hcnnæ tormcritä pctdiicat. Quia ergo inter divina A quæ fint quæ in infimis tenent, ic quæ fint quæ de
. . . . K 1- • .ï: •_I__•__ __ A^judicia gravi incercicudinis fuæ çaîigtne humana r . nn» nnr nux m terra tulmens
premitur ; fan&i viri pim fibi fuppetere
profpera hujus mundi corifpiciunt, pavida fufpi-
cione turbanrur. Timent enim, ne hîc laborum
fuorum friidus recipiant: timent, ne qüod divina
juftitia latens in eis vulnus afpiciat, 8c exteriori-
bus eos muneribus cumulans, ab intimis repellat,
Cùm verb taciti cogitant, quod nec bona agunt,
ni fi ut foli Domino placeant, nec ip ipfaafftuen-
tia fuæ profperitatis exultant : minus quidem de
profperis occulta contra fe judicia metuunt , led
tamen eadem profpera, quia fe ao intima inten-
tione præpcdiunt, ægre rerunt : 8c molefle præ
mblimibus non vident ;quæ fint quæ in fui-
ciunt, qu|:autem de cæleftibus perdiderunt : profperitatis
fuæ mærore mordentur; quia etfi vident
nequaquam fe ab ea funditus opprimi, penfant tamen
follicitè cogitationcm fuam in amore Domini
8c in ejus difpenfatione partiri. Unde bene cum
«licit : Jguare data efi mifero lux ? protinus adjungit
: ■’ ' # ' , ■ :• '■?■■■' : : .
Et vita his qui in amaritudine anima funt.
x. In amaritudine quippe animæfunt omnes e- C a p . III.
le ai : quia vel punire flendo non definunt quæ vet, n.
deliquerunt, vel gravi fe mærore afficiunt, quia jjfchaamari*
longé hue à facie conditoris projeéti, adhuc in æ- tudinc funt c-
:æ blandimenta tolerant ,'quia per hæc fe B temæpatriæ gaudiis non funt. De quorum corde
utcumque tard. ar.i •i n interno dï e. fri dï e. rio n.. o. .n. :ig__n_o
«v«*. CAlnn. nni>m k o n o d in r i i r -C.nv .ruina. Yi.nniit; _ ■ ?
rant. Plus enim in hoc mundo honor, quarn def-
nectio occupât : 8c magis profperitatis fublimitas,
quam neceflitatis advetfitas gravat. Per haue
namque nonnumquam cum homo exterius pre-
mitur, ad concupifcenda quæ intus funt,a libérais
relaxatur. Per illam v.erb animus , dum multis
parère cogitur , à defiderii fui curfu retinetur.
Unde fit, ut fanéti viri magis in hoc mundo profpera,
quàm advèrfa formident. Sciunt namque,
quia mens dum blanda occupatione premitur, ali-
quando libens ad exteriora derivatur. Sciunt quia
fiepe fie hanc clandeftina cogitatio decipit , ut
per Salomonem bene dicitur : Cor , q.uod novit mi’nc.
amariludinem animafuæ, in gaudio illius nonmi f- t"
cebitur extranens. In amaritudine namque funt 8c
corda reproborum, quia ip-fis etiam pravis fuis de-
fideriis affliguntur : fed eamdern amaritudinem
nefciunt, quia penfare quod tolerant, fponte fua
eXcæcati non poflunt. At contra cor bonorum a*
maritudincm fuam novit : quia ærumnam exilii,
in qua project um laceratur, intelligit ; 8c quam
fint tranquilla quæ perdidit, quàm confufain qui-
bus cecidit, fentit. Sed hoc amaricatum cor ad
gaudium fuum quandoque reducitur , arque in
ejus gaudio extraneiis non mifeetur : quia is, qui
quomedo permutctur ,■ ignoret. Penfant autem, n--u--n-c-- a--b- -h--o c mærore c.o.r.d.is. for- as fe■ *p err d, efideria
qua: lintb xterna bona qua: cupiunt, 8c cognof- ^ ejicit , feclufus tunc ab ilia intuna ejus folemnita-
cunt quam nihil fit omne, quod blandum tempo- te remanebin
C ap. IIremplantes
tci
îçnam profpe-
xitacem refuraliter
arridet : cun£taque hujus mundi profpera
mens eorum eo ægrè tolérât, quo fupernæ felici-
tatis eft amore fauciata : tantoque magis in præ-
fentis dulcedinis afpernatione erigitur , quanto
hanc confpicit, quia furtivè fibi in æternæ gloriæ
defpeftu blanditur. Unde beams job cum fuper-
nam requiem contemplatus dicerct : Parvus dr
magniis ibi funt} dr fbrvus liber a domino fuo,
illico adjungit :
• JVuare data efi mifero lux?
