C aput
XV.
V> T. XVI.
K b-c . X-r.
Ur mens fir
xnunda, priùs
ignorant. Sed quiajuftum yirum Sophärluaenüs A H aodivit. Hinc per Johannem dicituf : S ic o r n o f - ,
'reprehendendo compuit, nunc velut docendo fub- tm m n on r ep r eh en d er it n o s ; f d u c ia m h ah em us a p u d ' k'in
. D e um , & q u id q u id p e t ie r im u s ab eo a cc ip iem u s
I S , ,p u , m e m q u a e ß m a»u t u a , a t ß u l e r i s Hinc Salomon ait : * i a v e r t i t eu r em H u m , » ' a n - p , „
t U : u i 'r n a e u h * * * n ju f i i t ia : d i e t leg em , oratio e j u T e r i t e x e c r a M i s C o r q a ip p e
nos in peticione reprehendic, cùm refiftere fepræ-
ceptis ejus, quem poftulac, meminic j &; oratio fit
cxecrabilis, cùm à ceniura avertitur legis : quia
dignum profetto eft, ut ab ejus beneficiis fit quif-
que extraneus, cujus nimirum juflionibus non vult
eue fubjettus.
iS.Quain re hoe eft falubre remedium, ut cùm cùmnoi
le mens ex memoria culpæ reprehendit, hoc priùs eft » qui!
in oratione defleat, quod erravit : quatenus erro- dum
ris fletibus ** **■ ? " •"* w u r ijc in m , luo crnacmo tuo m ju j t it td :
tu n e le v a r e p o t e r is f ta c iem tu am abftque macula , &
e r i s f t a b i l i s , çjr n on t im e b is .
1i ^. Omne peccâtum aut fola cogitatione com-
mittitui;, aut cogitatione fimul & opéré perpetra-
tur. Iniquitas ergo in manu, eft culpa in opère. :
injufticia verb in tabernaculo, iniquitas in mente.
Mens quippe noftra tabcrnaculum non incongrue
côrdis îni ! v?catur ;> ’n Sua aPud nofmerip fbs abfcondimur,
wsrSÏÏT c^n/oris in opère non videmur. Sophar itaque,
quia jufti viri amicus eft , novit quod dicat : fed f . viw ^ noyic quou meat : led ns macula cum ttetibus tergitur, in petitionc fua
quia juftum increpat, hæreticorum tenens fpe- B cordis facies ab aurore munda videatur. Sedcu-
ciem , prorerre recce etiam auæ novit . ionnrnr. rraannddiiumm n nimim«is-« eaf t, ne adi _h_o_c_ r_u_rfri.is proruat, quod
fe mundaffe fletibus exultât : ne dum deplorata
culpa commitcitur, in confpettu jufti ju-
dicis ipfa etiam lamenta levigentur. Solerter quippe
debemus meminilTe quod dicitur: Ne itérés-ver- £ r
bum in oratione tua. Quo videlicet ditto vir fapiens * I?
.1 i --------- --------- J---- J —— V..W1 1UU CV.UUU l u t “
, proferre rettè quæ novit, ignorât.
Sed nos calcantes hoc , quod ab eo tumidè dicitur
, penfemus ejus verba quàm vera fint, fi rettè
dicerentur. Priùs enim à manu iniquitatem fubtrahi,
& poft à tabernaculo admonet. mjuftitiam ab-
• fcidi : quia quifquis jam prava à fe opera exteriùs oum w jo ra u o n c tu a . uuovidelictt diaovirfa-niem
xelecat, necefle profedto eft, ut ad lèmctipfum re- nequaquam nos prohiber fepe veniam p«ere
diens folerter fefe in pientisintennone difeernat 5 fed culpas iterate. Ac fi apercé dicat • Cùm malé
ne culpa,quam jam maftione non habet, adhiic gefta deHeveris, nequaquam rurfus facias quod
m cogitatione perduret. Unde bene etiam per Sa- in precibus iterum plantas ' °
i v - 14. a7. lomonem dicitut : Prépara f o r i s opus tu um , & d i l i - aj. Ut ergo ad precem facies fine macula leve ■ .
