proborumperflamrnamcrudelitatisexcitare. Tune A memoria & verba prophetica, &: Evangeliea præprofundum
mare quafi olla fervcfcit, 3 cùm corda
dileâorum feculi valido ardorc füccendic : öc
quæ hoc.pacis tempore intra foam malidam claufa
Jatuerunt, tune in æftum immaniflimx pcrfècutio-
nis ebulliunt ; ac per abruptam crudclitatis apertas
Jicentiam, ca quæ diu preflerant, odia antiqui li-
voris exhalant. Quia autem peftifero errore per-
fuafi, b fic iniftis famulantur Antichrifto, ut tune
ïbidt
C a p u t
XVII.
V E T. XI-
•Qui AntichriC
to contra Sanftes
milita-
bunt, obfe-
qirium Deo
pratftarecre-
"j/fhan. id. z.
cepta retinentes, feiant & falfa elfe ligna quæ exhiber,
& vera fupplicia, ad quæ decipiens tra- i,
hit. Horum corda Leviathan ifte j quia fan&itatis
oftentatione non intcrcipit, in alia fc eis illufionc
componit. Quqfdam n am que hæc feientes, fed
tamcn præfentem vitam diligentes confpicit, quorum
protinus mentibus ventura fupplicia levigat,
foiiendaquandoque diftri&ionis judicia afferit,&:
verius præberc fe æftiment obfequium Chrifto; deceptos callidè ad prasfentes voluptates rapit.
poftquam dixit : Fervefiere faciet quafi ollnmpro- Unde & aptè mox fubditur :
fundum mare ; -apte fubjunxit : Mfiimabit abyffurn quafi feneficentcm. lbhu
.. c Ponet quafi cum unguenta bulliunt. 34. Quod æterna incomprehenfibiliaque judicia, q
31. Unguenta quippe cùm bulliunt, fragrantiam g abyiïi folcant nomine defignari, Pfalmifta teftatur y.^j
foavitatis reddunt. Quia ergo Leviathan ifte ita dicens : Judicia tua abyfius mult a. Senectus v.eio R
fcducet corda reproborum, ut quidquid agunt
pro finis propinquitate ponitur. Unde Panama
ex iniquitate perfidiæ , pro veritate re£tæ fidei fc
Apoftolus ait : ffiupd antiquatur & fine fecit,prope in- 3
agere fofpiccntur, quad bene eisolet id quod zelo
religionis exercent. Unde in Evangelio difoipu- quafi fenefeentem ; quia reproborum corda lie inaliquandó
lis Veritas dicit : 0 \Jt omnis qui interfrit vos, arbitre
tur obfequium e fe pr.efiare Deo. Igitur ficut olla
fervent, dum crudeliter perfequuntur : fed apud
cos ipfa perfecutio, unguentorum fragrantiam re-
dolet, dum mens eorum vanis fufpicionibus de-
cepta, æftimat quia Deo obfequium perfolvat. In
Scriptura enim facra unguentorum odoribus opifatuat,
ut fufpicionem eis de venturo judicio quod jf
quafi finiatur, infundat. Abyfiiim namque fenefeere Hcks.n
^ftimat,qui terminari quandoque in foppliciis fuper-
nam animadverfiönem putat. Igitur antiquus ifte
perfuafor in membris fuis,id eft in mentibus iniquo-
rum, futuras pcenas levigat, quas quafi certo fine
dcterminat,ut eoriim culpas fine termino cprreptio-
nio folet fignari virtutum. Unde fponfa in Canticis q nis extendat; & eo magis hie peccata non finiant,
canticorum fponfom defidcrans dicit: In odore un- quo iftic asftimant peccatorum fupplicia finienda.
guentorum tuorum currimus. Et unde Paulus Apof- 35. Sunt enim nunc etiam, qui idcirco pecca-
tolus virtutum laude fragrarc fe feiens, ait: Chrifii tis fois ponere finem negligunt, quia habere quan- Eomm £.
