î^o8 San (Si Gregorii in Evangelia 1509
rum etiam vera m a l taceamus, ne minifterium A pore incipitur , nec fubfequenti teïmînatur. Sed
juftx correptionis, in arma vertamus furoris ? Sed
quia quifquis Dci zelouticur , à pravis hominibus
"dêhoneftacur, in femetipfo nobis Dominüs patient
l y præbuic exemplum, qui ait : S e d huno rftco P a ttern
m eum , dp v o s in b ô n o ra ftis trie. Sed quid nobis
ad ifta faciendum fit, adhuc cxempio nos admo-
net, cùm fubjungit : Ego autem non quaro g lo riam
m e am : e f t q tti q u x ra t, & ju d i c e t . Scimuscerte quod
fcriptam e ft, quia Pater omne judicium dédit FU
lio : &: tamen ecce idem Filius injurias accipiens,
gloriam fuam non quærit. Iliatas contumclias, Pa-
tris judicio refervat, ut nobis profccïb infinuet,
quantum nos efle patientes debemus, dum fe adhuc
fuftinere ifta tæcernitatis verba mentes infidelium
non valentes, ad lapides currunt, Sc quem intelli-
gere non poterant, obruere quærebant.
4. Quid autem contra furorem lapidantium Do- Mirum p;..
minus fecerit oftenditur, cùm protinus fubinfertur : ’u^utnil,ti'
Je fus autem abfconditfe, & exivit de templo. Mi- pium'in cCfj
rum valde eft, fratrcs carifiimi, cur perfccutores to.
fuos Dominus fé abfcondendo declinaverit, qui fi
divinitatis fuîè potentiam exercere voluiflet, cacito
nutu mentis in fuis eos iftibus ligaret, aut in poena
fubitæ mortis obrueret. Sed quia pari venerat ,
exercere judicium nolebat. Ccrtè fub îp£o paflio-
nis tempore Sc quantum poterat oftendit, Sc tamen
ülcifci non vult & ipfe quijudicat. Cùm verb ma- B hoc ad quod venerat, pcrtulit. Nam cùm pcrfea
lorum perverfitas crefcit, non folum a prxdicatio
frangi non debet, fed etiam augeri. Quod fuo Do-
minus exemplo nos admonet, qui poftquam habere
dxmonium di&useft, prxdicationis fux bene-
ficia largiüs impendit, dicens: crimen, amen dico
vobis, Ji quis fermonem meum fervaverit, mortem
Bon! ex con- non vi debit in aternum. Sed ficut bonis necefle eft
tumeiiis me- ut meliores etiam per contumelias exiftant, ita fem-
exbeneficHs Per rcProbi de beneficio pejoresfiunt. Nam acce-
pe/orcs fiunt. pta pra:dicatione iterum dieunt: Nunc cognovimus
quia dxmonium babes. Quia enim xternx morti in-
hseferant, &: eamdem mortem cui inha:ferant, non
b videbant; dum folam b mortem carnis afpicerent,
in Veritatis fermone caligabant, dicentes: t^dbra-
c ham mortuus eft, dr Prophetx c mortui funt : & tu
dicis , Si quis fermonem meum fervaverit, mortem
d d non guftabit in aternum ? Unde & ipfi Veritad
BfciunteUtDci cum^ern Abraham Sc Prophetas quafi venerantes
fervosfaiso * praeferunt. Sed aperta nobis ratione oftenditur,
vencramur. quia qui Deum nefeiunt, Dei quoque famulos
falsö venerantur.
