Tas j réprimé, Zc cordis motus quos éx retto opéré A litate de te alta fenfcras, in perturbatîone quoque
T o b u f to s habueras, depone : quia jam in ipfa ad- detcrius cogitationum te caligine confundas.Quod
'verfîcacis tenratione confidcras, quàm fruftra priùs . re£tc Eliu diceretj fi tamen cui diccret, fciret. Nam
•de te magna clatus æftimabas. Quæ videlicet ma- hæc bcato Job tanto minus congruunt, quanto ab
■ gnicudo idcirco abfque tribulatione deponenda di- illo omnia altiùs fciuntur. Quia vero, ut fæpe di-
?imr • nnia nimimm ciim oer tentationem humili- arrosantes citur :quia nimirum cum per docerc cquos
tas proficit, profpera eft ipfa adverfitas quæ men-
XVIII. tem ab clationc cuftodit. Sed tamen fine magna
tribulatione non agitur, ciim tranquilla mens ir-
ruente tentationc quafi repentino hofte turbatur.
Ipfa namque tentationis adverfitas dum fe menti
xinaus, arrogantes dum præfumunt docerccquos
non debent, ufque ad contumcliofa increpationum
verba dilabuntur, fubditur.
Cave ne déclinés ad iniquitatem : hanc enim car pi-
fti fi qui poft miferiam.
8y. Iniquitatcm poft miferiam fèquitur, qui poft
inferit, quafdam in illatenebras gignit, eamque maladquæ pro correptionefufiinet, ferventi cor- Xjy
obfcuritate fux amaritudinis turbat, quæ apud fe ß de impatientiæ fe facibus inftammat. Quod bea- Ric.r
dudum virtutum dulccdine irradiante claruerat. tumjob perpetraffe Eliu credidit, qui cum inter fâgfS
'p'eYf. to.
C A ï U T
XLVI.
Tcntatio
Unde &c apte fubjungitur:
Ne protrahas notfem ut aftendant populi pro eis.
83. Nox quippe protrahitur, cum fuborta de
tentatione triftitia confolationc concita non finitur.
Nox protrahitur, quia mceror animi confufis cogi-
b*as »«" ’ * nationibus clongatur. Nam dum mens pofita in Et. * tentatione confidcrat quod a virtutis fux priftina
foliditatercpellitur, fuperduftis mceroribus, quafi
quibufdam, tenebris cxcatur, atque ab omni luce
gaudii ejus oculus clauditur, dum follicita trepiflagella
pofitum, liberis effari vocibus audivit: videlicet
nefeiens, quia omne quod dixit, non.hoc ®cri'o3
de iniquitate impatientix, fed de virtute veritatis 8'"’
protulit; qui ab interni judicis fententia nec cum
fc juftificaret, erravit. Sed confiderandum valde ViT.r'
eft, quomodo cum diceret: Ne declines ad iniqui-
tatem ; de eadem iniquitate protinus fubdidit:
Hanc enim cocpifti fcqui poft miferiam.
86. Quid eft hoc, quod dum ad earn e declinare supotii
vetat, de ea protinus quafi ad quam declinatum
dat, ne hoc quod effe dudum coeperat, funditus v jam fuerit, damnat : nifi quöd arrogantes viri plus
amittat. Unde & bene dicitur, quod in hac node
pro robuftis populi afeendunt: quia videlicet in hoc
moerorc tentationis pro robuftis motibus indignai
” cogitationes Zc multipliées in corde profiliunt.
Nam dum fc in perturbatione confpicit, a jam pc-
ne amififfe quod fuerat, flu&us in fe innumeros
tumultufque coaccrvat : modo tranquillitatcm
fuam quia perdidit, dolct : modo ne ufque ad
prava opera corruat, pertimefeit : modo in quo.cul-
mine fteterat, meminit : modo in quo vitiorum
profundo per delc&ationem jaceat, attendit : modo
sHac innoâe
multipliées cogitât
ioncs,
quafi populi
tumultuantes
prcmuut.
