8 2 7 San£ti Greçrorii Moralium 828
PfJ .48.1
jufti, a quia lalvari invifibilitcr non mcrentur inju- A majoribus cumulentnr prxmiis in rctributione: la-
ft i. Unde rurfum per Prophetam dicitur: Cum vi- bor pvotrahicur pugnx, ut crefcac corona victoria:.
derit ftpientes morientes , fimul infipiens dr fiultus Suos ergo Dominus cum velociter non exaudit
p e r ib u n t . Quos enim vifibiliter mori confpiciunt,
invifibifiter vivere pofle non credunt : atque eo rca-
tuin infidelitatis fux cumulant, quo vifa morte fi-
delium de xternitate defperant. Igitur violenti
b quique indc b deteriùs deficiunt, unde contra vi-
tam innocentium extcriùs convalcfcunt : tanto-
que illos intima veritas à Te foras ejicit', quanto
quo rcpellere creditur, trahit. Internus quippc eft
medicus , Sc peccatorum in nobis contajfia qux
inefle medullitus reprobat, fecat, abfcindit virus
putredinis, ferro tribulationis ; Sc quo voces xgri
audire diflimulat, co xgritudinis fincm procurât.
H inc enim Prophcra ait : Deus meus clamabo per pß.
diem, *dr non ex Audi es , & nodle , & non ad infieos
contra fuos temporaliter, quod volunt, polie p ie n t ia m m ih i. Ac fi diccret : Nequaquam mihi
permittit. ad infipientiam proficit , quod die aç no&ccla-
Maloram pcc- 33. Qmfquis itaque bonorum vitam perfequitur, mantem me continué non exaudis : quia unde
nagravior.cft tunc pejorc ulcionc damnatur, cùm nulla ci ad- me in temporali tribulationc quafi deferis, indc
profpcruas. vcrficace rcfiftitur : &T tunc fortioris iræ periculis R ad xternam fapientiam plus erudis: Hinc etiam
fubjacet, cùm profpcrc peragit, quod nequiter ß dicit : c.Adjutor in opportünitatibus , in tribulatio- pftl.
concupifeit : quia videlicet vindiàa fuperni judi- ne. Tribulationem quippe didurus, opportunita-
cii ad futura cum fupplicia refervando deferuit, tes prxmifit : quia fæpe Sc tribulatione conteri-
cui hic in malo obviarc contcmfit. Hinc enim per mur, Sc tarnen opportunum nondum c ftÿut ad f
pfai.so.13. Prophetam Dommus dicit ïDimifi eos fecundum defiderium creptionis adjuvemur. Dicatur ergo:
c defideria cordis eorum , c & ibunt in voluntatibus Ne que enim frufira audiet Deus, & Omnipotcns fin-
job 21.9. fuis. Hinc rurfum dicitur : Non efi virga Dei fuper gulorum cauj'as intuebitur. Scd quia plerumquç non- yITi,
illos. Hinc etiam de ipfo eorum capice feriptum nulli Sc ipfa adjutorii tarditate franguntur, apte
Dan. 1 . 12. eft : Faciet & profperabitur. Hinc rurfus de eo- fubjungit :
Dan.s.zs. dem dicitur : Et dolus in manu ejus dirigetur. In Etiam cum dixeris, Non confiderat : judicare co- yt1^
d manu quippc Antichrifti dolus dirigitur : d quia* ram illo, & expédia eum.
in hoc quod contra bonos propofuerit, implcre 35-. Forrafle enim dum clamor nofter quafi ne- q k
temporaliter nulla adverfitate præpeditur. Hinc gligitur, fpes quæ cordi inerat, infirmatur; & fu- j
Pnv.T.31. rurfus per Salomonem dicitur : Profperitas ftulto- q perna adjutoria defutura credimus , quia tardiùsREC
rum perdet illos. Manifeftum ergo perditionis in- impetramus ; ac pene inconfidcrata Deo elfe in- Defpe
Manifeftum eft ||0um eft, quando affedatis iniquitatibus fubfe-
£5icium°m* quens favet effe&us: Sc nulla contrarietas impedit,
quod mcnsperverfaconceperit. Nam fxpe pravo-
rum hominum dum tardantur vota, mutantur: Sc
dum difticultatem perfedionis fentiunt , reatum
malx adionis agnofeunt : Sc quibus priüs invitis
contradicitur, volentes poftmodum hoc quod con-
ceperant, averfantur. Quia igitur malos cüm dè-
f ferit Dominus prxvalere permittit, &: unde fuper-
borum nequitia perficitur, indc humilium longa-
nimitas confummatur, dicatur rede : ibi clama-
bunt, & non exaudiet propter fuperbiam malorum.
