nunc ad corum vitam, qui remota: converfationis A Deus onagri vincula
C a p u t
XV.
Vet. xxiii.
R ec. XII. C
Onagri liberi
nomine imellilarium
rerum
cxpcditi, foli-
tudini vacant.
lium retinacula
rumpuntur.
fecreta appetunt, verba vertuntur : qui 8c ipfa
a ceffandi otia, quia divino adjutorio 8c non fuis
viribus affequuntur, de eis à Domino dicitur :
Jpuis dimifit onagrum b liberum, & vincula ejus
qui s f i lv i t ?
50. Subaudis , nifi ego. Onager enim, qui in
folitudine commoratur ! non incongrue vitam eo-
rum fignificat, qui remoti à turbis c popularibus
convcrfantur. Qm apte ctiam liber dicitur ; quia
magna eft fervitus fecularium negotiorum, quibus
mens vehementer attcritur, quamvis ineisfponte
d dcfudet. Cujus fervitutis conditione carerc, eft in
mundo jam nil concupifcere. Quafi cnim quodam
e jugo fervitutis premuntprofpera dum appetuntur,
premunt adverfa dum formidantur. At fi quis fe-
mcla dominationc defideriorum tcmporalium colla
mentis excufferit ; quadam jam ctiam in hac vita li-
bertate perfruitur, dum nullo defiderio felicitatis
afficitur, nullo adverfitatis terrore coar&atur. Hoc
grave fervitutis jugum, Dominus vidit fecularium
cervicibus impreflum , cùm diceret : Venite ad me
omnes, qui laboratis & onerati eftis, & ego reficiam
vos. Tolüte jugum meum fuper v o s , & difcite a me
quia mitis fum , & humilis corde, & invenietis requiem
animabus vefiris. Jugum enim meum fuave
e ß , & onus meum leve. Alperum quippe jugum,
8c duræ, ficut diximus, fervitutis pondus eft, fub-
efl'e temporalibus, ambire terrena, rctinere laben-
tia , veile ftare in non ftantibus, appetere qui-
dem tranfcuntia, fed cum tranfeuntibus nolle tran-
firc. Dum enim contra Votum cunda fugiunt, quæ
priùs mentem ex defiderio adeptionis afflixerant,
poft ex pavore amiflionis premunt. Liber ergo di-
mittitur, qui calcatis terrenis defideriis, abappe-
titione rerum temporalium fecuritatc mentis exo-
neratur. Et vincula ejus, quis fo lv it ? Subaudis,
nifi ego.
yi. Solvuntur verb uniufcujufque vincula, dum
divino adjutorio interna defideriorum carnalium re-
980
quando ab elcdi uniufeujufque
animo, infirmarum cogitationum nodos runi-
pit, 8c propitius diffipat omne quod illedam mentem
ligabat. Sequitur :
Cui de di in folitudine domum , & tabernacula ruß,
ejus in terra falfuginis.
52.. Hoc loco folitudinem debemus intelligerc q
corporis, an folitudinem cordis ? Sed quid prodeft x
folitudo corporis, fi folitudo defuerit cordis >. Qm dbpi
enim corpore remotus vivit, fed tmnultibus con- 1
verfationis humana:, terrenorum defideriorum co- ^
gitationibus fe inferit, non eft in folitudine. Si ve- pro
rö prematur aliquis corporaliter popularibus turbis
, 8c tarnen nullos curarum fecularium tumul-
tus in corde patiatur, non eft inurbc. Itaque bene
converfantibus primüm folitudo mentis tribüi-
tur , ut exurgentem intrinfecus ftrepitum terrenorum
defideriorum premant : ut cbullientcs * ab i
infimis curas cordis per fuperni gratiam reftrin-
gant amoris ; omnefque motus importune fe of-
ferentium levium cogitationum , quafi quafdam
circumvolantes mufeas ab oculis mentis abigant
manu gravitatis; 8c quoddam fibi cum Domino
intra fe fecretum quserant, ubi cum illo exteriori
ceflante ftrepitu, per interna defideria filenter lo-
quantur.
