nere ut jam cadere omnino non poflint, in eis na- A dus appareat, fine ceffationec fofpedfi font, atque
tura foa quia jama duci mutabiliter non poteft, ■ quotidie timendo agunt, ne quando vencrit per-
quafi in magnitudinem cryftalli durata eft. Quod timefcant. Similitudo ergo foper capita anima-
cryftallum honibile Sc cxtenfum foper capita ani- lium firmamenti,. quafi afpedus cryftalli horribi-
nialium dicitur ; quia ill* potcftates angelica:, quæ lis. Et quia ipfe pavor ejus, quem in fois cogita-
omnipotcntis Dei confpcdui afliftunt, nobis adhuc tionibus tenent,'eoriun mentes protegit, rede fub:
in hac corruptione pofitis , terribiles atque paven- jungitur : Extenti ftuper capita eorum defttper. Fir- ,
dæ font. Quarum nunc gaudia, quia fenfom nof- mamcntum hoc quod in fimilitudinem cryftalli fu-
Î r per capita eorum animalium apparct, &:-horribile
& cxtentum eft ; quia bonorum mentes unde ter-
ret, inde protegit.^Si enim pavendus in eorum cor-
dibus non effet, d protestor & modo à peccâtis,
Sc poft à foppliciis non fuiflet. Quia autem Temper
confiderant, c qui pavor ex judicio immineat, vir-
tutiim pennas in reditudine confervant. Unde &
" apte mox fobditur :
Pfal. 79. IS.
trarum mentium cxcedunt, foper capita animalium
effe memorantur. Quis enim in came corru-
ptibili pofitus, comprehendere valeat qua: fit ilia
Angelorum ineffabilis Sc fine fine Isetitia ? qua: beatitude
, fine defectu vultum videre creatoris, atque
in ejus deledatione fine immutatione perfifi-
tcre ?
151.. Poteft autem firmamenti nomine ipfe per fi-
guram nofter Redemtor intelligi, verus Deus foper
omnia', Sc fadus inter omnia homo perfedus,
in quo noftra natura apud Patrem confirmata eft.
Dc quo etiam perPfalmiftam prophetando dicitur:
Fiat mantis tua fttper virum dextera tu*, & ftuper fi-
Hum hominis quem confirmafti tibi. Humana ete-
nim natura priufquam a creatore omnium fiifci-
peretur, terra erat: nam firmamentum non erat.
Peccatori quippehomini didum eft : Terra es, &
in terram ibis. At poftquam affumta eft ab audo-
re omnium, atque in cadis foblcvata, Sc foper Angelos
duda, firmamentum fada eft, qua:terra fuit.
Sed firmamentum quod afpicitur, cujus habeatfi-
Sub firmamento autem penna eorum retta alterius
ad alterum.
zi. Tunc penn* virtutum fob firmamento red*
font, quando bonum quod alter habet, hoc alteri
impendit : ut qui ferrenam fubftantiam accepit,
indigentis proximi inopiam foblevet: qui dodri-
n* gratia plenus eft, ignorantis proximi tenebras
verbo fua: pr*dicationis illuftret : qui temporali
poteftate fubnixus eft, oppreflbs a violcntiis rcle-
v e t: qui prophetic fpiritu plenus eft, a vita proximi
, mala imminentia, bona foadendo , declinet:
qui gratiam curationis accepit, f intcrceffifcne fua
_______ __ __ ________ ^ faluti infirmantium pie & humiliter impendat: qui
militudinem, fubinfertur /cum dicitur : guafiaf- Q a terrenis adibus liber , foli Deo vacare meruit
pettus cryftalli horribilis. Cryftallum, ficut didum
eft, ex aqua b congelafcit, Sc robuftum fit. Scimus
verb quanta fit aqua: mobilitas. Corpus autem
Redemtoris noftri, quia ufque ad mortem paflioni-
bus fobjâcuit, aqu* fimile juxta aliquid fuit : quia
nafeendo, crefcendo, laffefeendo, cforiendo , fi-
tiendo, moriendo, ufque ad paflionem foam per
momenta temporum mobiliter decucurrit. Cujus.
