propmquarc paflioni dicitur, acceptopane gratias A non fit ei' fimilis fiitper ter ram : virfimplcx, & rc-
cgiife pcrhibetur. Gracias itaque agit, qui flagella ctus, ac timcns Deum, & rcccdens à ?nalo ?
Verf, 22. b
C a t u t
. "XXXVIII.
-Dôlùs apud
homines pru-
66. Quem divina infpiratio contra hoftem robo- C a put
rat , hunc quafi in fatanx auribus Deus laudat. X L L
Laudarc quippe ejuseft, Sc prius bona concedere, J-audareDci,
Sc poft conceiïa euftodire. Sed antiquus hoftis eo acdatacufto-
concra bonos gravius lxvit, quo vallari eos divinx dirc.
proteiftionis muncre conlpicit. Undc Sc fubjungens
dicit:
Numquid frufira Job timet Deum ?Nonnc tu val-
lafii eum, ac domim ejus , nniverfiamquc fubfian-
tiam per circuit um ? Operibus manuum ejits benedi-
xifii>& pojjcjjio illius crevil in terra.
67. Ac li aperte dicat: Cur laudas quem prote- C a f u t
aîienæ iniquitatis fufcipit. Et qui nihil dignum per
euflione exhibuit, humiliter inapercuflidnc benc-
dicit : uthinc videlicet oftendat quid unufquifquc
in flagello culpx proprix facere dcbcat, li ipfe x-
quammitcr flagella culpx portât aliéna: : ut bine
oftendat, quid in correptione faciat fubditus, ii in
Eagcllo pofltus Patri gratias agit xqualis'. Sequitur
:
In omnibus bis non peccavit Job b nef ne fiultum
aliquid contra Deunt locuttts efi.
61. Qupdnec pcccafle, nee ftultum aliquid contra
Dcunïlocutus aflèritur; hoe de illo Petrus, fi- . , A 4 . . _____
eut iam prædiximus .aperte teftatur, dicens : g u t g gendo roboras ? Defpccto enim me , dignus tuis X L 11.
dentia a ua peccdtum non fecit, ncc dolus inventus efi in ore ejus'.
Dcum ftuUi' Dolus quippe in o r e , quanto apud homines pru-
tiaeft. dentius caller, tanto apud Deum ftultius defipit,
z! cor. Paulo atteftante, qui a it : Sapientia bujus mundi,
' J ' Jlultitia efi apud Deum. Quia ergo dolus in ore ejus
non fuit, ftultum proculmibio nihil dixit. Hunc
contra Deum lacerdotes Sc principes locutumftul-
te crcdiderunt, cum interrogatus paflibnis tempore,
Dei fe Filium teftaretur. Undc &: conquirentes
Matth. 26.6s. dicunt: £>uid adhuc egemus tcfiibus ? ecce ipfiandi-
c vim ns c blafphemiam. Sed contra Deum ftulte nihil
dixit: quia vera loquens, hoc de fe infidelibus
laudibus homo eilet, fi liiis contra me viribus fta- Suis v
ret. Unde mox Sc malitiosc de homine expedt : llomonon lbr*
quod tarnen protector hominis benignè concedi t.
Nam fubditur :
Sed ext ende paululum manum tuam, d 9 tange Vcrf.tr.
cunfta qua pofisidet: nifi in dfiaciem benedixerit tibi. d
68. Plemmque enim, dum virtutum fru&us fe- C a p u t
cundè reddimus, dum continua profperitate pol- X L I I I .
lemus, aliquantulum mens erigitur, ut à femccip- ±
fa libi exiftere bona qux habet, arbitretur. Qux tioneprofr' ^
nimirum bona antiquus hoftis malitiosè attredare ciunt-.
appétit; fed hxc tcntariDeus nonnili benignèperedam
moriendo intulit, quod paulo poft redemtis mittit : ut dum mens centatione pullante, in bonis,
omnibus refurgendo monftravit. n de quibus gaudebat, concutitur, imbecillitaris fux
malas bonis in-
tsrfcrendo.