Sequitur :
gemifeimus, qua: inulta tolcramus. Sed cum ifta ^
nos defperationis procella conturbat , concufla men
mens ciciüs in portum fpei fe collocat, fi caufas^
fuas cum Domino fubtiüter penfat, fi bona ejus
ad memoriam revocat; fi mala qua: bonis ejus reddidit
, apud femetipfam callide non cxcufat; fi
perpendit quid ab eo jufte meruit, Sc quid cle-
mCntcr accepit; fi vitam fuam vivaciter difeutit;
fi ante Dei oculos omne quod agit, examinans, femetipfam
fibimet non abfeondit; fi fadam fe qux
non crat, meminit; fi illuminatam fe atque fuble-
vatam, qux in tenebris jacebat, agnofeit. Hxc ergo
in femetipfa cunda rccolligens, dutn bona accepta
Vtrf. 13. Neque enim frufira audiet Deus, & Omnipotens confiderat, adverfaqua: tolerat, non accufat : ncc
fingulorum caufas intuebitur.
C a p u t
XIX.
34. Notandum , quod duo funt dida : quia Sc
clamantcm non fruftra audit, Sc tamen quod pa-
titur, refpicit, Sc exaudire voces diflirhulat : Sc
Defideria fan-quod unufquifque tolerat, non ignorât. Nemo
ÛOiadùsC°cx- ‘crS° tardius auditur , crcdat quod a fuperna
audiuntur, quo cura negligatur. Sxpc enim noftra defideria, quia
tardius. celcriter non fiunt , exaudiuntur : Sc quod im-
pleri concitè perimus , ex ipfa melius tarditate
profperatur. Sxpc vox noftra eo perficitur, quo
diftertur : Sc cum fiipcrficietcnus petitio negligi-
tur, vota noftra altiùs in cogitationum radice com-
plentur : ficut Sc femina meffium gelu prclTa lbdefperatione
frangitur , qua: tantorum munerum
confolatione roboratur : quia (pern de futuris reci-
pit, dum tranfada beneficia recognofcit. Dicat ita-
que : Etiam cum dixeris , Non confiderat > judicare
coram illo y & expédia eum. Ac fi diceret : Cum
idcirco Deus confiderare non creditur, quia tarde
miferetur, intima cogitationis ingredcre, atque illic
coram ejus oculis caufte tux judicium fufeipe : Sc
gquxipfc vivendo contulifti'vel qux mifericordiccr g
pcrcepifti, difeerne : & tunc ad fpei fiduciam redis,
dum bona tantæ benignitâtis erubefeis : quatenus
inter adverfa fidentcr expedes, quern Sc poft deli-
da propitium rccolis. Speranda etenim fuerant
lidantur ; Sc quo ad fuperficiem tardius exeunt, £ fuperna adjutoria, etiam fi nulla beneficia prxeeft
co e ad frugem muitipliciora confurgunt. Defideria
itaque noftra dilatione extenduntur , ut pro-
ficiant : proficiunt , ut ad hoc quod perceptura
funt, convalefcant : exercitantur in certamine, ut
fiflent. Scicndumque quia Dcus hominem, quem
benignè condidit, inique non fpernit.
. 36 . Penfandum eft igitur , quanti eft periculi <gj
tranfada munera cernere , Sc futura delperarc :
• Edit. Rom. Sixti V. & nonnulbe , qtMfafotri vifibiliter non mt-
rentur ; nu-ndosc. Mff. Anglic. Norm. V indoc. &c. vctercfquc edit, hai-
.bent , invifibiliter.
b Ita Vindoc. Turon. Baluz. Colb. Pratcl. aliique Norm, necnon
ret. cd. In tecent. interiits.
c Vindoc. Baluz. Colb. 4c pier. Norm. & ibunt in voluptatibus fuis.
Prior leftio concinit magis textui Hcbr. & VuJgat*, in ndinverttionibut
* Sic Baluz- Colb. Ebroi’c. aliique Norm. Decft, in , in recentiorr-'
bused.
* Baluz. ad frugem multipUciorem.
f Ed. ut defiderio ereptionis. Meliils in mfT Turon. Vindoc. Balm.
Colb. Norman, ut ad defiderium , hoc eft, ut fecundhn defidt*
* Longip. quid cauft, tu ei vivendo contulifti, vel qtu.
