„ . £c ouoniam idem cle&orum populus per quof- A cit in augmentum Dei. Corpus quippe illius ijosom- Dceic«ij.
iiiptrSnrem-dam etiam in contemplationem furgit, per quof- nesfumus, Per nexus verb 8£ conjunaiones corpus a™*,/
piacionem fur-^am yer^ m a£iVac vitæ folummodo opera pin- ligatur; quia dum capiti pectus, dum pecton bra-
SaâfSïpc- «niefeit, redè illic additur : Dettibi De us de rore chia, dum brachiis manus , digjti mambus dint
xibus pingucf- Uu n y & de pinguedine terra. Ros enim defuper &: conjundi, ac membra cetera membris inhærent,
z 2S dibtiliter cadit. Er codes de rore cxli accipimus, corpus omne perdcitur, ficut fandi Apodou^quia DeApo,
7 quoties per infudoncm contemplationis intimæ de
Redemtori noftro propinquic fteterunt, quad pectus
capiti adhæfit. Quos quia Martyres funt fe-
cuti, quad conjun&a brachia pe£tori fuerunt. Qui,- DeM«J
bus dura paftorcs & dodores fubjun&i funt per bus fa. '1
fupernis aliquid tenuiter videmus. Cùm verb bona
opera etiam per corpus agimus , dc terra: pinsuedine
ditamur. ------- 1 .. . ■ u -
Eiim tardé ad <j. Quid eft autem, quod Efaii tarde ad patrem bona opera, manus bradais mhxterunt. Hoc ve-
pattem re- redit mfi quod Judaïcus populus a ad placcndum ro omne corpus Redemtoris noftri quotidie per
Sum’ in fine Domino ferb revertitur ? Cui & hoc in benedi- nexus & conjundionès dibminiftratur in cælo : quia
mundi, con- $-jone dicitur : Tempufque erit cum filvatur jugum _ cùm ad eum illuc eledæ animx ducuntur, ei iua
dumbrat? *" 9 co/lo B E Quia à fervitute peccati Judaïcus po- * membra colligantur. De quo bene, dicitur : Sub- B j
ibid. v. 40. a pulus in fine liberatur, ficut feriptum eft : Donee minifiratum dr confiruffum crefcit in augmentum
nom. ii.zs. Æfîptofa gentium inmirety & fic omnislfrael fal- Dei : quia Deus omnipotens redemtor nofter, qui
vus fier et infequo proficiac non habet, adhup per mem-
Parvulis fatis 7. Quern non parvulorum ipfa Evangelica hif- bra fua quotidie augmentum habet. Unde rur-
m Evange- toria in miraculi operationc reficiat, quod hy drias fus feriptum eft : £ Donee occuramus omnes m virum Ephqfi
dum Cerfcâi’ vacuas Dominus aqua impleri prxeepit, eamdem- perfebtum, in menjuram atatis ^lenitudinis: Chrijli.
«jus myfteria que aquam protinus in vinum vertit ? Sed cum
liumiliterferu- £æcvicrilantiores ingenio audiunt, & facram hif--
tyban.2.7. \ toriam credendo venerantur, & quid' interius in-
nuat requirunt. Qui, enim mutare aquam in vi-
Haftilc verb ejufdem candelabri ipfa Ecclefia debet
intelligi, qua: corpus ejus eft , quia inter tot
adverfa libera flat. Calami autem qui de haftili
g prodeunt, prxdicatores funt, qui dulcehi fonum g
num potuit, etiam'vacuas hy drias valuit vino fta- in mundo ediderunt, videlicet canticum novum,
tim replere. Sed impleri hydriasaquâ jubet, quia Scyphi autem vino repleri folent. | Qmd. pi^o
priùs per facræ leftionis hiftoriam corda noftra re- q mentes auditorum, nifi fey phi funt, qua: a fanftis
pra:dicatoribus vino feientix replentur.» Sphxrula '
autem quid eft aliud , nifi volubilitas prardicatio-
nis? Sphxra enim exomni parte volvitur. Et prx-
dicatio, qua: nec adverfitate retineri poteft, nec
profperitatibus elevatur , fphicra e ft : quia eft &
inter adverfa fortis, & inter profpera humilis, nec
timoris habet angulum, nec clatiojiis. In curfu
ergo fuo figi non valet , quia per cundafe volubiplenda
funt. Et aquam nobis in vinum vertit
quando ipfa hiftoria per allegorix myftcrium, in
fpiritalem nobis intelligentiam commutatur. Rota
ergo quafi per terram trahitur ; quia parvulis
humili fermone concordat, & tamcn magnis fpi-
b ritaliainfundens, b quafi circulum in altum lcvat:
& inde furfum erigitur, unde terram tangerc pau-
lb ante videbatur. w
Scriptura om- S. Quia verb undique a:dificat, quafi per cir- liter trahit.
