plus infpl cerent quod dc his qux adhuc eis agenda A illos confirmare ftuduit , non fe oftenderc. Nam
lunt, debitorcs tenentur , quam quod opérantes quia eadem bona c non in fe attendcret, patefa&a ,
Non aVfolvi- quxdam ,*am dcbiti partem folvunt. Neque e- tribulatione proprix tentationis edocuit, qua ex-
tur debitor qui n jm abfolutus eft debitor qui multa reddit, fed prefla fubjunxit: Prop ter q u o d p la c e om ih i in infir- 2
fed.qui omnia! fl11' ornn'a ; ncc a<^ bravium vi&orix pervenit, qui m ita t ib u s m e ts . Ut ergo difcipulos inftrueret, de fc
a in magna parte fpe&aculi velociter currit,a fi jux- ftimma referebat : ut verb fe in humilitate cuftodi-
ta metas veniens, in hoc quod eft reliquum de- ret, confiderationis oculum non in virtutibusfuis
ficit. Nec ad quxlibet deftinata loca pergentibus fed in infirmitatibus fixerat. Habent itaque pro-
lnchoando prodeft longum iter carperc, fi non prium fan£ti viri, ut bona quidem qux agunt, vi-
etiam totum valeant confummare. Qm ergo xter- deant ; & tarnen cum peregerint, ab corum memo-
nam vitam quærimus, quid aliud quam quxdam ria oculos avertant. Unde rede per beatum Job di-
itinera agimus , per quæ ad patriam feftinamus ? citur : S i v i d i f i l e n t cùm f u lg e r e t . Ac fi apertè dice-
Sed quid prodeft quöd carpimus tam multa, fi ea ret : Opus meum etiam cùmaliis exemplorum lu-
quæ ad perveniendum reftant, ncgligimus reli- B eem tribuerct, ad prxfumtionis gratiam non atten-
quai? j : --- j ----------- ----- tit . : ■ 1 ‘ 1
Non m'a ici ,12" More itaque viatorum , nequaquam debe-
neris jamperâ. nius afpicere quantum jam iter egimus, fed quantum
fit , con- ram fupereft b ut peragamus : ut paulifper fiat prx-
qukffilperfi?d *eritum , quod indefinenter & timide adhuc at-
pcrjgendum. tenditur futurum. Ampliùs igitur debemus infpi-
:b <cere quæ bona necdum fecimus , quàm ca quæ
di : quia dum de eo extolli timui, ab intuendo eo
oculos averti. Sequitur :
Et lunam incedentem dare. U
14. Poft prxmiflum folem, apte quoque inceden- 1
tem clarè lunam fubdidit : quia videlicet poft opus
bonum, famalaudabilisfequitur, per quam célébré f,
nomen in hac prxfentis vitæ node polfidctur. Si au-°i
jam nos feciffe gaudemus. Sed habet hoc huma- tem verum eft quod quidam putanc , illuftratio- *'
na infirmitas proprium , ut plus ei intueri libeat nem lunam per occultum circulum à radio folis ac-
quodfibi in fe placet, quàm quod fibi in fe dif- cipere, ut polfit lucem no&urnis curfibus exhibere
;plicet. Æger quippe oculus cordis, dum labora- ab hujus fignificationis ordine hæc quoque fufpicio
ie in confidcratione fua metuit, quafi quoddam nonabhorret. Fama quippe à bono opere vires ac-
flratum deleftationis in animo, ubi molliter ja- Q cipit,f & favoris gratiam quafi claritarem luminis
c e a t, requirit : atque idcirco quæ commoda de afpergit. Eft & aliudin luna, quod per fimilitudipera&
is bonis fit afiecutus , intelligit : fed quæ
damna c de ncgleiftis paticur , nefeit. Plerumque
enim hoc vitio tentantur etiam elefti. Plerumque
corum cordi fuggeritur, ut bona quæque, quæ fe-
cerunt, ad animum revocent, & fecuritatis jam
lætitiâ exultent. Sed fi verè ele£ti funt, ab eo in
quo fibi placent , mentis oculos divertunt, om-
nem in fe de peraftis bonis lxtitiam deprimunt :
$£ de his quæ fe minus egiffe intelligunt, trifti-
tiam requirunt , indignos fe æftimant , & penc
foli bona fua non vident, quæ in fe videnda omnibus
àd exemplum præbent. Hinc eft quod Paunem
bona fpargenti famæ conveniat. Lux namque
ejus etiam in tenebrarum tempore iter ambulanti-
bus oftendit : quia & dum de aliéna vita lux laiidis
emicat, alios g ad exercitium boni operis illuftrat;
cumque illius opinio clara cognofcitur, huic quafi
pergenti in itinere exempli lumen præbetur. Sed
nonnumquam opus, quod ab aliéna opinione fu-
mitur, minus mundo defiderio in animo forn^atur.