curfum Propheta intuens, ait : Exultavit ut gigas
ad currendam viam. Sed quia per refurredionis fua:
gloriam ex ipfa fua corruptione in incorruptionis
virtutem convaluit, quafi cryftalli more ex aqua
duruit, ut in mb Sc h *c eadem natura effet, Sc in
ipfa quæ jam fuerat, corruptionis mutabilitas non
pro delinquentibus proximis exoret. Fit autem
fxpe, ut qui terrena fubftantia nimis occupatur,
orationi non quantum debet, in-vi gilet. Et fit ple-
rumque, ut is qui ad exorandum Dominum cun-
£tis mundi oneribus exutus vacat, foftentationem
vivendi non habeat. Sed dum dives porrigit ali-
mentum atque veftimentum pauperi, Sc dum pauper
orationem foam anima: divitis impendit, pen-
næ animalium red * alterius ad alterum tendun-
tur, Nam dùm illc mihi verbum prædicationis exhiber,
Sc luminc veritatis ex corde meo ignoran-
ti* tenebras expellit ; dumque illi ego, quia for-
taffe à mundi hujus potente opprimitur, folatium
me* defenfiönis % impertior, atque hune de vioeffet.
Aqua ergo in cryftallum verfa e ft,- quando ^ lends manibus evello, viciffim nobis pennas nof-
corruptionis ejus infirmitas per reforredionem tras tendimus, ut nos affectu & ope vicaria, ex bo-
foam ad incorruptionis eft firmitatem mutata. no quod accepimus, tangamus. Unde bene primus
zo. Sed notandum , quod hoc cryftallum, hor- paftor admonet, dicens : Omnium finis appropinqua-
.. — ' «.v - ■ — • ^ v//. Fftote itaque prudentes , & vigilate irfwatianibus
: ante omnia mutuam in vobijmetipfts caritadicio
fpcciofus dbile, id eft pavendum, dicitur. Quis autem nef-
tcrribili/injn- ciat cujus pulchritudinis fit cryftallum ? Et mirum
ftis. quomodo in hoc cryftallo conveniat pulchritudo
cum pavore. Sed omnibus vera feientibus confiât,
quia Redemtor humani generis cùm judex appa-
ruerit, & fpeciofus juftis, & terribilis crit injuftis.
Quern enim manfoetum afpiciunt elé&i , hunc
eumdem pavendum atque terribilem confpiciunt
Tunc cum non reprobi. Sed hunc idco tunc elefti terribilem non
mod^pavent1 videbunt, quia modb terrorem illius confiderarc
non ceffant. Studiosè enim confiderant, quàm terribilis
ad judicium veniat : culpas anteaâias défi
ent, imminentes déclinant : pavorem illius quoti-
die ante oculos mentis ponunt, & quam trementem
continuam habentes s quia caritas operit multi-
tudinem peccatorum. Hofpitales invicem fine mur-
murationibus. TJnufquifque ficut accepit gratiam, in
alterutrum illam adminifirantes. Quod ergo apud
Ezechielem penna, hoc apudPetrum Apoftolum
acceptagratia dicitur. *Et quod illc ait: Rett* penna
alterius ad alterum; hoc Ecclefia: paftor dicit:
Vnufquifque ficut accepit gratiam , in alterutrum1
P illam adminifirantes. Penn* enim noftra: reft* jam
^ non font, fi ad utilitatem noftram folummodo re-
fleftuntur. Sed tunc reft* fiunt, cum in utilitatem
proximi dirigimus quod habemus. Quia enim
* Editi optimo ïèrifù, dtjici mutabiliter. At in C. Germ. & omnibus
mff. nolbris legitur, duci. In SuelT. pro mutabiliter, legimus mirabiji~
b Gemet. Utic. 8c alii Norm, congtlefdt.
‘'Vatic. & Guflanvil: fuftenfi funt. Noftra leftio eft mfs. omnium.'
Alteri locum dédit Gilotii conjeïtura, qui pro fujpecti, in marg. an-
notavit : vide num fit fufpenfi.
* Sued-. & modoh feccatis, & fofijt fupfliciis non er/puifiet. Secus
in C. German. & aliis.
* Yulgati emendantes mis. quit pavor.