bonus odorfiumus Deo. Itaquc quia-Leviathan ifte doque finem futura fuper fe judicia fufpicantur. Mcionil»|
miniftros illius perditi vafis fui in crudelitatis ope- 1 Quibus breviter refpondemus: Si quandoque fi-
ra fob opinione laudis & prxtextu virtutis inter- nienda font fopplicia reproborum, quandoque ficipit
, poftquam dixit : Fervefiere faciet quafi ol- nienda funt ergo & gaudia beatorum. Per femetlam
pro fundum marc 5 rede mox fubdidit: Ponet ipfam namque Veritas dicit: ibunt hi in fuppli- Matifo
quafi cum unguenta bulliunt. Quod enim per cru- ciutn xternum, jufii autem in vitam xternam. Si igitur
delitatis incendium mare fervet, hoc in eorum-
dem judicio, f qui excitantur falfo nomine virtutis,
ac fi unguenta bulliant, oftendit : ut tanto a-
trociorcs ad crudclitatem fiant, quanto fe etiam
mereri præmia quafi pro zelo religionis exifti- Dcreaturæ fuæ æterna fupplicia minari debuit, non
mant. Juftumque hoc eft divino judicio, ut qui inferre. Quibus citiûs refpondemus : Si falfa mina-
hoc verum non eft quod minatus eft, neque
illud verum eft quod promifit. At inquiunt: Ideo
asternam pcenam peccantibus minatus eft,ut eos
a peccatorum perpetratione compefceret: quia
Verf. 23. .
C a p u t
XVIII.
Ancichrifti fcpictatis
vim perpendere & cuftodire negligunt,
fufpicionis fuæ odore fallantur. Unde &: ad illu-
fionis augmentum , eos crudelia perpétrantes, ligna
quoque ac prodigia fobfequuntur , ficut &
re&è fubjungitur :
Pofi eum lucebit femita.
33. Poft Leviathan quippe fomita lucere perhi-
betur, quia quaqua tranfit, admirationem nimiam
ex miraculorum fuorum daritate derelinquit; &
five per fe , feu per miniftros fuos quolibet pro-
^ dear, mendacibus fignis corufcat. Unde & hoc
quod jam fæpe protulimus, in Evangelio Veritas ^
dicit : Surgcnt pfeudochrifii & pfiudopropheu , &
dabunt % figna & prodigia, ita ut in errorem indu-
cantur, f i fieri potefi , etiam elecri. Semita igitur
poft Leviathan lucet ; quia quorum corda pénétrât
, eorum opera prodigiis illuftrat ; ut nimirum
tanto altiùs corum mentes in erroris tenebris te-
neat, quanto per eos foris quafi potentiùs lueem
de miraculis oftentat. Sed font nonnulli, qui in
- ’ Editi, tkm corda reproborum. Leftio noftra eft mfT. duor. Germ.
Vindoc. Laud, libroïc. Gcmct. aliorumquc Norm, ac Val-cl.
* f r W famAamr.
c Edit. PariL 1495. & Bafil. 1J14. habent olet, pro ponet ;.quod ta-
men in omnibus mfl”. noiixis legitur, ut in Vulgata,cui refpondet Hcbr.
textns.
d Gemet. & Corb. Germ, venit hora,
Syal-cl. f i parare.
tus eft ut ab injuftitia corrigeret, etiam' falfa polli-
citus eft ut ad juftitiam provocaret. Et quis hanc
eorum vælaniam tolerct, qui dum promilfionibus
fois reproborum fupplicia finiri alferunt, alfertio-
ne fua etiam eleftorum præmia remunerationef-
que confundunt ? Quis hanc corum væfaniam to-
leret, qui conantur adftruerc verum non elfe,
quod Veritas de æterno igne minata eft, & dum
fatagunt Deum perhibçre mifericordem, non vc-
rentur prædicare fallacem ?
36. At inquiunt : Sine fine puniri non debet cul- Ætcmish
pa cum fine. Juftus nimirum eft omnipotens Dcus, *JJ"‘
& quod non æterno peccato commilfum eft , X ' quum
terno non débet puniri tormentd. Quibus citius
refpondemus, quod re£le dicercnt ,n judex juftus
diftri&ufque veniens , non corda hominum,
fod fa£ta penfaret. Iniqui enim ideo cum fine de-
liquerunt, quia cum fine vixerunt. Voluilfent quippe
fine fine vivere, Ut fine fine potuilTent in ini-
quitatibus permanere. Nam magis appetunt pecf
Ita mff. Norm. Vindoc. Laud, duo Germ. 6c Longip. Editi vciti,
qui exacantur.
* Laud, duo Germ. & Val-cl. figna magna.
