i°47 San£ti Gregorii Moralinm 1048
Scd lingue rationem in
meritis tegerc
die judicii. Scd fan&i viri ante Dei A peccator omnis in pcenkeotia duplicem habere gcoculdS
ftudenc culpas lingua: tegerc meritis vita:
ftudenc bonorum operum pondere premere im-
moderata veiborurn. Unde in fanefca Ecclefiama-
nus fuper os ponitur, dum in cleftis cjus quotidie
otiofx locutionis vitium bona: actionis virtute ope-
ritur. Scriptum namque eft : Beali quorum remiffe
funt iniquitates , & quorum tecta, funt peccata.
Sed rurfum cum feriptum fit: Omnia nuda & apermitum
debet, nimirum quia 8c bonum quod opor-
tuit, non fe ck : 8c malum quod non o.portuft, fc-.
cit. Hinceft cnim quod per Moyfendc eo qui ju-
ramentum protulit, ut vel male quid vel bene fa-
ccret, & hoc ipfum oblivione tranfeendit, dicitur:
o f era t agnam de gregibus five capram ,, orabitque L#,j,
pro eo fiiccrdos ; & pro peccato cjus. Sin autem non 7,&'
potuerit offerre pecus, offerat duos turtures, vel duos
ta funt oculis cjus s quomodo tegi poftunt, qux putlos columbarum , unum pro peccato , & alterum
«jus oculis , cui cun£ta nuda funt, abfeondi' nc- in holocauftum. Juramentum namque proferre,eft
quaquam poffunt ? Sed quia hoc quod tegimus, voto nosd divinx fervitutis alligare. Eteum bona
inferius ponimus, atque hoc unde tegimus, nimi- g opera promittimus, bene nos Faeere fpondemus.
rum fuperducimus,ut quod eft fubterpofitum tega- Cum verb abftinentiam cruciatumquc carnis nofmus,
tegere pcccata dicimur, qux quafi fubterpo-
nimus dum abdicamus; eifque aliud fuperducimus,
dum bonx a&ionis opus ad hoe poft eligimus ut
prxfcramus. Qui ergo priora mala deferit, & bona
pofteriüs facit, per hoe quod addit, tranfactam ne-
quitiam tegit, cui boni operis merita fuperducit.
Beatus igitur Job fanftx Ecclefix typum tenens, 8c
in verbis fuis füaa allegans, noftra defignans, dicat
trx vovemus, male adprxfensnos nobis faeere ju-
ramus. Sed quia nullus in hac vitaita perfc&useft,
ut quamJibeE Deo devotus fit, inter ipfa c quan- <
tulumcumque pia vota non pcccet, pro peccato
agna ofFerri dc gregibus five capra prxeipitur.
Quid enim per agnam, nifi afUvx vitx innocen-
tia : quid per capram, qux in fummis fxpe cxcre-
mifque rupibus pendens palcitur,nifi contempla-
: fe , dicat ex nobis: LManum meam ponam fuper tiva vita fignatur ? Qui, ergo fe confpicit promifla
os meum; id eft, hoc quod diftri&o judici de fer- ac propofita non impleffe, ad facrificium Dei fefc
mone meo in me difplicuiffe confidero, ante ejus ftudiofiüs debet vel innocentia boni operis, vel fu-
oculos fub velamine redi operis abfeondo. Sequi- q blimi paftucontemplationisaccingere. Etbene ag-
tur : na de gregibus, capra verb offerri de gregibus non
Vnum loculus fum , quod utinam non dixijfem: jubetur : quia: a&iva vita multorum eft, concerned
alterum, quibus ultra non addam. platiya paucorum. Et cum hxc agimus qux mul- Affin*
■ ■ C a p . III.
y Si tranfa&a beati Job verba difeutimus, nihil tos agere 8c egifle confpicimus , quafi agnam de mu1“
jobDcoincrc-eum nequiterdixiflereperimus. Siverodidaejus, gregibus damus. Sed cum ofterentis virtus / adpJDtc
ter fc peccafTc
conficccur-
qux cum veritate ac libertate prolata funt, in ali-
quod fuperbix vitium fle&imus, duo jam folum-
modo non erunt : quia multa erunt. Sed quia lo-
qui noftrum, eft hominibus occultum fenfum verbis
aperire : loqui verb noftrum ad divinas aures,
eft motum mentis etiam expreflione a&ionis jof-
tendere : beatus Job ad libram fe fubtiliflimi exa-
minis penfans, locutione fua fecundo fe deliquif-
fe confitetur. Unum enim loqui illicite, eft res flaagnam
capram que non fufficit, in remedium pce-: f
nitentis adjungitur, ut duo pulli columbarum, vel
duo nurtures offerantur. Scimus , quia columbarum
pulli, vel turtures pro cantu gemitus habent.