Judscistibi rc- 3. Et notandum, quod vidit eos Dominus aper-
luftamibus ta fibi impugnatione refiftere, & tamen eis fe ite-
tatem pradica- rata non definit voce pra:dicare, dicens: A b r a h am
ie pergit. pater vefier exultavit ut videret diem meum: vidit,
G encfis .v .i. & gavffHS ef t . Tunc quippe diem Domini Abraham
vidit, cum in figura fummx Trinitatis, tyes
Angelos hofpitio fufeepit: quibus profedo fufeecutoribus
fuis fe quærentibus diceret : Egofum, fo- Johan, is.t;
la hac voce eorum fuperbiam perculit, Sc omnes
in terrain ftravit. Qui ergo Sc hoc in loco potuit
manus lapidantium non (e abfcondendo evadcre,
cur abfeondit fe, nifi quod homo inter homines fa-
dus Redemtor nofter, alia nobis verbo loquitur,
alia cxempio ? Quid autem nobis hoc exemplo loquitur
, nifi ut etiam cùm refiftere poflumus, iram
fuperbientium humiliter dcclinemus ? Unde Sc per
Paulum dicitur : Date locum i u . Quanta humili- Rom.
rate iram c proximi fugere debeat, perpendatho- e
mo, fi furores irafeentium abfcondendo fe, decli-
navit Deus. Nemo ergo fe contra acceptas contu-r
. melias erigat, nemo conviciis convicium reddat.
J Imitatione ctenim D e i, gloriofius eft injuriam ta-
cendo fugere, quàm refpondendo fuperare.
t. Sed contra hoc fiiperbia dicit in corde : Turpe 9 s.l<,101®;
elt, ut accepta injuria taccas. Quilquis conlpicit Ciat. 1
quia contumeliam accipis, Sc taces, non putat quia
patientiam exhibes, t fed efimina agnofeis. Sed £
unde vox ifta in corde noftro contra patientiam
nalcitur, nifi quia in imis cogitationem nximus, SC
dum in terra gloriam quærimus, placere ei qui nos
de carlo confpicit, non curamus ? Accepta ergo
contumelia , meditemur in opere vocem Dei î
Ego non quaro gloriam me am : eft qui quara t , dr ju dicet.
Hoc autem quod de Domino 1er iptum eft:
a b f e o n d i t f e y intelligi & aliter poteft. Multa
ptis, fie tribus, quafi uni locutus eft: quia ctfi inD quippe Judxis prædicaverat, fed prædicationis ejus
perfonis numerus Trinitatis eft, in natura unitas
divinitatis eft. Sed carnales mentes audientium
Oculos à carne non fiiblevant, dum in eo folam carnis
artatem penfant, dicentes : J> u in q u a g in ta ann
o s non dum b a b e s , & t^dbraham v i d i f t i r’Quos bc-
nignè Redemtor nofter à carnis fuæ intuitu fiib-
movet, & ad divinitatis contemplationem trahit,
-Saam eisâivi- dicens : f^/Imen j amen dteo v o b i s , anteq u am A b ra -
nitaccmmani- h am f te r e t ,e g o fum . Ant e enim,præteriti tempo-
3r’ ris eft ; S u m , præfentis. Et quia præteritum & futurum
tempus Divinitas nonhabet, fed femper efle
habet, non ait : Ante Abraham ego fui : fed,
verba deridebant. Dereriorcs quoque ex prædica-
tione fa£ti fu n t, qui ufque ad jaciendos lapides
pervenerunt. Et quid abfcondendo fe Dominus
fignificat , nifi quod eis ipfa veritas abfeonditur,
qui ejus verba fequi contemnunt ? Earn quippe
quam non invenit humilem, veritas fügit mentem.
Et quàm multi funt hodie, qui Judarorum duri-
tiam deteftantur, quia prardicationem Domini au-
dirc noluerunt} Sc tamen quales illos'arguunt fuifi-
fc ad fidem , tales ipfi funt ad operationem. Præ-
cepta Domini audiunt, miracula cognofcunt : fed
converti à fuis pravitatibus renuunt. Ecce vocat,
t e Abraham ego fum. Unde & ad Moyfen dicitur: £ Sc redire nolumus. Ecce fuftinet, Sc ejus patienr
Ego fum qui fum. Et, Dicesfliis I ferae l : Jpui eftmi-
fit me ad vos. Ante ergo & poft, Abraham habuit,
qui Sc accedcre potuit per exhibitionem prarfen-
tix, & rccedere per curfum vita:. Veritas verb femper
efle habet j quia ei quidquam nec priori tem-
* In recent, cxc. pr&dicatio minui. Qnam quidem lcflionem præfè-
xendam duccrcmus , nifi prior eilet mfT fere omnium Sc yeterum
«dit.
fc Belvac. & duo priores Gemct. mortis ctrnem.
