C a p u t 47.Curnirn cor cft, cùm ima appétit ; dirigi- A Bene ergo dicitur, quia cum ad fe fpiritum ho-
X X I tur 5 cum ad fuperna fublevatur. Si ergo homo minis Dominus trahie, deficiet omnis caro fimul,
Cur« horni- cor fuum ad Dominum dirigit, fpiritum Sc flatum & homo in cinerem revertetur. Hæc Eliu Sc vera p
num corda, jllius Dominus ad fe trahit. Spiritual videlicet pro funt &: màgna, quæ dicit : fed quia malè mox ex
g g® |g f internis cogitationibus, flatum verb qui per cor- eo quod bene fenfit intumuit, verbis fcquentibus
rigît.° ’ pus trahitur, a pro externis aétionibus ponit. Deo prodit ,'dicens :
a ergo fpiritum hominis Sc flatum ad fe trahere, eft
ad converfionem fui defiderii, Sc interiora noftra
£ c exteriora commutare, ut nihil jam menti exte-
rius libeat, nihil caro inferiùs, vel fi appétit, adi-
Si 'babes erro intellefftim , audi quod dicitur, & p
aufiulta vocem eloquii mci.
yo. Habent hoc proprium omnes arrogantes,
utcùm fortafle acutum aliquid fentiunt, inde mox
C a pu t
XXII.
pifei conetur ; fed omne quod homo eft, ad eum ad vitium elationis erumpant, fenfufque omnium
videlicet à quo eft , Sc interius defiderando fer- in fui comparatione defpiciant, feque in fuo judi-
veat, «$£ exteriùs fe edomando conftringat. Unde g cioaliorum meritis anteponant. Quibus contingit
S c aptc fubjungit:
Deficiet omnis caro fimul, & homo in cinerem re-
vertetur.
48. Simul enim omnis caro deficit, quando jam
nullis fuis motibus fervit : quia praftidens fpiritus
cuncta ejus fluxa reftringit, & quodam diftridio-
'' r ' ‘— '*■ miferis, ut plus videndo tenebrefcant : quia dum
fubtilia attendunt , femetipfbs intueri nefeiunt;
Sc quo intelligentiam c acutiùs percipiunt, eo pet
fuperbiam deteriùs cadunt. Qui bene quidem fubtilia
confpicerent, ft in eo quod proferunt, fe vidèrent.
Superiùs namque Eliu dixerat : Si babes
quod lo quarts, re [fonde mihi : loquere, volo enim te
apparère jufium. Nunc autem ait-: Si babes intelle-
tlum, audi quod dicitur. Ecce quomodo paulifper e-
latio per verborum incrementa proficit. Superiùs
dubitavit fi poflet beatus Job proferre quod juftum
eft ; nunc vèro difeutit, ft hoc quod dicitur, faltem
Tunccaro He- njs jfU£B gladio omne quod in ilia male vivebat,'
in cincrcm°pc° interficic.s Hoc nimirum difeiplina: gladio femeti-
liumiiitatem pfum Jeremias interfecerat, cum dicebat ; Tofi-
q tr vn^ i'19. co n v e r tifti m e , e g i f e en it en t iam s & p o fiq uam
o fien d ifii m ih i , p e r cu fs i f em u r m eum . Quid enim
in femore, nifi voluptas carnis accipimr i Et quid
vf i ;
eft quod ait: P o fiq u am o f ien d ifii m i h i , p e r cu fs i f e - q poflit audire. Ibi dixit: S i b a b e s q u o d lo q u a r i s , r e f
m u rm eum ; nifi quod poftquam fuperna fpiritaliter
vidit, omne quod in fe inferiùs carnaliter vivebat,
extinxit; ut quanto magis fumma patefeerent, tan-
to ampliùs ima quæ tenuerat, non libèrent ? Nam
quanto incipit quifque fuperiùs vivere, tanto Sc in-
choat inferiùs interire. Juxta affectum namque car-
nalis operationis, omnis caro Pauli fimul interie-
GMt. 2.29. rat', cum dicebat : V iv o a u t em jam non e g o , v i v i t
v e rb i n me- C h r ifiu s .
Vet. xivn. 4 9 - Bene etiam Eliu hoc loco fubdidit : E t h o-
Peccator mor- mo in cin e r em rev e rtetu r . In peccato enim quif-
óbhVifcituT 9 Lle pofitus , mortalitatis fuæ oblivifeitur, Sc termes
luftus/ ram fe effe non meminit, dum adhuc per fuperbiam
inflatur. Poft converfionis verb fuæ gratiam
p o n d e m ih i . Ac fidiceret : Die aliquid, fitamen di-
gnus poteris effe qui dicas. Hie autem ait : S i babes
in te llc f fum , a u d i q u o d d ic itu r . Ac fi apertè dicat :
Audi me, fi tamen di gnus poteris effe qui audias.
