lu n t , infirmorum meutes dubias ad foliditatem A lins omnipotentis Dei dono agitur , ut ad tantam
trahant. Quod'nimirum dum faciunt, exemplum
noftri capitis fequuncur. Pafiioni quippe Dominus
.propinquans, infirmantiuminfc vocem fumfit, di-
eens ■: Patermi, ßpofsibile efl, tranßat a me calix
ific: eorumque timorem ut abftraheret, fufeepit:
& rurfiis per obedientiam vim fortitudinis often-
dens ait: Vcrumtamen non ficut egovolo}fedficuttu:
ut cum hoc imminet quod fieri nolumus, fic per in-
firmitatem petamusurnon fiat, quatenusperforti-
tudinem parati fimus, ut voluntas conditoris noftri
etiam contra voluntatem noftram fiat. Hoc igitur
cxemplo.nonnumquam a fortibus infirmitatis verincorruptionis
gloriam permutetur, recte fubjun-
gitur; > ; .
Operi manu um tuarum porr/ges dexteram. jnjem
15».Ac fi patenter dicat : Idcirco creatura tua cor- q
ruptibilis perfiftere ad incorruptionem poteft, quia y u
tuæ poteftatis manu erigitur, &: tui refpe&usgra- Rec "
tiä, utperfiftat, tenetur. Humananamque créa- Quodc/fe
tura, eo ipfo quod creatura eft , in femetipfa ha- |||bf|
bet fub fe defluere : fed à conditore fuo homo ac- ^ulnonfi
cepit,c ut & fuper fe contemplatione rapiatur , &: c
in feipfo incorruptione teneatur. Creatura ergo ne
fub le defluat, fed in incorruptfone perfiftat, d ad d
•ba fulcipiciîda funt : ut per eorum poft prædica- g incommutabilitatis ftatum auftoris fui dextera le-
C a p -u t
XIII.
Vet.& R . ix.
Job hujus vitæ
curfu dcfpccto,
immutabilita-
tis ftatum rementa
fortia , infirmorum corda gratiùs roboren-
tur. Unde beams Job, cùm quafi dubitantis verba
crotulit, dicens : Putafne mortuus homo rurfumvi-
vet /’illico fententiam fuæ certitudinis adjunxit,
qua ait :
Cunftis diebus , qui b us nunc milito, expefto donee
veniat immutatio mea.
17. Qui itaque immutationem fuam tanto defi-
derio expe&at, quàm fit de refurreélione ccrtus,
infinuat : S£ curium vitæ præfentis quantùm def-
piciat, innotefeit, qui hune militiam appellat. Per
militiam quippe femper ad finem tenditur, & quovatur.
Poteft quoque dexteræ nomine, filius de-
fignari : Quja omnia per ipfitm fafta funt. Operi Johan
igitur manuum fuarum porrexit omnipotens Deus
dexteram- fuam : quia ut abje&um atque in infi-
mis jacens ad fumma erigeret genus humanum,
incarnatum ad hoc unigenitum mifit. Ex cujus no-
bis incarnatione datum eft , ut qui ex voluntatc
propria in corruptionem cecidimus , vocanti nos
Deo quaridoque ad incorruptionis gloriam, ref-
pondere valeamus. Qua in re largitatem divinæ
mifericordiæ penlàre quis valeat, quod ad tantam
pcrducit gloriam hominem poft culpam ? Penlàt
tidie conclufiônis terminus cxpe&atur. Curfum ita- q Deus mala quæfacimus, & tarnen per benignitaque
vitæ hujus defpicit, Sc ftatum foliditatis requi-
l i t , qui per hoc quod mutabiliter militât, ad immutationem
fuam peryenire feftinat. a Jufto quip-
pe inhaevita, ipfa farcina fuæ corruptionsonero-
fa eft. Quod vigiliæ defatigant, fomnus quæritur,
ut vigiliarumlabor atque anxietastemperetur. Sed
aïonnumquam etiam Ibmnus occidit. Fames corpus
atterit, atque ut ejus neceflitas repellatur, ci-
bi requiruntur : fed fæpe & cibi gravant, qui ad
repellendum debilitatis gravamen quæfiti fuerant.
Gravis itaque eft làrcina corruptionis : quæ nifi
ita gravis effet, Paulus nequaquam dicerct : Vani-
tati creatura fitbjefta eft, non volens, fed propter
tis fiiæ gratiam ea mifericorditer relaxat. Unde &c
fubditur :
Tu quidem grejfus me os dimmerafti, *fedpartis Verf.u;
peccatis mets.