Quid ergo per duos columbarum pullos , vel duos
turtures, nifi duplex pcènitentix noftrx gemitus
defignatur ? ut cum ad offerenda bona opera non
aflurgimus , nofmeripfos dupliciter defleamus :
quia 8c reft a non fecimus , 8c prava operati fu-
Oello dignas agere : aliud loqui, eft etiam de fla- D mus. Unde & unus turtur firo peccato, alter ve-
gello murmurare. Qm ergo ante increpationem rb offerri in holocauftum jubetur. Holocauftum
Dominicam in omni oper# hominibus prxlatus namque totum incenfum dicitur. Unum ergo tur-
fuit, ipfa in altum increpationc proficiens, te mi- turem pro peccato offerimus, cum pro culpa genus
fe re&um priusin operc, 8c minus fe patien- mitum damus : dealtero verb holocauftum faci-
tem poft in verbere agnovit. Unde femetipfum re- mus, cum pro eo quod bona negleximus, nofmet-
darguit, dicens : Vnum loculus fum , quod utinam ipfos funditus S fuccendentes, igne dolbris arde- g
b non dixijfem : & alterum* quibus ultra b non addam.
Ac fi dicat : Rectum me quidem inter homines
credidi, fed tc loquente, 8c ante flagella pravum,
8c poft flagella me rigidum invéni. Jpuibus ultra
non addam ; quia jam quanto nunc te loquentem
fubtiliùs intelligo, tanto meipfum humiliùs invef-
' tig0-
vet. a. 4 - Ek <Ju'a beatus Jobfanctx Ecclefix typum te-
Rec. iv. net, poflunt eleftisomnibus hxc ejus verba con-
obpiam^funt gruere , qui cognofcentes Dominum, in uno 8c
bona negleâa, alio deliquiflè fe fentiunt : quia fe intelligunt vel
& mala per- jn COgitatione & opere, vel in Dei ac proximi ne-
pe raca. g[C(qa diledione peccaffe. Quibus fc promittunt
ultra nil addere : quia per coiivcrfionis gratiam
c c curant pcenitendo quotidie etiam tranfadapur-
gare. Per hoc tamen quod beatus Job de duobus
îe pocnitendo redarguit, liquido oftendit, quod
mus. Quia igitur duplex in peeriitentia gemitus de-
betur, beatus Job divinx vocis increpatione proficiens
, atque in fua reprehenfione fuccrefcens,
dixiffefe unum 8c alterum pcenitens fatetur, acu
aperte dicat : Et erga bona per negligentiam tor-
pui, & ad mala per audaciam prorupi :
Refpondens autem Dominos Job de turbine,
x it : CsîccinÇe feut vir lumbos tuos : interrogabo te,
^ & indica mihi.
Quid fit Dominum de turbine refpondere, quid
beatum Job lumbos accingere, quid interrogarç
D e i, quid' hominis indicare , primo jam Domini
ferrnonc tradatum eft. Quia ergo ledoris txdio
parcimus, curamus fummopere 11e dicta replicc- » '■
mus. Sequitur :
Numquid irritum facies judicium meum, & con- W]
demnabis me, ut tu jußifceris ?
* Gemet. Germ, ac Laud. alligAtu. Ita quoque Corb. Germ, ante cor-
leöionem.
^ Gemet. & Germ, non addo.
* Gemet. currunt pcenitendo.
* Val-d. & Gemet. divine, firvituti alii gare.
• Ed. rcc. quantumcumque, quod melius videtiir, Ci ad pia vote, n
vero fi ad non peccet referatur. At in mff. & vet. cd. Icginius qn*m
lumcumque.
1 Laud, agnam . . . offerre non fufficit.
t A l. accendtntes.
1049 Liber XXXII. in Caput XL. Beati job. IÖ j o
IV. m Quifquis Contra Domini flagella femetipfum A ab eo qui longé fuper ipftim eft, qüxdam juxta fe
defendere nititur, flagellantis judicium evacuate
R conatur.a Nam, quum culpâ fuâ feriri fe denegac,
quid aliud b quàm injuftitiam ferientis aççufat ?