Ifti funt quotidiani de réélus, qui in cordibus repro-
borum fiunt, quibus indefinenter ad détériora def-
cendunt : quia dum minora incautè negligunt, ad
majora perniciosè prorumpunt. Jam &noc de fu-
perbia fuerat, quod beatum Job, id quod juftum
eft, loqui poffe dubitabat. Sed dum hanc in femet-
ipfb confiderare negligit, adnequiora pervenit ,ut
non folùm poffe ab eo did quod juftum eft dubitet,
fed etiam dicentem fe jufta,ab eo intelligi poffe def-
peret. Unde vitium fuperbiæ ab ipfa mox radice fecùm
humilitatis fpiritu tangitur, quid effe fe a- Dcandumeft,ut cùm latenter oritur, tunc vigilanliud
, quarn cinerem recordatur ? Jam in_cinerem
pfit.ioz.is.: David reverfus fuerat,-cùm dicebat : ^Memento
Domine, quod pulvis fumus. Abraham in cinerem
Genef. is.zy . reverfus fuerat, dicens : Loquarad Dominum meum,
cùm fim pulvis & cinis. Et fi viventem carnem nec-
dum in terra mors folverat, hoc tamen apud fe
ter abfeidatur : ne proveétu vigeat, ne ufu robore-
tur. Difficile enim in fe quifque inveteratam fuper- ç
biam deprehendit: quia nimirum hoc vitium quan- P1
to magis patimur, tanto minùs videmus. Sic quip- 1
pe in mente fuperbia, ficut in oculis caligo genera-
tur. Quo fe hæc latiùs dilatât, eo vehemenciùsluerant,
quod fe futuros abfque dubitatione pravide- men anguftat. Paulifper ergo elatio in prxeordiis
p fil. 103.29. bant. Hinc alias dicitur: C x u fe r e s f p ir i tu m eo rum , crefcit, S c cum fe vaftiüsextenderit,oppreffie mend
e f ic ie n t, & in p u lv e r em fu u m r ev e rten tu r . Qm tis oculum funditus claudit, ut captivus animustyautem
eorum fpiritus, nifi fpiritus fuperbia: nomi- pum elationis & pari poflit, & tamen id quod pa-
natur>. Tollaturergo fpiritus eorum, ut deficiant, titur, videre non poflit. Sed quia arrogantes viri
id eft fubduclo fuperbia: fpiritu, nihil fe defe efle aliquando , ut diximus, re&a non redle fentiunt,
cognofcant. Et revertantur in pulverem , id eft, & bona invenirenoverunt,fed ha:c beneprofer-
humilientur ex infirma conditione. Propter hunc re contemnunc ; Eliu poft elationis typum, quo
pulverem, ad cujus memoriam, qui femetipfos con- ^ dixerat : S i h o h e s in te llc ttum , a u d i q u o d d icitu r , fub-
54.3.7. fiderant, revocantur, per Sapientiam dicitur : Jufti
fulgebunt, <jr ficut feintilla in arundineto difeurrent.
Sanéti enim viri dum peccatoribus permifeentur,
b eos exemplorum fuorum igne fuccendunt, b atque
omne quod nitent, in cinerem redigunt : quia pie-
tatis flamma confumti, dum infirmitatem conditions
fuæ confpiciunt, nihil aliud quam favillam
dit dicens :
Numquid qui non amat judicium, fanari potefii v
Jpuomodo tu eum qui jufiusefi, in tantum condem-
nas ?
51. Bonam quidem fententiam promût, fed bea- (
to Job proferenda non fuit. In omni enim qu0£*
dicitur, fummopere intuendum eft, quid dicatur, v
fe elfe cognofcunt; ut à fuperbiæ fuæ duritia refo- cui dicatur, quando dicatur, quomodo dicatur
lnti, per peenitentiam dicant id quod flipra pro- Eliu autem attendit quid diceret, fed cui dice-
pfil. tot. is. tulimus : CMemento Domine , quia pulvis fumus. rec, non attendit. Beatus quippe Job amabat judt*
* Vitiosè in Rom. ed. .pro itérais aclionibus.
h Hîc prxlucentibus mfT. Colb. 'Baluz. Vindoc. Ebroïc. & aliis
Norm, emendavimus czeufos in quibus legicur : per omne quod nitent,
cinerem redeunt.
