b
Verf. 14.
C a p u t
XVII.
QuoS diabolus
bland is
perfuafioni-
bus decipic,
violen cis nexi-
bus ad fuppli-
ciurn rapit.
Apoc. 6.8.
teutarionem,
fed domina-
tionem effu-
gcre poflu-
nius.
Rem. 5. iz .
Ifii. 4 7. i.
f
X^înima> babes multa bona à repofita tn annos plun-
mo s , re oui cfee, corne de, bibe, epulare.b Quas corum
cogitationes dum fupemus judex afpicit, dc hac
ipfa eos tea fiducia evellit. Unde hîc quoque aptè
fubditur :
Evellatur de tabernacnlo fuo fiducia ejus, dr cal-
cct fupereum quafi rex interims.
2.0. Hoc loco interims nomine , ipfe hoftis generis
humani, qui interitum intulit, defignatur :
qui per fuum quemdam fatellitem exprimitur, de
quo ad Johannem dicitur : Notnenilli mors. Ifte ita-
que interims, in die exitus quafi rex fiiper impium
calcat : quia quem priùs blandis perfuafionibus de-
cepit, c ad extremum violentis nexibus ad fuppli-
ciuni rapit : tantoque eum d duriùs deprimit, quanto
in pravis aftibus vehementiùs aftringit. Qmhîc
quoque reprobi mentem dum poflidet , calcat :
quia quoties earn deleftationibus preifit, quafi to-
ties fuper earn pedes fuæ tyrannicæ dominationis
pofiiit. '
2.1. Si verb interims nomine non apertè diabo-
lus, fed peccatum debet intelligi, ex quo con-
tingit reprobos ad interitum trahi : talis nimirum
interims quafi rex calcat mentem, cùm earn non
refiftentem polfidet. Non enim poteft in hac vita
homini pofito tencatio deefle peccati : fed aliud eft
peccatotentantircfiftere, aliud dominanti fervire.
Iniquus autem quifque, quia refiftere peccati fiia-
fionibus nefoit, fubjugari autem ejus dominionon
pertimefeit, reftè de eo dicimr -.Calcetfuper eum
■ quaß rex interims. Hu jus quippe interims regnum
à difcipulorum cordibus repellebat Apoftolus cùm
dicebat : Non regnet peccatum in veßro mortali corpore.
Non enim ait, Non f t , fed, Non regnet : quia
non elle non poteft, non autem regnare in cordibus
bonorum poteft. Quia ergo cùm quælibet culpa
cor ini qui pulfaverit, refiftens illud non invenit,
led fuo dominio fubfternit, dicatur reftè : Eve lia-
tur de tabernacnlo fuo fiducia ejus ydr calcetfiiper eum
quafi rex interims.c De terra ergo fiducia ejus evel-
litur, quando perverfus quifque , qui multa fibi
ad votum in hac vita paraverat, repentina morte
diflipatur. Et calcat fuper eum quafi rex interims,
quia velhie vitiis premitur, vel morris fuæ tempore
per hoc quod ad fupplicia rapitur, poteftati aæ-
moniaeæ fubjugatur. Quod idcirco ita in reprobo-
mm mentibus agitur : quia 8c cùm occafio perpe-
trandi peccati deeft, defideriorum cogitationes
eorum cordibus nullatenus défunt. Et cùm femper
diabolum fequantur in opere, valde tarnen fe illi
obligant in cogitatione. Priùs ergo culpa in cogi-
tatione eft , poftmodum verb in opere. Unde filiæ
Babylon dicitur : Dcfiende in pulvere virgofilia Babylon
, fide in terra. Cùm enim temper pulvis terra
fit, non tarnen terra femper eft pulvis. Quid ergo
per pulverem, nifi cogitationes debemus accipe-
re ? Quæ dum importuné ac filenter in mente evo-
lant, ejus oculos excæcant. Et quid per terram,
nifi terrena aftio defignatur ? Et quia reproborum
mens priùs ad prava cogitanda e dejicitur, & poftmodum
ad facienda : reftè filiæ Babylon, quæ ab
internæ reftitudinis judicio defeendit, per ferien-
* Deeft repofita in Vindoe
•’ Supplevimus eorum ex mis. Vindoc- Norm. &c. & ex vet. edit. In
recent, quas cogitationes dum fupemus judex afpicit, de hac ipfa eum fua
fiducia evellit. Laudata excmpl. mis. & cxculà habent, eos.
c Vindoe. ad extremum reclitudinis violentis nifibus. . . rapit.
d Utic. duriùs perimit, Sc deprimit.
