dicitur mifericors, dicitur præfcius : ut quîacaflita- A marins tut adverfaris tnihi. ë Manus etenim Dci
ccm animæuniufcujufquecuftodit, humano modo durffcreditur , cùm voluntati noftræ contraria,
zelans vocctur., quamvis mentis-cruciatu non tan- hoc quod ei in nobis difplicet, feriendo perfequi-
o-amr. Et quia culpas percutit, dicitur irafci, quam- tur j 6c flagella ingeminat, cùm dolentis anima
vis nulla anima perturbatione moveatur. Et quia clementiam expe&at, Quæ tamen juxta allego-
fe immutabilis id quod voluerit mutâtpoenitere
dicitur, quamvis rem mutet , confilium non mutet.
Xesnôntclco
videntur à Deo
quia finit, fed
ideo finit quia
Et cùm miferiæ noftræ fub venir, mifericors
vocatur, quamvis miferis fubveniat, 6c cor mife-
rum numquam habest. Et quia eaquæ nobis futu-
ra funt videt 1 quæ tarnen ipfi Temper præfto funt,
præfcius dicitur , quamvis nequaquam futurum
prævideat, quod præfens vider.' Nam 6c quæquc
funt, a non in æternitate ejus ideo videnturquia
funt, fed ideo fiant, quia videntur. Dum ergo ad
verba mutabilitatis noftræ defcenditur, ex eis qui-
bufdam gradibus factis afcendat qui poteft adin-
■ commutabifitatem D e i, ut videat fine zelo zelan-
tem, fine ira irafcentem , fine dolore 6c poeniten-
tia pccnitentem, fine mifero corde mifericordem,
b fine prævîfionibus præfcientem. In illo enimnec
præterita, nec futura-reperiri queunt, fed cunâra
mutabilia immutabihter durant, 6c quæ cin feipfis
fimul exiftere nonpoflunt, illi fimul omnia affif-
tunt, nihilque in illo præterit quod tranfit : quia in
æternitate ejus modo quodam incomprehenfibili,
riæ myfterium, bene fanètæ Ecclefiæ verbis con-
gruunt ex vocibus infirmorum , qui plerumque
Te plus feriri æftimant, quàm mereri putant , 6c
quafi crudelitatem arbitrantur judicis , diftriàio-
nem æquiflimam fe&ionis : quia 6c cùm vulnus
ægri medicinali ferramento abTcinditur, medicus
crudclis vocatur, qui tamen per Tecantis manus
duritiam adverTatur vulneri, Ted concordat falu-
ti. Sequitur : •
Eievafti me, dr quafifuper ventum ponens, eli-
JiJti me valide.
65. Quia præfentis vitæ gloria quafi in alto cer- ç Ar
nitur, Ted nulla ftabilitate Tolidaçur ; velut eleva- x^n!
tus fiipcr ventum ponitur, qui proTperitate tranfi- Rec.®
toria lætatur, h quoniam ad hoc Tolùm hune fugi- super »
tivæ fclicitatis aura Tublevat, ut repente deteriùs
in infimis fternat. Quia enim Tanda Ecclefia cun- fîbusW
dis in honore eft , infirmi quique in ea qui tran- h
fitoriis * Tucceflionibus lætantur , quo nifi fiiper i
ventum pofiti videntur elevati ? quia fubfequen-
te perTecutionis tempore dum proTperitatis aura
cunda volumina fæculorum tranfeuntia manent, ç pertranfit , eorum protinus elevatio corruit , 6c
V s T . XXV.
Dcus crudclis
vidccur, quan-
do , ctfi juftè
feriendo, non
currentia fiant.
