Verf. z i.
C a p u t
X X X V III.
Propter ccrtà-
mina carnis,
former edo-
Prov. 24. 27.
C a p ut
X X X IX .
Hoftis infidias
& dolos explorant.
Ec hi I l S ’s
etiam cordibus
pratveniunt.
more con fundit. Nam cùm audit quæ fint regni A ex loco in quo fuimus, ad locum alium obviam
gaudia, mox, mentem lætitia fiiblcvat : Sc rurfum
cùm refpicirquz fint gehennç tormenta, mox men-
tem formido perturbât. Bene ergo gloria narium
cjus terror dicitur ; quia inter fpcm& metum pofitus,
dum futurum judicium mente confpicit, hoc
ipfum timet unde gloriatur. Ipfaei fua gloria terror
eft : quia inchoatis jam bonis , fpe de judicio lætus
eft ; Sc needum finitis omnibus malis, perfe&e fe-
curus non eft. Sed inter hæc. follicitè ad mentem
revertitur, Sc procellas tanta: formidinis renuens,
feque in folius pacis tranquillitatc difponens, totis
viribus à. diftricto judice inveniri liber conatur. Servile
quippe æftimat Dominicam præfentiam formihoftibus
venimus , ’ quando noftrâ cura ordinatè
poftpofitâ, accefium immundorum fpirituum à pro-
ximi mente prohibemus. Unde fit plcnifnque, ut
hoftes callidi militent Dei jam de inteftino bcllo
vi&orem, tanto de femetipfo terribiliùs tentent
quanto ilium contra fe Sc in alieno corde prævalc-
rc fortiter vident : ut dum ilium ad fe tuendum
revocant, aliéna corda liberiùs quæ exhortatione
ejus protegebantur, invadant. Cumque eum fu_
perare non poflint , faltem occupare conantur ;
quatenus dum miles Dei de femetipfo concutituj-
non ipfe, fed is quem defendere confiievcrat, pe-
rimatur. Sed mens in Deum immobiliter fixa
dare : ac ne confpc&um patris mctuac, ilia agit per B b tentationum fpicula defpicit : nec cujuflibet terroquæ
fe filium recognofcat. Difcit ergo judicem tota
expc&ationc diligere : arque, ut ita aixerim, timen-
do renuit timerc. Oriri autem cordi formidinem
pro carnali a&ione confiderat : Sc idcirco ante omnia
carnem 3 ford cdomatione caftigat. Unde poft-
quam di£tum eft : Gloria, narium ejus terror ; re£te
fubjungitur :
Ter ram unguia fodit.
77. Unguia nam que terram fodere, eft diftri&â,
abftinentiâ carnem edomare. Quo autem plus ca-
10 premitur , eo de cælefti fpe animus fecuriùs læ-
tatur. Unde effofsd terra apte fubneâitur : Exultât q
an daller. Quia enim valenter reprimit quod impu-
gnat, auda&er exultât de his, quæ in æterna pace
defiderat : tantoque mens meliùs ad fuperna appe-
tenda componitur, quanto abillicitis arûiùs corpus
edomatur. Unde reftè per Salomonem dicitur
: Diligenter exerce agrum tuum, ut poftea adift-
ces domum tuam. Ule quippe bene rrientis domum
ædificat, qui priùs agrum corporis à fpinis vitto-
rum purgat : ne fi defideriorum fentes in carnis
agro proficiant, intus tota virtutum fabrica fame
boni operis crefcente deftruatur. In ipfo autem
quifque belli certamine pofitus , tanto fubtiliùs
fraudem hoftium confpicit, quanto Sc diftriftius
ris jacula pertimefeit. Supernæ enim gratiæ fretus
auxilio, fie vulnera infirmitatis fuæ curât, ut aliéna
non déférât. Unde Sc bene de hoc equo fubjungitur
:
Contemnit pavorem, nec cedit gladio. yltru
80. Contemnit pavorem ; quia nullius tentatio- ç
nis formidine ad hoc ufque terretur ut taceiat. y!
Nec cedit gladio : quia ctfi violenta ilium tentatio
percutit, à cura tarnen proximi non repellit. Unde c
& Paulus exemplum nobis invidæ converfadonis
infinuans, Sc quos ab hofte gladios fufeipiat dicic,
&: quomodo eifdem gladiis non cédât oftendit.