53. De hoc fecreto cordis alias didum eft: Fa- Vi
dum cfifilentium in calo, quafi dimidia hora. Ca:- s“!
lum quippe ecclefia vocatur eledorum, qua: ad h«
jeterna 8c. fublimia dum per fublevationcm con- not
templationis intendit, furgentes ab infimis cogi- L
tationum tumultus premit, atque intra fe Deo
quoddam filentium facit. Quod quidem filentium
contemplationis, quia in hac vita non poteft elfe
perfedum, fadum dimidia horä dicitur. k Nolen- k
ti quippe animo dum cogitationum tumultuofi fe
ftrepitus ingerunt, etiam iublimibus intendentem,
rurfum ad refpicienda terrena cordis oculum violenter
trahunt. Undc feriptum eft : Corpus quod Sjf
corrumpitur, aggravat Animam, de deprimit terrena
tinacula dirumpuntur. Cùm enim pia intentio ad ^Jnhabitatio fenfum multa cogitaHtem. Bene ergo faconverfionem
vocat, fed adhuc ab hac intentione
carnis infirmitas revocat, quafi quibufdam vinculis
anima ligata pra:peditur. Multos enim fa:pe vidc-
mus f vitam quidem fanda: converfationis appetc-
r c ; fod nc hanc aflequi valeant, modo irruentes
cafus, modo futura adverfa formidare. Qui in cer-
ta mala dum quafi cauti profpiciunt, in peccato-
rum fuorum vinculis incauti retinentur. Multa c-
nim ante oculos ponunt, qua: fi eis in converfatio-
ne eveniant, fubfiftere fe non poftc formidant. De
quibus bene Salomon a it: Iter pigrorum, quafifediim
hoc filentium non integra, fed dimidiâ horâ
deferibitur : quia hîc contemplatio nequaquam
perficitur , quamvis ardenter irichoetur. Quod r«
etiam per Ezcchielem prophetam congruenter ex-
primitur, qui pro menfiira civitatis in monte con-
ditæ, in manu viri calamum fex cubitorum 1 &
palmi, fe vidifte teftatur. In monte quippe eledorum
ecclefia fita eft , quia fundata in infimis
defideriis non eft. Quid autem per cubitum, nifi
operatio ; quid per fenarium numerum, nifi perfe-
dio operationis oftenditur ; quia 8c fexto die cunpes
fpinarum. Nam cùm viam Dei appetunt, eos £ d a opera Dominus explefle memoratur ? Quid ervelut
fpinæ obftantium fepium , fic formidinum
fuarum oppofitæ fufpicioncs pungunt. Quod quia
ele&os præpedirc non folet, bene illic fccutus ad-
jungit : Via jufiorum abjque ojfendiculo. g Jufti quippe
in converîàtione fua quodlibet eis adverfitatis
obviaverit, non impingunt : quia temporalis ad-
1 verfitatis b obftacula, æternæ fpei 8c internç contemplationis
laltu tranfoendunt. Solvit itaque
go m fuper fex cubitos palmus infinuat, nifi, contemplationis
vim, quæ jam initia æternæ 8c fepti-
mæ quietis demonftrat ? Qma enim æternorum
contemplatio hîc minimè perficitur, menfura fcp-
timi cubiti non expletur. Electorum itaque cc-
clefia, n quia cun£ta quæ operanda funt, perficit, '
in fex cubitis fefc in monte pofita civitas oftendit.
Quia vero hîc adhuc fola initia contemplationis
• Editi vacandi, rcluflantibus m£f. V indoc. Corb. Germ. Laud,
y a l-c l. Norm. See.
b Additur in nonnullis cd. infolitudinem.
c Éd.fecularibut. Sequimur laudatos m(T. & Turon.
à Val-ci. defudetur. Corb. Germ, habet utramque left,
• Laud. Corb. Germ. Sc plur. jugo fervitii.
f Val-cl. viam quidem.
• Laud ifti quippe.
k Pratcl. & Corb, Gêna, objtfiacula.
* Turon. & Val-cl. ad infima. Corb. Germ, ad infirma.
k PI. Norm, nolenti quippe animo cogitationum tumultuofi fit ftrepiM
ingerunt, & jam fublimibus.
, 1 Pratcl. Utie. Laud. Val cl. & palmo.
m Laud. & Val-cl. fuper cubitum.
° Vindoc .quia ad cunfta que, operanda funt proficit, in fex cubits
fefe in monte pofita ex tendit. Ébroïc. & al. Norm, quia ad cuntla ■ ■ ■ •
proficit.
infpicit, dc feptimo cubito non nifi palmum tan- A teft , qui femel in paradifo homini mala: jserfiiafionis
nummum conculit, &: quotidie ab eo hujus VchemcmioiH
debiti exigere reatiim qujerit ? Hujus exa&oris for* tC„st^ottbus
mo, eft mala: fuggeftionis inchoatio. Hujus exa- auresclau-
ftoris clamor, eft jam b iion lenis, fed violentaten-
tatio. c Hie exa£tor clamat, cum fortiter tentat.