4. Hi itaque, qui in amaritudine animæ funt,
mori mundo funditus concupiicunt : ut licut 111 mundusm
fæculoipfi nihil appetunt, ita jam à fæcub nulla tuus.
obligatione teneantur. Et plerumque contingit,
ut jam homo mundum mente non teneat, fed tamen
z. In Scripmra facra nonnumquam lucis appel-
latione profperitas ; noctis autem nomine , hujus
mundus hominem occupationibus aftringat :
8c ipfe quidem mundo jam mortuus eft, fedip-
fi mundus adhuc mortuus non eft. Quafi enim
adhuc vivus mundus eum confpicit , aum alio
intentum, in fuis aftibus rapere contendit. Unde
bene Paulus, cùm 8c ipfe fæculum perfekte defiiui
____ ___H piceret, & talent fe faftum videret 1 1 quern jam d
mundi adra-fimTdefignatur. Unde & bene per D hoc fæculum conciipifcere omnino non poflet ;
Pfalmiftam dicitur : Stent tenebrn eins, S & lu- nipcis hujus vira vmculis liber dicit -.Mihi mutt- o.U *....
men ejus. Quia enim fandi viri ita profperitatem dus crucifixus eft, & ego mundo. Mundus quippe
- — e - ei crucifixus fuerat t'ftquia hunc cordi luo jam =
fæculi defpicientes calcant , ficut 8c adverfita-
’ tem ejus ealcantes tolerant-, per magnam mentis
cclfitudinem mundi fibi 8c adverfa 8c profpera
fubfternentçs dicunt : Sicut tenebra ejus , ita &
lumen ejus. Ac fi apertius dicant : Sicut inten-
tionis noftræ fortitudinem, ejus triftia non pre-
munt ; ita hanc nec blanda corrumpunt. Sed quia
hæc, ut diximus, bonorum mentem etiam cum
non fublevant, c perturbant : fanfti v iri, qui fe in
hujus exilii ærumna miferos cognofcunt, clarefce-
re in ejus profperitate refugiunt. Unde bene nunc
dicitur : j ? « « data eft mifero lux ? Lux enim ipfe in amore mundum rerinet nccrurfum à mun-
miferis damï, quando ii, qui fublimia concern- E di amore retinetur, viciffim fibi utrique extinfti
plantes, efTe fe in hac peregrinatione miferos ag-
nofeunt, claritatem tranfitorix profperitatis acci-
piunt. Et cùm valde defleant quia tarde ad pa-
triam redeunt , tolerare infuper honoris onera
compelluntur. Amor eos æternorum conterit, 8c
gloria de temporalibus arridet. Qui dum cogitant,
mortuum non amabat. Sed 8c fe ipfum mundo
crucifixerat 5 quia talem fe ei exhibere ftuduit, ut
ab eo quafi mortuus concupifci non poffet. Si enim
uno in loco fint mortuus 8c vivens ; ctfi mortuus
vivum non videt, vivus tamen mortuum videt : fi
verb utrique fint mortui, alter alterum.nequa-'
quam videt. Ita qui jam mundum non amat, fed
tamen ab illo vel non volens amatur, etfi ipfe ve-
lut mortuus mundum non v id et, hunc tamen
mundus adhuc non mortuus videt. Si verb nec
a MIT. Corb. Germ. Reg. Norman. & aliqui liberior relaxatur.
b Nonnulli m(T & ccüti ,tfue, fint interna. Sed Iegendum clic eterna,
patet ex oppoficione omnis quod blandum temporaliter arridet•
c Vindocinen. & antiq. Rem. pobant. ■
funt : quia dum alter alterum non appétit, quafi
mortuum mortuus non attendit. Quia igitur Pau-
lus nec mundi gloriam quærebat,nec a mundi gloria
ipfe quærebatur’ fe mundo, 8c mundum fibi
crucifixum effe g^ffiatur. Quod quia multi appetunt,
fed tamen ufque ad culinen extin&ionis
j Ita mff. pene omnes, non, quod jam, ur in editis legitur ; prunam
Ieffionem optimam elle probant quæ lèquuntur : talem njundo ),
exhibere fiuduit, ut ab eo quafi mortuus concupifci non poffet.