63. H xc in lignificationem noftri capitis breviter
Senfusmora- traftata tranlcurrimus: nunc in xdificationem ejus
iis Satan x>eo-CC)rp0rjs ea nioralitcr tractanda replicemus : ut
cum lanCtis 1 i n r x • • ‘ 1 r •
anadisafliftit, quod actum tons narratur in opere, iciamusquo-
modo intusagaturin mente. Nam cum filii Dei al-
fiftuntcoram Deo,inter eos quoque afliftit Sc la-
tan : quia plerumque bonis noftris cogitationibus,
-qux in corde noftro, adventu fan6li Spiritus ope-
rantc, feminantur, antiquus iile callide fe interfe-
rit Sc fubjungit inimicus, ut bene cogitata pertur-
bet, maleque perturbata dilaniet. Sed nequaquam
nos in tentatione deferit, qui creavit. Nam hoftem
noftrum, qui fe contra nos in infidiis contegit,il-
luftratione fui luminis -nobis deprehenlibilem red-
d it: propter quod ci mox dicit:
f | | I V’nf.'j, Unde vents f
C a p u t
Cuidiondum re cor cernimus, forti contra ilium circumfpeftio-
undcycnis ? ne vigilcmus.
lind. jfiui refpondens ait:Circuivi terram, & perqmbulavi
earn.
C ap X L ^atanæ terram circuire, eft carnalia corda
Quï irifidias I peifcrutari, Sc unde occafionem accufationis inve-
cjusDcusno- nire poflit, exquirere. T erram circuit ; quia hu-
.1 ctegat. mana cordacircumvenit, ut bona tollat,ut mala
debilitate cognita, in Ipe divini adjutorii robuftius
lolidetur.Fitque mira difpenfatione pictatis, ut unde
malignus hoftis cor tentat, ut interimat; inde
mifcricors conditorhocerudiat, ut vivat. Unde Sc
bene fubjungitur:
Ec ce n n iv e r fa q u a h a b e t s i n m antt tua f u n t : tan.- y ^ f -12:
turn in eurn n e e x t e n d a s m anum tuam.
69. Ac li aperte dicat: Elccli uniufcujufquebo- C a pu t
na lie tibi tentanda exterius tribuo,ut tamen'ipfe X L I V.
noveris,quia perfeverantemmihiilium in mentis Deopeifcvc'
radice confervo. Ubi Sc bene fubditur: tribu"
E g r e fiu fq u e e fifia t a n a fiacie D o m in i : ibid. ‘
70. Quia per hoc, quod ulque ad defectum cor- C a p u t
dis prxvalere nequaquam permittitur, exclufus ab X L V.
Dintimis, exterius vagatur.. Qui etiam ft virtutes Quo moder'an-
mentis plerumque turbat; eo iplb foris eft, quo re- cuc , diabolus'
64. Callidum namque hoftem requirere , eft flftente Deo, ufqiie a_ jd :in_t_er•i tum ub o. norum cor.1d a wdatuufqmuccàddr°i-n-
ejus nobis infidias declarare : ut quo eum fubintra- non vuinerat. Tantum quippe contra ilia fxvire çcrjmiu noiv
” - -- •permittitur, in quantum necelTeeft ut tentationi-vu nav'
bus erudita folidentur ; ne ea quæ agunt bona, fuis -
viribus tribuant, ne in fecuritatis torpore fe déférant,
Sc à formidinis accinftione diflfolvant : c fed c
ad provenus fui euftodiam tanto folertiùs invigi- ,
lent, quanto fe contra adverfarium ftare femper in
acie tentationum vident. 1
Cum autem quadamdiefln&filUcjuscomeder:v’erf.i3.i4i “'
mentibus inférât, ut inferta cumulet, ut cumula- vwt & biberent vinttm in domo fratris fiui primo- &**■
ta perficiat, utperfaftos ininiquitatibus ad poenam £ geniti , nuntius venit ad Job , qui diceret: Boves
locios acquirat. Et notandum, quod non tranfvo-^ arabant, & afina pafiebantur juxta eos , & irrne-
lafle, fed perambulaffe fe aflerit : quia nimirum rnnt Sabai, tuleruntqne omnia, & puer os percujjenequaquam
quem tentat, velociter delèrit ; fed tuntgladio:^& evafiego fiolus,ut nuntiarem tibi. (
ubi molle cor invenit, ibi pedem miferx pcrfùafio- 7 1, oleftorum corde prior bonorum fequen- C a p u t
nis Agit, ut immorando a&ionis pravx veftigia im- tium fapientia nafeitur, atque hxc per donum Spi- XLVI.
