nemo dcfperet. Eccc quàm a rairabilitcr Scriptura A dum plus percutit, inde eum quem ceperat, amic-
Jncafliim fpc-
diani, qui jufii
facra codcm verbo fuperbos premie, quo humiles
levar. Unam namquc rem geftam rerulit, 6 c di-
verfo modo fuperbos quidem ad humilitatis for-
midinem,. humiles verb ad fpei fiduciam revoca-
vit. O inarftimabile novi generis mcdicamentum!
quod uno codcmque ordine pofitum, 6 c premendo
tumentia exficear, 6 c fublevando arentia infundic.
De major-urn. nos lapfu terruic, fed de reparationc
roboravit.
14. Sie quippe fem-per, fic nos divinx difpenfa-
tionis mifericordia 8 c fuperbientes reprimit, 6 c ne
tit: atquc unde vicifle cernitur, inde fuperatur.
Confiderarc libet intra munitum gratia? finum,
quanto Deus favore mifericordia? nos continet. Ec-
ce qui de virtute fe cxtollit, per vitium ad humi-
litatcm redit. Qui verb acccpcis virtutibus ex- 1
tollitur, non gladio, fed ut ita dixerim, mcdica-
mento vulncratur. Quid eft enfin virtus, nifi mc-
dicamentum ? 6 c quid eft vicium, nifi vulnus? Quia
ergo nos de medicamento vulnus facimus, facie file
de vulnerc medicamcntum: ut qui virtute per-
cutimur, vitio curcmur. Nos namquc virtutum Homo*!
ad defperationem corruamus, fulcit. Unde etiim t> dona retorquemus in ufum vitiorum : file vitiorum
per Moyfcn admonet, dicens : Non accipies Loco
pignoris feupertonm, aut inferiorem molam. Acci-
pere namque, aliquando aicimus auferre. Unde
■ 6 c aves ilia*, \> qua: firnt rapiendis avibus avidæ, ac-
eipitres vocantur. Unde Paulus Apoftolus dicit :
Sufeinetis enim fe quis dev or at, fe quis accipit. Ac
: fi diceret, Si quis rapit. Pignus verb c debitoris,
eft confeflio peccatoris. A aebitorc cnim pignus
accipitur, cùm à peccarore jam peccati confcffio
tenecur. Superior autem 6 c inferior mola, eft fpcs
6 c timor. Spes quippe ad alta fubvehit, timor autem
cor inferiùs premit. Scd mola fiiperior 6 c inferior
ita fibi neceflario d junguntur, ut una fine altera
inutiliter habeatur. In peccatoris itaque pe-
&orc inceflanter debet fpes 6 c formido conjungi :
quia incafliim mifericordiam fperat, fi non eriam
juftitiam cimeat : incaflum juftitiam metuit, fi non
etiam de mifericordia confidat. Loco igitur pigno-
ris mola fiiperior aut inferior colli prohibetur ; quia
qui peccatori prædicat, tanta difpenfatione com-
ponere prædicationem debet, ut nec dercli&a fpe
timorem fubtrahat, ncc fubera&a fpe, in folo cum
timoré dcrelinquat. Mola cnim fuperior aut inferior
tollitur, fi per prædicantis ljnguam in peccatoris
peftore aut timor à fpe, aut fpes à timoré di-
vidatur.
zy. Sed quia exigente caufa David ad medium
illeccbras affumit in artern virtutum, 6 c falutis fta- dc»u£)
turn percutit ut fervet : ut qui humilitatem currcn- dlcW
tes fugimus, ei faltem cadentes hæreamus. Scd inter
hæc feiendum eft , quod plerique hominum
quo in multis corruunt, arftiùs ligantur : cumquc
cos Behemoth ifte ex uno vitio percutit ut conei-
dant, ex alio quoque illigat ne refiirgant. Confi-
derct itaque homo cum quo* hofte bcllum gcrat; 1
6 c fi jam fe in aliquo deliquifle perpendit, faltem
ad culpam pertrahi ex culpa pertimefcat : ut ftu-
diosè vitentur vulnera, quibus frequenter interfi-
cit : quia valde rarum eft, quod hoftis nofter elc-
florum faluti etiam vulneribus fervit.
z 6 . Maxilla tamen Behemoth iftius perforata in- Tenta»!
telligi 6 c aliter poteft : ut in ore tenere dicatur non ^uand?j
quos jam pcrfe&è peccato implicavit, fed quos dû
adhuc peccati perfuafionibus tentât, quatenus ei
quemlibet mandere, fit de peccati eum dele&a-
tione tentarc. Mandendum quidem, fed non de-
glutiendum acccperat Paulum, quando ilium poft
tot revelationum fublimia, ftimulis carnis agitabat.