* Ita mlT. Bellov.Utic. &cet.Norm. quam genuinam eflc leftionem
exiftimamus. Verum editores obfervantes priùs fàélam clic mentionem
tabernaculi, mutaverunt, de terra, in , de tabernacnlo ut habent omnes
tern lententiam dicitur, ut prius in ptuveie,
poll in terra fedeat : quia nifi fe in cogitatione
profterncret, in malo opere non inhæfiffet. Sequi-
tur :
Habitent in tabernacnlo illius fiocii ejus, quia non Verf ,j. ;
m .
22. Idcft, in mente ejus apoftatæ angell per co-r Cap»,
gitationes nequiflimas converfentur ; ejus yideli- XVIII
cet focii, qui idcirco jam non eft, quia à fumma ef- Re c.».
fentia recefiit, 8c per hoc quotidie excrefccntc de- ^a"n°nt|
feftu, quafi ad non elfe tendit, quo temel ab eo beneeffet;
qui verè eft, cecidit : qui rede quoque non elle
dicitur, quia bene elfe perdidit, quamvis naturæ
elfentiam non amifit. Adhuc tarnen ealHem ini- y
qui cogitationes fubtiliùs exprimens fob jung it, di-
cens :
t^sîfpergatur in tabernacnlo ejus fiulphur. ibidem
25. Sulphur quid aliud quàm fomentum ignis eft? ç A
Quod tarnen fie ignem nutrit, ut feetorem gravif- yry
fimum exhalet. Quid itaque in fulphure, nifi pec- pcccatao*
catum carnis accipimus ? Qucjd dum perverfis co- ^uiplmric^.
gitationibus quafi quibufdam foetoribus mentem tircôèc»
replet, æterna ei incendia præparat: 8c dumfoeto-* paramut.
ris fui nebulam in mente reproba dilatât, contra
earn flammis fubfequentibus quafi nutrimenta fub-
miniftrat. Nam quia per fulphur foetor carnis acci- Genef.i^
pitur , ipfa facri eloquii hiftoria teftatur, quæ contra
Sodomam ignem ac fulphur pluifle Dominum
narrat. Qui cùm carnis ejus feelera punire decre-
viflet, in ipfa qualitate ultionis S notavit maculam S
criminis. Sulphur quippe feetorem habet, ignis ar-
dorem. Quia itaque ad perverla defideria ex carnis
foetore arferant, dignum fuit ut fimul igné 8c
fulphuré périrent : quatenus ex jufta poena difee-
rent, ex injufto defiderio quidfecilfent. Hoc ergo
in tabernaculo iniqui fulphur alpergitur , quoties
perverla carnis deledatio in ejus mente dominatur.
Quem quia indefinenter pravæ cogitationes polïl-
dent, eumque ferre boni operis frudum vêtant,
redè lubjungitur :
Deorfum radices ejus ficcentur, fiirjum autem at- Verf.u;
teratur mefsis ejus.
24. Quid namque radicum nomine, quæ in oc- C a ml
culto fitæ funt, &: germen in apertum ferunt, nifi XX,
cogitationes accipimus, quæ dum non videntur in iniquono
D corde, vifibilia opera producunt? Unde 8c melïis
nomine, eadem aperta operatio fignatur, quæ videlicet
ex latenti radice producitur. Et quia omnis
iniquus priùs h in cogitationibus tentationum are- h
feit, 8c poftea à bonis adibus deficit, redè per Bal-
dad dicitur : Heorfiim radices ejus ficcentur, fiurfum
autem atteratur mefsis ejus.1 Quia dum pravus quif- 1
que cogitationes fuas in infimis rebus ponit 8c fern/-
piternæ viriditatis gaudia appetere negligit, quid
aliud quàm radices teas deorfum ficcari permittit?
Cujus furfum melfisatteritur : quia omnis ejus operatio
à teperno judicio quafi nihilum deputatur, eti-
am fi ante Jbumanos oculos bona videatur. In imo
£ itaque radices funt, 8c fuperiùs meflis : quia hie
priùs bonas cogitationes mittimus, ut quandoque
bonorum operum frudum percipere in æterna re-
tributione mereamur. Sed iniquus quifque, cùm
edict. Si autem primitus leriptum fuilïèt, de tabernaculo, numquam an-
tiquariis veniflec in mentem Jianc Icdlioncm mutarc, Sc fctibcrc, de ter*
{ Vindoc. ducitur.
