if S. Gregorri
nituritur, offendurit. Unde eis 'aperte Sc ab eodem
Jobi;.}. <5» 4. .pan^0 viro dicitur: Difputare cum Deo cttpio: prius
vos oftendens fabricatores mcndacii, dr cttltorcs per-
verforum dogmatum. Conftat ergo eos hïerctico-
rum typum errando gererc, quos fan&us vir re-
darguit cultiii perveriomm dogmatum dpfervire.
H e -c. v 11 . Omnis verb harrctkiis, in eo, quod Deum defen-
dere cernicur,'veritaci illius adverfatur, Pfalmifta
j’fJm. s. s. atteftante, qui ait fp t defiruas inimicum dr defen-
a forem. Inimicus quippe Sc defenfor eft,a qui Deum
quo pricdicat,,impugnat.
C v VII *6. ■ ^arn 'uw l beatus Job venturi Redemtoris
Nominibus * fpeciem tcneat, etiam nomine demonftrat. Job
luis job dm - quippe intcrpretatur , dolens. Quo nimirum doft11
™’ "-rctico H Mediatoris paflio , vel fand« Ecclefia:
SficanV S labor cxpr-imitur , qua multiplici .prafentis vita
facigatione cruciatur. Amici quoque ejus ex voca-
bulo nominis méritum fua indicant adionis.Nam
Eliphas Latina lingua dicitur Domini contcmtus.
Et quid' aliud haretici faciunt, nifi quod , dum
falfa de Deo Lentiunt, eum fuperbiendo contem-
b mint ? b Baldad interpretator iccuftas fola. Bene
autem omnesharetici in his, qua de Deo loquun-
ru r d um non.intentione reda , fed appetitione
temporalis gloria videripradicatores appetunt, ve-
xuftas fola nominantu-r. Ad loquendum quippe
. non aelo-novi hominis, fed vita veteris pravitate
concitantur. Sophar quoque Latino fermone did-1
c tur dillipatio fpecula, c vel fpecularionem difli-
pans. Mentesnamque fidelium ad contemplanda
iuperna fe erigunt Led dum hareticorum verba
pervertere reda contemplantes appetunt, Ipecu-
y X T. x in. lam dilliparc conantur. In tribus itaque amicorum
Job nommibus, tres hareticarum mentium.perdi-
tjonis cafus exprimuntur. Nifi enim Deum con-
temnerent, nequaquam de illo perverla fenti-
d rent : & nifi d vetuftatis cor traherent, in nova
-c vita intelligentia non errarent : e Sc nifi fpecula-
-tionem bonorum deftrucrent, nequaquam eosfu-
.pema judicia tarn diftrido examine pro verborum
fiiorum culpa reprobarent. Gontemnendo igitur
Deum, invetuftate fe retinent-.fed in vetuftate
retinendo, pravis fuis fermonibus fpecidjtioni re-
dorum nocent.
C a p u t t7- Qd.a ver° nonnumquam haretici divina
V I I I gratia largitate perfufi ad unitatem fanda: Ecclein
amicorum .2« redeunt, bene hoc ipfa amicorum rcconcilia-
job rcconci- tione fignatur. Pro quibus tarnen beatus Job exo-
rccicorum rare pracipitur , quia harericorum facrificia ac-
convcrfio fi- cepta Deo die nequeimt, nifi pro eis univerfalis
gwarur. Ecclefia: manibus offerantur : uc ejus meritis remedium
falutis inveniant, quam verborum jacu-
lis impugnando feriebant. Unde Sc feptem pro eis
facrificia memorantur oblata: quia dum feptifor- .
mis gratia Spiritum confitentes acdpiunt, quail'
feptem oblationibus expiantur. Hinc eft quod in
Afoc.i.u. Johannis Apocalypfi per feptem Ecclefiarum nu-
mcrum univerfalis Ecdefia defignatur. Hinc per
prov. 9.1. Salomonem de Sapientia dicitur: Sapientia adifica-
vit fibi domum, cxcidit columnas feptem. Iplo ergo
facrificiorum numero reconciliati haretici, quid
* Coccius quem lecuti flint pofteriorcs omnes edit, nullis mlT. pxx-
fucentibas , Deum quem fndicat moribut impttgnat. Sane hie de
Corruptis moribus non agitur , led dc mala illorum fide qui fpcciem
gerant confulendi, & agunt negotium feducendi.
b Rem. Remig- Colb. Baldac. Corb. Baldach.
v * Unus Rem. unus Remig. & Reg. velfleculam■ a“* Vitldoc. utrani-
que leftionem exhibcr.
