turn flamma friguic, &! ad folutionis minifterium A delicet fpinam per fcmetipfamVeritas manu fanctç
cxarfit. Sicuc ergo electis ignis ardere novit ad fo- exhortationis eradicat, cficens : N o l i t e f io l l ic i t i effe
latium, Sc tarnen ardere ad fupplicium nefcit : ita in crafiinum.Conv cd. hanc quoque per Paulum did-
è diuerfb gehennæ flamma reprobis SC nequaquam tur : G a rn is car am n e f e c e r i t i s in co n cu p ife en tiis . Sed
lucet ad confolationis gratiam, Sc tarnen lucet ad in bis nimirum ducis ae militis verbis agndfcimus,
pcenam ;/ut damnatorum oculis ignis fupplicii S c quia tunc ab ea mortifero vulnere animus pungi-
nulla claritate candeat , S c ad doloris cumulum, tur, cum in ea menfuræ æquitas non tcnetur.
a dilecfci qualiter crucientur oftendat. Quid autem 106. Neque enim mortali adhuc in carne viventiniirum,
fi gehennæ ignem credimus habere fop- bus, funditus cura carnisc abfciditur : fed ut difcre-
plicium fimul obfcuritatis Sc luminis, quando ex- te animo ferviat, temperatur. Nam quia (bllicitos
perimento novimus, quia Sc tædarum flamma lu- nos effe Veritas in craftinum prohiber, habere ut-
cet obfcura ? Tunc cdax flamma comburit, quos cumque curam in præfentibus non negat, quam
nunc carnalis dele&atio polluit : tunc infinite pa- tendi ad tempus quod fequitur, vetat. Et nimirum
tensinferni barathrum devorat, quos nunc inanis Paulus cùm carni,s curam fieri in concupifeentiis
elatio exaltat'atque qui quolibet ex vitio hîc vo- g non finit, procul adhuc dubio in neceffitate conce-
luntatem calüdi perfuaforis expleverunt, tunc cum dit. Difcretione ergo magni moderaminis carnis
H*c nonat
feidendapu
fus, lcd mo,
raada.
mines repri
b os una pcena
cura frenanda eft, ut ferviat, Sc minime principe-
tur : ne quafi domina animum vincat, fed fubacta
mentis dominio, quafi ancilla famuletur : ut juffa
adfit, atque ad nutum cordis repulfa diflïliat : ut
■ duce fùo reprobi ad tofmenta perveniunt.
Vet.t> 103. Et quam vis Angelorum atque hominum
Angelos &I10- longe fit natura diflimilis ; una tamen poenaimpli-
cat, quosunusin crimine reatus ligat. Quod bene
ac breviter infînuat Propheta, qui ait : I b i <_^ijfur vix à tergo fan£tæ cogitationis appareat, Sc num-
d r om n is m u ltitu d o e ju s , & in c ïrcu itu e ju s fiep u l- quam contra faciem re<fta cogitantis obfiftat. Quod
-era ill;u s Quis namque Aflur fuperbi regis nomi- bene nobis hiftoriâ facræ le&ionis innuitur, cum
ne, ni.fi ille per elationem cadens antiquus hoftis Abraham tribus Angclis occurriffe memoratur. Ip- c
exprimitur ; qui pro eo quod multos ad culpam fe quippe venientibus extra oftium occurrit, Sara c
pertrahit, cum cun£ta fua multitudinc ad inferni verb poft oftium ftetit : quia videlicet ut vir ac *do-
çlauftra defeendit ? Sepulcra autem mortuos te- minus domus fpiritalis, nofter fcilicet intelle&us
gunt. Et quis alius mortem acriùs pertulit, quam debet in cognitione Trinitatis, clauftra carnis ex-
is qui conditorem {bum defpiciens,vitamreliquic? cedere, Sc quafi habitationis infimæ januam exire :
,Malus fepul- Quem videlicet mortuum cùm humana corda fuf- ^ cura autem carnis,, ut femina, foras non appareat,
crum dxaboii. } ejus procul dubio fèpulcra fiunt. Sed in Sc videri ja&anter erubefeat : ut quafi poft tercircuitu
illius fèpulcra ejus font : quia in quorum gum viri fub diferetione fpiritus, folis neceflariis
fe mentibus nune per defideria fepelit, hos fibi intenta, nequaquam feiat procaciter detegi, fed
poftmodum per tormenta conjungit. Et quoniam verecundè moderari. Cui tamen fæpecùm dicitur
nunc in femetipfis reprobi malignos fpiritus illici- ut de fe minimè præ fumât, fed totam fe in divinæ
ta perpetrando fofcipiunt, tune fèpulcra cum mor- foei fiduciam transférât, defpicit, Sc ceffante ftutuis
ardebunt. dio, adefle fibi v;tæ fubfidia poffe diffidit. Unde Sc
R1 c.'xl. ro4. Ecce quæ maneat damnatos pcena cogno-
infonîpoenas vjmus. & inftruente nos facro eloquio, quantus in
prarnoflenon- , . . . . . r r 9 •
prodeft, fed aamnacione îgms, quanta m igné oblçuntas, quan-
çvadcte. tufque in obfcuritate pavor fit, nullatenus ambi-
gimus. Sed quid prodeft ifta prænofle, fi non con-
_ e
hxc eadem Sara promiffiones I)ei audiens ridet,
fed ridens corripitur, correpta autem protinus fe-
cundatur : Sc qùæ juventute vigens fecundari non
potuit, annis frafta fenilibus, utero marcefcente
concepit : quia cùm cura camis fui confidcntiam
lf4i.SS.fi
2. Cor. 6. z
Calot, g. îc
V î t . tr.