1 Ita omnes mfs. In edit. Parif. xji8. maid, in cejfitnefua. Guflanr.
intercejfionem fium . . . . impendat. Antiquam leftionem omnium ml*,
caiculo confirmatam fortaflc mutavit, quid fenfum integrum non cre-
deret. At oblcrvare debuit, impendat, optime referri ad , gratiam e»“
. rationis.
1 Editi, irhpartior. Pra;fcrimus left. mis. C. Germ. Norm; &c.
bona noftra non a nobis font, fed ab eo h*c accepimus,
a quo faftum eft ut eflemus, tanto ea
nobis1 non debemus retinere privata , quanto ca
nobisconfpicimusab auftore noftro ad communem
, utilitatem data. Unde refte Petrus Apoftolus in
exhortatione hujus rci fobdit, dicens: Sicut boni
difpenfatores multiformis gratia Dei. Atque adhuc
adjicit: Si quis loquitur, quafi fermones Dei : f i quis
minifirat, tamquam ex virtute quam adminiftrat
' Vetts. Ac fi aperte dicat: Humiliter impendite bonum
proximis, quia feitis vobis non a vobis effe
quod habetis. Quadibet enim penna virtutis cum
ad proximum impertiendo tenditur, refta non e-
lic, fi humilitate caruerit. Sequitur :
Vnttmquodque duabus alis veLabat corpus fiuum,
dr alterum fimiliter velabatur.
zz.Quia per corpus aftio,, per alas verb virtutes
1, fignentur, * fiupra jam diximus. Et cum aicat: Sub
^firmamento autem penna eorum retta alterius ad al-
,. terum, quxrcndum eft a qualiter fobditur: Vnurn-
quodque duabus alis •velabat corpus fiuum. Qua in
u rc hoc patenter indicatur, quia & pennas b alius
• ad alterum tendebant, &; tamen duabus alis corpus
proprium velabant. Quid eft hoc , nifi quia
fic debemus virtutes quas accepimus, aliis impen-
derc, ut ea in quibus peccavimus , non definamus
caute cogitare, & reatum noftrum quotidie per ti-
morem Sc pcenitentiam plangere ? Duas enim alas
fuperius, quibus corpus velatur, timorem Sc pcenitentiam
diximus. Sic ergo in caritate crefcamus,
. ut pennas c tendamus in proximos ; & numquam
definamus cogitare Sc plangere nofmetipfos. Penna:
tendantur juxta , penn* cooperiant corpora,
ut Sc de bonis aftibus pr*beamus exempla, Sc mala
qua: egimus, abfeondanc a judicio timor Sc pce-
nitentia. In tranflatione autem veteri de his alis
dicitur '. Singulis dua conjuntta, dr tegentes corpora
eorum. In quibus verbis intelligitur, quia Sc ipfa:
erant penna:, qua: jungebantur alterius ad alterum,
Sc ipfa: qua: eorum corpora cooperiebant. Quod
per figuram bene accipitur, quia ill* nos virtutes
apud omnipotentem Deum protegunt, quas ex
caritate proximis impertimur, atque conjungimus;
cum quibus djum concorditcr vivimus, mala qu*
ci fecimus, vclamus. Poflunt ergo etiam per has alas
■ duo pracepta caritatis intelligi, amor fcilicet Dei,
& proximi. Amando enim Deum, noftra in nobis
mala perfequimur , id eft corpus vclamus. Dili-
gendo autem proximum, ci in quo prodeffe pof-
lumus feftinamus, id eft alas ad alterum tendimus.
zy Hoc autem quod fubditur, Et alterum fimi-
“■ liter velabatur, in tranflatione veteri non habetur.
Et qu*ri poteft, cur poftquam diftum eft: ZJnum-
^ quodque duabus alis velabat corpus fiuum, fob jungitur
: Et alterum fimiliter velabatur. Tranflatio-
nem autem Septuaginta interpretum , Aquil* ,
Theodotionis, Sc Symmachi follicite perferutan-
tes, nihil ex his verbis invenimus : fed bead Hie-
A ronymi feripta relegentes agnovimüs, quia harte
fententiam in Hebræa veritace ita pofitam, non
quidem juxta verbum, fed juxta fenfum , inVene-
rit. Quæri etenim poteft cur poftquam didum eft :
XJnumquodque velabat corpus fiuum ; ftatim fubditur
: Et alterum fimiliter velabatur. Si enim dice-
ret unum Sc alterum, loquendi ratio ftaret. Poftquam
verb didum eft, XJnumquodque, cur adjici-
tur, alterum, cumin unoquoque omnes compre-
henduntur ? Sed.fi Sc perfedorum vitam, Sc pro-
ficientium mérita diftinguimus, Sc unumquodque
Sc alterum non irrationabiliter pofitum videmus.
