Merit in extre-
P fil. IZä. X.
profedus attollitur : quæ inter tentamenta pejùs A minatur. Hinc enim per Pfalmiftam dicitur : Eun- p/ai.
cadere ex delpçratione cogebatur. Sine cogicario- tes, ibant & flebant, mittentes femina fua ; venien-
nis certamine præfentia defpicit, fine dubicationis t*es autem 'ventent in exultatione, portantes manipu-
obftaculo de ventura retributione confidit. Juftus las fuos. Hinc Paulus ait : Si commorimur, & con- *
crero cum fe confumtum putaverit-, ut lucifer ori- vivemns : f i fitfiinemus , & conregnabimus. Hinc
cur : quia mox ut tenebrefeere tentationum cali- difcipulos admonet, dicens : Permultas tribulatio- a b . tg.ih
gine ccepcrit, ad lucem gratiæ reformatur, 8c in nés oportet nos introire in regnum Dei. Hinc Sando-
•fe ipfi, monftratdiem juftitiæ, qui caftirus paulb rum glôriam Johanni Angelus indicans, ait : Hi ApoC.7.^
ante atimuit nodem culpæ. Redè autem lucifero funt qui venerunt de tribulatione magna., & lave-
jufti vita comparatur. Solem quippe præcurrens runt fiolas f ia s , & c Candidas eas fecerunt in fan- c
lucifer diem nuntiat. Et quid nobis fandorum gtiine ^»/.Quia igitur nunc per tribulationeui fe-
innocentia, nifi fequentis judicis claritatcm cia- ritur, ut poft gaudiiiwidus metatur, tanto major
mat ? In eorum namque admiratione confpicimus, fiducia mentem roborat, quanto hanc fortior pro
•quid de majeftate veri luminis æftimemus. Nec- g veritate afflidio d anguftat. Unde apte protinus ad- d
dum Redemtoris noftri potentiam videmus, fed jungitur:
■ tarnen virtutem illius in eledorum fuorum mori- Et defojfus fecurus dormies. fliiem
bus admkamur. Quia igitur bonorum vita in con- 37. Sicut enim malis præfens fecuritas e labo- (3API!
'fideratione fua ocuîîs noftris vim veritatis objicit, rem, ita bonis præfens labor perpetuam fecurita- ^Y
tern park. Unde 8c defoffum fe fecurum dormire Màüsprii
jam noverat, qui dicebat : Ego enim jam delibor, fècuritosli
dr temp us me a refolutionis infiat 5 bonum certamen1^ ^ ^
certavi, curfim confimmavi, fidem fervavi : de re- fecuritaten
liquo repofita mibi efi corona juftitia , quant red- Patic:
det mibi Dominus in die ilia jufius judex. Quia c-
nim contra mala tranfeuntia line defedu certa-
verat : de manfuris nimirum gaudiis fine dubieta-
•clarus ad nos lucifer ante folem venit.
3j. Sciendum verb eft , qubdhxc qux ex tentationum
fpiritalium adverfitate difculfimus, jux-
ta exteriora quoque mala nil obftat intelligi. San-
d i etenim viri quia fumma medullitus diligunt ,
in infimis dura patiuntur: fed in fine gaudii lumen
inveniunt, quod habere in hoc {patio percur-
rentis vitx contemnunt. Unde nunc per Sophar
dicitur : Et quafi meridianus fulgor confiurget tibi te præfumebat.
ad vefierum. Peccatoris enim lumen in die , eft C 38. Quamvis defolfus intelligi &: aliter poteft. a terrenisn-
•obfcuritas in vefperc : quia b in præfenti vita fe- Sæpe namque rebus tranfitoriis occupati, penfare ™ kbcniF
licitate attollitur, fed adverfitatis tenebris in fine negligimus per quanta peccamus : fed fi redudo
devoratur. Jufto autem meridianus fulgor ad vef- . confiaerationisoculo, à finu cordis terrenæ cogitacionis
f agger excutitur y quidquid in mente la- f
tebat, invenitur. Unde fandi viri animorum la-
tebras perferutari non definunt, fefe fubtiliter in-
dagantes, terrenarum rerum curas gabjiciunt, 8c g
effolfis plenè cogitationibus , cùm nullo fe ream
criminis morderi deprehendunt , velut in ftrato
perum furgit : quia quanta fibi claritas maneat,
cùm jam occumbere ccepcrit, agnofeit. Hinc namque
feriptum eft.: Timenti De am bene erit in extremis.