Animo ad id
ni tent i obftat
cura camis.
tingat evadere ? Tota ergo intentione curandum habere defierit, contra fpem ex divina promiflio-
eft, ut cum vacationis tempus accipimus, bene vi- D ne accipit, quod habituram fe ex humana ratione
vendiftudio, malorum ultricia tormenta fugiamus. dubitavit. Unde & bene Ifaac, id eft rifus, dicitur
Hinc quippe per Salonionem dicitur: Jjlu o dcum q u e qui generatur : quia cum fupernx fpei fiduciam
p o t e f t m a n u s tua fa e e r e , in ß a n te r operare : q u ia n e c concipit, quid mens noftra aliud quam gaudium
o p u s , ne c r a t io , necß . e n t i a , ne c fa p ien t ia e r i t a p ud parit? Curandum itaque eft, ne aut neceffitatis me*
in f e r o s , q u o tu p rop er as. Hinc Ifaias ait: £ h u r i t e tas cura carnis tranfeat, aut in co quod moderatè
Dominum dum inveniri po te f l , invocate eum dum
prope eß. Hinc Paulus ait: Ecce nunc tempus acceptable
lecce nunc dies falutis. Hinc rurfum ait: Dum
tempus habemus, operemur bonum ad omnes.
ioy. Sed plerumque fe ad viam re&itudinis animus
accingit, torporem difeutit: tantoque in c x
leftibus defiderio rapitur, ut pene nil ex eo infeexequitur,
de fe prxfumat. Sa?pe verb animus fal-
litur, ut quod voluptuose appetit,neceffarium fuf-
picetur: quatenusomne d quodlibet,vitx debitam
utilitatem putet. Et fiepe, quia effedus providen-
tiam fequitur, in fui fiduciamens levatur. Cumque
fibi adeft, quod deeffe ceteris viderit, co^ita-
tione tacita de magnitudinefux provifionis hilarcfriùs
rëmanfiffe videatur. Et tamen cùm ad carnis cit : tantoque jama veraprovifione longé fit, quam
curam reducitur, fine qua præfentis vitae via nul- ^ to ipfam quoque clationem, quam patitur, nefcit.
lo modo expletur, ita! hune inferiùs depreflum te-
b net , ac fi adhuc de fummis b nulla çontigiffet. Au-
ditis verbis cxleftis oraculi, in amorem patriæ cx-
leftis erigitur : fed refurgente præfentis vitæ ftudio,
Unde folerti femper euftodiæ intentione penfan-
dum eft, vel quia opereagimus, vel quid corde
verfamus : ne aut mentem præpediens, foras feter-
rena cura multiplicet, aut faltem de ejus moderafub
terrenæ curæ aggere fepclitur : atque in terra mine intus fe cogitatio exaltet : ut cùm divina ju-
cordis nequaquam fupemæ fpei fernen proficit; dicia temporali circumfpcftione metuimus, fem-
quia cogitationis infimæ fpina denfefeit. Quam vi- piterni fupplicia horroris evadamus.
a Corb. Germ. & ius Vindoc. dcjecti qualiter crucientur. Alter Vin-
doc. delicto qualiter crucientur.
b Lyr. & Bigot, nulla tetigijfet.
rariffimè verbum abfiindo cjufvjue modos & tempora repcriri, fed cius
loco ufurpari abfcxdo.
