Nec râla in
damnaios mi-
lèricordiâ mo-
vebuncur.
pfilu. S.
y £ T. «*-
Paris mei, pftidete ptrmm vobis return i cm- A
ftimtimc munit. In vaftitate ergo & fame jnftoe
ridebit : quia cùm iniquos omnes extrema ultio
percutit, ipfe de gloria dignæ retributionis hiii-
refcir. Necdamnatis jam rime ex humanitate com-
patitur j quia divins juKitiæ per fpeciem inhærens,
inconcuffo diftridtionis intima: vigore folidatur. E-
reftas namque in claritate fupernæ redtirudinis e-
lectorum mentes milia mifericordia afficit : quia
has à miferiis alcitudo beacitudinis aliénas redait-
Unde bene etiam per Pfalmiftam dicitur : r'ide-
bunt jufti à- timbunt, & fiper cum ridcbunt , &
diccntiÉccc homo, qui mnpofuit a Dettm adjnto-
rcmCuum. Iniquos enim jufti nunc vident &mc-
tuunt, tunc vifuri font & ridebunt. Quia mini I
modo ad corum labi imitationempoflunt, hfc hâtent
yerf. 22i
C a p u t
X X X I .
■ Sæpc in obitu
j f ii . 3t. 9-
Tfil. 7-3;
p f il. 63. h *•
b
Verf. 23:
C a p u t
XXXII.
cavcnda fingu-
laritas.
I. Pet. 2. fs
Jfii. s4. 11.
formidinem : quia veto damnatis tunepro-
deffenequeunc, ïllic non habent çompaflionein.
jEtcrno Itaque fopplicio deditis non elfe miferen-
dum , in ipfa qua beati font juftitia judicantis le-
dunt : qui, quodfufpicari fas non eft, qualitatem
fibi percepts' felicitatis imminuunt, fi in regno
pofiti volunt quod implere nequaquam poflunt.
Sed quifquis ad v ils præcepta fe dirigit,priufquam
præmia sterna percipiat, hic jam initia fecuturæ
in perpetuum fecuritatis deguftat s ut antiquum
hoftem non metuat, ut intetveniente mortis ara,-
culo, violentes ejus impetus nullatenus perhor-
refeat. Juftis namque initium retributionis eftip-b
fa plerumque in obitu fecuritas mentis. Unde &:
icà è fubjungitur :
Et beftiam tenu non formidabis. ^
4<?.Callidus quippe adverfarius beftia terra: dicitur:
quia ad rapiendas mortis tempore peccatorum
animas violentiâ crudelicatis efferatur. Quos enim
viventes blandiens decipit, morientes fe viens ra-
pit. Quo contra de ele&orum Ecclefia per Pro-
phetam Dominus pollicetur, dicens : Mala beftia.
non tranftbit fer earn. Illi igitur terræ beftiam morientes
timent | quiconditoris fuipotentiam viven-
ces non timent. Sanfti' etenim viri quia divinæ fe p
formidini medullitus fubdunt, omnede adventu
adverfarii pondus timôris abjiciunt. Hinc eft enim
quod Pfalmifta Dominum exorat, dicens : Ne
quando rafiat ut leo animam meam. Hiric rurfus
ait : Exaudi De us orationem meam b cùm tribulor,
4 timoré inimici eripe animam meam. Viventes
quippe perfeûè timent judicem, ne morientes me-
tuant accufatorem. Bene ergo dicitur : Et beftiam
terra non formidabis. Ac fi aperte diceretur : Quia
à blandiente hofte modo non vinceris, hune fe-
vientem poftmodum non timebis. Sed cum bene
vivitur , valde cavendum eft , ne mens defpe£tis
ceteris, de gloria fingularitatis elevetür.Unde a-
ptè ad memoriam bonum fociale reducitur, cum
protinus fubinfertur :
Sed cum lafidibus regionum paffum tuum.
po. Quafi diftin&æ in mundo regiones funt Ec-
clefiæ gentium, quæ in una fide pofitæ, morum
Iinguarumque diverfitate dividuntur. Quid ergo
regionum lapides, nifi Ecclefiarum eleftos acci-
pimus ? quibus primi inftructoris voce dicitur : Vos
autem tamjuam lafides uivi fuperadifteamini. De
quibus fanftæ Ecclefiæ per Prophetam Dominus
pollicetur dicens : Ecce ego ftemam fer ordinem lapides
tuos. Qm igitur recfcè vivit , pa£to fe lapi-
* Gemet. Deum adjutorem fièi. , , . - .
b Coccius ac deinceps cum deprecor, reluâantibus aliis ed. & mis.