primat, Sc ex fuæ iniquitatis ftmiiitudine, quos va- ritûs quafi primogenita proles profertur. Qux pro- JidEcT'
le t , reprobosreddat. Sed contra hunc beatus Job fc<fto fapientia, noftra fideseft, Propheta atteftan- omniumpri-” 1
laudatur, Sc dicitur: . • .. te,qui ÀtiNifi.crcdideritis,non imeUigetis.Txinc oea;
Nnmquid confiderafii fervum metim Job , quod cnim verè ad intelligendum fapimus, cum cunftis
* Ubi Tegitur in cAitis profeffns, in mfs. feïè fcippcr habetur j provenus.
quam voeem hîc curavimus rc/litucudaiu ; non autan in omnibus
locis/cdm profecius vox fynonynià lit. '' "
f H ic veifus abeft à mf. Corb. Germ; , w « ' • >
* Coc. Gilot. Vatic. Guffanv. inferfecutionê contra mfs. fidem.
•’ H icadditum, in labiit fuis.à Gilot. & aliis Icq. Cipunximut,
p Antiq. Rem. & Vindoc. Mafphemi.is.
ê Çorb, Germ, niß in facie tua.
quæ
quæ condicordicïc,credulitatisnoftrxfidemprx-A penfamüs. Sed plerumque hoftis, dumfubitaad
bemus. In domo ergo fratris primogeniti convi- nos perturbatiotie tentationis irruit, circumfpe-
vantur filii, cùm virtutes reliqux epulantur in fi- ófciones cordis inopinacè prxveniens , quafi iplbs
de. Quæ fi non prima in corde noftro gignitur ; re-
liqua quæque elle bon a non poflunt, etiamfi bona
videantur. In domo fratris primogeniti filii con-
vivantur, dum virtutes noftræ in habitaculo fidei,
facri eloquii cibo fatiantur. Scriptum quippe eft :
Sine fide impofiibile efiplacereDeo. Tunc ergo virtutes
noftræ veras vitæ epulas lumunt, cùm nutri-
ri fidei Sacramentis incipiunt. In domo fratris pri-
Virtutibus noftris
quàm vatic
inlidietur
diabolus.
cuftodes püeros gladio oeddit. Sed tarnen unus Difcrenoms
t 1- 0 ■■ rr • • - ' . munus in ten- fugit, quic alia perulle nuntiet: quia in eo quod tatione.
mens ab hofte patitur, rationis dilcretio femper ad c
animum redit', Sc quafi ïblam le evafifl'e indicat,
qux apud femetipfam fortiter quidquid pertule-
rit, penfat. Aliis ergo pereuntibus unusad domüm
redit, d dum turbatis in tentatione motibus dif- j
credo ad confcientiam recurrit; ut quod- repenti-
mogeniti convivantur filii: quia nifi virtutes reli- nis incurfibus prxoccupatä mens perdidille fe pen-
qux fapientix epulis repletx, ea qux appetunt-, fat, hoc compunctionis ftudio affliäa recipiat.
prudenter agant, virtutes elfe nequaquam poflunt. ß Cümque adbuc ille loqueretur, venit altet,& dixit: rerf xa.
