leddidic qui Deo Te in ipfa fïia ignorantia fcienter Arobuftorum. Quia igitur fundamenta noftra funt
• - ■ ■■ I '■ ■ ■ '- . h i, qui iniquitatum noftrarum pondera p'ortavcrunt
: ne beams Job in fuperbiam de virtutum fuarum
potentia fublevetur , in ipfa Dominici prima
parte fermonis de fanctorum prxdicatorum com-
memoratione difcutitur cm quanto illos admirabiinclinavit
dicens : 0 alt undo divitiarum fapientix
drfeientix Dei, quant incomprehenfibilia funt judi-
jia ejus, dr invefiigabiles via ejus, ^uis enint cognovit
fenfum Domini, aut quit confiliarius ejus
fuit. Ecce en ini abfconfis my fteriis quad claufis palpebris
inquifitus placita ac rc&a refpondic, qui fe- les venire confpiceret, canto in corum comparatio-
creti aditum pulfans, quia per cognitionem intro- ne de fe vilius xftimaret. Quod idcirco a Domino
mitti ad interiora non valuit, per confeflionem an- jam quad prxteritum defcribitur : quia quidquid fo-
te januasa humilis ftetit ; quod intus comprehen- ris futurum eft in opcre, intus jam faftum eft in prçderc
non potuit, foris timendo laudavit. Unde nunc deftinatione. Dicitur itaque ei : Xjbi eras quando poquoque
beams Job poft interrogationem verberis, nebam fundamenta terre ? Ac d aperce diceretur :
difcutitur interrogatione fermonis, ut qux dnt fu- Virtutcm fortium conddera, meque corum ante
perna condderet; quæ dum minime comprehen- fæcula au&orem penfa : & cùm eos, quos in tem-
dit, ad femetipfum redeat, & quàm fit juxta nihi- g porecbndidi, mirabiles fufpicis,perpende quantum
lum in dipernorum comparatione, cognofcat. Au- mihi fubdidebcas, quem auiftorem mirabiliumd-
diat itaque : Interrogabo te, dr rejponde mihi. Ac d nc tempore eft'e çognofcis. Sequitur :
apertiüs dicatur : Verbis meis ad fublimia condde-
xanda te excito, & dum ea qux fuper te funt, nef-
cire te perfpicis , tibimetipd te notiorem reddo.
Tunc enim m'hi vere refpondes , d qux ignoras
intelligis. Sequitur :
Vbi eras quandoponebamfundamenta terra?Indien
mihif'-habes intelligcntiam. £>uis pofuit men-
ftiras ejus, f i nefti ? vel quit tetendit fuper earn line
am ? Super quo bafes illius f i ll data funt ?
C a p . V. J4- Ecce omnia quad de mundi origine, narratior
e c. vr. ne hiftorica contexuntur. Repente verb fubjungi-
Pei fundamen- tul- quod non de mundi, fed de Eccledx dictum
tellimdeknc1' condicione videatur. Nam dicitur:
Apoftoli; per A til quis dimifit lap idem angularem ejus ?
foiu^ckiftus’ Per hoc enim quod non in mundi origine fa-
’ ttum eft, &: illud fuperius oftenditur, quia de mundi
origine diftum non eft. Idcirco namquc rebus
'planis ac patentibus obfeura quxdam ac diflona per-
mifeentur, ut per hoc quod ab intelle&u litterx
diferepat, &: illud inquiratur myftice quod dictum
juxta litteram fonat. Namque ficut aliis apertis rebus
alia claufa cognofcimus> ita aliis clauds Com-
pellimur & ilia altiori intelle&upulfare, quxaper-
ta credebamus. Dicat ergo : ybi eras quandopone-
V e t . ix. bam fundamenta terra, In Scriptura facra quid
Indien mihi f i habes intelligcntiam, quis pofuit vn^{
menfiuras ejus ,f i nofti ? vel quis tetendit fuper earn
line am ?
iy. Mcnfurarum linex in terrarum partitione ten-
d u n tu ru t dimendonis xquitas ex ipfa linearum y
tendbne teneatur. In carne autem Dominus ad Ejus ■
Eccledam veniens, menfuras terrx lineis m^nfus01J
eft ; quia fines Eccledx occulti judicii fubtilitate
diftinxit. Hujus terrx occultæ menfuræ, vel lineæ
tendebantur, quando prædicatores fanfti agenteais‘‘
Spiritu in alias partes mundi vocabantur, ut irent ;
— ab aliis verb partibus arcebantur, ne accédèrent.