Pf*l. i+ i. 1 .
ad refumendas vires fe reparat : modo fe eas
poffe refumere quafi viiftus jam fra&ufquc defpe-
rat.
f 84. b Cùm ergo fuper addi&am mentem tam
multiplices cogitationes prodeunt, hanc quafi in
node populi con {urgentes premunt. Quos nimirum
populos non per fe, fed per divinæ protedio-
nis auxilium Propheta fubigere fe poffe præfum-
ferat, cùm dicebat : Proteffor meus, (fi f ipfi fpe-
rabo, fubjiciens populos ftib me. Sandis quippe
videri judices, quàm confblatores volunt î Ündc
ƒ & nonumquam ea diftridis fententiis feriunt, quæ f
nata in corde fufpicantur; Zç priufquam certa fit
culpà delinquentium, profertur invedio diftrida
verborum ; & ante per fententiam percutitur, quàm
prodeat quod feriatur.
87. Quamvis Zc jufti viri plerumque pravis & 5mâa
occultis cogitatiônibus arguendo obviant : fed cùmmI
ealdcm cogitationes aliqua quæ præcunt, opera
demonftrant, plerumque ab auditorum fuorum
cordibus ca vitia, quæ needum prolata funt, manu
^ correptionis eradicant, fed jam ilia fubfcqui confpi-
ciunt ex aliis quæ præcedunt. Sicut enim corpora-
les mcdici quafdam ægritudines jam veniffe inve-
niunt,g quafdam verb ne veniant medentur : ita g
dodorcs fàndi aliquando inventa vulnera falutire-
ftituunt, aliquando verb agunt in mentibus, ne
vulnerentur. Inquibus folerter intuendüm eft:
quia ficut certa plerumque cum afperitate redar-
guunt, ita inccrtis vitiis & cum tranquillitate con-
tradicunt : certa ferientes increpant, incerta præ-
munientes devitant. Quam quia arrogantes viri
diferetionis regulam nefciunt, fentèntiarum fua-
rum jaculis ficut nota, fie incognita ; ficut certa,
fie etiam incerta configunt. Unde nunc ab Eliu
dicitur : Cave ne declines ad iniquitatem : hanc enim
coepifti fequi poft miferiam. Quia verb ca quæ
fubnexa iunt, longiori allegatione protrahuntur,
iftum libellum hoc fine conflringimus, ne immo-
deratiùs extendatur.
mentibus populi fubiguntur, cùm ab eis per diftri- £ dæ feveritatis præfcntiam, cogitationes ftultæ dif- c»*.
filiunt, ut non per abrupta phantafmatum rapiant,
fed rationi fubditæ, à corde humiliter conquief-
eant. Quia ergo pofitus in tentatione animus, qui
de fê in profperis majora præfumcbat, tumultus
fpei defperationifque tolérât, rede nunc dicitur:
Ne protrahas nottem > ut aftendant populi pro eis.
Ac fi aperte diceretur : In tentatione deprehenfus,
çitiùs tenebras meeroris incide, ne qui in tranquil-
* Longip. j*m pene amifijfe quod fuerat credent, flufiut &e.
Vulgati , Ad fiipradidam mentem. Emendavimus ex mff. Bal ut.
Colb. Utic. Pratel. &c. De hac voce Giegono farailiari jam dixioeus
)ib. z. c. 9. n. ff.
* PraccJ. quod non debent.
- Vindoc. qui pro corruptione,
* Utic. & Pratell. de dinar i.
Colbert. & Baluz. frnumquam, fed mendosd.
* Vindoc. Pratel. & a l i i , quibufdam verb ne veniant, medentur.
Colb. ut ne veniant medentur.
L I B E R V I G E S I M U S - S E P T I M U S.
Duodecim ultimi Verßts Capitis 36. expontmtur 3 cum integro Capite 3:7. ingeniöse quafitis ad
adßruendam, tum doebinam, tum erhicen ebriftianam fenßbus.