•64. Sicut ergo accipimus fine zelo zehntem, fine
ira irafeentem, ica à Tando viro etiam fine erudelita-
te dici potuit crudelis. Crudelis quippe dicitur, qui
diftridè feriendo non parcit, ut videlicet-hoc loco
crudelis diftridè ferions poffit intelligi, 6c ulcifcenrepente
cadentcs difeunt, quia elevati priùs fc in k
ventum , federunt. Quæ videlicet yerba etiam
fandi viriperfonæ fpecialiter congtüunt, non ad
id quod erat,Ted ad id quod efle videbatur. Ne-
que enim mentem illius profperitas fugitiva le-
vaverat, quam inter tôt rerum affluentias , miro
dæ culpæ non parcens. Unde Ifàïas quoque cùm vi- Temper virtutis pondéré premebat : Ted juxta hoc
deret ultimi judicii diem non jam cum venia, Ted
cum diftridion<T'efle venturum, ait: Ecce dies Domini
veniet crudelis,d dr indignationisplenus,dr irx
furorifque ejus, ad ponendam terram c infilitudine,
dr peccatores ejus conterendos de ea. Sandus igitiir
vir ut hanc eamdem crudelitatem fibi potiüs aflerequod
videri exteriùs potuit, qui in Tuis humilis,
in alienis oéulis elevatus fuit, & quafi fiiper ventum
pofitus , elifus eft validé : quia rebus exte-
rioribus fultus, unde æftimabatur furgere, videbatur
inde cecidifle. Quem videlicet cafurn Tan- Advnfc
dus vir in mente non pertulit : quia nulla adverfiret
congruere pofle, quàm Deo, ait : CMutatus es D tas dejicit., quem proTperitas nulîa corrumpit. Qui
mihi in crudelem. Ac fi aperte dicat; Qui in teipfo
crudelitatis nihil habes, mihi quem reTpirare f ä per-
cuflione non finis, crudelis videris. Ita enim Deus
crudelis efle non poteft, ficut nec mutari ullatenus
poteft. Sed quoniam in Deo nec crudelitas, nec
mutabilitas umquam venit, dum mihidicit, quod
in TemetipTo Dcum nec crudelem nec mutabilem
Tentiat, oftendit. Nam dum circa nos qusedam
proTpera 6c adverTa variantur , in eo quod nos
mutamur quafi ejus,circa nos mutatum animum
Tufpicamur. Ipfe verb in Te incommutabilis permanens
, aliter
enim veritati inhæret, vanitati nullo modo Tuc* P“‘
cumbit : quia dum forti pede cogitationis ilitus in-
tentionem fixerit, omne quod foras mutabiliter
agitür, ad arcem mentis minimè pertingit. Sequitur
:
Scio quia morti 1 trades me, ubi conjtituta eJldo- V^M
mus omni viventi.
66. In fuperiori hujus operis parte tradatiim CapDj
eft , quod ante adventum Domini ad inferni re- XXXI
ce*ptacula etiam jufti defeenderent, quamvis non V£T n
in fuppliciis, Ted in requie Tervarentur. Quod nunc
liter atque aliter in cogitatione Tentiturho-p teftimoniis edocere negligimus , quia in ea jam eifoM
mmum, pro qualitape meritorum. Nam&luxfblis fiifficienter probatum putamus. Hoc ergo quod
cùm nequaquam eft fibimetipfi diflimilis, infirmis dicitur : Scio quia morti trades me, ubi c'onJlituU tcniwj
aTpera, Tanis autem oCulis lenis videtur : eorunr domus eft omni viventi : reótè beato Job etiam s"fr>^
videlicet immutatione, non Tua. Unde, ut prædi- juxta hiftoriam congruit, dum nimirum confiât,
ximtis, dicens : LMutatus es, adjunxit, CMihi : ut quia ante Redemtoris gràtiam, ad inferni clauftra ».
etiam m jufti ducerentur. IpTa quippe inferni rece-
ptio, domus omnium viventium dicitur j quia nullus
hue venit, qui ante Mediatoris adventum non
ipTa hx c crudelitas atque immutatio , non fit in
qualitate judicis , fed in mente patientis. Quod
verbis quoque aiiis retexit, dicens : Et in duritia
» Ita Corb. Germ. Vindoc. & Val-cl. Confentit cd. Parif. I4py. In
aiiis legitur ab «.'emirate, quod habent Germ. Ucic. & alii Norm.
*> Gemet. Corb: Germ. Laud. 5c alii, fine provifionibus.
e V indoc. a feipfis.
d Germ. Utic. & alii Norm. & indignatione plenus.
• Germ. Vindoc. Pratel. & pi. ihfilitudinem.
1 Vulgati a perfecutione, quod diirids fonar de Deo diftum, nec in
membranis noftris reperitur.
8 Vindoc. mantis ete/fim Dei, ira Dei.
k Magis placuic recent, edit, quando, invitis mff. Germ, quod alum
bet fotum hunt fat.
* SicTuron. Germ. & Norm, cujus loco editi habent fueeejftbus. I«
quoque fecunda manu feriptum in Corb. Germ, ubi prills'legebatur
fucceffionibus.
k Al. in ventofederunt. Gilot. & plurimi excufi, in ventumfidederunt.