* Gcmct. Corb. Gcrm. Rcg. quodlibet vilt debitum, utilitatem fu-
‘ Ita Gcmct. Utic. Sc, plurimi. Ubi obfcryinduni cA in ret. mfs. te
LIB ER
l i b e r d e c i m u s .
Toto librijoh cavité undecimo , ac duodecimo quinque prioribus -verfibus enanatis, fecundam
bujits opens partem cldudit.
Gap 1« ^ OTIES ^tenx fpe&aculum fortis ath-
* L i tado Job, V_^Jer:a defeenderit, ii qui impares a viribus ex-
qlnccfuccef- jftunt, viciflim fe ejus expugnationi fubjiciunt:
& uno V*^°3 contrahunc protinus alter erigitur;
nJupcratar. atque hoc fubatfto , alius fubrogatur : ut lutftantis
a vires quandoque molliores inveniant, quas ipfa
fua crebrefcens victoria fatigat: quatenus cum no-
vus quifque congreditur, is qui vinci virium qua-
licate non valet, perfonarum faltem mutatione fu-
peretuiv Sic fic in hoc hominum Angelorumque
fpe&aculo beatus Job fortis athleta prodiit, quan-
tumque contra mutationes adverfantium valeat,
b b continuatione indefeffi roboris oftendit. Cui primus
fe Eliphaz, fecundus autem Baldad objicit,
atque ad extremum fe Sophar in ejus expugnatio-
ne fupponit: qui ad inferendos ictus totis fe cona-
tibus erigunt, fed tamen ad feriendam alticudi-
nem robufti pedoris non pertingunt. Ipfa quippe
eorum verba patenter irifinuant, quod i6tus in auras
jadtant: quia cum fan&um virum non redtere-
e darguunt, exprefl'a c in vacuum verba percuffio-
nis per dune. Quod liquido oftenditur, cum Sophar
Naamathitis refponfio a contumeliis inchoa-
tur, qui a it:
3W®. Verf. 2. Numqui d qui mult a loquitur, non-& ipfe audiet ?
aut vir verbofus juftifeabitur ? ,
C l p- II. z ‘ ^ os e^e procacium folet, ut redte didtis fem-
K C(Sreifre per e diverfo refpondeant, ne fi ad prolata confen-
j|%!cmper e tiant, inferiores effe videantur. Qmbus juftorum
fal10 C P°a verba quamlibet pauca fonuerint, multa funt: quia
quo eorum vitia refecant, auditum gravant. Unde
Sc ad crimen trahitur h o c , quod redta prxdi-
catione contra crimina profercur. Ipfum quippe,
qui ex veritate fortes fententias dixerat, Sophar
redarguens, verbofiim vocat: quia cum ab ore jufi-
d torum fapientia culpas increpat, ftultorum auri-
busd fuperfluitas loquacitatisfonat. Pravi namque
nil redtum , nifi quod ipfi fenferint, putanc :& juftorum
verba eo otiofa «eftimanr, quo fuis hxc fen-
*?i|ai femcn.; fibus inveniunt diverfa. Nec fallacem quidem So-
P^ial fenrentiam protulic, quod vir verbofus jufti-
H ' ficari nequaquam poflic : quia dum quifque per
verba diffluit, perdita gravitate filentii, mentis cuf-
ifiiki. i7, todiam amittit. Hinc quippe feriptum eft \ Cultus
JS- juflitia, filentium. Hinc Salomon ait: Sicut urbspa-
tens & abfqtie murorum ambitus ita vir qui non poteft
tn lbquendo cohibere fpiritum fuum.Y\inc rurfum (fi-
m' ,c■ cit:ln multiloquiopeccatum non deeriti^mc Pfalmif-
a. ta teftatur, dicens: c Vir verbofus non dirigeturfu-
j ® per terram. Sed virtus verx f fententiie perditur,.
quje fub diferetionis cuftodia non profertur. Cer-
H ' turn itaque eft, quod verbofus juftificari vir ne-
queat. Sed bonum bene non dicitur : quia non
intenditur cui dicatur. Vera quippe contra malos
* Vindoc. Corb. Germ. Bajoc. Colb. Reg. & plcrique Norm, imfa-
res virtutibus. Gcmer. imparts virtutis exiftunt. Germ, impares virtutis.
Bajoc. continuati laboris robore.
* Turon. Vindoc. Corb. Germ. Norm, verbera percujjionis. Ebroi'c.