* Bigot. Sc Lyr. novit maculam ; quæ Icftio rcjicicnda.
h Deeft tentationum in Vindoc. & Normt
' Ita Jegendum fuadent noftrinilT. & omnes vet. edit. In Guflanr.'
quifque pravas cogitationes fuas in infirmis ; conlcntit Vatic. edv quæ ta-
;uca habet in infimis.
m r-
» 1
pa.
foR.xi
htifti &
Vhi
bonas cogitationes deferit, 8c ad ea quæ funt exte- A pavorc feriantur. Unde feriptum eft : Ita ut in er- Antichrifti
riùs, femetipfum fundit, deorlum ficcantur radi- rorem indueantur, fifieripotefi, etiam elect:. Quod i*v'a Pei^cu-
ces ejus. Surfum verb melfis ejus atteritur : quia videlicet dicitur, non quia eledi cafuri funt, fed 24.24.
qui hjc fterifis perfiftit, poft hanc vitam ad nulla magnis terroribus trepidaturi. T une verb contra
præmia vocatur. Sequitur : eumeertamen juftitiæ, 8c noviftimi eledi habere
cMemoria illius pereat de terra , & non celebretur narrantur 8c primi : quia fcilicet 8c hi qui in fine
nomen ejus inplateis. mundi eledi reperientur, in morte carnis profter-
2,y. Intuenaum eft nobis , quia fie Baldad Su- nendi funt, & illi etiam qui à prioribus mundi par-
hites de unoquoque iniquo loquitur, üt latenter tibus d procefferunt, Enoch fcilicet 8c Elias ad <*
ad caput omnium iniquorum ejus verba vertantur. medium revocabuntur , 8c crudelitatis ejus fævi-
Caput quippe iniquorum diabolus eft. Ipfe quip- tiam in fua adhuc mortali carne paffuri funt. Hupe
in ultimis temporibus illud vas perditionis in- jus vires in tanta poteftate laxatas , noviftimi ob-
arefllis, a Antichriftus vocabitur, qui nomen fuum ftupefeunt, 8c primi metuunt : quia licet juxta
longé latcque diffundere conabitur : quod nunc hoc quod fpiritu fuperbiæ fublevatur, omnem •
unufquifque imitatur, cùm de memoria terreni g temporalem ejus poteftatem defpiciunt, juxta hoc
nominis gloriam laudis fuæ extendere nititur , at- tamen, quod ipfi adhuc in carne mortali funt, in Tuncfan#fs
que opinionctranfitorialætatur.Sic ergo hæc verba qua cruciari temporaliter pofTunt, ipfa quæ forti- aderit/fc con-
intclligantur de unoquoque iniquo,ut referrib quo- ter tolerant, fu pplicia perhorrefcimt ; ita ut in eis ftantia cx vir"
uno eodemque tempore 8 c confta'ntia ex virtute vorexcamc.
fit, 8 c pavor ex carne : quia etfi eledi funt, e ut tor- *
mentis vinci nequeant : per hoc tamen quod homines
funt, 8c ipfametuunt tormenta, quæ vincunt.
Dicatur ergo : In d ieb u s e ju s f tu p e b u n tn o v i f s im i ,
d r p r im o s in v a d e th o r r o r : quia videlicet tanta tunc
que debeantad ipfum fpecialiter caput iniquorum.
Dicat itaque : cJÆemoria illius pereat dc terra dr
non celebretur nomen ejus in plateis. Plateæ quippe
appellatione Græca, a latitudine funtvocatæ.
Memoriam verb fuam in terra ftatuere Antichriftus
conatur, cùm in terrena gloria appétit, fi effet
poflibile, in perpetuum permanere. Nomen fuum figna monftraturus, 8 c crudelia ac dura »fadurus
in plateis celebrari gaudet, cùm longé lateque o- eft, ut ad ftuporem perducat, quos in fine mundi
perationem teæ iniquitatis extendit. Sed quia diu invenerit, 8c priores patres qui in ejus expugnatio-
hæc ejus iniquitas non finitur extolli, dicatur: hem tervatifunt, carnalis mortis doloretransfigat.
cMemoria illius pereat de terra , dr non celebretur Igitur quia de iniquis omnibus, vel deipfo iniquo-
nomen ejus in plateis : id eft, 8c citius laudem ter- C rum capitc multa narravit, generali mox definirio-
renæ poteftatis amittat, 8c oninc gaudium fiii no- ne fubjungit
m : s .
Ci put
XXII.
minis perdat, quod longé lateque in breyi temporis
profperitate diffuderat. Sequitur :
Expellet eum de luce in tenebras.
z6. De luce ad tenebras ducitur, cùm de honore
vitæ præfentis ad fupplicia æterna damnatur.