Nam infirma: mentes cum bona de aliis audiunt,
aliquando fe ad operationem re<ftam non amore
virtutis , fed deledtarione laudis accendunt. Et
profeftö liquet, quia ficut b natura folis eft, ut 1
lus, dum expleta in fe bona poftponeret, & fola D quæque attiger-it, accendat & ficcet : ita lunaris
adhuc reliqua quæ effent explenda cogitaret, di- ignis eft proprium, ut quidquid conti gerit, exurat
Philip. 3.13. x it: Ego me non arbitror apprehendijfc. Hinc eft, quidem, fed exurendo humidum reddat. Ad vitam
quod ut poffet fe dc bonis quæ agebat, humiliate, igitur bonam alios i pro amore D e i, affedus recti i
ftudebat ad animum præterita mala reducere, di- operis, alios verb amor laudis inflammat. Sed cùm
i.Tim.1.13. cens : £>ut prius fu i blajphemus , ( fi perficutor, & fedi operis affectu accendimur , quafi per ignem
contumeliofus. folis à vitiorum humore ficcamur.Eum verb, quern
V et. vu. 13. Qui & fi aliquando dixit : Bonum certamen ad opus bonum laudis amor provocat, concupita
certiieu* % curfim confimmavi , fidem fiervavi : in- I fama, quafi luna, atdngit; quia videlicet ejus ani-
41 c a a m ^ tueiidum fummopere eft, quiailludco tempore in- mum& accendit &: refolvit. Accendit fcilicet ad
tulit, quo jam ex corpore difeeffurum fc effe co- exercitium operis, refolvit verb ad concupifcen-
■ gnovit. Ibi quippe præmifit dicens : Ego enim jam tiam favoris. Plerumque tamen ad exercenda bona
delibor , & tempus me a refiolutionis inftat. Tunc £ opera, aliéna nos utiliter exempla perfuadent. Et
ergo ad memoriam perfedionem reduxit operis, cùm mente humili opinionis alienæ bona fufeipimemoriam
1
cum jam prxvidit ad largitatis fpatium minime fub-
effe tempus operationis. Sicut enim dum vivimus,
debemus bona noftra ä memoria rcpellere, ne ex-
tollant: ita appropinquante exitu, plerumque ea ad
memoriam d iterum revocamus, ut videlicet fidu-
ciam prxbeant, & defperatum timorem premant.
Qm etfi Corinthiis bona fua enumerando narravit,
6 Val cl. & Laud, ut pergamus.
c Turon. de ncgligentiis.
6 Editi cum Corb. Germ, jufte revotamus. Germ, abjccit adverbiunj
m Anglic. & aliis noftris habentibus iterum ; & opcimo quidem
clTiu on. non in f e , fed in Domino attenderet.
. * V indoc. fplendoris gratiam.
6 Ita cum miT Corb. Germ. Norm. Laud. Val-cl. Sc yet. edit. Is>
mus, noftra vel ad melius bona producimus, vel ad
bonum mala permutamus. Cumque nos de vita
proximi famx fplendor irradiat, mens noftra, ut
prxdiximus,qux ad obtinendum virtutis iter fe di- #
rigit, quafi in lunx lumine greflus ponit. Sed ficut
ex aliena opinione proficimus , fic plerumque, fi
famx noftrx1 laudibus intendimus,a virtute vacua- 1
recent, vero, *d exercenda bona operis. Germ, totum hunc locum fio
contrahit: quia fa dum de aliena vita tux qua illius opinione clara c>-
gnofeitur oftenditur, huic quafi pergenti ex itinere, Sc c.
h Recent, nature, folis eft, niff & anciq. cd. contradicentibus.
* Turon. Germ. Corb. Germ, cum pi. Norm, per amorem.
*Vindoc. quo, ad obtinendas virtutes ita fe dirigit.