g e n te r ex e r ce agrnm tnum : u tp o f te a e d i f i e s d omùm tur, ante orationis femper tempora debet folUdtè » “
tuam. Quid namque eft præpararo opère agrum confpici, quidquid poteft in oratione reprobari •
diligenter exteriùs exercere, mfi evulfisiniquitatis r talemque fe mens & cùm ab ora rinn,- r-Jcr ’ CP?"
» » fentibus ; affionem noftram ad frugem retribu- ^ hibere4feftinet, qualis apparere iudiciin S b ^
tionis excolere ! Et quid eftpofiragri exercitium, tionis tempore exoptat. Sæpe namoue 91 „j" ad ædificium domus redire, nifi quod plerumque nnÄiti.:, * , . r . ■ - r - uauiquc immunaa
ex bonis operibus difeimus, quantam viue-mundi-
quædam, .yel lllicita m ammo 4 i verfamus,nnmunda
quo- J
ties a precibus vacamus. Sed cùm femens ad ftu- '
tiam in cogitatione conftruamus'î Pene cuncta
namque bona opera ex cogitatione prodeunt : fed
dia orationis erexent, earum rerum imagines re-
t funt noimulla cogitationisb acumina.quæ ex ope-
verberatapacitur, quibus fibenter priùsotiofapre-
mebatui- : & quail jarti faciem anima ad Deum le-
racione nafeuntur. Nam, ficut ab -animo opus fii-
mitur,itarurfus ab opere animus eniditur. Mens
vaie non fufficit ; quia in fe nimirum inquinata
quippe diviniamoris exordia capiens, imperatbo-
mente , niaculas pollutæ cogitationis eruliefcit.
na quæ fiant : fed poftquam fieri imperata ccepe-
Sæpe cuns mundi libenter occupamur. Cùmque
rint, ipfis fiiis exercitata afitionibus difeit , cum
polthæcftudio orationis intendimus, nequaquam
le mens ad cæleftia erigic, quia pondus hanc ter-
imperare bona inchoaverat, quantum minus vi-
debat. Foris ergo ager excolitur, ut domus poft-
renæ iollicitudinis inprofundum merfit • & in pre-
agei exconcur, ut aomus peut- ccee tfaacciieess mmmmiiddaa nnoonn ooif tenditur, îpiia cogitationis
modum conftruatur : quia plerumque ab exterio- £>infimæ luto maculatur.
xi opere 'fumimus^uanmmfubtilitatemreaim- jb. Nonnumquam -verb cor à cunûis e excu '
dims m corde teneamus. Quern bene Sophat fer- timus, & illicitis motibus, etiam cùm à precê S
vare ordmem ftuduit cum prms aufern miquita- vacat, obviamus : fed tamen quia nos culpas ra ^
xem a mambus, & poft a tatemaculo injuftitiam rïùs committimus, aliéna pigriù d ê X relaxa" “
dmt 1 orna n e o u a | | | n W 1. | j S | | mus : & quo peccare nofte/aLms f e f f i S t K
tuit, eo diftnûiùs hoc quod in fe ab alio delin-
quitur t abhorrefeit. ündè fit , ut eo inveniatur
quilque tardus ad veniam, quo proficiendo fac-
tus eft caucus ad culpam: & quoipfe excedere in
alterum metuit, hoc quod in fe exceditur, punire
durius exqmrit. Sed quidhac doloris macularepe-
nn detenus poteft, quæ in confpeûu judicis carita-
. -------- 4 J------ -- U1JU.IL1 Lidll
Qixic^ quia nequaquam plenc animus in cooitatio-
Tie erigitur , quando adhuc ab eo excrinlecùs in
opere erratur.