Omni enim jam carnalis operis pugna fuperata,
carnalis tentationis gladium ab hofte fufeeperat,
qui dicebat : yidto aliam legem in membris mets t
repugnantem legi mentis me.t, c & captwum me du-
'centcm in lege pcccati , que eft in membris mets.
Sed eidem gladio, quem in fe vicerat, etiam in
aliis non cedebat, cùm profe&o proximis diceret:
Non regnet peccatum in veftro mort ali corpore ad
obediendum deftderiis ejus. Et rurfum : LMortiftca- CoK
te membra veftra , qua funt fuper terram, fornica-
tionem, immunditiam, libidinem, concupißcntiam
malam. Gravis ilium, tentationum gladius feriebat,
de quibus ipfe ait : In laboribusplurimis, in carcecorpus
proprium quafi quemdam hoftium adjuto-D ribus abundantius, in plagis fupra modum, inmorrem
premit. Unde & poft contritionem corporis,
poft lartitiam cordis rede fubjungitur:
In occurfum pergit armatis.
78. Hoftes armati, funt immundi fpiritus, in-
numeris contra nos fraudibus accindi. Qm cum
fuadere nobis iniqua nequeunt, ea fub virtutum
fpecie noftris obtutibus opponunt , Sc quafi fub
quibufdam armis fe contegunt, ne in fua malitia
a nobis nudi videantur. Quibus armatis hoftibusin
occurfum pergimus, quando eorum infidias lon-
ge prazvidemus. Effofsa igitur terra armatis hofti-
bus in occurfum pergere , eft edomita carnis futibus
frequenter. A Judais quinquies quadragènas
una minus accepi : ter virgis cafus fum, femel lapi-
datus fumy ter naufragium f e c i , nocte & die inpro-
fundo maris f u i , & extera, qua: ipfe tolcrare po-
tu it, Sc nos enumerare laflamur. Sed quomodo
eidem gladio in proximi diledione non cedat,poft
multa ipfe fubjungit : Enter ilia qua extrinfecus M
fu n t, inftantia mea quotidiana, foUicitudo omnium
Ecclefiarum. Equus ergo Dei gladio percutitur, ncc
ramen pcrcuffionc eadem a curfu prohibetur; dum
fortis fpiritalis certaminis miles Sc ipfe 'vulnera
ab hofte fufeipit, &: tarnen ad falutem alios ftrii
perbiâ, dolos immundorum fpirituum mirabiliter £ git. Sed erga tam durum cælcftis militis pedus
explorare. Effofsâ terra armatis hoftibus in occurfum
pergere , eft dévida carnali nequitiâ contra
fpiritalia vitia certamen fubire. Nam qui adhuc fe-
cum enerviter pugnat, fruftra contra fe bella extra
pofita fufeitat. Qui enim femetipfum carnalibqs
fubjugat, quomodo fpiritalibus vitiis refultat î Aut
quomodo de labore externi certaminis triumphare
appétit, qui adhuc apud femetipfum domeftico
libidinis bello fuccumbit ?
79. Vel certè armatis hoftibus in occurfum per-
?imus, quando per exhortationis ftudium, corum
infidias Sc in alieno corde, prævenimus. Quafi enim
a Val-cl. & Laud. for à domtnaùone.
b Edi ci rcccnt. cum G crm .tentationum impetum. Cc/fimus mlT. mul-
titudini ,/picuU, non impetum liabcntium.
andquus hoftis tanto acutiora fpicula perquirit,
quanto fe defpici robuftiùs confpicit. Unde Sc fe-
quitur :
Super ipfum fonabit pharetra, •vibrabit hafta &
clypeus.
81. Quia enim videt findæ mentis ftudium con- CA1
tra fe Sc. aliis prodeffe, multiplicata hanc fatagit
tentatione d confodcrc. Unde fæpe contingit, utA
hi qui regendis aliis præfunt, tentationum certa- ICgc»«(
mina fortiora patiantur : quatenus corporalium l!
more bellorum dum/ dux ipfe ad fugam vertitur,'^
refiftentis excrcitus conftipata unanimitas fine la- busClSj
1 Vindoc. Laud. Val-cl. duoGcrm
d Duo Germ. & Turon. confundtr
& captivantem n
bôrè diffipetur. Hoftis itaqtic callidus contra ex - Atercîudat. QuafHem namque difïicultates ipfis ejus
conatibus objicit : &:i-leftem militem diverfa pereuflionum vulnera ex- cùm fuperare non valet, vel
quirens, modo ex pharetra per infidias eum fagit-
tâ vulnerat, modo ante ejus faciem haftam vibrât :
quia videlicet vitia &: alia fub virtutum fpeciccon-
tcgir,&: alia ut funt apcrtaejusoculis opponit. Ubi
enim infirmari Dei militem confpicit, illic fraudis
velamina non requirit. Ubi autem fibi refiftere forrefiftit.