■" p Nonnulli cum Corb. à prima uianu quia hunc corde fuo.
omni modo non aflurgunt, rcûe gementes dicunt : ,
Jguare data efi mifero lu x , dr vita his qui in amaritudine
anima funt ? Vita quippe amaricatis datur,
cum hujus mundi gloria triftibus gemcntibufque
tribuitur. In qua nimirum vita, poenâ fe validiffi-
mi timoris afficiunt : quia etfi ipfi mundum nonte-
nent, adhuc tamen tales effe fe metuunt, qui à
mundo teneantur : quia nifieiquantulumcumque
viverent,hos ad ufum fiium procul dubio non ama-
rec. Mare enim viva corpora in femetipfo retinet :
nam mortua extra fe protinus expellit. Sequitur.
arerf. 2t. JH)ui expectant mortem, dr non venit.
L ap. IV. j. Defiderant quippe mortificare fe funditus,
|r e o iv- atque ab omni vita gloriæ temporalis extinguere :
■ Mori iæculo ^ pe(j occulté fæpe Dei judicüs vel præeffe in régi- !
P PhumanV mine, vel occupari injun&is honoribus compel-
fciinifteriis fer- ]untur > atque inter hæc mortificationem pleniffi-
ivirc coguntur. mam jn£lefmentel- expe&ant. Sed expedaca mors
non venit : quia eorum ufus temporal! gloriæ e-
a tiam nolens vivit ; quam tamen pro divine a timoré
tolerant: Et intus quidem fervant defiderium pie-
tatis, foris autem expient minifterium ordinis :
quatenus nec à perfe&ione per intentionem rece-
b dant, nec difpofitioni conditoris per fuperbiam
INon fine fuo contradicant. Mira b enim divinitatis piecate agi-(
l& aliorum lu- tur,ciim is qui perfedo corde ad contemplacionem
tendit, humanis minifteriis occupatur : u t& multis
infirmioribus ejus mens perfeda proficiat, 8c
quo fe ipfe imperfedum refpicit, inde ad humili-
fvET. m. tatis culmen perfedior afTurgac. Nonnumquam
ecenim fandi viri unde defideriorum fuorum de-
trimenta tolerant, inde majora lucra , converfis
aliis, reportant : quia dum eis vacare , ut appe-
runt , non licet, rapere fecum alios, quibus ad-
ç mifeentur, libet. Fit ergo mirac difpenfatione pie-
tatis, ut unde fe deftrudiores æftimant, inde lo-
cupletiores ad cæleftis patriæ conftrudionem fur-
gant.
iDefideriapia 6. Nonnumquam verb idcirco ad concepta de-
I lere difotCX" fi^eria minime perveniunt, ut ipfa interveniente
lue crefcant. * tarditate, ad eadem defideria laxato mentis finu
dilatentur : 8c quæ extenuari fortaffe impleta po-
terant, magna difpofitione agitur, ut repulfa crefcant.
Sic quippe mortificari appetunt, ut jam per-
fe d è , fi liceat, conditoris fui faciem contemplen-
tur. Sed eorum defiderium differtur, ut proficiat ;
8c tarditatis fuæ finu nutritur, ut crefcat. Unde
bene fponfa in fponfi fui defiderio anhelans cla-
Ic-*»/.j.r: mat : In lettulo meo per no ties quafivi quern diligit
anima mea : quafivi ilium, dr non inveni. Ab-
fcondit fe fjponfas cùm quæritur, ut non inventus ,
ardentiùs quæratur : 8c differtur quærens fponfa, ■
ne inveniat, ut tarditate fua capacior reddita,
multipliciùs quandoque inveniat quod quærebat.
Unde beatus Job cùmdiceret:Expel?antmortem,
dr non venit : ut hoc ipfum quærentium defiderium
fubriliùs expleret,"illico adjungit :
P “** £dltaf i effodientes thefaurum.
|Cap. V. 7. Omnes namque, quifodiendo, thefaurum
Er‘v‘ .. cl^læiunt:>cumf°dere altiùscceperint, adlaborem
Epropln- d inftantiùs inardefeunt : quia quo fe thefauro ab-
qiiior. r fcondito jam jamque appropinquare æftimant, eo
d in effoffione enixiùs laborant. Qm igitur plenè
* Omnes mfs. fic habent non ,pro divino amore, ut legitur in omnib.
cd. excepta Barthol.
b In (juibufdam mis. bonitatis pietate. In Reg. divinitatis potentia.
* Editi difpofitione. ‘
d Antic). Rem .ad laborem intentius.