Bajoc.'Lyr. Big. habenc, rtddunt, p ro, perdunt. In Utic. olim legeba-
.tur, perdunt; nunc , reddunf. Colb. & Reg. noftram left, exljibcnt,
. • Corb. Germ.fitperfluas loquacitates.
f Editi vir linguofus.
ƒ Ita Btellovac. Germ. Colb. Longip. Bajoc. cum ceteris Norm. & Tom, /.
. fententia, fi bonorum redtitudinem % impetit, fuam
perdit, Sc eo retufa refilic, quo illud eft forte quod
ferit. Quia autem pravi audirc bona patienter ne- VlT.sjr.uk
queunt, Sc cum vitæ émendationem neg'lio-unc,
ad verba fe refponfîonis accingunt, apertè Sophar
infinuat, qui fubjungit :
Tibi f i l l tacebunt homines , & cum ceteros irrt- Verf. a'
f i n s , à nullo confutaberis ?
3. Imperita mens, ut diximus, veritatis fenten- n ttt
tias graviter tolérât, Sc filentium poenam putat : AdCorrcPn t
atque ömne quod redtum dicitur, dedecus fuæ ir- nem quim di-
rifionis arbitratur : quia cùm vera vox pravorum
g fe auribus admovet, memoriam culpa mordet, ^
Sc in redargutione vitiorum quo incus cognitione
mens tangitur, foras ad ftudium contradidtionis
excicatur. Ferre vocem non valet : quia tadta in
vulnere fui reatus dolet ; Sc pel hoc quod generaliter
contra perverfos dicitur, fe impeti fpeciali—
ter fufpicatur. Quod enim-intus egiffe fe memi-
nit, audire foris erubefeit. Unde mox fe ad defen-
fionem præparat, ut reatus fui verecundiam per
verba pravæ refutationis tegat. Sicut enim redti,
de quibufdam quæ ab eis non redtè gefta funt,
correptionis voeem , minifterium caricatis æfti-
mant; fic perverfi contumeliam derifionis putanr.
q Illi fe protinus ad obedientiam fternunt; iftiad in-
faniam fuæ defenfionis eriguntur. Illi correptionis
adjutorium, vitæ fuæ patrocinium députant,
per quod dum præfentis vitæ. culpa corripitur, L
venturi judicis ira temperatur : ifti cùm fe impeti
redargutione confpiciunc, gladium perçuffionis
credunt: quia dum per correptionis vocem culpa
detegitur , præfentis gloriæ opinio foedatur.
Hinc quippe in laude jufti per Salomonen! dicit
Veritas : Doce jufium, & fefiinabit accipere. Hinc PY0V- 0. t»)
pravorum contumaciam defpicit, dicens : \£)ui e- ibid.7.
D rudit derifirem , ipfe fibifacit injuré am. Nam fic
plerumque, uc cùm correpta in fe mala defende-
re nequeunt, ex verecundia pejores fiant ; ac fie
in fua defenfione fuperbiant, ut quædam vitia
cqntra vicam corripientis exquirant : ‘ Sc eo fe cri- î
minofos non æftimànt, fi crimina &: aliis imponant.
Quæ cùm vera invenire nequeunt, fingunt :
ut ipfi quoque habeant, quod non impari juftïtia
increpare videantur. Unde Sc Sophar, quia quafi
irriderife perincrepationem doluit, protinus men-
tiendo fubjungit:
Dixifii enim t Purus eftfermo meus, & mundus Verf. 4.
if fum in confieftu tuo.
4. Qui beati Job di£Iorum meminit, quam falso C ap. IV.
hoc vôei illius impingatur , agriofeit. Quomodo
enim mundum fe dicere potuit, qui ait : Si jufli- rcnuunï, &
ficare me voluero, os meum condemnabit-me ? Sed a!i:s p«
habet hoc pravorum malitia , ut cùm vera in fe
plerifque. In editis etiam vet .fed virtus vert, feienti», uc in mff. Corb.
Germ. & Reg.
g Sic reftituimus ex mß. & vetuftioribus edit. In G îlot. & rcccntiori-.
bus legitur ,f i bonorum reftitudinem impedit, vim fuam perdit.
k Ica Corb. Germ. Turon. Vindoc. Rcg. Sed editi ex Coccio vit»
culpa, quod in uno Colb. offendimus à fecunda manu.
i Gemet. & quo fe criminofos non tflimnt, ipfi crimina (y aliis impo-
mint; qua cum vera See.
y