2.0 . Grelfus Deus dinumerat, cùmfingula quæ- C apui
que noftra opera propter retributionem figriat. XVI.
Quid enim in greflibus, niu ünaquæque rioftra a- Re c.n
£tio defignatur ? Omnipotens itaque Deus & gref-^P*^
fus dinumerat , &£. peccatis parcit: quia& fubti- Puniat,pia
liter a£ta noftra confiderat, & tamen hæc poeni- Knt» ^
tentibus .mifericorditer relaxat. Qui. & duritiam gan *’
in peccantibus conlpicit, fed tamen hanc, præve-
niente gratia, ad pcenitentiam emollit. Culpas ereum
qui ftubjecit earn in fpé : quia & ip fa creatura p) go dinumerat, cùm nofipfos ad lingula quæ feci-
A P U T
XIV.
*, Johan. 3. ;
liberabitur a fervitute corruption^ y in libertatem
gloria ftliorum Dei. Scimus enim quod omnis creatura
ingemiftit, & parturit uftque adhuc. Samftus ergo
vir incorruptionis ftatum defiderans, dicat: Cun-
itis diebus , quibus nunc milito, expeffo donee ve-
niat immutatio mea. In qua immutatione quid a-
gatur, adjungit:
Vocabis me, (Jr ego refpondebo tibi.
18. Refpondére cuilibet dicimur, cum ejus factis
congrua b ad vicem opera reddimus. In Üla igitur
commutatione vocat Dominus, & relpondet homo
: quia ante incorrupti claritatem, incorruptus
mus, deflenda convertit. f Quas mifericorditer re- (
laxat : quia eas dum nos ipfi punimus, ipfe nequaquam
in extremo examine judicat ; Paulo atteftan-
te, qui ait : Si nofinetipfos dijudicaremus, non uti- x-Cof. M
que judicaremur. Unde adhuc fiibditur:
Signafti quafi infacculo deli ft a mea , feed curafti Tnf.ij.
iniquitatem meam.
21. Signantur quafi in facculo dcli&a noftra, C apiii
quia hoc quod nos exteriùs agimus, nifi poenitentia XVII
interveniente diluamus, in fecreto judiciorumDei Vbt,xh
fub quadam occultatione fervatur, ut quandoque
etiam | de facculo fecreti exeat ad publicum judi- diiuaniur.i
homo oftenditur poft corruptionem. Nunc etenim £ cii. Unde etiam per Moyfen dicitür : Nonne hac con-1
quoufque fubditi corruptioni fumus, au£tori nof-
tro minime relpondemus : quia dum corruptio ab
- incorruptione longé eft, fimilitudo apta noftræ ref-
ponfioni non eft. De ilia vero immutatione ferip-
tum eft : Cum apparuerit,ftmiles ei erimus, quoniam
*videbimus eumftcuti eft. Tunc ergo vocantiDeo ve-
raciter relpondebiraus, quando ad liimmæ incorruptionis
jufllim incorruptibiles furgemus.Et quiahoc
percipere creatura ex femetipfa'non valet, fedfo-
• In miT. vulgo, jajlis quippt. •
* Turon. ad invicem.
« Turon.«/ & adfuperna. Bellov. ut & fuper fe per contemplationem
rapiatur.
d Ita habencmff. Bellov. Turon. Norm, non, ad incorruptibilitatis,
quod minus lonac quàm adintommutab. In y indoc. legicur ad immutagregata
Junt apud me, (Jr fign at a in thefauris meis ? public^
In die ultionis reddam illis.Cùm vero pro malis quæ cii.
fccimus, difeiplinæ flagello atterimur, & hæç per
pcenitentiam aeflemus, iniquitatem noftram lignât g
& curat : quia nec inulta hie deferit, nec in judicio
punienda refervat. Signât igitur deli£ta : quia ea
hîc fubtiliter attendit, ut feriat : curat vero, quia
hæc per flagellum funditus relaxat. Unde iniquitatem
h quoque illius perfecutoris fui, quern in terra b
« Uric. & Bigot .fed parce. ^Lÿr. fed panes.
f Norm. & Bellov. quafi mifericorditer.
e Ita Ebro'ic. Bigot. Lyr. & Anglic. In Utic. olim, de fecreto figilli, 1
nunc de facculo fecreti. In cxcufis vet. Sc recent, de figillo fecreti. Ex
pontextu pene confiât legendumut in laudatis mff
Ébroïc. quoufque illitts.
