XX
T E S T I M O N I A
ET ELOGIA V E T E RUM SCRÏPTORUM,
de libris Moralium Sandti Gregorii.
Santii P at cm cjut di/cipuli.
h P n l. lit. T ' V U M unius fan&i viri, hoc eft bcati Job hiftoriam abftrufis myftcriorum opacita-
* tT tßm . | jj P tibus tcûam fub criplici, id eft typica, morali, atque hiftorica ftuduit expoïïtionc
difcuterc, ac rcpulfo ignorantiæ nubilo, in aperta cunctis luce clariùs fercna paccfactio-
ne monftrare : pene totam veteris ac novi Tettamcnti feriem rcrum explicandarum necef-
iîtate eft coacftus cxponere.
Ißdori Hispalenfis.
ifiJ.ut. je Gregorius Papa, Roman* Sedis apoftolic* Prxful, compundtione timoris Dei ple-
fcrfptiïr. nuS) & hnmilitatc fummus, tantumque per gratiam fandti Spiritus fcienti* lumine prx-
' ditus, ut non modó illi prifentium temporum quifquam doóKferum , fed nec in prxte-
ritis quidem illi par fuerit umquam. Is, efflagitante Leandro Epifcopo, librum beati Job
myftico morali fenfu dilferuit, totam prophcti* ejus hiftoriam in triginta quinque volu-
minibus largo eloquenti* fonte explicavit: in quibus quidem quanta myfteria facramen-
torum aperiantur, quanta fint in amorem’ vit* xternx morum pracepta, vel quanta cla-
reant ornamcnta verborum, nemo fapiens explicare valcbit, etiamfi omnes artus ejus vcr-
tantur in linguas.
Johannis Diaconi.
Gregorius a multis cnixe rogatus, maximcque a Leandro Hifpalenfi Epifcopo, qui pro
tfrZtvi- caufis Legatus eodem tempore £onftantinopolim venerat, compulfus eft
tnS.Grtg. ut bbrum beati Job, multis involutum myftcriis, enodaret. Neque illc negarc potuit opus,
quod fibi amor fraternus multis utile imponebat futurum ; fed eumdem librum, quo-
modo juxta littcrarn intclligendus, qualiter ad Chrifti & Ecclefi* lacramenta refercndus,
quo fenfu unicuique fidelium fit aptandus, per trifarias intelligendi Ipecies miranda ra-
tione perdocuit: in quibus tamen ita de virtutibus vitiifquc differuit, ut non folum vi-
deatur eadem verbis exponere, fed formis quodamjnojlo vifibilibusfeupalpabilibus dcmon-
ftrare.
. uAdonii Vicnnenjis in Chronico.
Gregorius, adhuc Apocrifiarius Roman* Ecclefi* in Conftantinopoli, libros triginta
"Chr.ttni.il. quinque expofitionis in Job condidit: atque Eutychium ejufdem urbis Epiftopum, in
fide noftr* rcfurrcctionis erraffe, Tiberio prxfente , ita convicit, ut Impcrator librum
Eutychii, quern dc refurrcdtione fcripferat, flammis cremari debere deliberaret.
ifonorii nAugujiodunenfis.
Inlit.Jo Gregorius, Roman* urbis Epifcopus, organum fanfti Spiritus, incomparabilis omni-
mpt. u bus luis pr*decefforibus, multa pr* foie prxclara, ac pr* obryzo auro pretiofa fcripfit.
Ad Leandrum Epiftopum librum Job triginta & quinque voluminibus largo eloqucn-
ti* fonte explicavit.
Teftimonia & elogia Veterum.
Sigeberti (jemblacenßs.
XX)
Gregorius, natione Romanus, ex Prxtore Urbano, Monachus Abbas, feptimus Ro-
mafi* Ecclefi* Levita, Apocrifiarius Pap* Roman* Ecclefi*, multa ftripfit. Rogatus a
Leandro Hilpalenfi Epifcopo, librum Job expofuit triplicicer,hiftorice,allegorice & mo-
ralitcr;& librum dividens in lex libros, confummavit hoc mirabileopus in triginta quinque
libris.
fohannis Trithemii.
