ibidem
rerf.4^
C a p u t
XXIV.
Tcftimonium
à Deo non haminibus
quæ-
3. Vor. ff. a .
Pfal. 44.14.
fjllatlh. 2S. 4.
2. Cor. t. 12.
ibidem. 1
C A P U T
XXV.
Cordis elacio -
liccr occulta,
inexcufabilis ;
quanto magis
quai verbis foras
crumpit.
Quia verb nonnumquam doctores fan£li cre- ,
bro repctunt , fi qua obfcuriùs dicunt , uc quæ
occulta prædicant, âuditorum cordibus voce hæc
iterarionis infundant : plerumque hoc appetunc
ctiam arrogantes imitari , 8 c infolenter ca quæ
dixerint, replicant , non quo âuditorum cordi-
bus infinuarc res appetant, fed quo eorum judi-
cio videri eloquences volunt. Undc Eliu fubjun-
gens, ait : /
R e p e t am f i i e n t ia m me am à p r in c ip io .
Sed quia nominata feientia, tumor cordis in voce
clarucrat; arrogans apercé cognolcitur, fi non
citiùs aliquo velamine pallietur. Unde mox in oc-
cultatione fuæ arrogantiæ Domini juftitiam fub-
inferens, ait :
E t operatorem m eum probabo ju f lt im .
Ut dum quafi pro Dei juftitia loquitur , apud
humana judicia, quidquid arroganter effluit, ex-
cufetur. Sequitur :
V e r e e n im a b ß ju e mendacio f irm o n e s m e t.
42.. Cùm ab infirmis auditoribus fe intclligi non
pofle confpiciunt, folent plerumque etiam jufti
laudare bona quæ dicunt j non quo ipfi fuis laudi-
bus inhient, fed quo auditores fuos ad audiendi
follicicudinem accendant : ut dum eorum voce pro-
feruntur, ab illorum cor dibus ardentiori afte£hi ra-
piantur. Unde Paulus cùm mira Corinthiis 8c multa
dixiflet : adjunxit : Os nofirum p a te t a d v o s , 0 C o -
r in t h ü , cor n o ß rum d ila ta tum efi. Sed arrogances
dum cor bonorum nefeiunt, 8 c folas aliquando 1
voces imitantur, efferunt laudando quæ dicunt,
non quod eis torpor audientium difplicet, fed
quod fibi inhiantcr placent, juftorum vocem imitantes
fimulant, fed vim vocis ignorant. Vident
quod jufti proferunt, fed nefeiunt quod requi-
runt. Cum enim a fancti do&orcs laudem præ-
dicationis exaltant, quafi riianu vocis ab imiscogi-
tationibuscorda audientium levant,ut excufla ve-
lociter diftis feqüentibus velut in icinere occur-
rant, 8c tanto ea intelligentiæ amplexu conftrin-
gant , quanto ilia & quafi priufquam cernèrent,
in voce laudantis amaverant. Sed hæc , ut dixi,
arrogantes nefeiunt. Quia enim foris eft quod ap-
petunt, quid fit intus defiderabile , fentire non
poflfunt. De eledorum quippe Ecclefia fcriptunJ
eft : O m n is g lo r ia e ju s f i l i a regum ab in tu s . Et fa-
pientes virgines in* vafis oleum portare referuntur.
Unde 8c fandorum voce dicitur : Glor ia nofira hue
e f t , te ß im o n ium confc ientia nofira. Arrogantes autem
, quia coram Deo confcientiæ fuæ teftimo-
nium non habent , quærunt coram hominibus
teftimonium vocis alienæ : quam cum tardé re-
periunt, ipfi etiam in impudentiam fui favoris e-
rumpunt. Si enim non inveniunt voces hominum,
quas inhianter expedant , ipfi feientiam fuam
laudantes prædicanc. Unde 8c Eliu fubdit, di-
cens :
E t p e r f e B a f e ie n t ia p r o b a b itu r t ib i.
43. Nimirum fenfit fe magna didurum , fed
tumenti corde hoc quod dc femetipfo fublimiter
æftimavit, tacere non potuit : 8c idcirco quod re-
dum fenfit, laudando præcucurrit : quia jam qui-
dem divino judicio reus effet, fi magna de fe fairem
filendo fcnfilfet. Ante fubtile enim verita-
tis examen fecuri omnino nonfumus, etiam fihu-
* Vindoc. Utic. & alii Norm, fancli Pndicatores.