ni.cac parte x- culum rota currit. Unde & in Lege feriptum eft: autem hoc , quod exempli cauta protuh- PwJr
^xbn’e'qu* Facies & candelabrum duttile de auro mundifsimo, mus, exequamur , bene poft calamos, feyphos & H
docec dc chri- hajlile ejus dr calamos, Jcyphos dr Jpharulas ac lilia fphxrulas, in candelabro lilia deferibuntur-. quia
y°'j ex ip Co procedentia. Quis in candelabro, nifi R e - p o f t earn quam-diximus, pra:dicationis gratiam atjbid.
37. 17. demtor humani generis defignatur ? Qui in natu- que volubilitatem, ilia virens patria fequitur, qux ac
ra humanitatis cinfulfitlumine divinitatis, ut mun- ' ^ n..... " ............ ^
di, candelabrum fieret, quatenus in ejus lumme
omnis peccator in quibus jaceret tenebris vide-
ret. Qui pro eo quod naturam noftram fine culpa
fufeepit, candelabrum tabernaculi ex auro pu-
riffimo fieri jubetur. Duftile autem feriendo pro-
ducitur, quia & Redemtor nofter qui ex concep-
tione Sc nativitate perfeftus Deus &c homo ex-
j titit,d paffionum dolorcs pertulit, & fic ad refur-
Colojf. 1
nimabus fanftis, id eft floribus vemat xternis. Sphx-
rulx ergo ad laborem pertinent, lilia ad retributio-
nem. Itaque ficut apud Moyfen fphxrula, doftri-
na prxdicationis accipitur : ita hie per rotam ipfa
facra Scriptura fignatur. Propheta igitur dum fan-
Qlz animalia videret, adjunxic : Cumque afpicerem
animalia, appariât rota una fuper terram.
10. Qua in re quxrendum eft, cùm inferius rota: N|1
uul , - P B B j j j uululw ---- , v. — ------- I deferibuntur, cur una rota priùs apparuiffe dici- mat‘J
reâionis gloriam pervenit. Ex auro ergo mundif- tur , nifi quia antiquo populo vêtus folummodo cWi*
fiiDo duftile candelabrum fuit; quia& pcccatum Teftamentum datum eft , quod ad erudiendam c
non habuit, &: tarnen ejus corpus per paffionis mentem illius quafi rota volveretur ? Bene autem
contumelias ad immortalitatem profecit. Nam ^ rota eadem fuper terram apparuiffe dicitur. Pcc-
juxta virtutes animæ quo percuffionibus potuifTet canticnim homini di£tum eft: Terra es, dr inter- 0 i
proficere, omnino non habuir. In membris autem ram ibis. Rota ergo fuper terram apparuit : quia
fuis, quæ nos fumus, quotidie percuffionibus pro- Deus omnipotens legem fuper corda peccantium
ficit : quia dum nos tundimur & afficimur ut ejus dedit. Sed quia hare pennata animalia fancies, jdt
corpus effe mcreamur, ipfe proficit. De cujus cor- ante diximus, Evangeliftas defignant, quomodo
pore feriptum eft : Ex quo totum corpus per nexus priùs animalia, &: poftmodum rota una afpicitur,
dr conjunttiones fubminiflratum drconftrutttim cref- cùm ante Teftamentum vetus fuerit, & poftmo-
* Omnes editi, adplacandum Dominum. Pratfcrimus mff. C. Germ.
