VE T. XX.
XJbi nullus c-
vadcndi fine
peccaco patet
adieus, quid
I. Cor. 7. a.
Conjugate- .
rum concubi-
tus pro cxplen-
da libidine,
culpa; non cxtur
ui relinquant , co magis implicantur ut tc- A mulare. Ad hunc hoftis callidus veniens, ut inten- Q
tionem bona: devotionis fubruat, quail utiiitatis tiui-*
conlilium fubminiftrat , dicens: Ea quidem cqu* pM
habes , in priefenti fufficiunt, fed his dcficienti- ■
bus quid a&urus es ? Si cnim poll ha:c nulla provinéant.
39.' Eft tarnen quod ad deftruendas ejusverfu-
tias utiliter fiat , ut dum mens inter minora Sc
maxima peccata conftringitur , li omnino njillus
line peccato cyadendi aditus patet, minora Temper
eligantur : quia Sc qui murorum undique am-
bitu ne fugiat clauditur , ibi Tc in fugam præci-
pitat, ubi brevior murus invenitur. Et Paulus dum
quofdam in Ecclefia incontinentes afpiceret, con-
ccffit minima , ut majora dcclinarent , dicens :
Propter fornicationem autem unufquifque uxorem
fuam habeat. Et quia tunc folum conjuges in ad-
mixtione line culpa flint, cum non pro explcnda
dentur, adfunt qua: ad præfens impendenda lunt
filiis, fedtamcn paranda Tunt qua: ferventur. Deef-
fe poteft citiùs etiam quod adeft, li lollicitudo pro-
vifla cclTet pararc quod deeft. An non Sc terrena
poteft a£tio peragi, & tamen in a&ione culpa decli-
nari : quatenus &: exteriora ftipendia præbeât, tc
tamen internam rc&itudinem non infle&at i Hare
interim blandiens inlinuat, Sc feorfum jam in ne-
gotio terreno quod provider, peccati laqueos ocpcr<
ibid. 6.
libidinc, fed pro iufeipienda prole mifeentur : ut „ cultat. Ofla itaque ejus ficut fitluhr zris (unt; quia
hoc etiam quod conceffcrat, line culpa quamvis perniciola ejus conlilia auditori fuo. confulentis vo-
mihima non' die monftraret, illico ädjunxit : Hoc cis fuavitate blandiuntur.
autem d ico f ic u n d um in d u lg en t!am , non fe c u n d um o p . Alius quoque non folurn decrevit terrena s j
Im p e rium . Nonenim eft fine vitio quod ignofeitur, coihmodanon quzrere, fed etiam cunäis qua: pof- i«3 j
& non pratcipicur. Peccatum profeäö vidit, qjiod fidet, renunciare: ut in difcipulatu cadeftis magit “*
polfe > indulgere prarvidit. Sed cum in dubiis con- terii tanto fe liberior exerceat, quanto & expe- ™*
r« f- ' 1 -
G a p u t
XXI.
Quantum ex
aftucis diaboli
confiliis peri
culum immiftringimur,
dtilitcr minimis fubdimur, ne in ma-
gnis line yenia peccemus. Itaque plerumquc nervorum
Behemoth iftius perplexitas folvitur, dum
ad virtutes maximas per commiifa minora tranfi-
tur. Scquitur :
ditior redditus, ea quæ poflidentem prcmerc po-
tcrant, deferens calcat. Hujuscor hoftis infidians
occulta fuggeftione alloquitur, dicens : Unde hæc
temeritat's tantæ liirrexit àudacia, ut credere au-
dcas quod omnia relinquendo fubliftas ? Aliter tc
creator condidit, atque aliter tu tcipliim difponis:
valentiorem te robuftioremque faceret, li fequi
te Ilia veftitria rnm innnio» VAlniflnr
Ojfia e ju s f i c u t f if i td a a r ts .
c40. Quid per ofla Behemoth iftius, nifi confi-
lia defignantur ? Nam ficut in oflibus politio cor- /-* lua veftigia cum inopiae necelfitate rtevrl«. r.uca:- SUES c— ____ voluiflct.
poris roburque fubfiftit, ita in fraudulcntis confiliis
tota-fe ejus malitia erigit. Nequc enim vi quem-
piam premie, fed caliiditate peftiferx perfuafionis
intcrficit. Et rurfum, ficut ofla qua: irrigant medulla:
confortant, ita ejus conlilia per fpiritalis natura:
potentiam infufa ingenii fubtilitas roborat.