Paulus namque Apoftolus cùm.Macedonix prxdi-
care negligeret, per vifum illi apparuit vir Mace-
do , qui diçeret : Tranfiens in ÇM.'.cedoniam adjuva aa.:i.\
■ nos. At contra, dcut feriptum eft : TentabantlApof- M.j.
toli b ire in Bithyniam, & non permifit eos Spiritus b
Jefu. Dum ergo prædicatores fancti & vocantur ad
Maccdoniam, & ab Ada prohibentur ; ifta occul-
tarum menfurarum linea illic duéta eft, hinc redu-
£ta. Illic tenditur, ut Macedonia intra fanftx Eccledx
fpatia colligatur : c hinc attrahitur, ut extra c
fines fidei Ada relinquatur. Erant quippe tunc in
ea qui colligendi non erant : quibus juxta meritum
fuum perditis, jam nunc Ada intra menfuras Ecclëliud
fundamenta, quàm prxdicatores açcipimus ? ^ dæ Deo largiente fufeepta eft.
Quos dum primos Dominus in fan&a Ecclefia po- 16. Intra has ergo menfuras funt omnes clech : H
fuit, tota in eis fequentis fabricx ftruftura furrexit. extra has omnes reprobi, ctiam fi intra fidei lirai-
Unde & facerdos cum tabernaculum ingreditur, temefle videantur. Unde & in ApqCalypd feriptum «i»,
duodecim lapides portare in pe£tore jubetur : quia eft : Atrium quodforis templum efi, ej ice fo r a s& n
videlicet femetipfum pro nobis facrificium offerens
pontifex nofter, dum fortes in iplo exordio prxdicatores
exhibuit, duodecim lapides fub capite in
prima fui corporis parte portavit. San£ti itaque A-
poftoli & pro prima oftenfione ornamenti lapides
funt in pe£tore, & pro prima foliditate xdificiiin
folo fundamenta. Unde David Propheta cum fan-
dam Eccledam in ftiblimibus Apoftolotum menti-
bus poni xdifiearique confpiceret : Fundamenta
metiaris illud. Quid enim aiiud atrium, quamla-
titudinem dgnificat vifx prxfentis ? Et recte foris
templum funt, qui per atrium dedgnantur: atquc
ideometiendi non funt, quia angufta eft porta quitM
ducit ad vitam : &: latitudo vitx pravorum non ad-
mittitur ad menfuras & regulas eleftorum. Ift^
{piritales linex occulto judicio tendebantur, quail-
do cuidam dicenti: CMagifier ,fiquar te quocumqtie ‘MiU
icris; ejufdem magiftri voce refponfumeft: Vulpesl,J
foveas babent > dr volucres cali nidos : fit ins atitctn
inquit, bz montihusfimftls. Cumvero infa- . .. . .. . .r........ , ^ ................
cro cloquio non fundamenta, fed fingiilari numero ^ hominis non habetubi caput fuum reclinet. Iftxmen
fundamentum dicitur, nullus alius nid ipfe Dominus
defignatur , per cujus divinitatis potentiam,
nutantia infirmitatis noftrx eorda folidantur. De
quo & Paulus ait: Fundamentum aliud nemo potefi
ponere , prater id qttodpofitum efi, quod eft Chrifius
Jefus. Ipfe quippe fundamentum fundamentorum
eft: quia & origo eft inchoantium, & conftantia
• Ebroi’c. Pratel. & alii Norm, humiliter fletit.
b Vitiose excufi, etiam antiquiores, ire in Afiam ; contra G raci textäs
& Vulgata fidem. MIT. Turon. Corb. Germ. Vindoc. Laud. Pratel.
&c. habent, in in Bithyniam. Errori forfan occalioncm dedit quod
dirx & linex tendebantur, cum cuidam dicenti:
Domine , permitte me primum ire fepelire pattern
meum i ejufdem magiftri voce r'efponfum eft : Sine i
ut mortui fepeliant mortuos fiuos : tu autem vade A f
nuntia regnum Dei. Ecce alius fecuturum fe prorait-
tit, & repellit&r: alius rclaxandum fe poftulat, U
tinetur.Undc hoc, nid quia fuper occulta cordis fpa-
Icquitur : & ah Afia prohibentur. Scd bic per A|iam ^ricelligenda eft Si
thynia qux pars eft Afix-
* Pratel. & alii Norm, hie attrahitur.
d Laud. Sc Pratcl. & nemetieris.