- , <* lea MfT. Bellov. Compend. Corb. Ebroïc. i.' Remig. 1. 'Rem:
German. Proximo acccdit Colbert, in quo mendosê, vetußatis contraherent.
in uno Reg. Vetuftatis vitium controherent; in alt. ficut in Ed.
Præfatio" 1 6
l prihs fuerint, expïïmimt, qui perfediôhi iTcpti-
formis gratia non nifi redeundo junguntur.
18. Bene autem tauros pro'fc & arietes obtulifle illonim ma-
deferibuntur. In tauro quippe cervix fuperbia, in f-an<la ^iPeï'.
. A r r r ■ 1 1 bia, utEc- anete autem ducatus gregum lequcntium aelig- ciefiæ hoc fa-
natur. Quid eft ergo pro eis tauros arietefque ma- crificio refti-
dare, niueorum luperbum ducacum interficere: tuantur'
ut de fe humilia fentiant, &: poll fe corda inno-
ccntiumnon feducant ? Cervice enirntumenti ab
Ecclefia unitate refilierant, &: infirmos poftfe populos
quafi fequentes greges trahebant. Veniant
igitur ad beatum Job, id eft., revertantur ad Ec-
clefiam., &: feptenario facrifido tauros & arietes.
madandos offerant : f' qui ut univerfali Ecclefia ^
conjungantur , humilitate interveiiiente interfi-
ciant quidquidprius tumidum de fuperbo ducatu
fapiebant.
19• Per Hcliu autem, qui redis quidem fenfi-
bus loquitur^ fed ad ftulta elarionis verba dériva- sùpcrbus ,‘ii-*
tur , perfona uniufcùjufque arrogantis exprimitur. cctrcéiè fen-
Multi namqueintra fandam Ecclefiam pofiti, re- ticnj ’ incrCJ;
d a , qua fapiunt, redè proferre contemnunt. p
Unde & divina increpatioriis verbis arguitur, nec
tamen pro illo facrificium offertur : quia fidelis
quidem eft, fed tamen arrogans ï per veritatem
credulitatis intus eft, fed per tùmoris fui obftacu-
lum acceptabilis non eft. Hinc ergo increpatio re- Q“à ràtîoôa
; daf^uic, fed facrificium non reducit : quia in ea faaffid^
quidem fide eft, in qua elfe debuit, feafupetna
Etmc juftitia increpans pro fuperftuis rêpellit. Un-
de-& bene Heliu Latino fermone dicitur, Deus T
meus ifte, vel § Deus Dominus. Arrogantes enim S
viri intra fandam Ecclefiam, quamvis Deum elate
vivendo refugiunt, eum tamen veraciter ere-
dendo confitentur. Quid eft enim, Deus meus
ifte, nomine dicere, nifi eum, cuicredidit, aperta
profelfione monftrarc 2 vel quid eft, Deum Do-
milium dicere , nifi hunc Sc Deum per divinita-
tem credere, Sc Dominum ex incarnatione per-
hibere ?
2.0. Bene auteinpoR: damna rertim, poll: fune- C A p . 3C.
>ra pignorum, poll cruciatus vulnerimi, poll cer^Et. xiy.
tamina pugnafque verborum, duplici rémunéra- ^plensqutd
tione lublevatur : quia nimirum landa Ecclefia, præfigncy
adhuc étiam in hac vita pofita, pro laboribus quos
fuftinet, dupliçia b mimera recipit : cum fufeepris h
plenè Gentibus, in fine mundi Judæorum etiam
ad fe corda convertit. Hinc enim feriptum oft:
D one e p le n t tu d o g e n t ium in t r a r e t , & f i e om n is I f Rom. u . zs.