1 Germ. Laud. & Val-cl. tradas me, & ita Temper affertur textus hie
in confequcntibus.
m Port, editi cum Germ, defeenderent > quod idem fonatejus tamen
loco reponendum ccnfuimus ducerentur, propter raff. & yet.edit, con-
fenium.
illuc iph corruptionis Tike conditione pertranfiit: A titur, plerumque 6c hoc indigenti tribuit, d in
,,,, i.rc nf-wn»r mu o a «...rj quo ipTc-fi dederit,liullus hue venit, qui ad carnis mortem ejuTdcm anguftatur. Ettunc plena eft
corruptionis fine greflibus non tetendit. De qua
videlicet mortc per Pfahniftam dicitur :£>uis eft hod
, mo qtd v iv it, dr non videbit mortem ? Nam etfi
ad cadum raptus Elias efle perhibetur ; mortem
tamen diftulit, non evafit. De ipTo quippe ore Ve-
r, ricacis dicitur : Elias quidem venturus eft, dr refti-
tuet omnia. Venietenim reftituturus omnia, quia
ad hoc nimirum huic mundo reftituiair, ut 6c pre-
dicationis munera impleat, & carnis debitum Tolvat.
Qua: tamen Tanfti viri Tententia juxta allego-
rix myfterium , fanftjc Ecclefia: vocibus ex per-
fona congruit infirmorum, qui fidem verbo tenus
cordis nojjri compaflio , cum malum inopia: pro
proximo fiiTcipere non metuimus, ut ilium a paf-
fione liberemus.
69. Quam videlicet pictatis formam Mediator pictatis for-
nobis Dei 6c hominum dedit. Qui cum poflet mam chnftu
nobis etiam non moriendo concurrere, Tubveni- & docuifr’an
re tamen moriendo hominibus voluit : quia nos ins.
videlicet minus amaflet, nifi 6c vulnera noftra
fufeiperet : nec vim nobis fuae diledionis e often- c
deret, nifi hoe quod a nobis tolleret , ad tem-
pus ipfe luftineret. Paflibiles quippe mortalefque
nos reperit, 6c- qui nos exiftere fecit ex nihilo
tenent, Ted contra prxeepta fidci Tuis defideriis g revocare videlicet etiam fine Tua morte potuit ^
famulantur. Ait etenim : Scio quia morti trades me,
ubi conftituta domus eft omni viventi. Quia enim
a multos in Ce voluptatibus deditos confpicit, eo-
rumque jam intcritum præfcit ; penfat quod in
via vitæ præTentis Tuis quidem defideriis Terviunt,
fed tamen ad mortis domum perveniunt omnes,
qui in ea carnaliter vivunt. Sunt verb nonnulli,
qui in voluptatum Tuarum foveam corruunt, Ted
tamen per lamenta poenitentiæ ab imis citiùs peÄ
U T
JCV.
paffione. Sed ut quanta eflet virtus compaflionis
oftenderet , fieri pro nobis dignatus eft, f quod f
efle nos iioluit : ut in lemetipfo temporaliter mortem
fufeiperet, quam à nobis in perpetuum
garet. An non in divinitatis fuæ divitiis nobis in-,
vifibilis permanens , miris nos potuit virtutibus di-
tare î Sed ut ad internas divitias rediret homo, vet. xxvu,
foras apparere dignatus eft pauper Deus. Ifnde
•j v 1 & prædicatoregregius, ut ad largitatis gratiam vifdem
reducunt, quos^ fupernæ percuflioms verbera cera noftræ compaflionis accenderet, dixit : Pro- *- Cor, s. 9..
ad eruditionem potiùs, quàm ad extindionem fe- pter nos egenus factus eft, cum dives ejjet. Qui fie
cant. Ex quibus apte fubjungitur : etiam dicit : Non in aiiis ftt remifsio, vobisau- ibid. r3.
Verumtamen non ad confumtionem corum emittis C tem tribulatio. Hæc proculdubio condefcenden-
manum tuam : dr f i corruerint, ipfe falvabis. do infirmis intulit , quoniam quibufdam inopiam
67. In quibus profeâ:6 verbis hoc folerter debet ferre non valentibus , tolerabilius eft minus -tri-
intelligi , quod beatus Job dum fua narrat, in fe buere, quàm poft largitatem fuam ex inopiæan-
alios transfigurât. Velut enim de fe fpecialiter dice- guftia murmurare. Nam ut ad magna largiendi
bat: Elevafti me, dr^ quafi fuper ventum pone ns ftudia audientium mentes accenderet, paulo poft
elififti me validè : ftio quia morti trades me, ubi intulit, dicens ; Hoc autem dico : g u i parce femi- z.cor.9. *1
conftituta eft domus omni viventi s 6c tamen non nat , parce dr metet. Plus autem nonnumquam
de fe, fed de aiiis adjungit : Verumtamen non ad efle dicimus compati ex corde, quàm dare : quia
confiiptionem eorum emittis manum tuam. Dum quifquis perfectè indigenti comp.ititur , minus
enim de fe loquens ratiocinando , caufàs de aiiis æftimat omne quod dat. Nifi <mini dantis mafubdit,
c quàm multorum perfonas in fe fignificet, num bona voluntas vinceret , Mem prædicator
oftendit. Manum itaque fuam Dominus ad con- egregius difeipulis non dixiflet : ^ u i non folum 2 Cor s l0j.