gaibus conduit Rom. Pfakuium. Juxta taracn textum Hcb. potius lcdibus
regionum jungit : quia in eo quod mundi
defideria fuperat, vitam fuam procul dubio ad
fanctorum præcedentium imitationem ligat. Sed
cum à m undic adione disjungitur , malignorum c
Ipirituum impugnationes crefcunt : quæ tamen
quo magis in mccrore quemquam atterunt, eo
conditori humiliùs fubdunt. Unde ôc fubjungitur
:E
t beftiü terra paciftca erunt tibi. ibidem
51. Notandum priés eft, quod non ait, Pacatæ, C a p u t
fed, Pacificæ : videlicet, non quia pacem habent, XXXIII.
fed quia pacem faciunt. Hoftes quippe callidi Acrioreslioftir
dum infidiantur, affligunt-: fed afflida men^ tanto 1j 1r^ ; da_d
ma^is ad æternam patriam reditum diligit , quan-^uôrium pof,
5 to in hoc ærumnofo exilio laboriofiùs vivit ; 8c ve- tulandum^not
riùs fe gratis fui adjutoris humiliât, cum contra ^
fe mfidiashoftium acriores penfat. Terræ ergo be-
ftiæ pacificæ ele£tis fiunt ; quia maligni fpiritus ,
cùm bonorum corda adverfantes deprimunt, hæc
nolentes ad amorem Dominiimpellunt. Inde ergo
cum Deo pax robuftior oritur, unde nobis ab ad-
verfariis durior pugna generatur.
52. Poffunt etiam per terræ beftias, motus car- V n ■ t.'txu:
nis intelligï, quidum mentem noftram irrationa- î-ubilia
fuadendo laceffunt, contra nos beftialiter in- giunt, feduf-
forgunt. Sed cùm cor fob divina lege deprimitur,
etiam carnis incentiva detumefeunt i ut etfi tetitan-
do fiibmurmnr.inc , nequaquam tamen ufque ad ^
1 effeâum operum , quafi adaperti morfus rabiem
exurgant- <|ms. enim in hac adliuc corruptibili
carne fubfiftens, has terræ beftias plenè edomat ,-
cùm ille ad tertium cælum raptus cgregiüs præ* j
dicator dicat : Video aliam legem in -membres meis mm. ?■ 23. |
refugnantem legi mentis mes, & cnptïvum me du-
ccntcm in leit peaoti , tjtu eft in memhris meis ?
Sed aliud eft has beftias in campo operis fævien- ,
tes alpicere, aliud intra cordis caveam frementes
tenere. Redafise namque intra clauftta concinenr;
riæ, etfi adhuc rencando rugïunt, ufque ad mor-
fum tamen, ut diximus, adonis illicitæ non ex-
j cedant. Pacificæ itaque funt terræ beftiæ : quia
motus carnis etfi per defideria palpitant, alerta
nos tamen concradictione operis non impugnant.
Quamvis per hoc ipfom, quod pacificæ dicùntur, immonolit
etïâm id quod de malignis fpiritibus diximus, non pactmcuinj
inconvenienter accipitur. Motus etemm camis pa- [aD[ fJ
cem nobis cùm Deo faciunt, cùm tentando con-
tradicunt.Nam jùfti mens in.eo quod ad fuperna
dirigitur , ex corruptibili corpote gravi bellé fa-
tigatur. Quæ fi quando à dcfidcriis cæleftibus
hujus mundi quamlibet minima deledtacione tar- '
datur, ipib bello fuæ tentatibnis impellitur , ut
illud toto corde diligat, quod contradi&io nulla
p perturbât. Unde fit, ut quietem intimam ad me-
motiam revocet, Sc carnis fuæ illecebras fugiens,
adillam pleno amore fufpiret. Confiderare enim
ex tentatione unufquifquc compellitur, unde quq
cecidit, qui poftquam pacem Dei deferuit , ri-
xam fibi contra fe 4 exurgere ex femetipfo fentit, 4
8c tune veriùs vider de fecura. E)ei dilectione
quid perdidit, qui adfe dilaplus , foam in le con-
tumeliam invenit. Pacem ergo nobis terræ beftiæ:
faciunt, quia motus camis, dum nos tentando la-
ceffunt , ad amorem quietis intima: impellunt.
Bene autem fubditur :
Et fties quod pacem habeat teibeïtuiculttni tuum. Vetf-sr
gendum deprecor, quam tribulor.
c Ita mis. At editi a mundi dileüione.