Sed quid contra tot argumenta bellorum
cquus Dei agat audiamus:
Fervens & fremens forbet terram > nec reputat tu- Verf.24;
ba fonare clangorem.
jSj-.Cqntra equum clangor tuba: infonat, quan- C aput
do electi mentem in eo quod agit fortiter, e vici- XLII
tem conudcrat, illic contra vires préculdubio do- no quædam pofita çulpa terribiliter tentât. Sed ~ r
los parat. Nam cum mhrmum quempiam in car- fervens & ftemensdôrbet terram j quia nimio ap- ûnanmfirra.
nis illecebra videt , apertè fpeciem corporis g u * dote femetipfum difçutits & quidquid in fe terre- S iS am '
concupifci valeat, ejus obtutibus objicit. Si au- nutri reperit, quotidie proficiendo confumit. Et S t e . “ “*
tem fortaffe validum contra ayatitiam cernit, im- j elangqtem tubæ fondre non reputat : quia confî-
portunè ejus cogitationibus domeftiçorum fuo- deratione forti omne vitiutn, quod de virtutis
rum inopiam fuggerjt : ut dum mens ad provi- gloria nafcitür , follicitus déclinât. Souare enim
fionis curam quafi pic fleditur, feduda furtim in clangorem tub* repucarer, fi fortaffe propter aliud
rcrum ambit'n inique rapiatur. Equum ergd Dei quod pravè fuboritur, alia agere reda metucret.
fagitta per infidias impetit, quando ei hollis cal- Qnia ergo ad agenda fortia ante infonantia tenta-
lidus fub virtute vitiutn abfcondit. Hafta autem mentation trépidât; in fervorefuo pofitus, clan-
|Cominus vulnerat 3 cùm fflanifeila nequitiâ etiam gorem tubiminimè formidat. Sæpe autem dum
(cicntem tre«n>tra.tr. 'J&-. profpcrarifevirtutibus confpicit, neipfaillnm vir-
8i. Sarpe verb carlefti mi!id uno eodemquc tempore
utrnmque ab hofte objicitur; uc in qualibec
una pcrcuffionc perimatur. Dolofus namque ad-
verfarius fimul ferire nicitur , Sc aperce farviens,
Sc in infidiis latens : ut dum dc occulco lagicta ■* metutum
profperitas elevet, pulfari fe tentationibus
gaudet. Unde & apte fubjungitur :
Ubi audierit buccinam, dtcit ., Vah. y „r xs
84. Multos enim pejùs fua félicitas fttavit, mul- q
... tos diuturna pax inertes reddidit : eoque ^illdS *-vq . . j
tuitur, minus ante faciem hafta cimeatur; yel dum inopinatus hoftis graviùs perculit, quo lbngo quic- cto , ni„
ante ficiem hafta: refifticur , ncquaquam ex oc- tis ufu negligences invenit. Unde find: viri cùm diuciirna pax
culto venicns fagitta videatur. Sæpe enim tenta- multa fe proficere virtutum profperitatc confide- j.""1“ >
tiohemproponit libidinis : & fubitôfiaudulentius rant, quodam difpenfationis fuperna: moderami- gaulS“ “
ceffaiis , elationem fuggeritf de fervata caftitate. n e , exerceri fe etiam tentationibus exultant ; « quia '
EtÇunt npnnullî, qui dum multos, ex caftitatis ar- tanto robuftiùs acçeptam virtutuirf gloriam-tufto- °
ce in elationis foveam cecidilfe conlpiciunt, vitas diunr, quauio tcnt.itionis impnlfu cOncufli infirmi—
fuæ cuftodiam négligentes, in immunditiam libi- tatem fuam hùmiliùs agnofeunt. Equtis ergo audinis
demerguntur. Sunt vero è diverfd nonnulli j dira buccinâ', vah dicit : quia videlicet priliaroc
qui dum libidinis immunditiam fugiunt, per caf- D e i, cùm vim tentationis incum bere confpicit1,
titatis oilmen in voraginem elationis ruunt. Qua- utiiitatem fuperna:' difpenfati'onis confiderans, ex
fi ergo apertè fériens hafta, eft culpa de vida : ipfa validiùs adverfitate confidir. Gujusâdvetfitaquali
ex occulto vulnerans de pharetra fagitta, eft tis certaniina idcirco ilium non fupetant : quia
culpa de virtute. Sçd cquùs Dei 5c ante faciem numquam improvîfa tentant. Longe quippe prx-
haftam fuperat ; cùm libidinem calcat : & à latere D notât ex unaquaque re , çujus vitu”pugna fuccref
fagittam circumfpicir, cùm in caftitatis munditia car. Unde & fequitur:
fe ab elatione euftodit. Unde & bene inter iitra-' frock, odoratukbclium.