v e f. xvri. 1 7 . Quæ fi perfettè duo hæc tergimus , ad
Sa™"™' Deun? Cne macula faciem levamus. Inter-
præftat in ora- na ^ippe facies hominis, mens eft ; in qua nimi-
tione; reçus, rum recognofcimur, ut ab auttore noftro diliga-
mur. Quam fcilicet faciem levare, eft in Deo ani-
mum per ftudia orationis attollere. Sed elevatam
e ■ * B S K lB S S B B M B M B iM M l tém don mquinat, fed necat» Vïtam ouinn» an,
faciem macula inqmnat, fi intendentem mentem £ mæ quælibec culpa polluit, fervatus verbPcontrâ
reatusfm confcentia accufat: quK ab fpei fiducia proximum dolor occidit, Menrinamqueutriad us
protmus frangitur, f. intenta precibus needum figitur, & mucrone illius ipfa vifeemm ocCu^2
devitftæ culpæ memona mordetut. Diffidit nam- perforantur. Qui fcilicet à transfixo coXe fi or S
que accipere fepofle quod appétit, quæ profeab non educitur^ùiiil in precibus divinæ opis obtï
lemimfcitur noUe fe adhuc facere, quod divini- netur -, quia & vulneratis membris im p oK u d 's
* Gemec -finfifats.
b Gcmet. argumina.
* Sic V indoc. Corb. Germ. Longip. Norm. German. In edicis vidta
Gcmet. Bellov. & Corb. Germ, ante correftionem, vertimus.
« lo n g i,. mmmjHâm o tr im à email tori, mutimoi, & illiâ.
j moiljts......... . . . haben etiam, illiós
,1, mou lm . . . . oha.mm : qnam ltflioncmpraralimus, aliis libromnv
cdnomm. In »,re, .Par,f. .&& BRaafnfil, Iletentimarruiii. i..n. m— fri.. rC-o. i. b\ . «Gem'^rä.
numquamvericor a mnetis excuti & illicitis motibm, niamcum'a pre-
c* vacat oftamus. In reccntioribus, nonnumquam verb cor a cun&it
txcutimus, & a b illicitis motibut, chm 'afreet vqcat ,frohibemus.
3Ï3 Liber X. in Caput XL Beâti Job. 35-4
medicamina nequeunt, nifi ferrum a vuInerean-A LM ifc r ia q u o q u e o b l i v i f i è r i s & q tta f i a q ua ria n ytrf.ie.
te fubtrahatur. Hinc eft enim, quod per femet-
ipfam Veritas dicit : N i j i r em ife r itis h om in ib u s
1 a peccata eo rum , n e c P a t e r v e f ie r q u i in c a lls e f t , re-
m i t t e t v o b is peccata ,veftra. Hinc admonet, dicens:
C um f ta b i t i s ad. o ran dum , d im i t t i t e f t q u id h a b e t is
a d v e r su sa lte rum . Hinc rurfumait:D a t e ,& d a b i tu r
> v o b i s : d im it t i t e , & d im it te tu r v o b is . b Hinc con-
fticutioni poftulationis , condicionem pofuit pie-
tatis, dicens : D im i t t e n o b is d eb ita n oftra, f t c u t &
nos d im it t im u s d e b i tori bus n o f t r i s : ut profetto bo-
num, quod a Deo compuntti petimus, hoepri-
mumeum proximo converfi faciamus. Tune igi-
tur vere fine macula faciem levamus, cum nec nos
prohibita mala committimus, nec ea qua: in nos
q u a p n t e r i e r in t , n on r ecorda b er is.