Tunc ergo cum contra ilium lieentiam tentationis
accepit, in maxilla cum tenuit, fed perforata. Qui
verb elatus perire poterat, tentatuseft neperiret.
Tentatioergo ilia non vorago vitiorum, fed cufto-
dia meritorum fuit : quia Leviathan ifte fatigando
cum in afflitftione contrivit, fed non in culpa cadedu&
o, tanti facinoris memoriam fccimus, lecto- D piendo devorävit. Elatos autem in fanditate viros
jus pcccatum
quam luxuria.
ris fortafle animus movetur, cur cos omnipotens
Deus, quos in perpetuum elegit, quos ad dono-
rum quoque fpiritalium culmen aflumfit, illæfos à
corporalibus vitiis non cuftodit. Unde quia fatis-
ficri citius credimus, brevitcr refpondemus. JMon-
nulli enim per accepta dona virtutum, per impen-
fam gratiam bonorum operum, in fuperbix vitium
cadunt, fed tamen quo ceciderint, non cognoft-
cunt. Proinde contra eos hoftis antiquus , quia
jam interiùs dominatur, etiam exteriùs fævirc per-
mittitur: ut qui in cogitatione clatilunt, per carnis
luxuriam profternantur. .Scimus autem, quia
aliquando minus eft in corporis corruptioncm ca-
dere, quàm cogitatione tacita ex deliberata elanon
amitterct, nifi tentarct. Sancti quippe non
client, qui de fanditatis gloria fuperbirent : 6 c tan-
to fub ejus jure caderent, quanto fe in fuis virtutibus
elevarent. Sed miro difpenfationis ordine
dum tentantur, humiliantur : dum humiliantur,
ejus cflTe jam definunt. Bene ergo maxilla Behemoth
iftius perforata dicitur ; quia cledos Dei unde
contcrit, inde amittit : unde tentât ut perdat,
agit inde ne pereant. Antiquus itaque hoftis oc- D«Wj
cultis Dei difpenfationibus ferviens, fandorum ani- jJLä
mas ad interitum tentât volens , fed ad regnumv«in«
tentando fervat invitus. Maxilla ergo ejus perforata
eft, quia eos quos tentando, id eft manden-
do contcrit, quafi cùm déglutit, amittit. Quod
tione peccare : led cùm minus turpis fuperbia ere- E quia non humana, (cd divinâ providentia agiturj
ditur, minus vitatur. Luxuriam verb eo magis eru-
befeunt homines, quo fimul omnes turpemnove-
runt. Unde fit plerumque, ut nonnulli poft fuper-
biam in luxuriam corruentcs, ex aperto cafu malum
culpa* latcncis crubefcant: 6 c tunc etiam ma-
jora corrigunt, cum proftrati in minimis gravius
confunduntur, Reos cnim fe inter minora confpi-
ciunt, qui fc liberos inter graviora crediderunt.
Pia ergo Domini difpenfatione ® laxatus nonnum-
quam Behemoth ifte de culpa ad culpam trahit, 6 c
* Ebroiccnfcs, terrib hter.
* Guflanvill. qui rapiendi funt midi.
* Laud. & al. dtbttm.
ut utilitati juftorum ipfa vetufti adverfarii aftutia
fuffragetur, quatenus cùm cledos tentât, eos magis
tentando cuftodiat, bene ad beatum Job dicitur
: K^îut armilla fe r fo r a b i s m a x illam e ju s ? Sub-
audis, ut ego : qui provide cunfta difponens, ele-
&os meos inde robuftiùs in integritate cuftodio,
unde cos per maxillam Leviathan iftius labefadari
aliquo modo ab integritate permitto. Sequitur:
N u m q u id m u l t ip lic a b it a d t e f r e c e s , d u t loqM“ ^ ' 1*
tu r t i b i molli a ?
* Gemet. duo Germ. Turon. Laud, jungitur.