‘Turon. cautiits percipiunt.
CiUIfl i
cium; quia caufas fuas cum Domino penfare fub- A ut Chrifti ^fpoftoli : fed fatli fumus in medio v e f
tüiter noverat. Nec condemnaverat eum qui juftus trüm parvuli. Parvulus in medio eorum faclus fue-
eft, fed cur fine peccato percuflus fucrat, in dolore rat, quia timebat, ne fi intcr difeipulos hoijorem
pofituscumhumilitatercquirebat. Amat judicium fua: celfitudinis vindicaret , exempla elationis oC-
quifquis vias fuas fubtiliter difeutit, & fecretarium tenderet. Timebat nimirum, ne dum ipfe fibi pocordis
ingreflus, quid Dominus ipfî tribuat, quid
ipfe Domino debeat penfat. Quod beams Job
quomodo non feccrat , qui tam crebra facrificia
a in expiationc filiorum etiam pro cogitationibus
olferebat ? Quif ergo Eliu dixit, quod is qui judicium
non amat fanari non poflit, arguens bcatum
teftatem paftoralis potentiæ quæreret, grex fub-
ditus, per abrupta fequeretur, & adimpietatem
fequentes ducerct , qui pietatis officium fufee-
piflet.
54. Unde necefle eft, ut is qui præeft, quæ ex-
empla fubditis præbeat, folerter attendat ; & tan- fp["ndo7cpr«.
tis fe feiat vivere, c quantis præcflc; ac vigilanter luccat.
Job quod judicium non amaret, & quia eum ^ o
qiii juftus eft:, condcmnaflet ; illico ejufdem jufti, infpiciat, ne in eo quod prælatus eft, intumefeat ;
id eft Domini juftitiam fubdit, dicens : ne jura debitæ poteftatis immoderatiùs exigat -, ne
Q u i d i c i t r ég i , apofiata : q u i v o c a t d u ce s im - difeiplinæ jus mutetur in rigorem fuperbiæ : &:
" unde à perverfitate fubditos reftringere poterat,
inde magis intuentium corda pervertat ; ne , uC
p io s . . ■ ■
yi. Sæpe novimus -, quod plerique , qui præ-
funt, inordinatum fibi metum à fubditis exigunt,
& non tam propter Dominum, quàm pro Domino
venerari volunt. Intus enim fe tumore cordis ex-
tollunt, cunétofque fubditos in fui comparatione
di&um eft , impietatis dux per officium pietatis
cxiftat. Non autem debet hominum ducatum fuf-
cipere, qui riefeit homines bene vivendo prafire;
ne qui ad hoc eligitur , ut aliorum culpas corridefpiciunt_,
nec condefcendendo b confulunt, fed gat, quod refecare debuit, ipfc committat, Hinc
dominandoc premunt : quia videlicet alta cogita-
tione fe erigunt, Sc æquales fe iilis, quibus eos præ-
effe contingit, non agnofeunt. Contra hunc tu-
morem per Ecclefiafticum lib rum dicitur : Ducem
te conftituerunt ; noli extolli, fed efio in illis quafi
units ex tUis. Hunc tumorem Dominus per Pro-
S^hetam in paftoribus increpans ait : Vos autem cum
inde ergo fe, qui prxfunt , f circumfpiciant, ut f
fibi Sc fubditis vivant: ut bonum quod raciunt, S c
intra finum mentis abfeondant, Sc tamen ex eo ad
provedum lequentium exempla redje operationis
lmpartiant} ut fubditorum animadvertentes culpas
corrigant, nec tamen per vim ejufdem animadver- Eoromculpas
fionis intumefcant: ut qua:dam leniter correpta to- frudc,ntcr & . , . - J. .. - . . 1 . . hiiniiliccr cor-<
aufieritate im p era b a tis e i s , & cum p o ten tia . Ipfa en- C lerent, nec tamen difeiplinæ vincula eadem leni- rjgat.