40X Liber XII. in Caput XIV. Beati Job. 402.
proftraverat, fignairdo curavit , cùm de illo ad A tur faxum : cùm vero tentationem lentam atque
Ananiam dixit: Fas eleftionis mihi eft ifte, ntporlet
nomen meum coram gentibus , (J? regtbus > & ftliis
iftrael. Ego enim oftendam illi, quanta eum oporteat
pro nomine meo pati. Cui enim adhuc pro tranfaclis
excelfibus venturas pafliones minatur , profedtö
hoc quod deliquerat, in corde fignatum tenebat.
Sed procul dubio deli&a ejus fignando curaverat,
quem vas eleftionis vocabat. Vel certe peccata noftra
fignantur in läcculo, cum malaqux fecimus,
follicito femper corde penfamus. Quid namque eft
cor hominis, nifi facculus Dei ? Ubi dum ftudiose
conlpiciinus per quanta delinquimus , peccata noftra
quafi in Dci facculo fignata portamus. An non
fubtilem, fed tamen afliduam eorum qui fortes efte
creduntur, prævalere mentibus finis ; quafi lapides
excavant aquæ, & aîluvione paulatim terra confu-
mitur : quianimirum fiiggeftione leni fubafta mentis
duritia mollitur.
• 2.3. Videamus , David illc quantùm mons al- David mons
tus fuerit, qui tanta Dei myfteria propheticofpi- altusrepcntino
ritu valuit contemplari : fed alpiciamus quàm fu- ^a^ cecic,It-
bito cafu defluxit, qui dum in Iblario deàinbu- &c. S'
lans , alienam conjugem concupivit èc abftulit ,
ejufque virum cum damno fui exercitus interemit,
repentino calu mons cecidit, cùm mens ilia myfte-
riis cæleftibus alfueta, inopinata tentatione devifta
peccatumfuum David fignatum tenebat in facculo, g eft , tamque immaniflimæ turpitudini fubafta,
iPUT
quidicebat : Iniquitatem me am* ego agnofto, & deli
ft um meum coram me eft femper ? Et quia culpas,
quas nos intuendo , & pcenitendo cognofcimus,
pius nobis cohditor relaxat, reftè poft fignata in
facculo delifta, fubjungimr : Sed curafti iniquitatem
meam. Ac fi apertè dicat : Quæ modo lignas
ut pcenitendo videam, agis procul dubio, nein re-
tributione videantur. Sequitur :
cMons cadens de flu i t , & faxum tranfertur de
loco fuo. Lapides excavant aqu.e , & aîluvione paulatim
terra confitmitur: & homines ergo fimiliter perdes.
i. Hoc crebro agitur, ut cadentibus h rupibus,
Saxum itaque de loco fuo tranflatum eft, cùm pro-
phetæ animus à prophetiæ myfteriis exclufus, ad
cogitandas turpitudines venit. Videamus etiam
qualiter lapides excavant aquæ, & aîluvione paulatim
terra confumitur. Salomon quippe immode- 3. xe*. l t . 7.
rato ufu atque afliduitate mulierum ad hoc ufque 3Z-ei- 4- c- sa-
perduftus eft , ut templûm idolis fabricaret : & salomon fub-
qui priùs Deo templum conftruxerat, afliduitate repente pau-
libidinis, etiam perfidiæ fubftratus, idolis conftrue- {ènocin^03"
re templa non timuic. Sicque faftum eft, ut ab afli- 1 ’
dua carnis petulantia , ufque ad mentis perfidiam
perveniret. Quid itaque aliud, quàm aquæ exca-
varunt lapidem, Sc aîluvione paulatim terra confaxum
ad loca alia transferatur: ut aquæ lapides e x - c fumta e ft, quia furripiente paulifpcr infufione
cavent : &c paulatim terra illuvionibus conluma-
tur. Sed magna nobis intentione difeutiendum eft,
. quod infertur : Et homines ergo fimiliter perdes.