829. lib e r X X V I . in Caput X X X V I . Beati Job. 830
quanti eft periculi a fi in hac procella tribulatio- A reftaret > Quxdam igitur feriuntur, ut redoris no.
niim, defperationis naufragio franginiur, b qui
ad portum fpei velut immenfîs funibus prætcritis
donis ligamur. Dicatur itaque redè : Judicare co-
r.im illo y & expédia eum. Nam qui femetipfum
coram Deo non judicat , eum , dum affligitur ,
nonexpedat. Cujus enim bona prxceffi(Te diffi-
iriulat, adjutoria fubfequi pofle dcfperat : & cùm
prxtcritorum oblivifeitur , etiam fiibfequentium
largitatc fraudatur. Sed ecce dum nos affligimur,
dum confolationis gratiamc longanimiter fuftine-
mus, mali ad pejora prorumpunt : atque eo d ini-
quitatis cxaggerationc proficiunt, quo fine ver-
bere relinquuntur. Et tamen omnipotens peccantes
mifcricorditer expedat, tempus ad pcenitenftri
fuper nos follicitudinem formidemus. : quædam
verô inulta fervantur, ut adhuc judicium reftare
fentiamus. Bene ergo dicitur : Nec ulcifcitur vaide
fielusi ijuia dum exiguum quiddam de iniqui-
tate percutitur, inconverfis mentibus xterni jam ju-
dicii fententia propinatur.
35). Totum itaque hoc ab Eliu redum did- Alimîcftre-
tur, fi redè diceretur. Scit enim quid loqui de- ^ 4 ^ ” '
beat, fed cui loquatur, ignorât. Vera finir nam-
que quæ dixit, fed à beati Job increpationibus a-
liena : quia tanto hac correptione non eguit, quanto
nec aliqua pufillanimitate peccavit. Sed quia Vs t . xixt
juftis viris folet occafio effe virtutum, elatio fuper-
borum, occulto judiciocum beato Job agitur,uc
tiam tribuit, quod non convcrfis ad gravioris rea- B poft flagella poenarum, etiam per verba arrogantus
teftimonium vertit ; patienter iram retinet,
quam quandoque irretuadabilicer effundit. Unde
apte fubjungitur :
N une enim non infert furorem fuum , nec ulcif
citur valde fie lus.
37. Diu quippe Deus tolerat, c quem in perpe-
mum damnat : Sc furorem nunc inferre difïimulat,
quia eifundendum fine fine in pofterum fervat.
Eledorum namque eft hîc conteri, ut ad prxmia
debeant æternx hereditatis erudiri. Noftrum eft
il hîc flagella perdpere , quibus fervatur de xter-
nitate gaudere. Hinc enim feriptum eft : F lage l-
latomnem filitim, quem recipit. Hinc ad Johannem
dicitur : Ego quos amoy arguo dr cafi'tgo. Hinc Petium
crefcat. Ecce enim tanto magis a fuperbix mi-
niftro defpicitur, f quanto a magiftra veritate in- f
trinfecus idem refovetur. Nam Eliu poftquam tot
fortia fe dixifle cognovit , quid elationis geftarec
aperuit, atque beatum Job alta de fe fentiendo def-
pexit, dicens:
Ergo Job frufira aperit os fitum > dr abfque fiien- Verfi its, .
tia verba multiplicat.
40. Hxc nimirum inferens, beatum Job Sc nil C aput
feifle afterit, Sc multa dixiffe : Sc cum ipfe qux X X I I .
fenrit, loquaciter inferat, hunc dc vitio loquaci- Supcrborum
tads accufat. Scd hoc quoque effe proprium afro- Vlti*funt . . . r , 1 * S qu.icitas. & gantium vitium lolet ; ut Sc pauca credant , qux audiendi im-
ipfi multa dixerint, Sc multa credant, qux ip (is pacicncia.
trusait: Tempus eftut incipiat judicium de domo Dei. C pauca dicuntur. Quia enim fua dicere femper vo
vUbimox admirando fubjungit \ Si autem primum Ui— ------- J:------------rt' -------
a nobis , quis finis eorum qui non credunt Dei Evan-
^//fl/Pcccata quippe nequaquam divina feveritas
inulta remanere permittit : fed ira judicii à noftra
hîc correptione inehoat , ut in reproborum darnna-
tioneconquiefcat. Eant ergo nunc reprobi, Sc volu-
ptatum fiiamm defideria inulta iniquitate confum-
ment : atque eo temporalia flagella non fendant,
quo xterna eos fupplicia expectant. Bene autem
inulta eorum nequitia Cham peccante fignata eft,
cui à patre dicitur : CMaledidlus Chanaan pucr} fir -
vuserit fratribus fuis. Chanaan videlicet Cham films
fuit. Et quid eft quod Cham peccante, Chalunt,
aliéna audire non poflunt : vim fe pati exifi
timant, fi ea qux immoderate fentiunt, immode-
radùs non effundant. Et quamvis . beatus Job ad
ejus verba tacuerit, Eliu tamen de locutione il-
lius, qua amicis refponderat, caufam iiivc&ianis
invenit j g ut fibi exhiberelatiùs ejus filentium pof- g
let, atque ut ipfe multa refpondeat, ilium verba
multiplicaffe confirmât. Nam Sc mox initia pro-
lixx locutionis exorditur : SC quafi adhuc nil dixe-
rit, inchoare conatur.Undefubditur:
K^iddens q u o q u e E l iu , e t iam h a c lo cu tu s e f i : S u f i Job. 36. Verfic.
t in e m e p a u lu lu m y d r in d ica b o t i b i . '■ .