Hoc vero tefticuli ejus ab oflibus-, id eft fuggeftio-
iies a confiliis diftant: quod per illas aperte noxia
inferit, per hxc autem quafi ex bono confulcns
ad culpamtrahit: per illas pugnando fuperat, per
hjEC velut confulendo fupplantat. Unde & bene
ejus ofla, id eft ha:c eadem conlilia, a:ris fiftulis
comparantur. ^Eris quippe fiftula: fonoris aptari
cantibus folent, qua: admota; auribus dum blan-
An non plerique t c terrena. patrimonia nequa-
quam deierunt, tc tamen ex his per mifericordia:
opera fupernæ fortis bona æterna mcrcantur ? Hæc
blandiens fuggcric : feorfum verb in eifdem rebus
quas retinere admonet, ante retinentis ocu-
los dclciftationes peftiferas dccipiens apponit,.quatenus
fedu&um cor d ad blandimenta exteriora i
pertrahat, Sc intima perfe&ionis vota pervertat.
Ofla itaque ejus ficut fiftulæ ærislunt ; quia dolo-
fa ejus conlilia dum blandum ex exterioribus fo-
num reddunt, perniciofum dilpendium de inte-
rioribus ingerunt.
43. Alius c reliais omnibus qua: exterius pof- Mh!b
lederat, ut ordincm fublimioris difcipulatus apdum
carmen fubtili|er concinunt, interiora men- prehendat, etiam intimas frangcrc voluntates pa- S
*..»jjj|| ...... c, j. j-! ratrutredionbusfc alterius voluntatibusjfiibdcns, e
non loliim pravis defideriis, fed ad perfedionis cu-
mulum etiam in bonis votis fibimetipfi renuntiet,
Sc cunda q u x fibi agenda lunt, ex alieno arbitrio
obfervet. Hunc hoftis callidus tanto mollius alloquitur
, quanto ^ab excclfiori loco dejicerc arden- f
tius conatur , moxque virulenta fuggeftione blandiens
dicit: O quanta per temetipfum miranda a-
gere poteris, fi ncquaquam te judicio alterius fub-
dis j Cur profedum tuum fub Audio meliorationis
imminuis ? Cur intentionis tua: bonum, dum ultra
quam necelfe eft, extendere niteris , frangis ?
Quk enim dum voluntate propria ufus es, pervertis
in exteriora deledationis trahunt : Sc dum dul-
ce eft quod auribus Ibnant, virilitatem cordis in vo-
luptatisfluxu débilitant. Cumque auditus ad delc-
dationcm trahitur, fenfus ab ftatufuæ fortitudinis
enervatur.Ita quoque aftuta ejus conlilia dum qua-
i b blanda provifione confulunt, cor à forti inten-
tione invertunt : Sc dum dulcia refonant, ad noxia
inclinant. Quafi ergo æris fiftulæ funt, quæ dum
libenter audiuntur, ab interna intentione animum
in exterioris vitæ deledationem dejiciunt. Hoc
enim Behemoth iftc magnopere ad exequendam
deceptioncmfatagit, ut dum perverfitatis fuæ con-
filium quafi utile oftendit, fuaviter valcat lonare
V e t . XXI.
Exomplis palam
fie.-
quod dicit ;*quatenus SC oftenfa utilitate mentem £ faperpetrafti ? Qui^ergo tibi plenè ad bene vivenmulccat,
t c abfconfa iniquitate corrumpat. .1 : . ------ r.------ • ‘r ■
41. Qux apertiüs in cundis oftendimus, fi pauca
breviter corifiliorum ejus argumenta pandamus.
Ecce enim quidam rebus contentus propriis, decrevit
nullis mundi hujus occupationibus impli-
cari, valdc formidans quictis fux commoda per-
dere, Sc valdc defpiciens cum peccatis lucra cu-
• Pratel. & Corb. Germ, indulgeri.
b Ebroïc. aliiquc Norm. blanda ferfuafione. Vctus cd. Bafil. blanda
Jiromiffione.
‘ Duo Gcrm. Bc Ebroïc. cum al. Norm. qua funt.
dum fufficis, alienum fuper te judicium cur requi-
ris ? Hæc blandiens intimât, feorlum verb in vo-
luntatibus ejus propriis cxercendæ fuperbiæ cau-
fas parat : Sc dum laudat cor de inteftina reftitu-
dinc , inveftigat callidè ubi fubruat in pravitate.