r a i l fa lv u s f i e r e t . Duplicia&rpoftmodumrecipiet:
quia finito labore præfentis temporis, non folùm
ad animarum gauaium , fed etiam ad beatitudi-
nem corporum afeendit. Unde bene per Pro-
phetam dicitur : I n terra f i ta duplicia p o f s id e b u n t. jfai.yi. -,
Sandi quippe in terra viventium duplicia polfi-
dent : quia nimirum beatitudine mentis fimul Sc
corporis gaudent. Unde Johannes in Apocalypfi,
quia ante refurredionem corporum clamantes
landorum animas vidit, accepifte eas ftolas lingulas
alpexit, dicens : E t d a u f im t i l li s f in g u U f i o - A po c.s.u. '
l<e a l b dr dictum efi i l l i s , u t r eq u ie fe e r en t tem-
Barthol. Vetuftates contrahermt. Otic, utramquc left, pnfert , vetufta-
t'rs cor traherent : & vetuftates contraherent. Incd. Bafil. 1514. & aliis
Icq. nifi vet.prava verba elati loquendo contraherent.
e MIT pene omnes fie legendum docent. Vulgati antiquiores con-
fentiunt. Giloc. ÿerô &. fcq. habent. Et nifi in f e .... deftr. . . . fuper-
na juftitia. . . reprobaret.
ƒ 1, Remig. Quia ut. . . conjungantur, ntcefte eft ut humilitate.
8 ApudBarthol. Remb. Coc. Sc in ed. Bafil. 1514. Inc additur mens.
11 Omiflam in cd. Vatic. & Guljinv. vocem munera, icftituimus
ex MIT. Sc antiquioribus vulgaris.
ftlt.
WÊÊÊm^imtt^sàMÊiÊÊmÊtÊÊ Ê Ê i I
Sanftorum '
ante refurreft.
una bcatitudo:
poft,-duplex»
A/Hiftio hîc
certaj quantum
duratura
fie, incertum.
idtl. r. 7.
iob, z. Verf. r*
C a p . I.
Hiftor. lenfiis;
Jot) inter malos
bonus diet—
tur, quod lum-
tnakus eft.
job. 3O1 2Ç.
Z.Pet.2,7.&s.
I b
'Philip. 2.1s, '
’Apoca. 2.13.
tant. 2.2'.
17 In LibrumBeati Job. 18
pus adhtlc modicum, donee implèretut numerus con- A menta, qua Pater pofuit in fita potefiate. Per hoc
ergo, quod beati Job paflio dicitur , docemur
quod experiendo novinius. Per hoc verb, quod
quantitas temporis in palfione reticetur, docemur
quid nefeire debeamus.
In longum prafationis verba protraximus, ut
quafi totum breviter perftringendo loqueremur.
Sed quia ad loquendi initium, diu loquclido, per-
venimus, debemus prius hiftorix radicem figere,
ut valeamus mentem poftmodum de allegoriarum
fructu fatiare.
fervorum & fratrum eorum. a Ante refulrectionem
quippe ftolas lingulas accepifte di&i funt, quia fola
adhuc mentis beatitudine perfruuntur. Binas ergo
accepturi funt, quando cum animarum perfewo
gauaio, etiam corporum incorruptione veftientur.
zi. Re€tb autem affliftio quidem beati Job dicitur,
fed quantitas temporis in ejus affii&ione reticetur
; quia fanctse Ecclefia in hac vita tribula-
tio cemitur, fed quanto hie tempore conrerenda
atque dilferenda lit, ignoratur. Unde Sc ore veri-
tatis dicitur; Non efi vefirum nojfe tempora, velmo-
• Locus notatu dignus ad probandam Fanftorum beatitudinem, ante judicii extremi diem. Sic explicant hunc Apoc. locum Bern. & alii nonpauci.
S A N C T I
G R E G O R I I P A P JE
M O R A L I U M
I N E X P O S I T I O N E M B E A T I J O B ,
L I B E R P R I M U S .
Capitis frimi Libri Job priom yerfrn primum biftorico , deinde allegorico, poflremo moral»
fenju explanat;
I iR erat in terra Hus, nomine job.
Idcirco lan&us vir ubi habitave-
rit dicitur, ut ejus meritum vir-
tutis exprimatur. Hus namque
quis nelciat quod fit terra Gen-
tilium ? Gentilitas autem eo o-
bligata vitiis extitit, quo co-
gnitioncm lui conditoris ignoravit» Dicatur itaque
ubi habitaverit, ut hoc ejus laudibus proficiat,
quod bonus inter malos fuit. Neque enim valde
laudabile eft bonum elle cum bonis, fed bonum
elfe cum malis. Sicut enim gravioris culpje eft, inter
bonos bonum non elfe : ita immenfi eft pne-
conii, bonum etiam inter malos extitille. Hinc
eft quod ifdem beatus Job fibimet atteftatur, dicens
: Frater fui draconum, dr focius firuthionum.