,32.. Malavitæ præfentis tanto duriùs animusTcn- C aput
tit, quanto.penlare bonum quod fequitur, negli- XVI.
git: & quo non vult præmia confiderare quæ ref- Rec/ x u .
tant, gravia æftimat elfe quæ tolérât. Unde &
contra flagelli ittum cogitatio cæca conqueritur, funt, æterna
& quafi infinita calamitas creditur, quæ diebus l,onacoSitant‘*
curfu labentibus quotidie finitur.- At fi fcmel quif-
que ad æterna fe erigat, atque in his quæ incom-
mutabiliter permanent, oculum cordisfio-at,pio-
pe nihil efle hie confpicit, quidquid ad finem
currit. Præfentis vitæ adverfa tolérât ; fed quafi
nihil efle omne quod labitur, penfat. Quo enim
fe internis gaudiis robuftiùs iijferit, co minùs extecommilfa
funt, ex proprio zelo retinemus. Gravi ® riùs dolores fentit. Unde Sophar nequaquam
namque mens noftra orationis fuæ tempore con-
fufione deprimitur, fl hanc aut fua adhuc opera-
tio inquinat, aut alienæ malitiæ fervatus dolor ac-
e cufat. Quæ duo quifque dum terferit, ad ea quæ
fubnexa funt, protinus liber exurgic. E t e r is f ta b i -
l i s , & non t im e b i s : quia nimirum tanto minùs ju-
dicem trépidât, quanto in bonis attibus folidiùs
flat. Timorem quippe fuperat, ,qni ftabilitatem
fervat : quia dum (oliicitus ftudet peragere quod
manfiietè conditor imperat, fecurus etiam cogitât
quod terribiliter intentât,
Itifliva vita
petfe-
___ ntcmplativa.
ritus aufu temerario docere meliorem , exhorta-
tur ad juftitiam, & demonftrat quàm nulla jufti
oculis videatur poena. Ac fi" aperce dicat : Si de-
guftas gaudium quod intus permanet, levefit pro- .
tinus omne quod foris dolet. Bene autem præfentis
vitæ miferias aquis prætéreuntibus comparât :
quia calamitas tranfiens , eletti mentem nequaquam
vi concuflionis obruit , fed c tamen tattu c
mceroris infundit. Nam madet quidem percruo-
rem vulneris, etfi à fuæ certicudine non frangitur
falutis. Sæpe autem nonfolum flagella atterunt, v s .t
51. Sciendum præterea eft, quod nonnulla bo- y- fed in uniufcujufque jufti animo malignorum quo-
na rfu...n,.t , 4ad.J q--u--æ- indefefli p--c--rlOifftti:m__u_s. :. .&.... .r..u..r.rf.u_mM __________ ___________:..cr. .... 0 .... l x
nonnulla funt, à quibus continué déficientes la-
bimur, atque ad hæc magnis conatibusper intervalla
cemporum reformamur. In attiva etenim vita
fine defettu mens figitur,; à contemplativa autem
infirmitatis, fuæ pondéré vitta laflatur. Ilia
quippe tanto firmius durât, quanto ad vicina fe
erg.a utilitatem proximi dilatât : hæc tanto cele-
riùs labitur , quanto & carnis clauftra tranfgre-
diens, fuper femetipfam ire conatur. Ilia per plana
fe dirigit, & idcirco pedem operis robuftiùs figit:
hæc autem quo fuper fe alta appétit, ad fe citiùs
I b in con-
plationc
que fpirituum tentamenta graflantur, ut exteriùs
qx perçuffipne doleat, & incus aliquatenus ex ten-*
tatione frigefcat. Sed nequaquam'gratia deferit :
quæ quo nos duriùs ex difpenfacione pçrcutit, eo
amp!iùs ex piecacc cuftodit. Nam cùm tenebre-
feere per tentationcm cosperit, fefe iterum lux interna
fuccendit. Unde & fubdicur :
E t q u a f i m e r id ia n u s f u lg o r confurget t i b i a d v e ft- Vtrf. 17:
p e rum .
33. Fulgor quippe meridianus in vefpere, eft C a p ut
virtutis renovatio in tentatione : ut repentino ca- XVII.