41. Multa jam dixerat , h &: fuftineri adhuc q
naan ejus filius fententiam ultionis accipit? Quid £>paululum fperat, quia videlicet arrogantes grave v v -ttt
^ :___ ________________________________ ________ __eft quod non in fe, fed in pofteritate percutitur: nifi j - r. __ :__°r.____-A A 1 1 1.
quod reproborum nequidx hie quidem inultx proficiunt
, fed in pofterum feriuntur l Dicatur ergo:
Nunc enim non infert furorem fuum , nec ulcifcitur
valde fcelus.
i. 38. Notandum vero eft , qubd fubintulit, Val-
0 de: quia etfi quxdam longanimiter tolerat, qux-
dam tamen etiam in hac vitaflagellat; & hie non-
numquam ferire inehoat, quod xterna damnatio-
ne confummat. Ergo Sc nonnulla percutit, Sc non-
nulla inulta dcrclinquit : quia fi nulla refecaret,
quis Deum res humanas curare crederet ? Et rurfus.
fe damnum perpeti judicant, fi.fcientiam fuam V!
loquendi brevitate conftringarft. Tanto enim fe- Rbc. xviu, i
metipr fo. s cred1u •n t1 - d•o ftiorte s oftende. re5, q1 u. anto„ fe, qEu*.i oml/u.ualtm,1°d'o- potuennt multipiicitate loquacitatis apenre. i>ea arinamme-
quia fxpe fibi fentiunt filentii reverentiam non de- tiuriw-
ferri; Domini nonnumquam potentiam, de quo Dum fefc of-
quafi loquuntur, infinuant, ac fub prxtextu illius tentant ■ Pr®
fibi filentium exigunt , quod minime merentur : u
Sc dum fpecietcnus Deum proferunt, auditum fibi
ex reverentia ejus cxigentcs , * fe ftudent ma- i
gis oftendere , quam illius fa&a piledicare. Unde
Sc Eliu fubjungit, dicens:
fihic cunda percuteret, extremum judicium unde £ t^Adhuc en im h abeo q u o d p ro D eo loquar. ilidsm,
* Vindoc. f i in hac vita procella tribulationum.
* Vindoc. Ebro’ie. & alii, qui ad portum fidei. Baluz. Sc Colb. quia ad
portum.
‘ Vindoc. & Pratcl. longanimiter expectamus.
Hîc variant mff. & editi. A lii enim habent, açgregatione, ut Turon.
* T«- edit. PaviC ac Bafil. quibus plcræquc conlèntiunt : alii, exaggeration,
ut iegitur in Vindoc. Longip. Baluz. Colb. Ebroic. ecterilquc
Norm. & in edit. Parif. ifioj.
, * Id'e yitiata eft ed. Vatic. ifSp. duarum vocularum,quern & quia,
tranlpofitione ; nimirum Iegitur : diu quippe Deus tolerat, quia in tter-
T . 4-« .- * • • -,
4-ocum hunt: in editis Sc in quibufdam mff intcrpolatum reftitui-
RU1S cod. Çolb. Baluz, Vindoc. Ebroïc. Pratel. Utic. aliorumque
Norm. In editis Iegitur, quanto a veritate intrinfecus, ideft humilitatis
magiftra refovetur. Verba hxc : ideft humilitatis magiftra, explication^
gratia videnrur addita. In Turon. cod., corrupte: quanto magis auctori-
tate intrinfecus refovetur. Hallucinatus eft amanuenfis legens aut forfi-
tan a diftante excipiens, quod poftea fcripfit, aufforitate, pro, * Veritate.
£ Locus obfeurus tam in mff quam in rulgatis. In manu exaratis
Iegitur pofiet, pro , poftt, editorum;
Ita Turon. Vindoc! Baluz. Colb. Ebroic. aliique Norm. & vet. ed,
Parif In vulgaris plcrifque Iegitur, pofiulat. loco fperat. Vetused. Bafil.
paululum imperat; quod fcftmans typographus legit, & lcgenduin.
edidic pro fperat.
1 Pratei. fe points j l tulerit.