhekne, at-
neftris fuWkur: que inquantum prævalent, qus fint gaudia æteir-
Et in frontibus eorum qua erant intra portam na confidcrant : feneftrs itaque obliqus funt, fed
undique per circuitum. in veftibulis.
18. Erant enim in thaiamis, étant & in fronti- u . Bene autem dicitur, Per gymm, quia om-
bus eorum , qus intra porcam undique per cir- ^ nis inquifitio fecretarum rerum <rymm habet tione perm-
cuitum fuerant conftrufta : quia qui d cor intus dum in cogitatione fua dicit animus : Putafne qu'£doncm
habet , ipfe quoque lumen contemplationis fuf- hoc ? putafne illud eft ? Quafi circuit, ut inveniat F° C,mUS’
cipit. Nam qui adhuc exteriora immodcratiùs co- quod quærit. Cui cum incircumfcriptum lumen
gîtant, quæ lint de sterno lumine ' rims con- erumpere Ï in cognitione coepcrit, quafi perobli- h
templationis ignorant. Neque enim cum corpo- quam feneftram radius veritatis venir. Sic quip-
rearum rerum imaginibus ilia infufio incorpores pe in contemplatione noftra multa coo-itationibus
lucis capirur : quia dum f fola vifibilia cogitan- circumeundo ' proficimus, ficut exempta bonorum i
tur lumen mvifibile ad mentem non admittitur. fspe qusrimus, ut in moribus profickmus. Nam invcft^nj
Sed quifquis jam lumini contemplationis inten- cum jam cogitac animus ad meliora tranfire, quid- sanâorUmâ
dit, curare magnepere debet, ut mentem fern- quid melius de aliis audire poffit exquirit , nunc cxcmPla*
per m humilitate cuftodiat, numquam fe degra- hujus, nunc fanfti akerius vitam ventikt.î Unde
tia qua mfunditur, extolkt ; Sc ipfas qus men- £> Sc eledus quidam , qui k in expanfo finu fands k
tes contemplantium fignant, quales fint obfiqus Ecclefis per univerfum mundum mentis oculos
miferat , bonorum vitäm ad imitationem requi-
rens, dicebat : Circuibo & immolabo in taberna- Pf,i. 2<s. <s.
culo Dei hoftiam jubilationis. Ecce ut immolaret
jubiktiemis hoftiam , circuibat : quia nifi animum
hue ülucque ad bonorum vicam exquirendam
mitteret, ipfe ufque ad jubilationis facrificium non
perveniret. Cùm verb famfti viri intra fanftam
Ecclefiam ad loca fumma perducuntur , eorum
vita quafi in fpeculo ponitur, ut cunfti videant
bona qus debeant imitari. Unde Sc adhuc apte
fubjungitur :
Et ante frontes piffura palmarum. ibidem,
zz. Quia per palmas , nifi prsmia vidorix de- P« paimam
feneftrs confideret. Per obliquas etenim feneftras
lumen intrat, Sc fur non intraf: quia hi qui
verè fpecüktores funt, femper fenfum g in humi-
Jitate deprimnnt, atque ad eorum mentes intel-
ligentia contemplationis intrat, fed ja&antia ela-
tionis non intrat. Et patent itaque feneftrs, Sc
munies funt : quia Sc aperta eft in mentibus eorum
gratia qua rcplentur , Sc tamen ad fe ad-
verfiirium ingredi per fuperbiam non permit-
tunt.
15». Notandum vet o , quod intra portam undique
per circuitum feneftrs obliqus elle memo-
antur. Non enim contemplationis gratia fiimmis
dab
mi, fspc minimi, Ispius remoti, aliquando etiam
conjugati percipiunt. Si ergo nullum eft fidelium
officium, à quo poflit gratia contemplationis ex-
cludi, quifquis cor intus habet, illuftrari etiam
lumine contemplationis poteft : quia intra portam
undique per circuitum feneftrs obliqus conftru-
d s fu n t , ut nemo ex hac gratia quafi de fingu-
laritate glorietur. Nullus fe donum veri luminis
l,r , Sc minimis non datur, fed fspe hanefum- E fignantur ? Ipfs quippe dari vincentibus folent. vi^°rijc .Er*-
• fæDC minîm! - feohWrernnri »linnanrlri Mnm Unde & de his qui ® certamine marcyrii anti- ™a *****
* Val-cl. per defideria ad fecreta gaudia quietis pervenitur.
Laud. Sucff Longip. ficut veritas eft, lumen.
* Ebroic. & Lyr. per fenfus.
Longip. cor intus latum habet ; quod infra repetitur.
* Idem codex , rime, cogitationis.
? Mff. Norm, non admittunt fola.
Tom. /.
quum hoftem vicerant, & jam vi&ores in patria
gaudebant, icriptum eft ; E t f a lm x in m a n ih u s Apeail. ?.
eo rum , d “ clam ah a n t v o c e magna , d ic ente s : S a lu s
D e o noftro , q u i f e d e t fu p e r th r o n um , d r t^Agno.
Palmas quippe in manibus habere , eft vi&orias
in operatione cenuifle. Cujus operationis palma
ibi retribuitur, ubi jam fine certamine gauaetur.
* Laud. & Longip. per humilitatem.
Jl Ita mff. vet, inagnitionem. Editi, in cogitatione.
1 Laud. & Sueff. requirimus.
* Vulgaci . in expanfo rivo. Quibus codicibus mff. audoribus, nos
later, cùm in omnibus noftris legatur, finu.
R -R r r ij