Gregorius Papa primus, ex Monacho Ordinis fandti Bcncdicti, patria Romanus, poft
Pelagium Pontihcem fcdit in cathedra Petri annis tredecim, menfibtis fcx : vir in divinis
Scripturis eruditiffimus, & in fecularibus littcris utique dodtiffimus, Theologorum print
ceps, iplendor Philofophorum, & Rhetorum lumen;,vita & converfatione integer , atque
fanctiflimus : cui, divinas Scripturas explananti, Spiritus fandtus aliquOties vifibili fpe-
cie apparuit, eiqub arcana myfteriorum eorumdem invifibili magifterio referavit. Ad
Leandrum Hilpalenfem Epifcopum, Moralium in librum Job triginta quinque libros
fcripfic. : *
De 1 inwntione libromm Moralium fanSti (jregorit.
BE a t u s Gregorius Papa librum beati Job, petente fandto Leandro Hifpalenfi Epifcopo,
expofuit, ficuc in Prologo Moralium patenter videri poteft, & ei expofitum
tradidit: illequc expofitum eum in Hifpaniam ad Sedem Hifpalcnfem detulit. Hifpalenfis
autem civitas vulgari nomine Sibilia vocatur, & eft metropolis Hifpani*. Decedente ergo
beato Leandro, fandtus Ifidotus germanus ejus, dodtor pricipuus, loco ejus fadtus eft
Archiepifcopus. Poft cujus decelTum, libri Moralium, quos beatus Leander attulerat,
ita per neghgeptiam perdit! funt, ut in totaHifpania non invenirentur. Poft aliquot ergo
anhosbCyndefindus Rex Hifpani* Concilium triginta Epifcoporum in urbe Toletana
congregavit : ubi querimonia fadta de amiffione Moralium, unanimi confilio Epifcoporum
, prxfatus Rex c Tagionem Cæfarauguftanum Epifcopum Romam mifit cum cpilto-
lis ad Papam, pro quxrcndis eifdem libris. Erat enimd Tagio Epifcopus divin* Scriptu-
r* amatorferventiflimus, Vcnit ergo Romam^prsfentatifque regalibus epiftolis & mune-
ribus, cùm de die in diem videret petitionem fuam à Papa differri, quafi pr* multitu-
dine aliorum librorum, illi quos qu*rebat, non polfent in archivo Sedis apoftolic* re-
periri : ad ultimum poftulavit ut faltem fibi hcentia daretur, una nodte integra in ecclefi3
beati Petri vigilandi & orandi. Qua accepta ,-cùm enixiùs obfecraret Dcum, ut jam-
jamque fui itineris effeftus profperaretur, ecce circa mediam noftem in ipfo orationis fer-
vore perfiftens, vidit totam Ecclefiam immenfo lumine repleri. Deinde profpicit magnam
reverendorum virorum niveis veftibus indutorum multitudincm, januam ecclefi* ingredi-
entem,& decenti ordinebinos & binos adaltare S.Petri tendentem. Cumque nimio terröre
perterritus, de loco in quo ftabat, ft movere non audcret, ecce vidit duos ex eis dc
coetu corum cgreflbs ad fe venientes. Ex quibus unus dulciter falutans eum, perconta-
tur quis effet, unde & cur veniffet, & cur eâ horâ ibi vigilarct. Epifcopo verb ad fingu-
la refpondente, totamque itineris fui & orationis caufam referentc , is qui advenerat,
digitum protendens.: In firinio, inquit, illo, quod cernis , contimntw libri quoi quaris.
Tune vero Epifcopus fiducia affumta/Oi/eo-o, inquit, mi Domine, ut mihi ferm tuo f andere
digneris / quanam f r il!a quam cerno, tarn jtraclara njirorum procejßo. Protinus ille rel-
pondens, Duo, inquit, j//i, quos f race dentes ,ßque iwvicem manu inferta vides compleélentes,
a Recenfuimus ad codicem mf. raonafterii B. M. Longipontis optimæ notæ & annorum circiter 600. in quo legitur hic
titulus ; Qualiter reperd fient libri Moralium, "Contulimus eciam ad veteres editioncs Baül. 1514* Ôc Parif. i<x8.
b Ms. Cyncyndtr. 1
^ MS j - rA- ° ntm......... Romam mifit eum Çfifiolis fuis pro rtquirendis, & c.
L, dejeript
Eccl. Co 4 1
L> de feript
Ecclefi
a
b
d