Beatum itaque Job non idcirco flagella cxleftia per-
cuflerunt, uc in eo culpas cxringucrent, fed poçiùs
ut merica augcrenc,, quateuus. qui tranquillicitis
tempore in tança fan&itate claruerat, 8c ex perçuf-
fione patefeeret qux in eo etiam patienrix virtus la-
tebat. Qui, quidein culpam fuam inter flagella non
inveniens, nec tamen flagella eadem caufam fibt
die augendi meriti deprehendens, injuftè fe feriri
credidit, cum quid in fe debuiflet corrigi non in venir.
Sed ne ipsa innocentia in tumorem elationis inaudiens,
quafi quibufdam ad ilium paffibus movea-
cur. Unde fit, ut per Scripturam fuam aliquando à
çorporibus hominum , aliquando à mentibus, ali-*
quando verb ab avibus , aliquando etiam ab infen-
fatis rebus quafdam longe diflimiles in fe fimilifudi-
nes trahat. Plerumque enim à çorporibus hominum
in fe fimilitudinem trahit, ficuc de eo Prophetaad,,
Ifraëlkas dicit : Jpui te tig it vos, tangitpup illam ocu- Zach. 2. t.
l i ejus. Et ficut de eo rurfum fperanti homini pçr
Ptophetam dicitur : ƒnfapulisfuis obumbrabit tjbi. pfal. p». 4.
Conftat nimirum, quod in natura fua nec oculum D cocu ro cuU
Deus, nec fcapulas habeat : fed quia nos per ocu- & ßaPuI* tri»
lum cerriimus, in fcapulis verb oncra fuftinemus. buantur*
fletur, divina voce corripitur. 8c mens ejus ab ini- 5 Deus qubd omnia videt, oculum habere perhibequitate
libera, fed verberibus prelfa, ad judiçia occulta
rcvocatur : ut fuperna fententia, etfi non eft
cognita, non tamen credatur injufta ; fed eo fal-
tem juftum credat omne quod patitur, quo nimi-.
rum conftat, quia Deo au£tore patiatur. Magna
enim fatisfaiftio percuflioniseft, voluntas jufta con-
dicoris. Qux cùm injuftum faeere nihil folet ., jufta
agnofeitur etiam. fi latet. Nam cum pro injuftitix
peccato percutimur, fi in pcrçuflionc noftra divinx
voluntati çonjungimur, mox à noftra injufticia
ipfa conjunciione liberamur. Qiiifquis enim jam
percuflionemtolerar, fed adhuc caufas percuflionis
ignorât, fi juftum credens hoc ipfum contra fe jutur
j q,uod verb nos tolerat, atque eo ipfo quo tolérât,
fervat j obumbrare nobis in fcapulis dicitur.
Ait enim : In fcapulis, fui.s obumbrabit ti.bi. Ac fi dU
cercc peccatori homini, & poft peccatum veniam
deprecanti : Ea pictate DQminus te protegit, quate
pietate toleravit. Obumbratenim in fcapulis fuis :
quia dum portât,, défendit. Aliquando verb à men- y m y.
tibus in fe fimilitudinem trahit, ficut per Prophetam
ad Ifraël dicit : Recordatus fum tu i, c miferans ado- 7erem. 2.2,
lefientiam tuam. Et rurfum per fponfx comparatip.-. c
nçm loquens ait : Et fiilla oblita fue rit, ego tamen ifai. +s>. is.
non obliyifiar tui. Quis enim nefeiat, quia D e i Recordari quo
memoria nec oblivione rumpitur, nec recordatione dicitur*
dicium ampleditur , eo ipfo ab injuftitia fua jam q farci tur ? Sed dum aliqua deferens prxtermittic,
coiredus eft , quo percufl’um fe jufte gratulatur.