Hinc per Pfalmiftamciicitur : Cum dederit di-
leitis fids fomnum, hac efi here dit as Domini. Qui in
hujus quoque vitæ adhuc certamine pofitus, cum
fe confumtum putaverit, ut lucifer oritur : quia cordis apud fefecuri requiefeunt. Latere quoque
foris cadens, intus irmovatur : & quo magis exte- ab hujus mundi adibus appetunt, femper fua con-
riùs adverfa tolérât, eo uberius virtutum lumine fiderant : & cùm | loro regiminis minime conftrin- h
interiùscorulcat', Paulo attenante, qui ait : Sed li- ^guntur, judicare quæ aliéna funt , reeufant. Ef-
cet is qui foris e fi, noficr homo corrumpitur, ta- folli ergo fecuri dormiunt : quia dum fua intima
men is qui intus efi , renevatur de die in diem, id
enim , quod in prsfenti efi momentaneum dr leve
tribulationis nofira , fiupra modum in fiublimitate
aternum gloria pondus operatur in nobis. Etnotan-
dum , quod nequaquam cùm confumtus fueris,
fed cùm te confumtum putaveris dicit .• quia ߣ
quod videmus, in dubietate eft ; & quod Ipera-
mus, in certitudine. Unde &T ifdem Paulus non
fe confumtum noverat, fed putabat, qui& in adverfa
tribulationum corruens, ut lucifer relplen-
debat, dicens : Jtlnafi morientes, dr ecce 'vi'vimus :
quafi trifies , femper autem gaudentes : ficut egen-
tes, multos autem locupletantes. Sciendum quoque
vigilanter penetrant, a laboriofis fe hujus mundi
oneribus lub quietis otio occultant. Unde & adhuc
fubditur:
Re quit fees, dr non erit quite exterreatv rerr.ip. I
39. Quifquis prxfentem gloriam quxrit, profe- q ApUl
d o defpedum metuit. Qui femper ad lucra inhiat, g j,
femper videlicet damnaformidat. Cujus enim per- ^temisin-
ceptione reficitur, ejus rei procul dubio & amif- hians nihil»'
fione fauciatur: & quo obligatus mutabilibus a cmetam
perituris inhxret, eo longe in infimis ab arce fc-
curitatis jacet. A t contra quifquis in lolo xternita-
tis defiderio figitur , nec profperitate attollitur,
nec adverfitate quaflatur : dum nil habet in muneft,
quod bonorum mens quo duriora pro veritate £ do quod appetat, nihil eft quod de mundo perti-
Vtrf. IS.
C a p u t
XIX.
Dcum fperat,
<jno diu-iora
pro illo pacitolerat,
eo ætemitatis præmia certiùs Iperat. Unde
&: apte fubditur :
Et habebis fiduciam, propofita tibi fpe.
36. Tanto namque fpes in Deum folidior furgit,
quanto pro illo quifque graviora pertulerit : quia
nequaquam retributionis gaudium de æternitate
colligitur, quod non hîc priùs pia tribulatione fc-
* Lyr. Utic. Big- tenait noclem calf A.
■*> Ita Gcmct. acalii Norm. In editis, quia in pr&fentis vita felicitate
attollitur.
: Ita Corb. Germ. Gcmct. Sc cctcri Norm, aliique mfs. At editi de~
albavi
** Unus Viodoc. tentât.
* Vulgati}labor eft. Melids Gcmct. Utic. aliicjuc Norman. Sc pier.
mefeat. Hinc etenim Salomon ait: Non contrifia- Prov.n-1'
bit jufium qnidquid ei acciderit. Hinc iterum dicit
: Jufius quafi leo confidens abjque terrore erit. Prev.i
Bcneitaque nunc dicitur : Requiefies, dr non erit fob. u-'t.
qui te exterreat: quia tanto quifque a fe pleniüs pa-
vorem qui ex mundo eft, abjidt, quanto in femet-
iplb veriüs mundi concupifcentiam vincit. An non
mfl. laborem feil, parit.
f Ita Ttiron. Vind. Norm. Anglic. cum vct. cd. In Gilot.' 1571. coei-
tationis aper. In Guflänv. prxeuntcmlT. Germ. cog. ager.
* Corb. Germ. fubjiciunt.
h Tnron. Longip. Norm. Duo Reg. Colb. Corb.. Germ. Germ, loco
regiminis.