Clamorem ergo exaftoris non audirc, eft violenris « -
tentationum motibus minime confontire. Audiret
enim,fi ea qua: fuggerit, faceret. Sed cum per-»
verfa agere defpieic, rede dicitur; Clamorem exa-
(ioris non audit.
j8. Nonnulli verb hoc loco per exadorem in- v«r. )
,„4 J4« Sciendum verb eft , quia nequaqtiam cuU
i* men contemplationis attingimus, fi non ab exte-
uur’ lions curæ oppreffione ceffemus. Nequaquam
am nofinetipfos intuemur , ut foiamus aliud in nobis
c li_ efte rationale quod regit, aliud animale quod re-*
gitur, nifi ad fecretum hujus filentii récurrentes,
ab omni exteriùs perturbatione fopiamur. Quod
filentium noftrum benc etiam Adam dormiens fi-
guravit, de cujus mox latere mulier procelfit : quia
quifquis ad interiora intelligcnda rapitur, à rebus
vifibilibus oculos claudit : & tunc in femctipfo vel g telligi véntrem volunt. Ipfe namque à nobis quod- Et vehtris «W
.m tfpl nii4* /l^m JoUî...n. . . . î qu«e pijeeffe viriliter debeanr, vel qua: ftibefle pof- I ■ 1 ■ /. n monbui.
fint infirma diftinguit: ut aliud in illo fit quod rc-
oere valeat tamquam vir, aliud tamquam femina
quod regatur. In hoc itaque filentio cordis, dum
per contcmplationem interius vigilamus, exteriüs
quafi obdormifoimus. Quia ergo remoti viri, id eft
a defideriis carnalibus alieni, hoc filentium mentis
inhabitant, huic onagro Dominus in folitudine
domum dedit, ut turba defideriorum temporalium
non prematur.
jy. Sequitur: Et tabernacula ejus in terra falfugi-
■ nis. Salfugo accenderc fitim folet. Etquia fancti
iiprnix
ad fupernam patriam defiderii fui quotidianis æftidam
debitum exigit ; quia quotidianum fruftum moribu,‘
fibi humani laboris impendi ctiam per naturam
qua:rit. Abftinentcv igitur viri, qui hoc loco onagri
yocabulo figurantur,d dum violenter gülæ défi- d
deria reprimunt, quafi clamantis exa&oris verba
contemnunt. Sed cùm continenti viro contra innu-
mera vitia multa virtutum certamina fuppetant,
cur fub exaiftoris clamore contemto, de folo hîc
ventre dicitur quod ejus impetum impulfumqüè
reftringat, nifi quod nullus palmam fpiritualis cer-
taminis apprehendit, qui non in femetipfo priùs
per afflittam ventris concupifcentiam, carnis in-
centiva devicerit ? Neque enim ad conflidtum fpi-
q ritalis agonis affurgitur, fi non priùs intra nofmetbus
accenduntur, in terra falfuginis tabernacula ^ ipfos hoftis pofitus, gulæ videlicet appetitus edo-
ruarhiUonf.nr Tn^fl7.nr^r matur : quia fi non ça. quæ nobis funt viciniora, pro--
fternimus , nimirum inaniter ad ea. quæ longiùs
funt, impugnanda tranfimus. Incaflum namque
contra exteriores inimicos in campo bellum geri-
tur, fi intra ipfa urbis moenia civis infidians habetur.
Mens quoque ipfa certantis fub gravi confu-
fionis dedccore à fpiritalis certaminis congreflione
repellitur, quando infirma in carnis prælio, gulæ
gladiis confolfa fuperatur. Nam cùm fe parvis
profterni confpicit, confligcre majori bus erubefeit.
habere perhibentur. Inceflanter quippe accenduntur
ut fitiant, fitiunt ut fatientur j ficut feriptum
eft : Beati qui efùriuntdr fitiunt jufiitiam^quoniam
ipfi faturabuntur. Sequitur : I
Contemnit multitudinem civitatis.