1 .Pratel. bonum quod bene dicere appétit.
c Turon. Domino obferviendi. In Pratel. & Utic. Domino obfervandi ;
& ad marg. obfetrandi. Utramquc left, habet Colb.
mano judicio quod in nobis reprehendi dcbcat,non
habemus. Nam plerumque negligcntiùs cogitantes
elatione pulfamur , quam tarnen tacentes premiums.
Sed nifi retradationc concita tumor oCcultus
in ipfo cubili cordis ,• in quo oritur ,-fuffocetur
coram diftrido judice omne meritum noftræ adio-
nisextinguitur. Hinc ergo penfandum eft, ilia cordis
elatio quanta animadverfionc damnabitur, quæ
ufque ad audaciam vocis nutritur, fi neque hæc
eft excufabilis , quæ in corde latenter oboritur.
Confiderandum quoque qualis intrinfecùs regnat,
quæ eoufque fervata eft , ut ctiam foras erumpere
non erubefcat. Eliu ergo quia magna fenfit, fe-
metipfum humiliter temperare nefeivit , feienriæ
celfitudinem tenuit, humilitatis gratiam recufa-
vit : 8c dum fequitur bonum b quo bene dicere ap- b
petiit , bonum quo bene vivere potuiflet, amifit.
Scientia quippe in f la t , caritas verb adificat. Sed 7.0,1
jam nunc redum.dicat, quod tarnen redè dicere
ignorât. Nam poftquam inflatas animi cogitatio-
nes per verba elationis exhalavit, fortem fenten-
tiam fubdidit, dicens :
De us potentes non abjicit , cum & ipfi fit po-
tens.
44. In ufu vitæ mortalis quædam ex femetipfis q
funt noxia , quædam verb ex his quæ circa ipfa ^
verfantur. Ex femetipfis quædam funt noxia , fi- V£II
cut peccata atque flagitia. Quædam verb non-R*&
numquam nobis ex his quæ circa ipfa funt, nocent ; Pot“
ficut temporalis potentia , vcl copula conjugalis. bom.i
Bonum namque eft conjugium, fed mala funt quæ r"IIM
circa illud.ex hujus mundi cura fuccrefcunt. Un- °noa
de Paulus ait : autan cum uxore efi , cogitat i.cn.j
qua funt mundi , quomodo placeat uxori. Unde &
quibufdam meliora perfuadens , cos à conjugio
revocat, dicens : Hoc autem dico, non ut laqueum ibifa\
vobis injiciam , f id ad id quod honefium efi, (jr
quod facultatem prabeat fine impediment c Domi~ c
num obficrandi. Dum ergo tenetur quod non nocet,
ex rebus juxta pofitis committitur plerumque quod
nocet : ficut fæpe redum mundumquc iter pergi-
mus, 8c tarnen orris juxta viam vepribus, per vef-
timenta retinemur. In via quidem munda non of-
fendimus , fed à latere nalcitur quo pungamur.
Magna eft etiam potentia temporalis , quæ habet
apud Deum meritum fuum de bona adminiftra-
tione regiminis : nonnumquam tarnen eo ipfo quo
præeminct ceteris, elatione cogitationis intumef-
cit : d 8c dum ad ufum cunda fubjacent, dum ad J
votum velociter juffa complentur, dum omnes
fubditi fi qua bene gefta funt, laudibus efferunt,
male geftis autem nulla audoritate contradicunt,
dum plcrumque laudant etiam quod objurgate
debuerunt ; fedudus ab his c quæ infra fubaun- f.
tur , fuper fe animus tollitur : 8c dum foris im-
menfo favorc circumdatur, intus veritate vacua-
turj atque oblitus fui, in voces fe fpargitaliénas:
talemque fe credit, qualcm foris audit, non qua-
lem intus difcérnere debuit; fubjedos dcfpicit,
eofque æquales fibi naturæ ordinc non agnofeit;
8c quos force poteftatis exceilcric, tranfcendifle fe
ctiam vitæ meritis credit ; cundis fe æftimac am-
pliùs fapere, quibus fevidet ampliùs poffe. In quo- ptjaj
dam quippe fe coriftituit culmine apud femetip- p
fum : 8c qui æqua ceteris naturæ conditio ne con- cic&
d Turon. &dum ufui ettnefa.