fumtionem peccantium nonemittit, cùm ferien- facere, fed & velle coepifiis ab anm priori. Facido
a peccatis corripit, &corruentes falvat, dum, j ) le quippe eft inbono opéré obedirè S etiam no- -
cadentes ad culpam in falutem corporis vulnerat;
ut proftrati. exterius , interius furgant; quatenus
jacentes corpore ad intcriorem ftatum redeant,
qui ftantes exterius ab ftatu mentis jacebant. Sequitur
:.
El eb am quondam fuper eo qui affliftus erat, dr
compatiebatur anima mea pauperi.
68. Quamvisvera compaflio eft paflioni proximi
• ex largitate concurrere; nonnumquam tamen cum
x exceriora qua:que abundè ad largiendum fuppe-
u tunt, celerius dantis manus dationem invenit,
^quam animus dolorem. Unde feire needle eft.
quia ille perfefte tribuit, qui cum eo quod afflilentem.
Sed hæc. magna in difeipulis virtus extite-
rat, cos bonum quod illis præceptum eft , 6c ante
voluifle.
7°. Quia itaque vir fan&us apud omnipoten- Extetiori lar-
tem Deum aliquando majus datum novefatmen- giCDS> aliqiiid
tis efle, quàm muneris, dicat : Flebam quondam
fuper eo qui affli Hus erat, dr compatiebatur anima pendens aii-
mea pauperi. Exteriora etenim largiens, rem extra 3^ dat<,cfci
femetipfiim præbuit. Qm autem fletum 6c com- 'P °‘
paffionem proximo tribuit, ei aliquid etiam h de h
femedpfb dedit. Ideirco autem plus compaflio-
nem, quàm datum dicimus, quia rem quamlibet
0 , ». . j 1. ------- ----- - j ------— ------- ip-l-e--r--u--m---uqnu.e vduaBti iei tiam qui nnuont! .compatitur ,, unuuimt -
c 0 porrigit, afflidi quoque in fe animum fumit : quam autem qui verè cpmpatitur, quod necefl;
uc priùs in fe^ dolentis paffionem transférât, & - rium proximo confpicit., negat.
tunc contra dolorem illius per minifterium con*
, currat. Nam fatpe , ut pra:diximus , largitorem
niuncris, rerum facit abundantia , Sc non virtus
compaflionis. Quj enim afflifto perfedè compafi
,n excufis MC. Sopplcvimus ex mlT Coib. Germ. Laud,
«ciiovac. Norm, quibus concinunt vet. vulgati.
Decll, quafi, in pier. Norm.
* Al. quia multorum.
Germ. & excufi , in quo ipfi qui dederit. Mutavimus qui, in fi,
propter cct. mlT. confenfum. ■ J
* Germ. Gemet. ac alii Norm, infundertt.
Vatic. Sc al. recent, quod efie nos voluit, led reclatnantikus mill
contra S. Greg, mentera: ait enim Chriftum mortem, ut cvaderc-
71. Quæ oimiium fenteftcia bene quoque
ctæ Ecclefiæ vocibus congruit : quæ dum amictos bus compati-
quofqucper lamenta poenitentiæ confpicit, 1 fuos ^,s» ,»cryma®
ci oratione continua fletus jungit, Sc tones ege- jung” !*0^
mus, in le luTcepiffc; hoc eft fieri voluilïè quod nos efie noluit. Nof-
tram left, habent etiam pi. vet. ed.
t Excufi etiam volentern. Mff. Corb. Germ. Anglic. Norm. Laud,
Germ. Val-cl. Bellov. habent noleruem; ficque legendum probant verba
feq. fid hec magna in difeipulis virtus extiterat, eos bonum quod illis pro-
ceptum eft, & ante voluifte. In Parif. edit. an. ijSiS. hanc lcftionem
habes in maigine annotatam.
h Val-cl. deftmetiffo , gratia caritatis afpirante, dedit.
'Plurimi fuos tis; quod etiam annota vie Gilot. in margins.