I j i./^ \ U is qtus de magnis didis arrogantium
V ^Jiimere fcientiam nititur, providere foler-
ïèdi- ter debet, ne hoe quod eorum fcientia altum tu-
fjn r0. met, imitetur:ane cum virtutum verbis, morum
puen- vitia colligat; & in eo quod loquendi notitiam afle-
1 n0’ quitur, vivendi fe imperitia transfigat. Hos namque
cum fortia dicerc audimus, fed tamen de didis
forcibus tumere confpicimus , quafi dodrinx
hortum ingreffi, de fpinis rofas attingimus. Difcre-
ta ergo nobis follicitudine opus eft, & carpere quod
redolct,& cavere quod pungit: ne fi fortaffeimpro-
l, vide didorum flos legitur, bincauta legentis manus
morum fpina laceretur. Eliu itaque dodus Sc arro-
gans, profert aliquando quod redolcat, aliquando
quod pungat. Sic igitur fumendum eft de ejus dp-
drina quod fragrat, ut tarnen fbllicitè cavendum fit
de elatione quod vulnerat.Qui multa quidem fupe-
£ riüs moraliter intulit, fed in verbis fequentibusc ad
fola fe prophciix arcana fuftulit. Ima enim mora-
litatis aefêrit, Zc ad prophetix fumma confcendit.
■ iritu z. Nec mirandum , quod vir arrogans impleri
IcpL'i". ptophetico fpiritu potuit, cümSaul etiam innu-
. mero Prpphetarum fuit. Sèclhoc de Saule curdi-
• cimus, cum ex vifione Angeli accepifl’e verba ra-
tionabilia &c afinam noverimus ? Sed ficut irrationale
animal rationis verba edidit , nec tamen ad
permutationem naturx rationalis acceftit: ita fxpe
quilibet indignus fanda verba peï prophetix fpi-
ritum accipit, fed tamen ad promerendam fandi-
tatis gloriam non pertingit, ut & fupra feloquen-
doemineat, &: infra fè vivendo torpefcat. Unde
nunc Eliu Redemptoris noftri adventuin humilem
non hümilis confpicit, & eum prophetando prx-
dicat, quem elatis moribus impugnat, dicens:
l<r/22. Ecce Deus excelfus in fortitudine fua, (fi nullus ei
fimilis in legiftatoribus.
^1. 3. Ac fi aperte dicat: Qui^humilis videbitur in
jlimulinfirmitate, excelfus manet in fortitudine, Paulo
l&ei- ^oc etiam atteftantc, qui ait: Jpuia (fifi cruciftxus
.-forti- eft ex injirmitate ,Jcd vivit ex virtute Dei. De quo
FCI0S rede fubjungitur : Nullus ei fimilis in legiflatori-
\.bus. Legiflator Moyfes, legiflator Jofue, lcgifla-
tores etiam Prophetx : legifiatores cundos dicere
poffumus, quos ex Lege admonuifle reda populum
fcimus. Sed huic Mediatori in legiflatoribus fimilis
nullus eft: quia ifti gratuitb vocati ex peccatis ad
mnocentiam redeunt, & ab his qux in femetipfis
experti funt, prxdicando alios reducunt. Rcdem-
tot autem nofter homo fine peccato eft, filius fine
adoprionc, nec perpetravit umquam quod redargue
, & fic mundo ex humanitan?loquitur, ut ta-
* Vetus edit. Bafil. Gilot. Guflanv. & plur. r.
Vto, flore , legitur, verbis, in omnibus mflf. noftris, & ii
» virtutum flore.
n vet. edit. Parif.
..... is legentibus, ut eft in Gilot. Guflanvil. & plur. edit.Lcfiio
noftra eft mIE'Turon. Colb. Longip. Ebroi'c. aliorumqucNorm. & vet.
Parif. & Bafit. . - i»
& m ‘ d % arcana fuftolltt; legitur etiam, fuftollit in Pratel.
Corru^tiffime in edit. Gilot. Guflanvill. & nonnullis ,fednimirum
‘ trf i >. c!Uam excelfus in fortitudine efiet apparuit. Ubi ad Petrum refer- p
t formtido, quam in Chriflo divinam commendat S-. Doctor, allu-
Tom. J,
A men eidem mundo ante fæcula ex divinitate do-
minetur. Hunc Mediatorem Dei & hominum
quidam legiflatoribus fimilem fuiffe crediderunt.