1 Editi fcrè omnes laudibus ir/ttiamus. lnh*fimus mff Corb. Germ*
Turon. Laud, Germ. Vindoc. Norm. Sc cd. Pariil 14PJ. ubi legitur,
intendimus
itiur :
7 ° S
jnur: quia Cum deledatnr animus in hoc quod de
fe extrinfecus haberi confiderat, illud oblivifeitur,
ad quod introrfus anhelabat.
xy. Quia igitur fan£tum virum intelligentia fei-
'. entix non corrupit, de multis divitiis gaudere def-
nj. pexit. Quia verb eum magnitudo operis non in-
flavit, folem fulgentem non vidit. Quia autemil-
■ liun 3 nec fama laudis extulit, dare incedentem
lunam minime attendit. Sunt enim nonnulli, qui
* eo in elationcm corruunt, quo per fubtilem in-
telligentiam vel qux non faciunt bona cognof-
cunt. Hi nimirum fuper multis divitiis Ixtantur,
cum quxlibet fumma intelligendo reperiunt, atque
in elatione ipfis inventionibus corrumpuntur.
Sunt verb nonnulli, quos intelligentia quidem non
clevat, fed exhibita operatio exalrat.Qui dum actio-
nes fuas refpiciunt, apud mentem fuam fibi ceteros
dedignando poftponunt. Hi videlicet etfiin multis
divitiis non gauaent, folem tamen fulgentem vi-
b dent: b quia ae fola boni operis magnitudine quafi
alios defpiciendo tument. Et funt nonnulli, quos
nec operatio propriacxtollit; fed cum Iaudari ab ho-
minibus pro hac eadem bona operatione cceperint,
ipfis hominum fayoribus devifti, quafi magnos fe
quofdam in fua cogitatione confpiciunt, atque a
cordis cuftodia diffolvuntur. Hi profedo etfi ful-
gentera folem videre noluerunt, lunam tamen dare
incedentem refpiciunt: quia inter hujus vitx tene-
ibras dum in opinionis fux claritate animum defi-
gunt, humilitatis gratiam quafi ex nocturno lumine
amittunt : & intuentes lunam, fe non vident,qui
femetipfos nefeire incipiunt, dum mentis oculos in
tranfitorium favorem defigunt.
16. Sic autem profe&us eft hominum, ficut incre-
us fnenta effe confpicimus arbuftorum. Vis quippe future
arboris prius in femine eft , poftmodum in
u- ortu, atque ad extremum producitur in ramos.
Sic nimirum fic uniufcujufque virtus fuccrefeit o-
perantis. Seminatur namque in intelligentia, o-
ritur in operatione , atque ad ultimum convalef-
cit ufque ad profc&us magni Iatitudinem. Sed
cum quemlibet fua intelligentia extollit, arbor
qux oriri poterat, in femine putrefeit. Cum autem
poft operationem bonam elationis pefte corrumpi-
tur, quafi jam orta ficcatur. Cum verb neque in-
c telligentia, neque operatio corrumpit,c fed excref-
cente magnitudine, dum favor laudantium fequi-
tur, atque ab ftatu fuo bene operantis animum ever-
tit; linguarum ventos arbor pertulit, & omne quod
in ea robuftum creverat, tempeftas famx radidtus
evulfit. Quo enim arbor altius ad fuperiora furre-
xerit, eo ventorum vim vehementius fentit: quia
quo plus quifque in bonis operibus attollitur, eo
ampliori ab ore feudantium flatu fatigatur. Si itaque
adhuc arbor in femine eft, metuendum eft, ne
ipfa feientix cognitione putrefiat. Si jam ad virgul-
tum prodiit, curandum eft, ne hanc manus elationis
tangat, atque a viriditate fux a&ionis arefaciat.
Si autem valenti robore jam ad alta fe fublevat, val-
deformidandum eft, ne hanc admotx laudis ventus
gravior radicitus evellat.
dal f oth‘ Germ. Val-d. Ebroi'c. alii Norm. & Germ, nec fama lau
Verba ha»c ufque ad defpiciendo tument inclufivd defunt in Germ,
vindoc. Corb. Germ. Sc Norman.
, /*d excrefcente magnitudine validum favor: olim tamen 1cgMtiir
inUtic. & Becc. ut hie legitur. In vet. cd. habes : fed excrefcen-
t r”‘tSmtudinem dum favor. . . fequitur.
ro e,*BBw > in ed. legitur erigamur. Fortafle antiquarius panlm
6 rus>c'‘m putatet yerbo, eruere, fignificaii uncuiu, crip ere, mutavic
Tom, /.