,, ,ricatis fervore mens vigeat, quæ jamjamque lu-virtus renovafefla
defcCndit. Quod bene ac breviter Ezechiel men fibigratiæ oçcubuifle formidabat. Quod ad- tur in tcntac^
infinuat, cùm eorum, quæ viderat, motus anima- hue Sophar fubtiliùs aperit, cùm fubjungit : nc‘
liumnarrat, dicens : N o n r ev e rteb a n tu rc iim in c ed c - D E t cùm te co n f tm n tum p u ta v e r is , o r ier is u t lu c i - ibidem
r ent. Et paulo poft fubjicit, adjungens : E t a n im a - f e r .
34. Sæpe namque tot tentamenta nos obfident, C aput
ut ipfa nos eorum numerofitas pene ad lapfum XVIII.
defpcrationis inclinée. Unde plerumque cùm mens TiiiHtia ex
in tædium vertitur , vix ipfa virtutis fuæ damna tentatione,Dei
confiderat : & tota dolens,fed quafi jam & à fenfu
doloris aliéna frangitur, & enumerare non valet, orat.
quanto cogitationum tumultu vaftatur. Ruituram
fe per momenta confpicit , eique ne arma repug-
nationis arripiat, graviùs meerôr ipfe contradicit.
Circumduttos quolibet oculos obfcuritas obfidet,
& cum vifum tenebræ femper impediant, moefta
mens nihil aliud quàm cenebras videt. Sed apud
l i a ib a n t , & w v e rteb an tu r. Santta quippe anima-
lia aliquando vadunt, & minime redeunt ; ali—
quando vadunt , & protinus revertuntur : quia
elettorum mentes cùm per collatam fibi attivæ vitæ
gratiam, erro ris vias deferunt, redire ad mala
mundi nefciunt, quæ reliquerunt : cùm verb per
contemplationis aciem ab hac fe eadem attiva vita
fufpcndunt, eunt & redeunt ; quia per hoc, quod
diu perfiftere minime in contemplatione fufficiunt,
fefe iterum ad operacionem fimdunt : ut in his quæ
fibi juxtafunr, fc exercendp refoveant, & fuper fe
rurfum furgerc contcmplando convalefcant. Sed
ccn-v ^lim ^æc cac^em contempiatio, more debito per E mifericordem judicem fæpe hæc ipfa, quæ d ad- d
.« 1 nifum quoqüe orationis aggravat, pro nobis fubtiliùs
triftitia exorat. Nam cunc mceroris noftri ca-
liginem conditor confpicit, & fubtratti luminis radios
refundit ; ita ut eretta protinus per dona mens
vigeat, quampaulo ante decertantia vicia fuper-
biæ calce deprimebaik. Mox corporis pondus dif-
cutit, atque ade contemplationis lumen poft tur- e
bationis fuæ tenebras erumpit. Mox in gaudium
* temporum intervalla repecitur, indeficienter procul
dubio & in ejus foliditate perfiftitur : quia etfi
infirmitatis fuæ pondéré fuperata mens deficit
; hanc tamen iterum continuis conatibus re-
parata comprehendit. Nec ftabilitatem fuam in
ca perdidiffe dicenda eft, à qua etfi femper deficit,
hanc & cùmperdiderit, femper inquirit. Sequitur
:
* ^°n lccitur, feccata eorum, in Gcmct. & G crm.
Ita mff.Anglic.Norm. Bellov. & Longip. Vctercs edit. huic confii-
tut/oni poftulationis SCC. Rcccatiorcs, hinc contra inftitutioncm PothiU-
Honis &c. . ' ~ . - * J
* Recent, ci. fed tantitm talium, 8c mox, fed a fu i, rcluflantibus alüs
librisd
In vulgatis,drf nifum ,.duobus vcibis ,fed nïcndosc.
f Bigot, contemplationis eulmen.