* Aliqui, exurgert fimetipfum fentit:
£ A p u t ■ 13- iii Scriptura facta aliter pax plena dicitut, A ipfe, tit illi, effet quid impehdi fibi ab aliis re£te vo-
fxXXIV. atque ahter inchoata. Inchoatam quippe pacem Iuiffet: & tanto Verius unicuique errand cotlcur-
Veritas difeipulis, dederat, cum dicepat i Pacem
|n scripturis relinquo njobis , pacem meam do vobis. Et plcnattt
inchoata Simeon defideraverat, cum exo'faret dicens 1 a
ben. 14-. 27. Nunc dimittis fervum tuum Domine, ftecttndumver-
vc.2.29. yum tuum in pace. Pax enim noftra ex defiderio
conditorjsinchoatur, ex manifefta autem vifiöne
perficitur. Plena quippe tunc erit, cùm mens noftra
nec ignorantiâ cæcatur, nec camis fuæ impu-
gnatione concuricur. Sed quia ejus exordia tàtigi-
mus, cum vel mentem Deo , vel carneni menti
fubjugamus, tabernaculum jufti habere pacem
b dicitur: quia videlicet ejus corpus, b quod mente
c inhabitat, à perverfis defideriorum motibus cfub g
juftitiæ difpofitione refrenatur. Sed quid prodeft
per contincntiam Carnem reflringere, fi mens fe
per compaffionem nefeiat in proximi amore di*
Iatare ? Nulla namque eft caftiras carnis, quam
non commendat ftiaviras mentis. Unde poft pacem
tabernaculi apte fubjungitur :
idem Et vifit ans fpe eiern tu am, non peccabis.
Ha p u t J4- Species quippe hominis eft alter homo. Re-
[XXXV. à è enim fpecies noftra dicitur proximus nofter :
|quifque in quia in illo cernimus quid ipfi fumus. Corporali e-
gltct nim vifitatione ad proximum greffuum acceifu
imus ; fpiritali verb, non greffe, fed affebtu duci-
mur. Speciem ergo fuam vifitat, quifquis ad eüm,
quem fibi fimilem per na'turam confpicit, paffiteret,
quanto falutis ejus modum ex propria con-
fidératione. didiciffet. Bene ergo dicimr: Et vift-
tans fpecitm tuam non peccabis: quia tunc pecca-
tum plene vincitiir, cum ex fua fimilitudine unuf-
quifque pèrpèndit,quomodo in proximi dileiftione
dilatetutv Cum verb a vitiis caro reftringitur, cum
thens virtutibus exercecur ; reftat ut loquendo
quifque doceat vitam quam moribus fervat. Ille yaT. IXIV.
liamque uberes frubtus prxdicationis colligit, qui
femina bonje operations prxmitdt. Unde poft pacem
tabernaculi, & fpeciei noftra: vifitationexn,
te£te fubjungittir:
Etfties, quoniam multiplex erit Jemen tuum, dp yetf zs.
progenies tua ficut herba terras
U- Poft pacem quippe tabernaculi, poft fpecici
noftra: yiutationem, femen jufti multiplex fur- C aput
g i t : qiiia nimirum poft mëmbrorum maceratio- XXXVI,
nem, ac niorum magnitudinem, tan to ei fecun-
dius prxdicationis verbum tribuitur, quanto hoc mu ^
in ejus pebtore perfecti opens exaratione prseveni-
tur. Ille namque bene loqüendi facündiam acci-
p i t , qui finum cordis e per rede vivendi ftudia c
extendit. Nec loquentem confeientia prjcpedit,
cum vita linguam antecedit. Hinc eft quod ^Egy- centf.
pti, fervitio publico, Jofeph difpenfante, fubjebti; &c-
cum juri regis femetipfos tradentes humiliant,
. Jr ■ I i * 1 _ frume--n---t-a- - ---e--t-i-a- -m— ' —a—d *f e“'m**e^n.* .r«e.pj /ouritiaamnt.. lFlUruKgteUm
bus amoris tendit : ut in altero fua confiderans, C quippe ad efem etiam liberiaccipimus, cum & fa
ex fe ipfo colligat, quàliter infirmanti alteri con- ----- - . r - -
defeendat. Speciem fuam vifitat, qui ut in fe alteram
reficiat, fe in altero penfat. Hinc namque
per Moyfen. Veritas cùm gefta deferiberet, ge*
rendafignabat, dicens : Protulit terra herbam vi-
rentem & afferentem femen juxta genus fuum , li-
gnumque faciens fruètum y & habe ns unumquodque
fementem fecundum fpeciem fuam. Lignum quippe
fecundùm fpeciem fuam femen produdt, cùm
d mens noftra d ex fe confiderationem in alterum
Colligit, & re£H operis germen parit. Hinc quidam
mfuiz.
fapiens dicit : Jpaiod tibi non vis fieri, alteri
nè fecèris. Hinc in Evangelio Dominus dicit : £hu
croeloquio pafeimur, & tamen ad quædam, quæ
m hoc mundo appetimus in noftris voluptatibus
f vagamur : Sed fervi fafti, & ad femen rfrruumenta
percipimus : quia dum plenè Deo febdimur,
etiam verbo prædicationis replemur. Et quoniam
magna proles fîdelium fequitur,cùm fan&apræ-
dicario prærogatur ; poft muldplicitatem feminis
refte fubjungitur : Et progenies tua ficiit herba terra.