Hinc Petrus maguis Loth laudibus extulit, quod
benum inter reprobos invenit, dicens : Et jufium
Loth oppreffum a nefandorum a injufia converjatio-
ne eripuit. Afpecltt enim dr auditu jufius erat, ha-
bitans apud eos, qui de die in diem animam jufii
iniquis operibus cruciabant. Qui nimirum crucia-
ri non poflet, nifi prava propinquorurti opera &au-
dirct, Sc cemeret* Et tamen afpedu Sc auditu
juftus dicitur; quia iniquorum vita, non dele&an-
dojufti aures atque oculos, led feriendo b tange-
bat. Hinc Paulus dilcipulis dicit: In medio natio-
nis prava dr perverfa, inter quos lucetis ficut lumi-
naria in mundo. Hinc c Angelo Pergami ecclefia;
dicitur: Scio ubi habitas, ubi fedes efi fatana: dr ti nes
nomen meum, & non negafii fidem me am. Hinc
Lancia Ecclefia Iponfi voce laudatur, chin ei in a-
moris Cantico dicitur: Si cut l ilium interfpinas ,fic
arnica mea interfilias. Bene ergo beatus Job, me-
thorata terra gentili, inter iniquosvixifle delcribi-
* Pleriqne injuria converfatume. Primus Remig. k nefandorum in-,
juria dr converfationt eripuit. In Colbert^ impudica cgnverf
Tom. I.
C tur : utjjüxtaLpônfi præconiüm, inter ^tïnas lilium
crevifle monltretur. Unde retftè mox lubditur :
Simplex, & recliis. &d.
z. Nbnnulli namque ita funt fimpüces, üt re- C ap. I L
£tum quid fit, ignorent. Sed éo veræ fimpficitatis jobfimpiid-
iiinocentiam deferunt, quo ad virtutem rectiru- rdas
dinis non alFurgunt : quia dum cauti elfe per re- neceflS?U<S
ûitudiiiem nelciunt, nequaquam innocentés per-
fiftere per fimplicitatem poflunt. Hinc eft quod
Paulus difcipulos admônet dicens : Volo vos fapren- Rom. vs. #»
tes efie in bono, fimplices autem in malo. Hinc rur-
lum dicit : Nolite pueri effici fenfibus, fed malitia 1. Cor. *4 .20.
parvuli ’efiote. Hinc per lémetiplàm Veritas dilcipulis
præcipit, dicens : Efiote prudentes ficut ferpen- Matih.io.is.
^ tes, dr fimplices ficut columba. Utraque enim ne-
ceflaiib in admonitione cônjunxit : ut Sc fimplicitatem
columbæ aftutia ferpentis inftrueret, & rur-
, film ferpentis aftutiam columbæ fimplicitas tern-»
peraret. Hinc eft quod £m£tus Spiritus præfenti'am
fiiam hominibus, non in columba lolummodo, led
etiam in igne patefecit. Per columbam quippe fim* Matth, 3
plicitas, per ignem verb zelus indicatur. In colum- *<s.
baigitur, Sc in igne oftenditur: quia quicumque Aa-
illo pleni lunt, lie manfuetudini fimplicicaris in-
lerviunt, ut contra culpas delinquentium etiam
zelo reditudinis accendantur. Sequitui :
£ Timens Deum, dr recedens à malo. jbid.
3. Deum rimere eft nulla, q üæ facienda lime, q Ap jjj
bona præteritc. Unde per Salomonem dicitur : Dram iimerc
Jj>ui Deum timet, nihil negligit. Sed quia nonnul-
li lie bona quædam faciunc, uc tamen à quibuL- £cdth 7-r?-
dam malis minime fiilpendantur : bene poftquam Bona malis ad-
timens Deum dicitur , recedens quoque à malo ^ ”rrcpro'
perhibetur. Scriptum quippe eft : Déclina a malo; pfU^s. 27.
drfac bonum. Neque enim bona Déo accepta lunt,
b Corb. nonlangebant ; Sc paulo ante (ècundis curis vitra pro vita.
* yaric.& GuflanyiSc pene omnes mS.hinc Angela pirgami EcdeSi.