Nam requirenti: Jpuem dicunt homines eße ftlium Mattb.ie.it.
hominis i refponderunt difeipuli, dicentes.- <^Alii
Johannem Baptiftam , alii Eliam, alii Jeremiam,
aut unum ex Prophetis. d Sed nimirum Petro quàm d
• excelfus in fortitudine effet, aperuit, cùm eum
veracitcr intuens , à legiflatorum æqualitatc dif.
crevit, dicens : Tu es Chriftus Filius D e i vivi. Un- ibidem is.
de re&è de illo fponfa in Canticis canticorum di-
- cit : In leftulo meo per no fles quafivi quem diligit cant. 3. u
anima me a, quafivi ilium, (fi non invent. Et paulö
B poft : Invenerunt me vigiles, qui ctftodiunt civita-
tem. De quibus rurfum dicit : Vulneravcrunt me,
tulerunt pallium meum. Qups iteruny percundta-
tur, dicens : Num quem diligit anima mea vidi- jbid. 3:
ftis ? Paululum cum pertranfijfem eos ', inveni quem
1 diligit anima mea.
4. Dile&us namque per noctes in leftulo quæ- Qui in npôe
l'itur : quia intra fecreta cordis cubilia in tribula-<Iu:cr“ur>
tione fpiritus defideratur. Quem tamen quærens « n f i s 'p r ÿ -
fponfa noninvenit: quia elefta quæque anima jam tis & patriar-
quidem amoris ejus facibus flagrat, e fed adhucdlis invcnitur*
quæfita negatur fpecies , ut amantis defiderium
C crefcat ; & quafi in fiti aqua fubtrahitur, ut cjuf-
dem fins æftus augeatur : &: quo hanc diutiùs fi-
tiens defiderat, eo quandoque cùm invenerit, avi-
diùs fumât. Sed hanc quærentem vigiles inveniunt,
eamque vulnerant, & ejus pallium tollunt : quia
unamquamque animam redemtoris fui jam fpe-
ciem requirentem, cùm folliciti dodorcs inveniunt,
hanc per prxdicationis verbum cæleftis amoris! fpi- f
culis vulnerant, & fi quod ei adhuc de vetufta con-
verfationctegmenineft, fubtrahunt, ut quo exuta
ab hujus mundi onere redditur, eo is qui quæritur,
ab ilia citiùs inveniatur. Bene autem fubditur : Paululum
ciim pertranfijfem eos , inveni quem diligit
D anima mea. Quia vifionis ejus mens avida, nifi Pro-
phetarum æftimationem, nifi Patriarch arum celfi-
tudinem,nifi cundorum hominum menfuram tranf-
cenderet, eum qui eft fuper homines, non inveni-
ret. Tranfire ergo eft vigiles, etiam eos g quos mi- g
ratur anima, in ejus comparatione poftponerc. Et
tune is qui quærebatur, cernitur, fi homo quidem,
fed tamen extra menfuras hominum credatur.
Unde béne mine dicitur : Nullus ei fmilis in legiflatoribus.
.Sed is videlicet per infirmitatem car*
nis noftris obtutibus appar'ens, dum alios reprobat,
alios vocat, mira judicia exhibuit, quæ à nobis &
cogitari poffint, éc comprehend! non poflint. Aie
dens ad hunc locum Job : Ecce Deus excelfus in fortitudine, & nullus
ei fimilis in Icgiflat. In vet. edit. Bafil. Parif. if iS . & nonnullis legitur:
. Petrus quàm excelfus in fortitudine effet ( Chriftus) aperuit, & quidem
optimo fènfii, quem pofteriores cd:tores pra*ofcitantia legentes, appa-
■ ruit, pro aperuit, corruperuut. Sequimur mfT. Baluz. Colb. Turoq.
Vindoc. Norm. &c.
* Longip. fed adhuc quaritur fpecies.
f Vindoc. Ebroïc. & alii Norm. fpi culis figura.
• Omittunt, anima , edit, recentiores, quam voeem revocavimus e*
mfT. Baluz. Colb. Ebroïc.' &c.
H H h ij