A 17. Sed inter hxc feiendum eft , quia lie im- v s t . it.
moderatis d laudibus eruamur, plerumque miro CI fa
red:oris noftri moderamine , etiam detradionibus laudibus Deu
lacerari permittimur : ut cum nos vox laudantis permittit oppo
elevat, lingua detrahentis hutniliec: quia & arbor „„ ctra^ '
fxpe, qux unius venti impulfu ita impellitur, uc d
pene jam erui pofle videatur, altcrius e diverfo ve-
nientis flatu erigitur: & qux hac ex parte inflexio-
nem pertulit, ab aliaadftatum redic. Unde & ilia
arbor alte radicata, quafi inter adverfantes ventos
fixa fteterat, qux dicebat: P e r glo riam ( f i i ? n o b i l i- . - • Cor-6-
ta tem , p e r in fam iam ( f i bonam fam am . Sxpe enim
laus bene agentis auribus infolenter admota dum
•g fbris fermonibus perftrepit, intus quamdam menti
c per taciturn, elationis tempeftatem gignit: fitque fe
up hoc quod animus de humanis favorib-us gaudet,
non facile exteriusoftendat, fed tamen conuptionis
vim non tenuiter interius fenriat. Et funt nonnulli,
quos ita laus inflat, ut ufque ad verba elationis per-
trahat. Quidam verb , ut prxdiximus , hoc ipfum
patefacere, quod elevantur, embefeunt, atque au-
ditis fuis prxconiis extolluntur i fed tamen ufque ad
elationis verba non exeunt, & gauder^fe in talibus
non oftendunt. Unde beatusjob, quia noverat arrogantem
fe non folum nullo modo in verbis , fed
etiam in cogitatione quoque tacita minime fuifle,
poftquam tfixic: S i v i d i fo lem cum f u lg e r e t , ( f i lu -
C nam in c ed en tem cla r e 3 iliico fubdidit:
E t la ta tum e f t i n abfeondito cor m eum . yerf. zy.
J8. Qua videlicet atteftatione quid nobis innui- C aput
tur , nih quod magno metu & circumfpe&ione yji£
opus eft , ne mens noftra umquam de fuis laudi- Dc fuis laudi*
bus vfcl tacita lxtetur ? Quifquis enim ^ quafi cla- bus v.el
ritatem lunx, famx fux magnitudinem confpicit, vca'
fibique inocculto mentis gaudium facitjcui ifte f
nifi audori fe prxtulit, cujus dono, utrbene ope-
rarctur percepit, & tarnen in ejus munere de gratia
fux laudis hilaiefcit ? Defpedo enim lionore
conditoris, femetipfum plus amare convincitur,
cujus prxconiis Ixtatur. Quamvis nonnumquam
etiam fandi viri de bona fua opinione gaudeant: fed
cum per hanc ad meliora proficere audientes pen-
^fant, non jam de opinione fua, fed de proximoruni
gaudent utilitate: quia aliud eft favores quxrere, &
aliud deprofedibus exultare. Qua in re necefle eft,
ut cum audientium utilitati non proficit, mentenx
noftram fama laudabilis non elevet,fedfatiget.Cum
enim humanx lingux atteftatione laudamur, g oc- g
cultapulfationoarequirimur, quid de nobifipfis fen-
tiamus. Superba etenim mens etiam cum defe fal-
fa bona dicuntur, exultat: quia non apud Deura.
qualiter vivat, fed apud homines qualiter innotef-
cat, excogitat. Judicium enim de fe omnipotentis
Dei defpicicns, & folummodo hominum quxrens,
inter audicas laudes extollitur, & qux hoc folum
quxfierat, quafi de bravio operis Ixtatur. At con-
E era, fi cor veraciter humile eft , bona qux de fe
audit, aut minime recognofcit, & quia falfa dicuntur,
metuit: aut certe fi adeffe ea fibi veraciter
feie, eo ipfb formidat, ne ab xterna Dei retributio-
ne fint perdita, quo hxc confiderat hominibus dieruamur
in erigamur. Primum legitur in mlT. Turon. Laud, yal-cl.'
Vindoc. Norm. duob. Sangcrm. id eft Germ. Sc Corb. G.
• Tta duo Sangerm. Norm. Laud. Val-cJ. & pi. ad quos acccdic ed.
"Parif. 145J. in qua legitur, per tacitam elationis tempeftatem. In ceteris
omilToper, legitur, tacitam. . . tempeftatem gigrut.
f Laud. & Val-cl. quafi claritate luna.
1 Turon. occulta difpenfatione. In Gemct. pro requirimur, lego, rt-
quirmus.
v y