* Subticetur in C. Germ. Sc Belvac. mortui funt^
tiam diflimulamus. Dum ergo tempus eft, fratres,
pravitatem fuam unufquifque deferat, Dei patientiam
pertimcfcat: ne quem nunc tranquillum def-
picit, iratum g poftmodum nequaquam evadere
poflit.
d Bigot. Sc fecundus Gemct. non videiit.
* Ita mlT. Anglic. Turon. C . Germ. Gcmcl. ScC. Longipont. St
,Val-d. ferri deheat. Excufi, ferre debeat.
1 Val-cl. fed crimen oflendts.
f Tcrtius Gemct. poft mortem.
Liber iyro I. Homilia XIX. I T t
L e ctio fan cti E v an èelii fe cu n d ù ra M a tthæ um .
a 1N i t tempore: Dixit Jefis difcipulis ßtis71 pa-
rabolam hanc ■: Simile eft regnum cAorum bo-
mini patrifamilias, (jui exiit primo mane conduces
operarios in ivineam fuam. Conuentione
autem ja£la cum operariis ex denario diurno ,
mißt eos in vineam fuam. Et egreffus circa ho-
ram tertiam, vidit alios ftantes in foro otiofos,
0* dixit illis : Itc 0 vos in vineam meam, 0
cjuoajuftum fuerit, dabo vobis. Illi autem abie-
runt. Iterum autem exiit circa fèxtam , 0 no-
nam horam : 0 fecit ftmiliter-.r Circa undeci-
mam vero exiit, 0 invenit alios ftantes, 0 dicit
illis : Quid hie ftatis tota die otiofi ? Di-
A incipiens a noviffimis ufque ad prlmos. Cum *
veniffent ergo b qui circa undecimam horam vénérant
cunt ei : Quia nemo nos conduxit. Dicit illis :
Ite 0 vos in vineam meam. Cum fero autem
ftadlum effet, dicit Dominus vine a procuratori
fuo : Voca operarios 0 redde illis mercedem ,
3 acceperunt ßngulös denarios. Venientes t
autem 0 primi, arbitrate funt quod plus effent
accepturi. Acceperunt autem 0 ipft fingulos denarios.
Bt accipientes murmur ab ant,adversus pa- *
tremfamilias > dicentes : Hi noviftimi ma bora
fecerunt y 0 parts illos nobis fecifti : qui porta-
vimus pondus diet, 0 oeftus ? A t ille refpon- v
dens uni eorum , dixit : Amice , non facio tibi
injuriam. Nonne ex denario convenifti mecum ?
ß'Tolle quodtuum eft, 0 vadc. Volo autem 0 f
huic mvijßmo dare, ficut 0 tibi. Aut non li- i
cet mihi quod volo facere | An oculus tuus ne-
quam eft, quia ego bonus fum | Sic erunt novif v
fimi primi y 0 primi noviftimi. Multi enim funt
vocati y pauci vero clefli.
c H O M I I. I A XIX.
H a b it a ad p o p u lum in bafilica b e a d L a u ren tii m a rry ris d, D om in ic a
in S eptuageflm a.
iscft pater- i.T N explanatione fua, multa ad loquendum fan-
X <fti Evangelii leftio poftulat , quam volo, fi
pofliim , fiib brevitate perftringere : ne vos &c ex-
’ tenia proccflio, & prolixa expofitio videatur one- C
rare. Regnum cælorum c homini patrifamilias fi-
milc dicitur, qui ad excolendani vineam fuam operarios
conducit. Quis verb patrisfamilias fimilitu-
dinem rectius tenet, quàm Conditor nofter, qui regit
quos condidit, & eleftos fuos fic in hoc mundo
poflidet, quafi fubje££os dominus in domo ?