ti» fupernorum judiciorum linear tendebantur, ut A ufu fpiricalis intelligentie non erant, dum confpici
& hunc incus incomprehenfibiles menfura: con- prx obfcuricace nonporeranc, quail nigra remane-
ilringerent, Sc jile foiis non injufte remanerct i banc. At poftquam Mediator veniens, caantcocu-
Sedcum nullus nefeiat, quia Deus has occultonun los noftros incamacionis fux. manu tcrilt, quidquid
judiciorum lineas tendat,cur ad Job dicitur: iW/- in eislucis latebat, inclaruir : fenfufque patrum
camibiß babes inteUigentiam, quit pofuit menfuras prxeedenrium in ufum dedit, quia verba rebus ex-
ejus,fi rnßi fusel ^uis tetendit fuper earn lineain 2 pofuit. Sive itaque Prophetas, feu doaorcs extre-
An idcirco requuicur, ut quod noife, fed tarnen mis remporibus fubfequentes, bafium appellatione
fignificec, dicat : Super quo bafis illius folidatnJitnt ?
fubaudis, nifî fnper m e, qui cunfta mirabiliter te-
neo, &c bonis exterioribus intus principaiiter ori-
ginem praftq. Qm enim fibi quod bonum eft tri-
, , n I H H B U S B bafis non eft : quia dum fundamenro
nec jam -de le audeat aliquid, cum Del judicia ,oc- non inninitur, ipfo fuo pondéré in imapraxipitatur
culta fornudat : fed perpendens defuper menfuras B d Sed cùm jam multa de fandæ Ecclefiæ conftru- i
& lineas incomjjrehenfibiliter tcnfas, tanto magis ' aione referantur, audire mens appétit, immica:
nafinnec mm vipMir« _: j . n i- e
prxcermitccrc potcrat, mcmorctur} quatenus pon-
dus fecrecorum Dei follicitius penfet: a difpofirio-
nem videliccc hominis non in humanis viribus, fed
in manu confifterc conditoris : ut dum confidcrat
invifibiliter ifta quis agat, fux vircuti nihil tribuac;
I. VII.
peelefiæ
ÿftiDoin
humiliratc formidinis confiftat, quanto pen-
dere videt omnia in poteftate menforis. Sequitur:
Super quo bafes illius folidau funt ?
17. Quid aliud hujus terrx bafes, quam fanóbe
Ecclefix dodores accipimus ? In bafibus quippe
columnx, in columnis autem totius fabticx pondus
erigitur. Non ergo immeritb doétores fandi banationesqua
virture conjundx fint, id eft diverfa
hujus domus xdificia qua fibi arte concordent. Sequitur
:
l^dut quis dimifit lapidem angularem ejus ? ibidem
15». Jam per divinam gratiam omnibus liquec, C ap ut
quem Scriptura Ia era angularem lapidem vocet : V 1 1J
ilium profedó, qui dum in fe hinc Judaicum, il- chri/ius lapis
aw« uuuiwiiv uuciuLcs iiuiu.1 ua- hnc Gcntilcm populum fufeipit, in una Ecclefix angularis, in
fium nominedefignantur: quia dum reda prxdi- fabrica quafi duos patietes junkie, ilium de quo ^“0fIud:Ei>Gcn-
cant, & prædicationi fux vivendo concordant, om- feriptum eft : Fecit utraque un um. Qui angularem nenmt.
ne pondus Ecclefix fixa morum fuorum gravitate q fc lapidem non fblùmin inferioribus fed & in fu- £Phel:2‘ 7+*
fuftentant ; afperas ab infideübus tentationes fe- - • * • -- -
runt : &: quxque in prxceptis Dei velut difficilia à
fidelibusformidantur, exemplis operum faciliaof-
tendunt. Unde & bene cùm in typo EGclefix ta-
. bernaculum figeretur, ad Moyfen dicitur : Facies
* colurnnas quatuor, b & bafes ear um vefties argento.
In argento enim quid aliud quàm claritas divini
fermonis accipitur ? ficut feriptum eft : Floquia Domini
eloquia cafia , argentum igne examina tum,
probatum terrx, purgatum feptuplum. Bafes ergo ar-
' pernis exhibuit: quia & in terra plcbi Ifraelitiex
nationes gentium , &: utramque fimul Angelis in
cxlo fociavit. Eo quippe nato clamaverunt Ange-
li: In terra pax hominibus bonx voluntatis. In or- Luc. 2. z
tu enim Regis riequaquam pro magno offerrent ho-
minibus pacis gaudia, fi difeordiam non haberent.