* Hrc Guflanv. de fuo addidit laborantem, Renitentibus textu græ-
co , vulgata, mfs. Sc editis omnibus. Occafionem fortafle dedic hujus
l mortificationem fuam appetunt, quafi effodien-
tes thefaurum quæriint : quia quanto fiunt vici-
niores ad finem, tanto fe exhibent ardentiores in
opere. Laborando ergo non deficiunt, fed magis ad
ufum laboris creicunt : quia quo jam præmia pro-
pinquiora confiderant, eo in opere delectabiliùs ex-
fudant. Unde bene Paulus quibufdam abfeondi-
tum æternæ patriæ thefaurum quærentibus dicit :
Eton déférâmes collcfftioncm nofiram , ficut efi con- riebr.xo.zs.
fuetudinis quibufdam , fèd confiantes , c dr tanto c
magis y quanto videritis appropinquantem diem.
Laborantem quippe confolari , eft paritcr in la-
bore perfiftere : quia fublevatio laboris eft f vifio f
collaborantis : ficut cùm in itinere comes juno-itur
I via quidem non g abftrahicur, fed tamen de focie- g
tate comitis labor itineris leviatur. Dum itaque
Paulus confolantes fe in laboribus quæreret, ad-
junxit dicens : Tanto magis, quanto videritis appropinquantem
diem. Ac fi diceret : Eo labor crefcat
, quo ipfa jam præmia laboris appropinquant,
veluu fi apeirte dicat : Thefaurum quæritis ? fed eo
fodere ardentiùs debetis, quo jam juxta quæfitüm
aurum fodiendo perveniftis.
8. Quamvis hoc, quod dicitur : Expectant mor- Momiimun-
; tem, dr non venit, quafi ejfodientcs thefaurum» in- d°£intrafc
telligi & aliter poteft. Quia enim pcrfefte mori
mundo non pofliimus, nifi intra mentis noftræ in-
vifibilia à vifibilibus abfcondamunrectè ii,quimor-
tificationemfuam appetunt, thefaurum eftodien-
tibus comparantur. Mundo enim per invifibilem
fapientiam morimur : de qua -per Salomonem dicitur
: Si qtufieris illam quafi pecuniam » dr ficut prov. 2. 4) y,
thefauros cjfodcris earn. Sapientia quippe in rerum
fuperficie non jacec : quia in invifibilibus later. Et
tunc mortificationem noftram fapientiam contingentes
, apprehendimus, fi relidis vifibilibus in invifibilibus
abfeondamur : fi fic hanc, cor effodien-
tes , quærimus , ut omne quod terrenum mens
D cogitât, à femetipfa, manu fan&æ diferetionis eji-
ciat, 8c thefaurum virtutis, qui fe latebat, agnof-
cac. Facile enim in fe thefaurum b invenit, fi earn h
quæ fe male prefferat, molem à fe terrenæ cogitations
repellit. Quia autem quæfitam mortem ficut
thefaurum dicic, retfte fubjungic :
Gaudentque vehementer » cum invencrint fepul- yerf 22.
crum.
5>. Sicut enim fepulcrum locus e ft, quo abfeon- q y j
ditur corpus : ita divina contemplatio quoddam Divinà con-*
fepulcrum mentis eft , quo abfeonditur anima, tempiatioic-
Quafi enim huic adhuc mundo vivimus, cùm men- Pulcrum cli - r . . ? m quo mens
, te in eum roras vagamur : led mortui in fepulcro mundo mor-
jj abfeondimur, cùmmortificati exteriùs,infècreto tua<luicIb“*.
internæ contemplationis celamur. Samfti igitur viri
ab importunitate defideriorum temporalium, à '
tumultu inutilium curarum, à clamore perftrepen-
tium perturbationum, femetipfos facri verbi gla-
dio mortificare non definunt ; atque intus ante Dei
faciem in finu mentis abfeondunt. Unde bene per
Pfalmiftam dicitur : Abfcondes eos in abfeondito 30t
vultus tui, a conturbatione hominum. Quod quamvis
perfe&è poftmodum fiat, etiam nunc ex magna
parte agitur , cùm à temporalium defideriorum
tumultibus dele&atione in interiora rapiunadditionis
faciendæ quod Icquitur : laborantem quippe &c.
f Ita omnes mis. noftri non, vfitatio collaborantis, ut habent quidam
editi. Vet. edit. Parif. & Balii. confentiunt cum mfs.
S In omnibus fere mis. non attrahitur. In Germ, tamen »0» abftrahi•
Mr. môx in Corb.'Gcrm. teratur.- in Reg. levigatur.
p Additùr quefitum in vulgacis, manuferiptis non favcncibus.