Unde 8c apertiùs fubditur :
Et de orbe transférét eum.
De orbe quippe transfertur, cùm , fuperno apparente
judicc, de hoc mundo tollitur, in quo per-
versè gloriatur. Qui pro eo quod cum omnibus fe-
quacibus fuis, fine mundi interveniere, damna-
tur,redtè fubjungitur:
Hac funt ergo tabernacula iniqui, dr ifie locus ejus v*rf it;
qui ignorât Deum.
28. Superiùs enim dixerat : Exp eileteum de luce C a p u î
ad tenebras, dr de orbe transferet cum. Gujus cùm XXIV.
mala fubjungeret, adjunxit : Hac funt tabernacula Ejus locus te-
iniqui, & ifte locus ejus qui içnorat Deum ; videli- ncbræ funt>
cet mdicans , quia is qm nunc Deum ignorando iniquis omnî-
extollitur, tunc ad propria tabernacula pervenit , bus detrude-
quando eum fua iniquitas in fupplicia demergit: tul’
8c locum fuum quandoque invenit tenebras, qui
dum hîc de falfa gauderet luce juftitiæ, locum te-
nebat alienum. Perverfi enim in omne quod per
Non erit Jemen ejus, ne que progenies in populo „ fimuîarionem faciunt, f nomen gloriæ juftorum, f
. fuo, ncc ulla reliquia in regionibus ejus. quafi locum occupare alienum nituntur. Sed ad
Scriptum quippe eft , c quia Dominus J E SV S locum fuum tunc perveniunt, cùm iniquitatis fuæ
interfifiet eum fpiritu ori s fui , drdejbruet illuftra- merito, perpetuo igné cruciantur. Hîc namque
tione adventus fui. Dum ergo ejùs iniquitas cum per omne quod agunt, percipiendæ laudis defide-
nuindi ftatu terminatur, progenies ejus in populo rio ferviunt : &: per imaginün bonorum operum ,
fuo non relinquetur : quia 8c ipfe 8c ejus populus -finum mentis ad avaritiam extendunt. Eat igitur
cum eo ad fupplicium pariter urgetur : 8 c omnes nunc iniquus, 8 c multis apparatibus tumidus, tea
iniqui, qui de ejus perverfa perteafione in pravis
aâdonibusnati funt, illuftratione adventus Domini
, æterno intérim cum eodem fiio capitc ferien-
tur. Ac nulla ejùs progenies in mundo remanet :
quia diftrictus jndex iniquitates illius cum ipfo
mundi fine conclu dit. Quod verb hæc apertè de
hîc habitacula conftruat, nomen gloriæ extendat,
rura multiplicet, feque abundantibus opibus g de- g
letftet : cùm verb ad fupplicia æterna pervenerir,
profeéto cognofcet, quia hæc funt tabernacula iniqui,
& ifte locus ejus qui ignorât Deum. Reftè
verb hæc Baldad dixerat, fed cüi diceret ignora-
CftpuT
‘f e i l .
■ in,
Antichrifto intelligi debeant, dcmonftratur cùm p bat. Vehementer autem jufti cor affligitur, quando
fubditur : ^ ^
In diebus ejus fiupebuntnovifsimi, dr primos in-
vadethorror.
2,7. Tanta enim tunc contra juftos iniquitate ef-
frenabitur, ut etiam eleftorum corda non parvo
* In editis quod Antichrifius. At fenfus abeft, quem reftituimus ex
j (blet Gregorius Antichriftum appellarc vas perditionis, aut (iinpliciter,
illud vas diabeli. videl.ij. num. 65. & 71. neenon 1. -7. n. 49. vas
H'ùppe illud diaboli.
“ InUtic.olim, quandoque.
* Vindoc., quem Dom. fefus interfmet fpiritu &ç.
* Bcllo v. pneefierunt.
contra ilium fententia: ex injufta b xftimarione pro- h
feruntur, Unde beatus Job protinus refpondit, di-
cens: ,
Vfquequo affligitis animam me am , (fi atteritis fa Verf. 2
me fermonibus ?
* Vindoc. ut tor.menta vintere queant.
f Bellov. nonnamquam gloriam jufiorum dcc. fic olim (criptum in
Utic. quibus verbis expunflis nunc legitur ut in edit. In Vindoc. nomen
gloria jufiorum tenent-, quafi ad locum fuum tunc perveniunt. Ubi rqutj-
lus eft hie locus.
c Tur. dilatet fic quoque nunc legitur in Utia.
.* Vindoc. exifiimatione.