' Ed it i, que. intra fubduntur; quod emendavimus ex mlT. LoagiP'
Vindoc. Baluz. Colb. Pratel. alüfquc Norm. Giloc. tarnen ad tnaigi-
ncm annotavit infra , retento in textu intra.
833 Liber X X V I . in Caput X X X V I . Bead Job. 834
ftringitur, ex æquo refpicere ceteros dedignatur : A ditas adionis , hie zelus ultionis a jus aperuic po-
' j j .. . - j - j - - ---------- ---------- — j " i/n/iu /rmi jtu c o v e j t r a j j e t
pore dicitur ! G t K tm U t u j K t x t t l f i f iw t m U i . w f i r i . Atque illico adjunxit': F i j i t » im ~ A a u .
, (.ftlftim 'j«s 1» 4iu f im S f . Ad ejus fimilitudi- Ac fi dieerec: Ideo non dominanrar fidci vef-
nem ducitfir qm fingulare culmen appecens, & a x , quia fide ftatis. Equates enim vobis fuf.
focialem angelorum vitamdefpiciens, ait: mus, ubi'vosftare cognofeimus. Quafi prziatum '
dam Juper alntudinem nubtum, fimilis ero t^Altif fe fratribus efle nefeiebat, cum diceret: FaBi fu- Theft. 2 .7.
Jims. Miro ergo ju^eio intus foveam dejeftionis milsptnmli in medio vtjtnm, Sc, Nos autemfir- *■ Or.♦ .».
vos veftros perjefum Chrifium. Sed cum culpam ,
qua: corrigi debuifiet, invenit, illico magiftrum
fe efle recoluit, dicens : J % * i J vultis t in virm '■ c" - *■ >. -
veniam ad vos ?
invenic, dum foris fe in culmine poteftatis extollir.
Apoftatæ quippe angelo fimilis efficitur, dum
homo hominibus elfe fimilis dedignatur. Sic Saül
ab humilitatis merito in tumorcm fuperbiæ , culmine
poteftatis excrevit. Per h , - „ - umilitatem quip..p. e R _ '4«.Summits itaque locus bene regitur , cum Piiliudom
pmatus cit, per luperbiam reprobatus, Domino, is qui pneeft, vitiis potiüs, quam fratribus domi- cu,Pa spuniunc
atteftante qui ait: Nonne cum e f fe s parvulus in 0- natur. Cundos quippe natura arquales genuit: ut äuaÖiis ’
culis tuis , caput te conftitui in tribubus Ifrael ? autem alii ad regendum aliis committantur, non qui corrigun-
Parvulum fe ante poteftatem viderat, fed fultus eos natura, fed culpa poftponit. Vitiis ergo fe de- tur T t M
temporah potentia, jam fe parvulum non vide- bentredores crigcrc , quorum 8c caufa pr^ferun-'SodSm?3“5
bat. Ceterorum namque comparatione fe pratfe- tur : 8c cum delinquentes corrigunt, follicite at-
rens, magnum fe apud fc efTe judicabat. Miro au- tendant, ut per difeiplinam culpas quidem jure
tern modo cum apud fe parvulus, apud Dominum poteftatis feriant , fed per humilitatis cuftodiam
magnus : cum vero apud fe mägnus , apud Do- xqualcs fe ipfis fratribus b qui corriguntur, agnof- b
cant. Quamvis plerumque etiam dignum eft, ut ipfiseciam fc
eofdem quos corrigimus , tacita nobis cogitatio- PoftPonam >
ne prxferamus. Illorum namque per nos viria dif- ™arC’
ciplina: % vigore feriuntur : in his verb qu^ ipfi c
committimus , ne verbi quidem ab aliquo inveminum
parvulus fuit. Magnos nos Dominus apud
nos efle prohibet per Prophetam, dicens: Va qui
fipientes cfiis in oculis veftris, dr coram vobifinet-
ipfis prudentes. Ne magni apud nos effe debea-
mus, Paulus admonens , ait : Nolite prudentes efi
fe a1p ud vosfi netipUfi o. s. Ple-r-u--m-q--u-e- -e-r-g-o- -d--u-m-- e—x fu—b- r dione laceramur. Tanto ergo apud Dominurn ojedorum
affluentia animus mflatur, in luxum fu- ^ bligaciores fumus, quanto apud homines inultè
perbiæ ipfo potenciæ faftigio lenocinantecorrum- peccamus. Difciplina autem noftra fubditos tan- YET.«Iir.