• Laudun. luxates. . . . . trahit,
f Duo Germ. Laud. Gemec. ac pi. Noun, advtrfari
• *7 * Subaudis, ut mihi. Si enim ad perfonam Fi- A quam in ilia fuperna patria tentationibus erudiendi
lii hxc verba referantur, incarnato ei mollia lo- fi*"»- ^ ___......................
quebatur cùm diceret : a Scio quia fes fanclus Dei,
Ad quern Leviathan ifte multiplicavit preces, cùm
L per fubditam fibi legionem dixit ; Si ejicis nos,
mitte nos in gregem porcorum. Quamvis intclligi
o poteft b apertius j quia ad Dominum preces multi-
0 plicat, cùm extremi die judicii iniqui, qui ejus cor-
> pus funt, fibi parci deprecantur 1 cùm membra
ejus, Videlicet reprobi, fero clamantes dicunt :
Domine, Domine, aperi nobis. Quibus protinüs dicitur
funt, in qua jam pro tentationum laboribus remu-
nerantur. Sed tunc Leviathan ifte cum fuo cor-
pore, reprobisvidelicet omnibus, flammis ultrici-
bus traditur, quibus fine fine crucietur. Quos fei-
licet cruciatus dum jufti confpiciunt,in Dei laudi-
bus crefcunt: quia& in fe cernunt bonum quo re*
munerati funt, 6 c in illis infjpiciuntc fupplicium 1
quod evaferunt. Ita enim tunc pulchra eric uni-
verfitas dum 6 c gehenna jufte cruciat impios, 6 C
xterna felicitas jufte remunerat pios. Sicut enim
niger color in piftura fubfternitur | ut fuperjeclus
alpus vel rubeus pulchrior oftendatur t ica tunc
etiam malos bene ordinans —--- - — -- —.... ...............» uiuuidio Deus, rfecluicciioorraa eexxihni--
: Nefeio vos unde fitis. Tunc etiam Domino
per membra fua mollia loquetur, quando multi ex
, ejus corpore di&uri funt : Domine, Domine, nonne
in nomine tuo prophetavimus, & m nomine tuo da- d bet gaudia beatorum, oftenfis ante eorum oculos
monia ejecimus , & in. nomine tuo virtues multas fuppliciis reproborum. Et quamvis illud ex vifio-
feiimus .-"Mollia quidem deprecantes dicunt, cum ne Dominica eorum gaudium non fit f quod cref- f
; ejus nomine c replicant quae fecerunt, fed duro ------ - — « -• ^ ^ « * •
corde ilia cum facercnt, in fuam laudem rapue-
runt. Unde mox audiunt: N e f e io q u i e f l is . Sequitur
:
Numquid feriet tecum pattum r1 Subaudis, ut me-
cum : Et accipies eum feervum fempiternum, .
2,8. Subaudis, ut ego. Sed valde folerter intuen-
dum eft, quod paftum cum Domino Leviathan
ifte feriat, ut fempiternus ab eo fervus habeatur.
4 In pado enim , difeordantium partium voluntas
“ i; mp1i ctur, ut ad1 votum fru um quo*que pervemat, 6 c
jurgia defiderato fine concludat. Antiquus itaque
holtis a finccritate divina? innocentix, malitix fux
face fuccenfus difeordat, fed ab ejus judicio etiam
difeordando non diferepat : nam viros juftos fem-
per malcvolè tentare appetit, fed tamen hoc Do-
minus vel mifericorditer fieri, vel juftè permittit.
Ha:c ipfa ergo tentationis licentia pa£tum vocatur,
cat: magis tarnen auótori fuo efle fe debicores fen»
tiunt ^ quando 6 c bonum cernunt quod juftè re-
munerati percipiunt, 6 c malum quod mifericorditer
adjuti vicerunt, Igitur fi utilitati juftorum 6 c Rec. xiv;
hie tentatio Leviathan iftius, 6 c illic damnatio pro-
ficit, fempiternus fervus eft, dum Dei laudibus
nefeiens fervit: 6 c illic pcena ejus jufta, 6 c hie voluntas
injufta. Sequitur:
Numquid illudes ei quafe avi f * jr„p i+:
30. Qujdeft quod adverfarius nofter prius Be- c a put
hernoth, poftmodum Leviathan diciturt nunc ve- X V
ro avi in perditionis fu* illufioue comparatur? Be- v e t. *x.
hemoch quippe, ut diximus, bcllua interpretarur: D;alloius an‘»
qux quadrupcs oftendicur, dum ficut bos fmum p“ 'X™i»pa '
comedere perhiberur. Leviathan verb, quia hamo
capirut, proculdubio ferpens in aquis innocefeitur. -111.^locendi^0
Nunc verb ad avis fimilitudincm ducitur , cdm maluiai^; ..it
dicitur : N t t jn t fu id illu d e s e i e tua ji d v i ? Cur ergo ptr slaciQncm.