Ofla itaque ejus ficut fiftulæ æris funt, quia clan-
deftina ejus confilia unde quafi animum blanda dc-
Laud. Turon.-& duo Germ, ad blanda exteriora,
• Laud, rejeäis.
* Sic m£f. noftri. Editi verô ab excellentiori lou.
leftant, inde perniciola a re£ta intentione dilli- A Aliqnando vocis fuperbia, veri libertas æftimatur î
pant. S c cum per elationem veritati contradicitur , lo-
44. Alius fra&is a plene voluntatibus fuis, mul- quendi procacitas veritatis defenlio putatur. Pic-
ta jam vetufti hominis vitia Sc mutatione vitæ , Sc rumque pigritia quafi continentia quietis attendi-
lamentatione poenitentiæ b côrrexit : Sc tanto ma- tur, Sc cum gravis culpæ fit re£ta ftudiosè non a-
jori zelo contra aliéna peccata accenditur, quanto gere , magnæ virtutis meritum creditur à prava
fibimetipfi funditus mortuus , iniquitatibus pro- tantiim aiftione ceflare. Plctumque inquietudo fpi-
priis non tenetur. Hunc hoftis callidus, quia zelo ritus, vigilans follicitudo nominatur : &: cum quie-
jufticiæ etiam ceteris prodefle cognofeit, quafi tem quifque non tolerat, agendo quæ appétit, vir-
profpera confulentibus verbis impetit , dicens : tutis debitæ implere fe exercitium putat. Sæpe ad
G^uid te ad aliéna curanda dilatas ? Utinam tua ea quæ agenda funt, incauta præcipitatio, laudan-
conliderare convalefcas. An non perpendis, quia di ftudii fervor creditur 1 Sc cum defideratum bo-
cùm ad aliéna extenderis, erga ea curanda quæ num intempeftiva aftione corrumpitur, co agi me-
tuafunt, mjnor inveniris ? Et quid prodeftalieni g bus , quo celeriùs, æftimatur. Sæpe accclerandi
vulneris cruorem tergere, Sc putredinem proprii boni tar diras conlilium putatur : Sc cum cxpe&anegligendo
dilatare ? H x c dum quafi confulens dicit
, zclum caritatisc adimit, t c omne bonum quod
prodire ex caritate poterat, gladio fubintrodu&i
1. torporis extinguit. Si enim proximos ficut nofmet-
iplbs diligcre prxeipimur, dignum eft ut fic eo-
rum zelo contra vitia, ficut &■ noftro flagremus.
Quia igitur dura fuaviter confulit, mentem ab intentione
propria alienam reddit , rede dicitur:
Ojfti e ju s f i c u t f i f i u U esris. Quando cnim per frau-
dulenta confilia audientis animo blandum fonat,
quafi cum fiftula xris cantat, ut unde mulcet, inde
decipiat. Sed Behemoth ifte valde mollius ccrtur
ut ex f retra&ationc proficiat , hoc infidians f
mora fupplantat. Igitur cum culpa velut virtus af- V *
picitur, necelfario penfandum eft, quia tanto tar-
diûsmens vitium fuum deferit, quanto hoc quod
perpétrât, non erubefeit : Sc tanto mens tardius vitium
delerit, quanto per virrutis Ipeciem decepta,
præmiorum etiam de eo retributionem quærit. Facile
autem culpa corrigitur , quæ t c erubefeitur ;
quia efle culpa fentitur. Quia itaque error cum
virtus creditur, difficilius emendatur, redte dicitur
: C a r tila g o e ju s q u a f i lam in a f e r r e a . Behemoth
cnim ifte quo fub prætextu boni calliditatem fuam
tamen movet, quando feininfidiis fub prætextu C fraudulentiùs exhiber , eo in culpa mentem du-
infirmitatis exercer. Tune autem duriores tenta- —
tiones excitât, quando ante tentati oculos iniqui-
tatis laqueos fub fpecie virtutis occultât. Unde t c
refte fubjungitur :
CartiLago ejus quafi lamina ferrea.
Quid enim per çartilaginem, nifi fimulatio
ejusaccipitur ? Cartilago namqucolïïs oftendit fpe-
ciem, fed oflis non habet firmitatem. Et funt non-
nulla vitia , quæ oftendunt in fe reditudinis fpe-
^ ciem, fed ex pravitatis prodeunt infirmitate. Hof-
- tisenim noftri malitia tanta fe arte palliat, ut plerumquc
ante deceptæ mentis oculos culpas virtunus
tenet.