• Quid eft enim hoc, quod cadenti monti, & laxo
tranflato, quod excavato lapidi, & per alluvionem
terræ conftimtæ perditio humana comparatur, nifi
hoc, quod patenter datur intelligi, quia duo funt
genera tentationum ? Unum, quod in mente etiam
jufli hominis per repentinum eventum agitur, qua-
tenusfic fubito tentetur, ut hune inopinato pro-
ventu concutiat & profternat,cafumque fuum non-
nifi poftquam ceciderit, videat. Aliud verb, quod
paulatim venit in mentem, & refiftentem animum
peccati, terra cordis ilîius ad conlumtionem defluxit
? Confideret ergo beatus Job utrafque tenta-
tiones, vel fubitam & immenfam, vel lentam atque
longiorcm : confideret cafus hominum, & ex h is,
quæ exteriùs à accidunc, rapiat interiùs contemplationem
, dicens : CMons cadens de flu it , (Jr faxum
tfansfertur de loco ftuo. Lapides excavant aqua, (Jr
aîluvione paulatim terra confitmitur : & homines ergo
fimiliter perdes : id eft , ficut hæc infenfibilia
modo fubito corruunt, modo paulifpcr infulà aqua-
rum mollitie confumuntur : ita etiam eum, quem
rationabilemcondidifti, vel lubita tentatione deji-
cis , vel longa ac lenta confumi permittis. Atque
îenibus luggeftionibus inficic : & omnes in eo vires D mox eamdem rationabilem creaturam verbis lè-
juftitiæ non nimietate fua, fed afliduitate confiimit. quentibus explicat, dicens:
Quia ergo alia eft tentatio, quæ juftos plerumque
fubitainvafione profternit ,dicatur : cMons cade ns
définit> (Jr ftaxum transfertur de loco fuo : id eft,
mens fanfta cujus locus juftitia fuerat, impulfu fubito
transfertur ad culpam. Rurfiim quia alia eft
tentatio, quæ fe cordi hominis leniter infundit,om-
nemque duritiam fortitudinis corrumpit atque
confumit, dicatur : Lapides excavant aqua ; quia
videlicet duritiam mentis ablôrbent aflidua & mol-
lia blandimenta libidinis, & lentum atque fubtile
vitium corrumpit durum & forte propofitum men- .
tis. Unde fubditur : Et aîluvione paulatim terra *
confitmitur. Sicut enim influente aqua, paulatim
terra confiimitur : fie leniter liibrepente vitio, mens
etiam fortis ablbrbetur. Unde bene fubjungitur :
Et homines ergo fimiliter perdes. cld eft, quia cùm
tentationem jufto judicio ejus menti, qui ftare in
alto cernitur, repente dominari permittis , cadere
ac dcflucre montem facis : &c cùm voluntas ad vitium
commutatur, quafi ad locum alium transfer-
* Utic. & plurimi, ego cogruSfco.
^ In Sag.v montibus. Ita quoque nunc in Utic. expuuâo , rup't*
* Rcdundarc videtur, quia & abeft à mflf. Sag. Sc Utic. O1Î0J
aien legebatur in Utic ; clique in Garnaji.
Tom. /.
Roborafii eum paululttm, ut in perpetuum tranfi- Ferf. i«.
ret.
24. Paululum roboratüs eft homo, qüia hie vi- C a pu t
vendi vires ad modicum accepit, ut in perpetuum X IX .
"tranfeat, ubi ejusvitam terminus non concludat. vitxbrcvi
Sedin hac brevitate ubi roboratüs eft,e colligit Juccedicartcr.
de f in perpetuitate inveniat, vel ut femper gau- 0
dear, vel ut fufcepta lupplicia non evadat. Qui pro f
eo quod paululum roboratüs eft, ut in perpetuum
tranfeat, aptè mox fubditur:
, Immutabis faciem ejus, (Jr emittes eum. ibidem
I 2j. Facies hominis immutatur, cum ejus fpecies C a p u t
morte atteritur. Emittitur verb, quia ab his qux X X.
volens tenuit, tranfire ad arterna cogitur nolens: £^:^Ivr-
dumquead illa perducitur , hxc qua: diu cogitata motte quanta
tenuit, qualiter fefe habiturafint reli<fta, nefeit. mutatio.
Unde & additur.
Sive nobiles fuerint filii ejus , fiv e , ignobiles, ZI'
g non intclligit. . . . . , , C aput
x6. Sicut enim h i , qui adhuc viventes lunt j - X X I
V S T. Xllil
d Vindoc. accedunt.
* Turon. & Norm- colligat; fdd.'rctincndum cflkcolligit, fenfus coa-
textus demonftrat.
i sag. & Utic. inperpetuitatem veniat,
s Lyr. & Bigot. »0» intelhget,