71. Sed ecce dum bona qux agimus, fapientix ignis Dei cecidit de caloy & tattas oves puerofique
confiumfit:& ejfiugi ego fiolus, ut nuntiarem tibi.'
74. Quid per oves, nifi cogitationum innocen- C a p u t
tia, quid c per oves, nifi bonorum cordium mun- XLVII.
ditia defignatur? Cxlum verb faërium did pau- Diaboiu? ca£
lo ante jam diximus: unde Sc aves cxli nomina- acswrZ^c
mus. Et fcimus qubd immundi fpiricus,quiè cx- conatur.
lo xthereo lapfi funt, in hoe cxli terrxque medio r
epulis fideique pafcuntur, hoftis nofter arantes boves,
Sc pafcentes afinas lubtrahit, Sc pueros gla-
dio occidit. Quid arantes boves, nifi graviore-' no-
ftras cogitationes accipimus ? qux dum corftudio-
la exercitatione connciunt, uberes proveiftuum
fruélus reddunt. Quid pafcentes intclligimus afinas,
nifi fimplicesmolus cordis?quosdum ftudio- __ ____ _ : y ______ __ _____
sè aduplicitatiserrorecompefcimus,quafiincam- vagantur ; qui tanto magis corda hominum a*
po liberx puritatis nu trimus. Sed plerumque hof- fcendere ad cxleftia invident, quanto fé ä cxlefti-
. ris callidusjcum graves cogirationesin cord.écon- bus per elationis fux immunditiam projedos vi-
(picit, eas fub introduda voluptatis deledatione dent. Quja ergo ab aëreis poteftatibus contra coo-i-
corrumpit; Sc dum moms cordis fimplices videt, Q tationum noftrarum munditiam flamma livoris ir-
fubtilia inventionum acumina oftendit: ut dum laus ruit, de cxlo ignis ad oves venit. Sxpe enim munde
fubtilitatequxritur, puritatis fimplicitas amic-
tatur: Sc fi ufque ad opus pravum pertrahere non
valet,tentando tarnen bonorum cogitationibusa fu-
bripiens nocet; ut dum turbare bona mentis agnofi
citur,ea quafi funditus abftulifle videatur. Poflunt
etiam per arantes boves, cogitationes caritatis ac-
cipi; quibus prodefle aliis conamur, cüm fraterni
cordis duritiam prxdicando fcindere cupimus.
das mentis noïtra: cogitationes ardore libidinis àc*
cendunt ; Sc quafi igné oves concremant, dum ca-
ftos motus animi, luxûrix tentatione perturbant.
Qm ignis Deidicitur: quiactfi non faciente Deo,
tamen permittente, generatür. Et quia impulfu fu-
bito ipfas nonnumquam circümlpediones mentis
obruunt, quafi cuftodes püeros gladio occidunt.
Sed tamen unus incolumis fugit, dum omne quod ï'eddl^rctI°
mens patitur,perfeverans dilcretio fubtiliter ref-5i” lcuumcva*
picit, folaque mortis periculum evadit; quia etiam
perturbatis cogitationibus, dilcretio nonfuccum-
b it , ut damna fua animo renuntiet, Sc quafi do-
Poteft etiam per afinas, quæ nimirum fefe oneran-
tibus, niïllâ ferocitatis infaniâ refiftunt, patientix
manfiietudo fignari. Et fæpe hoftis antiquus cùm
veile prodefle nos loquendo aliis confpicit, in quo-
dam torpore otii mentem mergit;ut aliis prodefle p) minum ad lamentum reVocét.
non libear, etiam cùm à propriis vacat. Arantes ergo
V E T.XXXIV.