Pltur‘ c j H to divino judicio liberiores reddit, quanto flic eo-
45. Sedahud eft quæhbet bona non effc, aliud rum culpas fine vindida non deferit. Servanda
fccui. 5ona bcne habere n c f c iv c . Bona namque eft or- itaque eft & in cordc humilitas , &: in opere dif-
■ jfupcrdin^ *uo potentia , fed cauta regentis indigec vi- ciplina. Atque inter hæc folerter intuendum ne
M'gi ta. Igitur bene hanc exercer , qui 8c rctinere il- dum immodcratius cuftoditur virtus humilitatis,
Jam noverit 8 c impugnarc. Bene hanc excrcet, folvantur jura regiminis : 8c dum prælatus quifque
qui lot per lllam fuper culpas erigi, 8c feit cum plus fe , quàm decet, dejicit , fubditorum vitam
! lila ceteris æquahtate componi. Humana enim ftringere fub difeiplinæ vinculo non poflit. Tenea-
i ma S Pj5Jll.m<luc cxtollitur, etiam cum nulla po- mus êrgo exteriùs, quod pro aliorum utilitate fuf-
( *u. irur : ftuanto ma»’s inaltum fe erigit, cipimus : teneamus interiiis, quod de noftra æfticum
le etiam ei poteftas adjungit?Et tamencor- matione fentimus. Sed tamen decenter quibuf-
ngendis aliorum vitiis apta executione præpara- dam erumpentibus fignis talés nos apud nos effc
I U”de & Pcr Paulum dicitur : tJMinifter e n im D ipfi etiam qui nobis commiffi funt, non ignorent:
«• Pet eft, vtndex in iram ei qui malum agit. Cùm ut 8c de audoritate noftra quod formidenr, videant,
& de humilitate quod imkentur, agnof-
cant. Servata autem audoritate regiminis, ad cor
noftrum fine ceflatione redéamus ,• & confidere-
I ergo potentiæ temporalis miniftcrium fufeipitur,
I fumma cura vigilandum eft , ut feiat quifque
I 8c fumere ex ea quod adjuvat, 8c expugnare quod
I tentât: 8c æqualem fe cum ilia ceteris cernerc, 8C
I tamen fc peccantibus zelo ultionis præferrc. Quam
I d'fcietionem pleniùs cognofeimus, fi etiam poceft-
Icm- fatis Ecclefiafticæ e^empla cernamus. Petrus nam-
I quç audoreDco, Ecclefiæ principatum tenens 5 à
I bene agente Cornelio, 8c fefe ei humiliter profter-
I Jlcr-c, immoderatiùs venerari recufavit, fcque ilmus
aflidue , quod fumus sequaliter cum ceteris
conditi , non quod ccmporaliter ceteris,pradati.
Poteftas enim quanto exterius cminet, tanto pre-
mi interius debet : ne cogitationem vincat, ne in
dcledationerti fui animum rapiat, ne jam fiib fe
mens eam regere non poffit, cui fe libidine do-
minandi fupponit.
47. Bene David regni potentiam regere noverat, Potcßaiis hu-
-1 * - . --------- rr— qui elationcm ejufdem potentiæ, femetipfum pret
• ^am reP/5riC} moX ftuanca *l,Per cetcros P0-1 p rnendo vincebat , dicens : Domine , non efi exal- plum in Da-
t!a excreviflet, oftendit. Vcrbo enim eorum tatum cor meum. Quiquc in ejus humilitatis aug- ^ H
mentum fubjunxit : Neque elati funt oculi mei. 4 ‘ 3°’ *'
Atque addidit : Neque ambulavi inmagnis. Etad-
huc filbtiliflima femetipfum inquifitione difeu-
tiens , ait : Neque in mirabilibus fuper me. Om-
ncfquc ctiam cogitarioncs fuas à fundo cordis ex-
_ recognovit, dicens : Surge, ne f e c c i ,
■ ^ eS° *pfi homo fum. Sed cùm Anàniæ 8c Sapphivitam
pcrculit, quam fpiritu perferûtante depre-
«endit : 8c fummum fe intra Ecclefiam contra
peccata recoluit, quod honore fibi vehementer
unpenfo, coram bene. agentibus fratribus non ag-
novit- Ifiic communioncm æqualitatis meruit fanz)
ns apparuit.
V‘os corrigunt.
* Sic Norm. Baluz. 4caliiquos fcquuntur. ret. cd. In recent, lesitiir
- rigort, •