Qui habet vineam, univerfalem fcilicet Ecclcfiara,
quæ ab Abel jufto ufque ad ultimum cle&urn qui
in fine mundi nafeiturus eft, quot fan&os protulir,
quafi tot palmites mifit. Hie itaque paterfamilias
ad excolendam vineam fuam manè, horatertia,
fexta, nona, & undecima operarios conducit : quia f
à mundi hujus initio ufque in fincmaderudicndam
plebem fid.elium prædicatores congregate non def- D
titit. Manè ctenim mundi fuit ab Adam ufque ad
Noe. Hora verb tertia, à Noe ufque ad Abraham.
Sexta quoque ab Abraham ufque ad Moyfen. Nona
autem à Moyfe ufque ad adventum Domini.
Undecima verb ab adventu Domini ufque ad fi-
nem mundi. In qua prædicatores fancti Apoftoli
mifli funt, qui mercedem plenam & tarde venientes
acceperunt. Ad eruaiendam ergo Dominus
plebem fuam, quafi ad excolendam vineam fuam,
nullo tempore deftitit operarios mittere : quia 8c
priùs f per patres, &: poftmodum per Lègis do£to- ^
res Sc Prophetas, ad extremum verb per Apoftolos, ^
dum plebis f u x mores excoluit, quafi per operarios
in vinca: cultura Iaboravit. Quamvis in quolibet
modulo vel menfura, quifquis cum fide recta,
bona: actionis extitit, hujus vineæ, operarius fuit.
Operator ergo manè, bora tcrcia, fexta, Sc nona,
antiquus ille Hebraïcus populus defignàtur, qui in
elcètis fuis ab ipfo mundi exordio dum refta fide
Deum ftuduit colere , quafi non deftitit in vineæ
culcura laborare. Ad undecimam verb Gentiles Ante nndeef
vocantur, quibus Sc dicitur : J p u id h ic f t a t i s tota
d ie o t io f i ? Qui enim tranfaèto tarn longo mundi Dei vinea n.
tempore, pro vita fiia laborare neglexerant, qua- Lboraruut.
fi tota die otiofi ftabant. Sed penfate , fratres,
quid inquifiti refpondeant : D i c u n t e n im , J p u ia n e mo
n os co n d u x it. Nullus quippe ad cos Patriarcha,
nullus Propheta venerat. Et quid eft dicerc : Ad
laborem nos nemo conduxit; nifi, vitæ nobis vias
nullus prædicavit ? Quid ergo nos à bono opere cef-
fantes, in excufatione noftra dièturi fiimus , qui pe-
ne à matris utero ad fidem venimus, qui verba
vitæ ab ipfis cunabulis audivimus, qui ab uberibus
fanétæ Ecclefiæ potum fupernæ prædicacionis
S fumfimus cum la£te carnis ?
z. P.o flum, us verb & eafdeim di• verfitates horat-a tibinuds imJiofmisa: rum, etiam ad unumquemque hominem per æra- nes^ Deo v<
turn momenta diftinguere. Manè quippe intelle- canttu.
âus noftri, pueritia eft. Hora aurem tertia, ado-
lefcentia intelligi poteft : quia quafi jam fol in al-
tum proficit, dum calot ætatis crefcit. Sexta verb
juventus eft ; quia velut in centro fol figitur,
• His verbis praeiermiffis, Belvac. & C . Germ. Dixit Jefus difcipulis
fitis ft mile eft. .
b liderti codices, qui ad horam undecimam venerant.
c Eft in Later. & Corb. leptima ; & decipi3 quinta in cod. Reg. Suec.
* Additur in Later, extra muros. In lecundo Carn.& duob.prior.Gem.
pro beati Laurentii, legicur, bead Petri apoftoli, Cctcrdm nec in Later.
nec in cod. Reg. Suec. nec in Çorb. Germ, aut Belvac. babes, Do.
minica in Septuageflma.
* Belvac. Ç. Germ. & duo priores Gcmet. non admittunt, homini.
* Duo priores Gcmet. ac Bigot, per Patriarchas. f
s Editi, fùximus, quod minime reprobaremus, fi m£f. cdnlenti-
rent.