Ejus conatibus
cjuantà vigilan*
nà occuttcn-
dmn.
boves fubtrahit, cùm cogitationes mentis fra-
ternæ utilitatis fructibus deditas, per fubmifliim
negligentix torporem frangit. Et quamvis elcdto-
rum corda intra arcana fuæ cogitationis invigilant,
Sc quidàtentatore fuftineant, luperantes penlànt,
eo tamen iplb malignus inimicus aliquid rapuifle
fe gaudet, quo cogitationibus bonorum vel ad momentum
prævalet.
73. Sæpe autem cùm prxparatam mentem ad
tolerantiam videt, quid ab ea maxime diligatur,
exquirit, Sc ibi fcandali laqueos inferit : ut quo
Sed& iüo adhuc loquente, venit alius, & d ix it: E‘*rJ'. *7*
ChalcUi fecerunt tres tumtas , dr invaficrunt came-
los , & tulerunt eosy neenon d* pueros pereujfierunt
gladio : <& tjfugi ego fiolus, ut nuntiarem tibi.
75. Per camelos, qui mundum aliquid habent, C a p u t
dum ruminant, Sc immundum, dum nequaquam X LVIII.
ungulam findunt,lupra jam diximus, bonas rerum R h c. im .
temporalium difpenfationes intelligi, in quibus Quan[,sPeri"
quo re lnt. cura dJ-iAlt.re nrli or, eo noLb-i s mum■ p1h- cius m^fi - cruulmis treerrruemn adiatur
inimicus. Omnis’enim , qui difpenfandis ^fpaiiatio flc
terrenis rebus prxfidet,occu!ti hoftis jaculis latiüs xxxv.
patet. Nonnulla enim providens agere nititur,3c
magis res quxque diligitur, eo per earn faciliùs pa- £ fxpe dum cautus futura fubtiliter prxvidet, incautientia
turbetur. Et quidem eleètorum corda ad fe
femper follicitè redeunt, Sc femetipfa graviter vel
pro levi motu excelfionis affligunt : Si dum mota
dilcunt quomodo ftare debuerint, aliquando melius
concufla lolidantur. Sed antiquus hoftis, dum
tolerantiæ cogitationes vel ad momentum turbat,
quafi abftuliflc fe ab agro cordis afinas exultât.
In his autem quæ agere dilponimus , rationabili
euftodiaquid b quibus rebus congruat, loliicitè
• Quoties in editis occurrit fubrefens.fubrefit, ut hoc in loco, to-
tics in noftris cod. manu exaratis legiturfubrifiens, fubrifit, autfurri-
fims foc.
b Excufi, quibttfque rébus.
« In vulgatis qui alios. Melius raff, qui alia fcilicec, boves, afinas,
* ItaralT. Norm. Rem. Reinig. Turon. Val-d. & c. à quibus oraues
Tm . 1.
tus damna prælèntianequaquam videt : Ixpe dum
præfentibus invigilat, ad inftantia prxvidenda dor-
mitat : fxpe dum aliqua torpens agit y qux vigilan-
ter agenda funt negligit : læpe dum plus jufto vigi-
lantem fe in a&ione exhiber, ipfa actionis fuæ in- \
quietudine rebus fubditis pejus nocet. Aliquando
autem lingux modum ponere niritur, fed onere
dilpenfationisexigente,filere prohibemr. Aliquando
dum nimiâ fe cenfiirâ reftringit, tacet etiam
editi rcccdcntes habent, dum turbata tentationis ( vel in tentationis J
motibus.
* hîic legitur in editis & duob. Reg. mfs. quid fer pueros. Nec incong
:uè quoad fenfum. Legcndum tamen quid fer oves, fecundum mff.
em. Remig. Norm. Turon. Corb. Germ.
( Ita legendum docent iidem mis. fup.laudati, quib. acccd. Bellovac
c Mû. Norm. 6c oonaulli, iffi actionis fu« inquietudme.