11 Val-cl. deinceps.
' Eadem docet Greg. 1. 4 . Dialog, c. 44. & quidem fufiffimc; quibus
abunde refeliitur Fabula de liberato Saafti Grcgorii prccibus Tra*.
jano Augufto.
care, quajn vivere i S£ ideo hie fempotvivere cu- A « Poftquam mifericors Dominus callida « . d . L
prune ut nutnquW: definant peceare, quum vi- menta Leviathan iftius indicavit, aperci prardi-
diltritti pertinet.vunt. Ad diftridi ergo judicis juftitiam pertinet cr*nt nmnrut
numquam careant fopplicio, quorum mens in
hac vita numquam'voluit carere peccato nullus
detur iniquo termiiius ultionis, quia quamdiu
valuit, habere noluit terminum criminis. ■
57. At inquiunt : Nullus juftus crudelitatibus
cens omne quod eledos exterius vchementer op-
ptimit j omne quod iriterius foggeftione fua rc-
probis blandienter infondit, mox immanitatem
virtutis illius breviter infinuans fubdit :
N o n e f i f iu p e r terram p o t e f i a s , q u a compare tu r e i . r t f - 24.
& pafeitur ï'àeiinquens feryusàjufto domino i ï j t “ *
U j jC0, Ca:d! PræclP,l:y . ut a nequitia corrigatur. fra homines cecidic , omne tamen humanum ge- v« î «i
[pli* Ad aiiquid ergo carditur, cum non ejus dommus nusnaturx angelic* condirionetranfeendir Guam. **=•
jes ci. crucianbus deieftatur. Imqm autem gehenn* ig- vis enim intern* felicitatis beatitudinem pcrdïdic, I “
mbus tradm, quo fine femper ardebunt ; Et qma hatur* tamen fus magnitudinem non i c eu- ï * w t-
certumeit quod pius atquc omnipotens Dcus non jus adhuc viribus humana omnia fuperat licèt mcnangd>c*
pafcitur cmcattbus miquorum , eut cruciantur Tandis hominibus meritorum fuorurh deieftione
mifen, fi non expiant™ îQtubus anus refponde. B fubjaceat. Unde & eifdem fanftis contra hune de-
mus, qu°u ommpotcns. Deus , quia pius eft, mi- certantibus eo retributionis fu* meritum crefcit,
quo ille ab eis vincitur, qui pernatur* potehtiam
quafi jure fe hominibus fupereffe gloriatur. Sequi-
tut t
g u i f a i t e s e f i , u t n u tum tim e r e t. j lU t *
40. Sic quidem faftus eft per natu'ram, ut con- cT p ilï
ditorem fuum càftè timere debuiflet, timoré vi- XXI
delicet fobrio d Sc fecuro ; non timoré quem foras vàmm
ferorum criiciacu non pafcitur : quia autem juftus
eft, ab iniquorum ultione in perpetuum non
fedatur. Sed iniqui a omnes «terno fopplicio, &
quidem fua iniquitate, puniuntur; & tamen ad
aliquid concrcmantur, fcilicct ut jufti omnes &
in Deo videant gaudia qua: pcrcipiunt, & in if-
tis relpiciant fopplicia quas evaforunt : üt tanto
in «ternum magis divin« gratia: debitores fe eflatenuspoflunt
r - « .0 ---------a- — caritas mictic, fed cimqre , qui in feculum fecull
le cognolcant, quanto m *ternum mala puniri permanet, id eft quem caritas tngnit. Aliter enim '“n- a ID“ n‘
confpiaunt , quæ ejus adjutono vitare potue- timet conjugem uxor amans, aliter dominum an-
rU”o ^ c. « . , - —. — I cilla peccans. Sic ergo fiierat ifte condicUs, quate- *
hllipro 38. At inquiunt : Et ubi eft quod Sanâi funt, fi nus timoré l*to auftoremfiiupi & amans metueret
H 6B H W quos tune ardete viderint, non Semetuens amaret. Sed fuà perverfitate talis fa-
r„,iiJs otabunt . quibus utique diSum eft : F ro in im i c i s c £his eft. ut nullum timeret. Ei qüipoe à quo con-
■ S Sed cmus «fpondemus : Otant pro ditusfuerat, fubefie defpexit. Ita enim Deus ü
«• immicisfuis eo tempore,quopoffunt adfrinWam per omnia eft, ut ipfe fub nullo fit. Leviathan ve-
poemtennam eorum corda convertere, atque ipfa ri. ifte ejus edfitudinis culmen afpiciens , . ms „
converuone falvare. Quid enim aliud pro inimicis perverfæ libcrcatis appetiit ut & præeffcc ceteris
orandum eft, mfi hocquod Apoftolus ait : V t d e t U nuUi fubeflit, dicens : o f f i r u p e r a lt im - „■
tü is D e u s p w n i te n t lam , & r c f i f i fvm t a d ia to t i U - d in em n u b ium , & f im i l i s ero ^ C h i L L , . Cuius ^
q u a s , u q u o c a f t , t e n e n tu r , o d i f f ,u s v o lu n m em ? Et eo ipfo fimilitudinem perdidit quo ell'e ei fuoer
quomodo pro Ulis tuncorabitur, quando jam nul- bè fimilis in celfitudine concupivit. Qui enim ca-
latenuSDOÜunt îuftitiæ onrra ah i m n n i r o f s « • : : f - , -' ...