Qui^enim &: fua deflent, Sc virtutum pennas ad
proximos in exemplum tendunt, proculdubio per-
B fedi font. Sunt autem plerique parvulorum, qui
eorum lacrymas confpiciunt, Sç imitantur. Et qui
nudi in fuis pravitatibus effe potuiffent, fandos vi-
gilantiorefque viros confiderant : moxque fuis pravitatibus
irati, accenduntur ut plangarit, Sc in-
flammantur ad pcenitentiam. Atque ut velare San-
dos corpora fua confpiciunt, itaipfi quoque lacry-
marum fuarum alis velantur. Seipfos enim magnis
increpationibus feriunt ; cur qui virtutes non ha-
bent , peccata fua minime déplorant, fi adhuc Sc
illi plangere non definunt, qui jam virtutum pennas
per exempla ad proximos tendunt.
r 2-4- fo quibus verbis necefle eft, ut nos qui par- Perfcàônim
vuli adhuc fumus, perfedorum Temper & virtutes J‘lcV'mas *
Sc -lacrymas ante mentis noftr* oculos ponamus. tencu^par'vult
Imitemur qu* in illis afpicimus, ut dum cceperi-
mus per incrementa crefcere, poffimus ab illo dif-
trido examine mala qu* fecimus, velare. In af-
fidiiis enim fletibus, in quocidiana noftra pceniten-
tia habemus faccrdotcm in cadis, qui interpellât,
pro nobis. De quo etiam per Johannem dicitur :
Si quis peccaverit, advocatum habemus apudpatrem, 1. Johan. 2, r
jfefium Chrifium juftum : & ipfi eft propitiatio pro
peccâtis noftris. d Ecce exultât animus, cùm advo- d
cati noftri c potentiam audimus. Sed exulcatio- e
nem noftram iterum remordet timor, quia ipfe qui
D nobis advocatus eft, dicitur juftus. Nos enim f cau- f
fas injuftas habemus, juftus vero advocatus injuf-
tas caufas nullo modo fufcipic, nec verba dare pro
injuftitia confentit. Quid ergo agimus , cariffimi
fratres mei î Sed ecce occurrit animo, quid aga-
mus. Mala qua: fecimus, Sc deferamus, Sc accu-
femus. Scriptum eft : Juftus S in principio accufia- Pttv% l8t l7t
tor eft ftui. Quilibet etenim peccator converfus in g
fletibus, jam juftus effe inchoat, cùm cceperit ac-
cufarc quod fecit. Cur enim juftus non f it , qui
contra foam injuftitiam jam per lacrymas fævit >
Juftus igitur advocatus nofter juftos' nos defendet
in judicio : quia nofmetipfos Sc cognofcimus &a c-
£ cufamus injuftos. Non ergo in fletibus, non in ac-
tibus noftris, fed in advocati noftri allegatione con-
fidamus: Qui vivit & regnat cum Patrein unitate
Spiritus fandi Deus, per omnia fecula feculorum.
Amen.
• Norm. & plur. mfs. quod item fubditur. Retinuimus reccptam in
vulgaris left, qu* eft German. & antiquiorum.
b Ita Sued. & C. Germ, a fccunda manu fed anciqua. Prills legeba-
turuthabent editi, alias ad alterum. In Val-cl. pennas & alas.
‘ Norm. pier. & Longip. tendamus in proximos ; fic pennas tendamus
in proximos, ut non definamus. Germ. •& alii exper:es funt hujus
rcpetitioms.
a SucfT. ecce exultamus.
* Val-cl. patientiam.
* Editi ; caufas injuflitit.
* Val-cl. in principio fermonis.