im bona, quæ fubditis dicunt, dominando po-
tiùs, quàm confulendo proferunt: quia videlicet
quidquam eis quafi ex æquo dicere , femetipfos
exiftimant dejeciffe. Singularicatc enim gaudent
culminis, Sc non æqualitate conditionis. Sed quia
hæc tumentia corda reétorum fubtiliter Dominus
penfat, bene contra eos dicitur : £>ui d i c i t rég
i , apofiata. Unufquifque enim fuperbus reétor
tories ad culpam apoftafiæ dilabitur, quoties præ-
cfic hominibus deleclacus, honoris fui fingularitate
lætarur. Sub quo enim fit non confiderat, & quöd
æqualibus quafi non fitæqualis exultât. Unde autem
hæc vitiorum radix pullulât in corde regen-
tium, nifi ex imitatione illius, qui defpedis ange
tate diflolvant : ut quædam tolerando diflimulent,
nec tamen ea crefcere diflimulando permittant. La-
boriofa funt ifta, S c nifi divina gratia fulciat, ad
euftodiendum difficilia. Reélè vero de adventu di-
ftriâi judicis per Sapientiæ librum dicitur : H or- Sap.o.e*
rende çjr cito apparebit, quoniam judicium durifsi-
mum g his qui prafunt, fiet. Quia ergo plerumque g
per poteftatem regiminis ad culpam prorumpitur
elationis, atque apud difttiiftum judicem ipfa elatio
impietas æftimatur, bene de Domino per Eliu
dicitur : Jpjii vocat duces impios. De ipfo quippè
ducatu dum fuperbiunt, exemplo fuo fubditos ad
impictatem trahunt.
yy. Unde magnopere curandum cft, ut qui re- AliosjuJi
lorum focietatibus, dixit : o dfeendam f u p e r a lt itu - ^ gendis hominibus præfertur, apud fe intra fecre- ^luèlc fif-*
dinem n u b ium , & f im i l i s e r o cf i l t i f i im o /’Quia ergo
unufquifque reétor quoties extollitur in eo quod
ceteros régit, totics per lapfum fuperbiæ à fum-
mi reétoris fervitio fcparatur : Sc cùm æquales, fibi
fubditos defpicit, ejus fuper fe dominium, fub
quo omnes æquales funt, nonagnôfcit, reétè dicitur
: J p u i d i c i t r é g i , apofiata.
y3- Quia verb cùm dominando præfunt, exemplo
fuæ fuperbiæ fubditos ad impietatem trahunt,
- apte fubjungitur. £ > u i v o c a t du ce s im p io s . Ad viam
namque pietatis ducerent , fi fubditorum oculis,
humilitatis exempla monftrarent. Dux autem eft
unpius, qui à tramite veritatis exorbitat ; Sc dum
tarium mentis in cathedra præfideat humilitatis. flat.
Cumque judicanri ei à cctéris b foris afliftitur, h
vigilanti oculo inceflanter afpiciat, cui quando-
que judici ipfe de his judicandus afliftat : ut quanto
nunc ante eum quem non videt., follicitiùs trépidât
, tanto eum cùm viderit , fecurior cernât.
Penfer ergo , qui ad fatisfacicndum diftriéto ju- Rec. xvr.
dici de fua tantummodo anima fortafle vix fuf-
ficit, quia quot regendis fubditis præeft, reddendæ
apud eum rationis tempore, ut ita dicam, 1 tot fb- {
lus animas habet. Quæ nimirum cogitatio, fi afli-
duè mentem excoquit, omnem fliperbiæ tumorem
premit. Et reétor providus tanto jam rieque rex potefta, a,
iple in prxeeps ruit, ad abrupta fequentes invitat. £ apoftata, neque dux impius vocabitur, quanto ei pea non honor,
Dux eft impius, qui per tumoris exempla viam of-
tendit erroris. Paulus dux efle impietatis metuebat,
cum poteftatis fuæ cclfitudinem reprimebat, dicens
: ATec q u ar en tes a b h om in ib u s g lo r iam , n e q u e
1 a v o b is , n e q u e ab a l i i s , d cùm p o f s im u s o n c r i e f f e ,
* Baluz. & Colb. pnfimunt.
Pratel. cum poßemus.
* Ita Baluz. Colb. & Norm, quos vet. cd. lèquuntur. Recemioribus
Tom. /.
cogitatione follicita, poteftas qua: acceptaeft, non ^
honor, fed onus icftimatur. Nam cui efle nunc judicem
libet, huic videre tunc judicem non fiber.
Numerari enim culpx nequeunt, qua: habendx Ambitus infl-
poteftatis amorc perpetrantur.. Tunc folum verb njta mala.
editoribus magis placuit, quantis priefi.
1 Al. circuminfpiciant.
* Pratcl. & alii, in iis qui.
*■ Deeft, foris, in iildem cod.
i Anglic. & Pratcl. aliique Norm, tot fit»} anirfias debet.
D D d