ad jufti das opera ab iniquitate com-
mutari. Eadem itaque caufa eft, cur non oretur tune
pro hominibus astemo igne damnatis, quas nunc
etiam caufa eft, ut non oretur pro diabolo Ange-
lifque ejus astemo fupplicio deputatis. Qu« nunc
ritatem ejus imirari debuit, fubditus ambiit ejus
celfitudinem, & hoc quod imitari potcrac, amifit
elatus. Cclfus nimirum effet, fi ei qui veraciter cel-
fus eft, inhærere voluiffer. Celfus effet, fi particb
pationc veras celfitudinis contentus fuiffet. Sed
etiam caufa eft ut non orent fanfti homines proD dum privatam celfitudinem fuperbè appetiit jure
hominibus mfidelibus impnfque defunto , qui de perdidit parcicipatam. ReUfto enim eocui debuit
eis utiqu.c, quos *cemo deputatos fupplicro jam inhærere principiô, fuum fibi appetiit quodam-
noverunt, ante ilium judiasjufti confpeaum ota- modo effe ptincipium. ReliSo eo qui verè illi fuffi-
tioms fu* mentum caffan refugiunt. Qubd fi nunc cere poterat, fe fibi fufficere poffe iudicavit • & tan-
quoque viyentes jufti mortuis Sc damnatis injuftis to magis infra fe cecidit, quanto mao-is fe conminime
compatiuntur, quando adhuc aliquid ju-
dicabile de fua carne fe perpeti etiam ipli noverunt:
quanto diftri&ius tunc iniquorum tormenta refoi-
ciunt, quando ab omni vitio coiTuptionis exuci,
ipfi jam juftiti« vicinius atque ar£tiu$ inh«rebunt i
Sic quippe eorum mentes per hoc qubd juftiflimo
judici inh«rent, vis diftriiftionis abforbec; ut omnrno
tra gloriam foi condicoris erexic. Nam quem ex-
altabat libera fervitus , dejecit captiva libertas.
Qm,liberate nunc ut nullum timeat, effrenatur : Vi«it eum
fed ipfa graviter effirenatione reftringitur. Superno libertas quam -
enim judicio cun&a mirabilicer ordinante .fyinxit appctiir*
ilium libertas quam appepiic : quia nunc omnimodo
g non timens omnibus fuppliciis fubjacet, qui cle- »
eis non libeat quidquid ab illius intern* re. mentis etiam fupereffe poterat! fi unum quem dc-
gul* fubtylrmte difcotdat _ buit timete voluififct. Unum profeAb timeret omoecyquia
fuborto occafioms amculo, h*c con-£ nia poffidens, qui nunc unum non timens omnia
fc trab Origcniftas breviter diximus, adeumqucra
pr*termifimus, exponendi ordinem recurramus.
patitur.
41. Faóhis eft ergo ut nullum cimcrec, nullum vi- Dd timoren»
h Vindoc. Pratel. aliique Norm, homines.
1 nPn b'S Or‘geniHarum & fortaffe Origenij ipfim ertoribus confu-
_e Illu“ filfimum ac Doâiflïmum Daniclcm Huctium , 1. i . Origcnia-
oruni cap. ic. ac fcqucntibus, ubi oftendcrc nititur, non foldmnam-
^ posnis.^niodum aliquando & finem , cx fententia Origcnis,
ropoiitum i t i , fed ipfius etiam diaboli, quem docet pcenitentiam 6c
* mem aliquando confecuturum. Non défunt tarnen qui ab imnuni
■ 06 cri<tte vindicenç Origenem. Lege ex nupeaimis ejus defenforibua
doÛiffimum Tillcmontitim , commentariotum de Ecclefiaftica H ift .
Tomo j . in Origene art. 19.
« H a ie * cetera u/que ad ,&ju jfum divmitus offeram holocaufium,
1.3$. cap. olim. 7. defîderantur in cod. Val-cl.
* Gemet. duo Gcrm. & Laud. timoré fecuro , non timoré.
* Gemet. & Corb. Germ. ejus pervers}- Ubtrtatem appetiit, ut.
* Vindoc. junxit.
* Und.no» timens etiam fuptrejfe poterat. Corb. Gcrm. quam nunt.