In vindida enim fua Deo fe focians, fefe contra
fe erigit : 8c magna eft jam juftitia, quod volun-
tati judicis concordat in pcena, cui diferepavit in
culpa. Vir igitur fan&us, quia c in nulla Deo culpa
diferepaverat, quafi cum difficukate ei inter
fupplicia concordabat. Ncque cnim credidit, quod
flagella qux folent vicia extinguerc, in illov fola
mérita augerent. Unde nun,c juftè corripitur, ut
occukis judiçiis 8c nefeiens fubderetur, eique di-
cicur : Humquid irritum facies judicium meum,
condemnabis me ut tu ju ft i f ceris ? Ac fi aperce di-
ççretur : Tua quidem bene acta confideras, fed
more mencium oblivifei dicitur; 8c cum poft lon-
gum tempus qux volueric vifitat, noftrx mutabili-
tatis confuecudine recordatus vocatur. Quo enim
pafto divinicatis cj.us vim oblivio diffipat, cui ipfa
quoque laudabilis f memoria effentialiter non concordat
? Nulla namque nifi aut prxterita, aut ab-
fentia recordantur. Quomodo ergo Deus prxteri-
torum reminifeitur, cum ipfa qux in femetipfis
prxtereunc, cjusnutui femper prxfencia afliftunc >
Aut quomodo abfentium recordatur, dum omne
quod eft, per hoc illi prxftoeft, quod in ipfo eft ?
Quod fi ei prxfto non eflet, omnino non efle t:
nam non exiftentia videndo creat, exiftentia vip.
V.
mça occulta judicia ignoras. Si ergo ex tuis meri- D dendo contincc. Quidquid ergo creator non vi-
tis contra mea flagella difpucas, quid aljud quàm 1 effentia ^ fubfiftendi ». caret.- Aliquando ---
autem
me de injuftitia d addiccrc , te juftificando fefti-
nas ? Sequitur :
Si habès brachium fe u t Deus > & f i voce fimili
ionas.
6.Quia humanum genus beatus Job meritis tranf-
cendebat, eum pius conditor 8c eruditor ad con-
’ fiderandam fimilitudinem fux magnitudinis pro-
. vocat, ut cognita tanta diffimilitudine, in humili-
rate fc premat.
. 7, Sed cum in Deo vox 8c brachium dicitur,
cavendum fummopere eft , ne quid in eo mens
corporeum fufpicçtur. In Anthropomorphitarum
namque hxrcfim caderc eft, eum qui incircumdec,
ab avibus in ilium fimilitudo trahitur : ficut per g
Moyfen dicitur : Expandit alas fuas, S & ajfumfit Deut.si.it;
eos. £t Propheta ait: Sub umbra alarum tuarum pro*■ Pfal. to. 9.
tege me- Quia enim nos parvulos dum protegit Quid Dei al*.
nutrit, 8c non gravi atque onerofa, fed leyi 8c
blanda prote&ione nos refovec, dum fuas in nos
mifericordias exerit, quafi more avium fuper nos
alas tendit.Aliquando etiam infenfatis rebus, propter
infirmitatem noftram h aka condefcerifioiie fe h
comparat, ficut per Prophetam dicit : Ecce ego Amos.i.ts,
Jtridebo fuper vos, ficutftridet plauftrum onuftum fe-
no. Quia enim fenum eft vita carnalium, ficut'
feriptum eft : omnis 'caro fenum; in eo quod Do- if*'- 4*. 0,
fcripcc implet8c circumpledituromnia,incracor-E minus vitamcarnalium patitur, more plauftri fe
poralia lineamenta concluderc. Sed omnipotens ^ « •r— ^ ' •
■ Pçus ad fua nos trahens, ufque ad noftra fe humiliât,
atque ucalta infinuet, humilibus condefcen-
dit : quatenus parvulonîm animus rebus cognitis
enutritus, ad inquirenda exurgat incognita, atque
Vindoc. Ebroi'c. aliique Norm, 'codon fenlu,
Mlpd feriri fe dice
k Sic mff. Ti
Utic. editi
. Laud. Val-cl. Ac c
etiam vet. quant jufti
pun fuâ
duob. Germ. Pracel. Sc
* Gemet. & Cotb. Germ, in nullâ a Deo culpa.
num fe portere tcftat;ur. Cui fub feni onere llri-
dere, eft pondera & iniquitates peccantium cum
querela tolerarp. Cum ergolonge diflimiles in fe
fimilitudines trahat, fblerter intuendumeft quod
quidam talia aliquando dicantur in Deo propcer
* Val-cl. miferans adolefcentie. tun.
{ Frigide cum duob. Germ, vulgati etiam aöciquiprcs , memoria effentia
liter concordat. Qrcgorii mens eft , Deo neque obliyipnis ncque
memoria: nomen propriè cpnvenire. Proindeque legendum, non con-
corfat, ut feruut pmnes Anglic- Norm. Vindoc. Laud. &c.
* Laud.'Val-cl. duo Germ. & pier. Norm, d* accepit eos.
k Deeft aha , in Laud. Sc Val-cl.
V V u iij