357 Liber X. in Caput XI. Bead Job. 358
abfque terrore a Paulus in corde requieverât, qui A paüpertas cruciet, divitiis animum demulcent.
dicebat; Certus fum enim, quia ne que mors, ne que
vita > neque angeli, netfue principatus, ne que in-
fiantia , neque futura, neque fortitudo, neque alti-
tttdo, neque profundum, neque crealura alia potent
nos fepàrare a cantate Dei , que efi in Chrifio
Jefit Domino nofiro ? Cujus videlicet fortitudo ca-
b ritatis, verafan&æ Ecclefiæ voce laudatur, cùm
s. b per canticorum Canticum dicitur : Valida efi ut
tÜ Aiti mors dilectio. Virtuti etenim mortis, diledtiocom- M. 4. y*- paratur : quia nimirum mentem, quam femel ce-
?• c périt, à c deleéïatione mundi funditus occidit : &
tanto hanc valentiùs in au&oritatem erigit, quan-
^ L t. »ni. to & infenfibilem contra terrores reddit. Sed inter
hæc feiendum eft, quôd pravi cùmre£tapræ- g
dicant, valde difficile eft, ut ad hoc quod taciti
ambiunt, non erumpant. Unde & Sophar protinus
adjungit :
w Et deprecabuntur faciem tuam plufimi.
T 40.Neque enim jufti viri idcirco fe per innocenj
r j j tiæ itinera arfta euftodiunt, ut ab aliis exorentur.
non am- Sed five hæretici , feu perverfi quilibet, per hoc
Ne defpedus proximo rum déprimât, fefe digni-
tatibus exaltant. Si faflidio corpus attéritur , an-
tepofitis epularum diverfiratibus nutritur. Si quo
animus moeftitiæ impulfii dejicitur, mox per inter-
pofita jocorum blandimenta relevatur. Tot ergo
hic habent effiigia, quot fibi præparant deiedta-
me'nta. Sed quandoqué eis effugium périt : quia
eorum mens, amiffis omnibus, (e (olummodo 8c
judicem confpicit. Tuncvoluptasfubtrahitur, fed
voluptatis culpa fèrvatur : 8c repente miferi per-
eundo difeunt, quia peritura tenuerunt. Qui ta-
men quoufque corporaliter vivunt, quæreré no-
cituranon definunt. Unde adhuc fubditur;
Et fies illorum abominatio anima. ibidem
4i^Quid hîc peccator totis cogitationibus fpe- C a p u t
rat, nifi ut poteftate ceteros tranfeat, cunctos re- X X IV
rum multiplicitate tranfeendat, adverfantes do- Quod iniquô
minando fubjiciat, obfequentibus mirandus in- voluPtas >.hoc
notefeat, iræ ad votum (atisfaciat, benignum fè, ^xaa ,u^°*
cum laudatur, oftendat ; quidquid gula appétit,
offeratj adhoc quod voluptas imperat,operisexqu
od inter homines quafi innocenter vivunt, vi- pletione concurrat ? Bene ergo fpes illorum abo-
<ipri irir/»i’/~/»firir/*e nrr» W/^n-iiniKilc v n l i i n r . Hr /- iim m /'n ^ r deri interceflbres pro hominibus volunt :8c cùm à n iBHH . BRI o_ __ «
fan£ta loquentes infinuant , quod ipfi appetunt ,
hoc aliis pro magno pollicentur : dumque cælef-
tia prædicant, in fuis repente fponfionibus often-
dunt quod amant. Sed ne diu terrena pollicendo
minatio animx dicitur : quia 8c ea, qua: carnales
ambiunt , fpiritales quique judicio re&icudinis
averfantur. Nam quod peccatores voluptatem x f- .
timant, hoc jufti procul dubio pcenam putant.
Abominatio igitur eft animx, fpes pravorum *, quia Ve‘
patefcant quod funt, ad verba rectitudinis citiùs Q nimirum fpiritus deficit , ubi caro requiefeit. Ut Undercficimc
recur runt. Unde mox fubditur.
Oculi autem impiorurn deficient, dr ejfugium pe~
ribit ab eis.