Dehoc lapide per Prophecam dicitur : Lapidem pfal.uj
quern reprobaVcrunt xdificantcs, hie factus eft in caput
anguli. Hujus lapidis typum Jechonias rex te- Matth. 1
nuit , quem Matthxus dum quaterdenas generagento
veftitx quatuor columnas tabernaculi fufti- tiones d’efcriberct, fecundô numeravit.Queîh enim
nent: quia prxdicatores Ecclefix divino eloquio fini fecundxjipfum rurfum initio tereix o-enerationis
decorati, c uc cunftis fe exemplum prxbeant, qua- infemit. Ipfe namque in Babyloniam cum Ifraëli-
tuor Evangeliftatum dufta & ore & operibus por-D tica plebe migratus eft : qui dum ab aliis ad alia
|?k‘X. 18. Poffunt per bafes etiam Prqphetæ fignari : qui
dum primi apertè de Dominica incarnarione locu-
ti funt, quafi quafdam bafes eos confpicimus à fun-
damento confurgcre, & fiiperpofitx fabricx pondéra
fuftinere. Unde ad Moyfen rurfum Dominus,
cùm tabernaculi tabulas erigi prxcepit, fundi .ea-
rum bafes argentcas jubet. Quid enim per tabulas,
nifî Apoftoli extenfa in mundum prxdicatione di-
Iatati : quid per bafés argenteas, nifî Prophctx fi-
gnantur ? qu? fuperimpofiras tabulas ipfi firmi ac
fufiles fuftinent: quia Apoftolorumvita dum eorum
ducitur, pro utriufque parietis latere non immerito
fecundo numeratur. Cujus migrationis flexu angularem
lapidem defîgnar. Ubi enim ordo à reiftitu-
dine defleäitur, ut eat in diverfum , tamquam an-
gulum- facit. Rede ergonumerari bis potuit ; quia
per utrumque parietem quafi duo in fe latera of-
tendit : unde & ejus bene imaginera tenuie, qui in
Judxaortus, Gentilitatcm colligens, quafi ab Je-
rofolymis Babyloniam venir, atque hanc in femeti-
pfo fidei fabricam e priùs difcordix ftudio feiffam, '
arte caritatis intexuit.
Sed^ hxc qux de fignificatione fan&x Ecclcfix
c^'um|&rau^o«tatc foli- £ difta funt, placet ut breviata replicatione moralidatur.
Unde & conjunftx.binx bafes fingulis tabu-
lis fupponuntur : quia dum Prophetx fanfti in ver-
his fuis de Mediatoris incarnatione concordant,
lubfequenres prxdicatores Ecclefix indubitanter
^dificant:& .cumafemetipfisnon diferepant, illos
*n ferobuftius figunt. Nec immeritb bafes, quibus
1 1'ophctx fignantur, ut ex argento fundi debeant
ptxcipitur. Argenti quippe claritas ex ufu fervatur:
nnc ufu autem in nigredinem vertitur.Prophctarum
^uoque diifta ante Mediatoris adyentum, quia in
Getmd& ’ ” ff' Laud- Y indoc- Pratcl. Corb.
Laudun. Pratel. & al. Norm. & bafes earum veflitas aro-ento.
* s ° ? Gctm: V!ndoG- PrateJ- & al. Norm, ut in clinch's.
vind- Turon. quosfccu't* funt vet. edit. In Corb. Germ.
Tom. /.
ter differantur. Dignum namque eft,.ut per ca qux
bearo Job dici cognofcimus, ad corda noftra revo-
ccmur : quia verba Dei tunc mens verius intelli-
g it , cum in eis femetipfam quxrit. Ecce enim dicitur
: . f
Ubi eras quando ponebam fundamenta terrx ? r erF +•
20. Si peccatoris animus pulviseft,{quiinfu- C a p . IX.
perficie actollitur, &: tentationis aura raptatur; un- *cnfils mora-
de feriptum e ft: Non fic impii , non fic : fed tarn-
quam pulvis , quem projicit ventus d facie terrx : mus lemper
confidcrandum,
nequcd
Pratel. aliifque Norm. & plurimis legitur: fed cum tarn multa. fumus ex Dei
" Turon. & Laud, prius difeordia jtudiofam. Corb. Germ, frius dif~ munere, nobis
cordii odiofeifiam. ' tribuamns.
{ Corb. Germ. Pratcl. & Utic. quia in fuper fide. Pfal. i . }, '