■ UT y6. Multitudinem civitatis contemnere, efthu-
I jj manæ converfationis prava ftudia devitare, ut jam
non libeat terrenorum hominum, qui præ abun-
dantia iniquiratis mult^ funt, perditos mores imi-
tari. Cum paucis namque ingredi anguftam portam
defiderant ; 8c non cum multis lata itinera ingredi
appetunt, quæ ad interitum ducunt. Solery9'
Nonnulîi vero ordinem certaminis ienoran- ^ . . ,
.. . v . , . . . . tes, edomare gulam negligunt, 8c jam ad fpinta- do'mafcnoncu.
ter quippe à quo 8c ad quid funt creati, confpi- Düa bellaconfurgunt. Qui aliquando multa etiam, «nt> ‘Hcau-
ciunt : 8c refta confiderationc acceptæ imaginis, quæ magnæ funt fortitudinis , faciunt : fed domi- J^bfuîconfequi
vulgi multitudinem dedignantur. Unde & nante gulæ vitio, per carnis illccebram omne quod furgunt.
fponfi voce fponfæ in Canticis canticorum dicitur : fortiter egerint, perdunt : 8c dum venter non rc-
!• Nifi cognoveris te, ôpulchra inter mulieres , egre- ftringitur, per carnis concupifcentiam fimul curi-
| dere, & abi. pofi vefiigia gregum, & pafee hoedos ctæ virtutes obruuntur. Undc 8c de Nabuchodono- ^ &cg. a. s.
tuos. Semetipfam namque éa quæ eft pülchra inter for vincentc feribitur : Princeps coquorum defiruxit t^'JheW
| mulieres, cognofcit, quando ele&a quæquc ani- muros Jerufalem. Quid enim per muros ]crufa-&lxx.ubiJp\
| | ma etiam inter peccantes pofita, quia ad au&oris lem fignificans Scriptura exprimit, nifi virtutes a- tellatur Prinfui
imagincm ac fimilitudinem fit condita memi- nimæ, quæ ad pacis vifionem tendit ? Aut quis co- cùTp'nn.
j nit, 8c juxta perceptæ fimilitudinis ordinem ince- qj-iorum princeps, nifi venter accipitur, cui diligen- ceps cocjuodit.
Quæ fi fe non cognofcit, egreditur : quia à tiflima à coquentibus cura fervitur? Muros igitur Je-™n,t
fecreto fui cordis cxpulfa, in exterioribus concu-r rufalem princeps coquorum deftruit, quia virtutes
pifeentiis diffipatur. EgrefTa verb abit poft veftigia animæ dum nonreftringitur venter, perdit. Hinc
gregum,a quia fua interna deferens, ad latam vi-, E eft quodPaulus contra]crufalemmoenia decertanti
vires çoquorum principî fubtrahebat, cùm diceret
: Cafiigo corpus meum, & fervituti fubjicio : ne t.cer, g. t7,
forte aliis praaicans , ipfe reprobus ejjiciar. Hinc
etiam præmifit, diccqs : Sic curro, non quafi in in- ^ 2f
certum : fiepugno, non quafi aerem verberans. Quia
cum carnem reftringimus,c ipfisabftinentiæ noftræ
i<ftibus non aërem, fed immundos fpiritus verbera-
mus : 8c cùm hoc quod eft intra nos, fubjicimus,
extra pofitis adverfariis f pugnos damus. Hinc eft f
dclicet viam 4ucitur, 8c fequitur exempla populo-
rum. Ncc jam agnos, fed hcedos pafeit: quia noii
innoxias cogitationes mentis, fed nutrire pravos
motus carnis intendit. Quia ergo eleftus quifque
ac continens abire poft gregum veftigia defpicit,
dicatur retfte • Contemnit multitudinem civitatis.
Ubi&: apte fiibjungitur :
Clamorem exaftoris non audit.
yj. Quis intelligi exador alius, nifi diabolus po-
* Laud, quia fua in tternum deferens.
’’ Recent, ed. invicis mff. non levis. Melius lenis, opponitur violent*
tentationi.
*Gotb. Germ. & Pratel. hie exa Bor loquitur, cum Uniter fuggerit,
hie exactor clamat See. '
* Corb. Germ. Pratel. & Utic. dum violents.
Tom . I .
•Turon. Laud. Corb. Germ. Val-cl. Pratel. &c. ipfis cont nentia,
f Recent, excüfi pugnas damus. Inhælïmus raff. Corb. Germ. Norm.
Laud. Val-cL Sc al. necnon vet. ed. Parif. Bafil. Pavet huic left,
textus Gr*cus : Ubi enim legjmus in Vulgata fic pugno, p’ropric figni**
ficatur : fic pugilem ago, manvu.
O i L - q I