41. Quod oculorum nomine d vis intentionis
exprimitur , per Evangelium Veritas atteftatur,
dicens : Si oculus tuus fimplex fuerit, totum corpus ita hune delectabilia extingüunt. Spes itaque car-
A PU T
XXIII.
|iisa mifc- tuum lucidum erit : quia videlicet fi operationem
ium;W 'n°ft1'am intentio munda prævenerit, quamlibet
■ cm nul- aliter hominibus videatur, interni tamen judicis
oculis mundum fubfequentis actionis corpus of-
‘ tenditur. Oculi ergo impiorum funt intentiones in
, vois carnalium defideriorum. Qui idcirco deficiunt,
quia æterna negligunt, 8c fola femper tranfitoria
enim caro mollibus, fie anima duris nutritur : illam caro > jndede-
blandâ refovent, hanc afpera exercent : ilia dele- ficufPiritus3
ûationibus pafeitur, hæc araaritudinibus vegeta-
tur. Et ficut carnem dura fauciant, fie fpiritum
mollia [nccant ; b ficut illam laboriofa interimunt, h
nalium, abominatio anima: dicitur : quia inde in
perpetuum {piritus interit, unde ad tempus caro
fuaviter vivit.
43. Sedhxc Sophar rede diceret, nifi beams Rectcaia»
Job cunda largius etiam vivendo prxdicaflet. At %Pe corrum-;
poftquam fandiorem monere de vita nititur, do- fndi2«b.IS
dioremque fe erudke fapientix magifterio conaprxftolanmr.
Adipifci quippe terrenam gloriam ^ tur, ipfe didorum fuorum pondus levio-at, qui
cogkant, multiplicari rebus temporalibus exop- difcretione interpofita, omne quod loquitur, de-
tant, ad mortem quotidie curfu rerum labentium ftruit : quia liquorem fcientix pleno vafculo fu-
tendunt : fed cogitare mortalia mortaliter nef- perfundk. Sic namque ab indifcretis opes fcientix,
ciunt. Carnis vita per momenta deficit, 8c tarnen ficut ab ftultis fxpe opes corporalis fubftantix pot
carnale defiderium crefcit. Res habita inftanti fi- fidentur. Nonnulli enim, qui rerum terrenarum
e ne e corripitur , 8c habendi anxietas non finitur.
Sed cùm mors impios fubtrahit, eorum profedo
defideria cum vita terminantur. Quorum fcilicet
oculi tune fupema ultione deficiunt : quia fuo hîc
judicio à terrena deficere deledatione noluerunt.
f . Hos illorum oculos à f jucimditate priftina claudi
4- Pfalmifta confpexerat, cùm dicebat : In ilia die v
peribunt omne s cogitationes eorum : quia 8c æterna ^
mala numquam cogitata reperiunt, 8c fubito amitg.
tunt bona temporalia , quæ diu § tradata tènue-
runt. A quibus 8c omne effugium périt ; quia eo-
xum malitia ab animadverfione diftridi judicis quo
fe valeat occultare , non invenit. Nam nunc ini-
quicùm triftitiaaliqua, vel adverfa patiüntur, ef-
, fugii latebras inveniunt : quia ad voluptatem protinus
defideriorum carnalium recurmnt. Ne enim
multiplicitate fubnixi funt, aliquando multa 8c ha-
bentibus tribuunt, ut ipfi hæccundis largiùs habere
videantur. Ita perverfi, cùm vera fapiunt, reda
quædam etiam redioribus loquuntur; non ut alios
audientes doccant, fed ut ipfi quanta dodrinâ pol-
leant, innotefeanti Præire fe quippe fapientiâ cufi-
dos exiftimant, & idcirco niliil fe cuilibet dicere,
ultra menfuras fuæ magnitudinis putant. Sic pravi
quilibet, fie omnes hæretici fuperba voce meliores
docere non metuunt : quia omnes fe inferiores ar-
bitrantur. Sed fanda Ecclefia elatos quofque ab -,
æftimationis fuæ culmine revocat, 8c diferetionis
manu ad æqualitatis compagem reformat. Unde
beatus Job,qui ejufdem fàndæ Ecclefiæ membriim
eft, videns quod amicorum mens per verbaprola«.
tæ eruditionis intumuit, illico refpondit, dicens :
* Decft, qui in mundo eft, in Corb. Germ. Utic. & Norm.
* Editi, Cantica cant, /ecus mflf.
c Longip. & Cotb. Germ, a dileBione mundi.
d Ita Vindoc. Longip. Norm. Anglic. & vet. edit. A lix babenr.i
* intentio exprimatur.
t e Utic. Lyr. Bigot. Longip. corrumpitur.
f Gemet. à jocuttditate priftina.
£ Ita Norm- & plcrique, priùs legebatur , IraBanio.
* In miT. Corb. .Germ. Utic. Big. Lyr. omittiturftcut cum icq. pai^