que certanti per Salorbonem dicitur : Domit.us eut 8j. Bcllum namque procul qjèràri, eft ex eau- C aüut
tnUten tuo , dr euftudiet fedem tuum ne 'uftarif, fis prateedentibus, quæ®ittorum pügnæ fubfequan- X L IV
Pes namque in anteriora tendit. Anterior* autem tur, agopfeere. Quia enim, iîcut jam fæpe diàum NuU. »
non videt, qui ea quæ funt a latére confpicit. Rur- eft, oaore res non vifa cognofcicur : beilum prb- Pr°v'ià ten-
fumque qui pedis cuftodiam prævidens anteriora tcul odorari, eft ficut flatu narium , lieprovifione iwr.nf'
ccrriit, circumfpcdionem lateris deferit. Durrivca cogitarionum nequîrias latentes indagare. De quo P
ro ante faciem pofitæ virtutis ali quid agimus, quafi • odoratu Dominus reâè in Ecclefiæ'fuæ laudibus
quo pes debcat poni præyidemus : fed dum ex vit- dicit : Nufisums. f,mt turns, «us e jlin Libano.cM r .
tute eadem furtim culpa fuboritur, quafi dum in Pernafutn quoqueodoresfætoiefquedifcernimus.
anteriora refpicitur, ad fagittam latus nudatur. Sæ- Et quid per nafum, nifftfanctorum provida dif-
peverè dum fuborientem culpam metuimus,vir- cretiô defignatur î Tutrisverb fpeculationisinal-
tutem quæ agenda eft, declinamus :& quafi dum turn ponitur , ut hoftis veniens longé videatur.
latus citcumipicitur, nequàquam cernitur pes in
anteriora quomodo ponatur. Bene ero-o dicitur :
Dominas erit in latere tuo, & eufto die t pedern tuum
ne capiaris : quia miles Dei divinæ gratiæ clypeo
» proteéhis, Sc quæ ex latere poffint b prodire cir-
cumfpiciendo confiderat, Sc greflum ante faciem
icrre proficiendo non ccflat. Cui fraudulentus hoftis
invidens, quia per pharetram Sc haftam nequa-
quam fe prævalere confpicit, elypeum opponit :
c ut fi refiftentis peiftus feriendo non perforât, fal-
tem quibufdam objedionibus proficientis icer in-
/ * Laud. & Val-cl. mittitur.
Gcrm. & Val-cl. prodere.
* Turon. ut qui refijlentis.
Re£le ergo nafus Ecclefix, tum in Libanofimilis
dicitur : quia fan£Iorum provida diferetio dum fol-
licice circumquaque confpicit in altum pofita,
priufquam veniat culpa deprehendit: eamque quo
vigilanter prarnotat, eo fortitcr declinat. Hinc
Habacuc ait : Su p e r cuftodiam meam fta b o . Hinc Habac. 2,1,
uniufcujufquc elecbi animam Jeremias admonens, v et . xx* i ,
dicit: S tatu e t ib i fp e c u la m , p one t ib i am a r itu d in e s . Jertm. 31.
Speculam quippe fibi ftatuere , eft Ventura vitio-
rum ccrtamina ex alta confideratione pramofeere.
f Sibique cled:i mens amaritudines ponit, quando $
** Laud, illos inopinatos hoftis.
* Laud, quia quanto robuftiits . . . . tanto tentationis,
* Al. fibique electa mens.
T T 1 1