Jufti progenies herbæ terræ comparatur : quia
qui de ejus imitationenafeitur, dum arentem vi-
tæ præfentis gloriath dèferit, 8 fpe in æterna viri-
defeit. Vel Certè jufti progenies ficut herba ori-
tur I 9u‘a dum vivendqmonftrat , quod prædicanvultis
ut faciant vobis homines, & vos eademft■ do afferit, multitudo fequentium innumerabilis
cite illis. Ac fi aperte diceret : Speciem veftram in ^exurgit. Sed quifquis jam terrena defideria def-
aalltteerrno vviiffiritaar*t»e , atque ex vvro»bKiif(mrnie“tritpnfIiîsc cognofeite, SîWt _:r_• r, ___in« • ».
quid vos oporteat aliis exhibere. Hinc Paulus ait:
. 9.20. Faffus fum Judais tamquam Judaus, ut Judaos lu-
crarer: dr his qui fub Lege fu n t, quafi fub Lege
ejfemy cum ipfi non effem fub Lege, ut eos qui fub Lege
erant, lucrifacerem : dr his qui fine Lege funty
quafi fine Lege effem, cum fine Lege Dei non effem,
fed in Lege effem Chrifti. Et paulo poft: Omnibus
omni- omnia faff us fum , ut omhes facer cm falvos. Ne-
nckt Sue endm egregius priedicator , ut quafi Judams
do, non fieret, ad perfidiam erupit 5 neque ut quafi fub
cndo' Lege effet, ad carnale facrificium rediit; neque
ut omnibus omnia fieret, fimplicitatem mentis in
erroris varietatem commutavit : fed condefcen-
<lendo appropinquavit infidelibus, non cadendo;
ut videlicet fingulos in fe fufeipiens, & feinfin-
gulos transfigurans, compatiendo colligeret, fi ita
* Gemet. Corb. & aliqui, nunc dimitte. Ita etiam vet. edit. Bafil.
quod magis refpondet textui Graico.
k Guflanv. quo mens inhabitat. Ed. alii quod mente inhabiiatur. Sc-
quimur lcftionem mfs. Vind. Bellov. Norman. Compend. Corb.
Cerm. \ [ •; f;/' , r
e Apud Barthol. & al. antiq. infertum legitur prius inquietaverat,
»«»e.-fubinde Coc. pro inquietaverat , repofuit inquietatum. Ab his
adduamentis purgavimus texcum ope mis.
.dEditi exfui confideratione f i in alt. coll. Veram left, fuppeditapicit,
quifquis fe pér adivae vita: opera extendit,
nequaquam ei fufficit magna extèrius agere, nifi
etiam pèr contemplatibhem valeat '-interna penetrate.
Unde 8c aptè protinus febinfèrtur:
Ingredieris in abundantia fèpulcrum , ficut in- Verf zs.
fertur acervus tritici in tempore Juo.
Jf- Quid enim fepulcri nomine, nifi contem- C a p u t
plativa vita fignatur; qua: nos quafi ab hoc mun- x X X VII.
do mortuos fepelit, dum a terrenis defideriis fuf- R E c. xm .
ceptos in intimis abfeondit ? Ab exteriori quippe
vita mortui etiam fèpulti per cofttemplationem tempiationi
fuerant, quibus Paulus dicebat: Mortui enim efiis, ^ edcbcc*
£ dr vita veftra abfcotidita eft cum Chrifio in Deo A c - y ^ x x v .
tiva quoquè vitafépulcrüm eft, quiaapravisnos
operibüs' mortuos tegit : fed coritertiplativa per-
feftius fepelit, quia I cun&is ihilndi aéhonibus
funditus dividit. Quifquis érgo jam in fc conturunt
mis. Compend. Val-cl. Turon. See.
* In ed. pro per recle vivendi, babes, ad perfects vivendi, reclaman-
tibus mis.
f Sic Norm. Corb. Germ. Colb. & Germ, ubi editi habent, in noftris
volupt. vacamus. Utic.. & Bigot, utramque leftionem exhibenr.
8 Hie variant mlT Vindoc. habent, in fpe interna. Gemet. Corb.
Germ, fie in iterna. Ebroïc. fipe in aterna iiiridefcit. Editi fie internet
virid.