in qua &: defiderium d tencatoris agitur, &tamen bellua, vel jumentum, cur draco, cur avis appel»
per earn miro modo voluntas jufti difpenfatoris letur, indagemus, Citiüs enim nomina ejus agrtof-
impietur. Erudiendos cnim, ficut nuper diximus, cimus, fi tergiverfationis illius aftutiam fubtiliter
elecios'fuos Dominus fatpe tentatori fubjicit, ficut exploremus. De cælo quippe ad rerram venit, i t
poft paradifi clauftra, poft tertii cæli fccreta, ne ad fpem catleftium nulla jam refpiratione feerigit.
revelationum magnitudine Paulus extolli potuilTet, Irrationale ergo S & quadrupes animal eft per aÆo-
et fatanæ Angelus datus eft. Sed, ut prafati fumus, nis immundæ fatuitatem, draco per nocendi im-
‘pfa hac tentatione difponitur, ut qui elati perire jjlirum, avis per fubtilis naturæ levitatem.. Quia
poterant,humiliati à perditione ierventur. Secreto enim hoe quod contra fe agit, ignorât, bruto fen»
• ergo difpenfationis ordine, unde fævirc permitti- 111 hf*l 111 /»Ir .«11111 m n l i r i i r a . . . . . . _____
tur iniquitas diaboli, inde piè perficitur benignitas
Dei. Ec bene ex hoc paifto quod cùm Domino
ferire dicitur, fervus accipi perhibetur : quia inde
obtempérât nutibus fuperna? gratia?, unde exercet
iram nequiffima? voluntatis fuæ. Servus ergo ex pa-
ö:o eft , qui dum voluntatem fuam implcre per-
mittitur, à fuperni confilii voluntatc ligatur : ut
eleftos Dei, ficut diiftum eft, volens tentet, 6 c tentando
nefeiens probet.
2.5». Sed quia tamdiu in hac vita elcftorum ufi-
c' bus fervit, quamdiu malirix fuæ nequitiam tenta-
. tionibus excrcere potuerit ; hóe autem in loco à
fii bcllua eft : quia malitiose nobis nocere appetit,
draco eft : quia verb de naturæ fuæ fubtilicate fu-
perbè extollitur, avis eft. Rurfum, quia in hoc
quod inique agit, ad utilitatem noftram divina vir-
tutc poftidetur, jumentum eft : quia Verb 1 at enter
mordet, ferpens eft : quia autem nonnumquam per
indomitam fliperbiam fe etiam lucis Angelum fi-
mulat, avis eft. Humanum etenim genus quamvis
inexplicabili iniquitatis arre IacèfÊt, tribus tamen
vitiis valde tentât: ut videlicet alios fibi per
luxuriam, alios permalitiam, alios perfuperbiam
fubdat.
31. Non ergo immeritb in eo quod agere nititur, Secundilm va»
Domino non folurn ex pafto fervus, fed fempiter- £ ex'ipft) fuarumaclionum nomine vocatur, cùm junus
fervus accipi dicitur : inveftigare compellimur
quomodo & poft prarfentis vitx terminum fervire
cum in perpetuum Domino demonftremus. Ne-
que enim tunc juftos ca?lcfti felicitate pollentes
adhuc tentare permittitur, cum ante eorum oculos
fcternis gehenna: ignibus mancipatur: quia nequaqui
y~aud‘ * Germ, fiio qui ts. Val-cl. {do quit ts. Cork. Germ.
h PIu. apt 'ius. ■
* Ebroïc. alter, multiplicant.
• I^atel. Sc Germ, tentationii,
T om . /.
mentum, draco, vel avis dicitur. In eis quippe u
quos ad ftultitiam luxuria? excitat, jumentum eft;
in eis quos ad nocendi malitiam inflammat, draco
eft : in eis autem quos in faftum fuperbia? quafi
alta fapientes elevat, avis eft: in iftis verb quos panter
in luxuria 6 c fuperbia 6 c malitia polluit, ju-
* Laud. & V i l cl. malum.
1 Corb. Gèrm. Ebroïc. aiiique Norm, quo crefcat.......... quod jufti
ttmunerati.
* Laudun. Sc Germ, quadrupede. Gilot. & Vatic. & quadruplex,
Emcndantur ex mff Anglic. & fcoftris , nccnotr ex vet edit.
Z Z 2 ij