46. Hinc eft quod nonnumquam h i, qui viam Quivîam fan-
fanditatis appetunt, in errorem lapfi tardiùs emen- ftiratisapp'-
dantur. Redum quippe æftimant elfe q u o d a g u n t , 'u -
Sc ficut excolendæ virtuti, fic vitio perfeveranriam pfi, tardiùs c-
jungunt. Redumexiftimant quod agunt, t c ideir- mendantur-
co luo judicio enixiùs ferviunt, Unde bene Jeremias
cum diceret : Candidiores Nanarai ejus ni'ue, rhren. 4.7.
nitidiores lacté, rubicundiores ebore antiquo, fiipphiro
pulchriores : denigrata efi fuper carbones facies eo-
rum, dr non funtcogniti in plateis: illico adjunxit;
Adhafit cutis eorum ofsibus, aruit, & faCta efi quates
fingat : ut inde quifque quafi expedet præ- ^ f i lignum. Quid enim Nazaræorum nomine, nifi
mia, unde dignùs eft ætçrna invenire tormenta.
Plerumque enim in ulcilcendis vitiis crudelitas
agitur , t c juftitia putatur ; arque immoderata ira.
jufti zeli meritum creditur : t c cùm à diftortis mo-
ribus peccantes dirigi cautè debeant, violenta in-
flexione franguntur. Plerumque diiloluta remilfio
abftinentium t c continentium vita fignatur î quæ
nive Sc lade nitidior dicitur. Nix enim ex aqua
congelafcir, quæ deluper venit : lac autem ex carne
exprimitur, quæ in inferioribus nutritur. Quid ergo
per nivem, nifi candor vitæ cæleftis : quid per
lac, nifi temporalis difpenfationis adminiftratio dequafi
manfuetudo ac pietas habetur : t c dum plus monftratur ? Et quia plerumque continentes viri in
quàm decct, delinquentibus temporalitcr parci-
tur, ad æterna fiipplicia crudeliter refervantur.
Nonnumquam effufio mifericordia creditur : t c
dum malè fervare culpa fit , pejùs fpargi quod
acceptuni eft, non timetur. Nonnumquam tena-
cia parcitas putatur , t c cùm grave fit vitium non
tribuere , virtus creditur accepta retinere. Sæpe
malorum pertinacia conftantia dicitur , t c dum
mens à pravitate fua fledi non patitur , quafi ex
redi defenfione gloriatur. Sæpe inconftantia quafi
tradabilitas habetur, t c quo quifque fidem inte-
Ecclefia tarn mira opera faciunt, ut ab eis multi qui
cæleftem vitam tenucrunt, multi qui terrena bene
difpenfaverunt, fuperari videantur, Sc candidiores
nive, & nitidiores lade referuntur. C^ifi etiam, quia
per fervorem fpiritus, antiquorum ac fortium pa-
£ trum nonnumquam vincere vitam videntur, rede
fubjungitur : Rubicundiores ebore antiquo. Dum e-
nim g ruboris nomfcn imprimitur, fandi defiderii i
flamma fignatur. Ebur verb efle os magnorum ani-
malium non ignoramus. Ebore itaque antiquo rubicundiores
flint î quia fæpe ante humanos oculos
gram nullifcrvat , eo amicum fe hominibus æfti- nonnullispræcedentibus patribusb ftudii ferventio-
mat. Aliquando timor incompetens humilitas ere- ris exiftunt. De quibus ut totum fimul oftendatur,
djtur, t c cùm temporali formidine prefius quifque adjungitur : Sapphiro pulchriores. Ætherci quippe
à defenfione veritatis tacet, arbitratur quod jux-
laDeiordinemhumilem fee potiotibus exhibeat.
"DuoAngl. peni
Ebroïc. aliique Norm. Laud, duo Germ. & al. excoxit.
* Ebroïc. amittit.
Editi, ad defenfionem. Mcliùs in Vindoc. Laud. Norm. duob.
G«m. quos fequimur, a defenfione.
* Turon. potentioribus.
coloris eft (àpphirus. Et quia præccdcntcs multos,
acque ad fuperna tendentes per cæleftem converfaf
Pratd. Laud. duo Gcrm. Val-d. trailatione. Vet. ed. PariL & Bafil.
ex traclione.
* Laud. ebotis.
h Vindoc. Ebroïc. aliique Norm. fiudiis ferventiores. 'Germ. fiudü
ferventiores.