Sneff. Val-cl. Norm. &c. unanimem confenfum.
b Plerique Norm, quafi circulus. Editi conftntiunt C. Germ. Sucff-
& aliis, quos üequimur.
* Editi, mfutfit lumen.
* I idem, palfionum ictus. Rcluöantur omnes mff. noftri.
•Norm, extiterunt.
f Pleriquc Norm, donee concurramus.
t Al. procedunt, ut eft in editis.
h In Vatic. & Guffanvil. Quid ergo ora dottorum nifi pypht pm
qui vino feientu nos ebrianl, ut obleciamenta mundi que. amavtmi«
oblivifeamur. Unde autem depromta fit bare lcâio nos fugit. Certe no -
tra eft mff. Anglic. Norman., C. Germ. Longip. Val-cl. &c.
‘ In Norm. Longip. & pi. Temper legitur jpemla pro Jphtrula, x
fpera pro Jphira. Confentiunt edit. Parifi 1502. Sc if 18.
dum fanâi Evangeliftac fecuti fint > Sed intellige-
rein his poffumus, quod illi priùs à Propheta vi-
fi funt, qui merito tranfeendunt. Nam quanto
fanflum Evangelium Teftamentum vêtus præcel-
lit, tanto &pra;dicatoresejusm deferiptione pro-
phctica præferri debuerunt.
n. Quamvisfit adhuc aliud, quod in hac deferi-
tmul ptione confiderari debeat : quia prophetiæ fpi'ritus
“ r- ftnietipfum anteriora & pofteriora fimui
Liur. colligit, ut hate limul Prophetic lingua proferre non
, poflit. Sed ampla quat videt, » de difpertitis fer-
monibus emanat , &: nunc ultima poft prima,
nunc vero prima poft ultima loquitur. Unde E-
zechiel Propheta fub figura fanftæ univerfalis Ec-
d efix , Sc Evangeliftarum gloriam per quatuor
animalium fimilitudinem videt, & tamen repente
ilia fubjungit, quæanterioribustemporibus gef-
ta funtj ut patenter indicet fimui fe vidifle, quod
carnis lingua non fufficeret fimui diccre. Quia ve-
ro jier quatuor animalia etiam perfefios omnes
figmficari diximus, ^pqnfiderandum quoque eft,
quofdam Sandorum & ante Legem fuifle , qui
naturali Lege diftride viverent, & omnipotent
Domino placèrent. Poft animalia ergo rota de-
fcribitui j quia elédotum multi apud omnipoten-
tem Dominum perfedi Sc ante Legem fuerunt.
b Sin vero animalia b folos , ut diximus, Evance-
liftas debemus accipere, eft adhuc aliud quod con-
fiderarc debeamus. Videbat enim fandus'Prophc-
ta, quia hxc ipfa verba, quat obfeuritatibus ob-
voluta proferebat, non Judaïco populo, fed Gen-
tibus panderentur. Nobis igitur loquens, priùs animalia
, Sc poft rotam deferibere debuit : quia nos
ad fiderh Domino .Iargiente venientes, non per
Legem Evangelium , fed per fandum Evangelium
Legem didicimus. Ubi verb , vel qualis iota
Upparuerit, adjungit cùm dicit : Juxu animdU
habens quatuor facies. Ubi adhuc fubditur :
Et dffeStus rotarum dr of us earum quafi vifio
mans : dr una fimilitudo if fatum quatuor, dr afi-
feltus earum dr of era , quafi f i fit rota in medio rota.
«1- 11. Quid eft hoc, quod cum una rota dicere-
K m r , paulo poftadjungitur, guafifi fit rata in me-
dio rotx y nifi quod.-in Teftamenti veceris littera
Teftamentum novum latuic per allegoriam ? Unde
& rota eadem, qux juxta animalia apparuit, quatuor
facies habere deferibitur ; quia ^Scriptura facra
per utraque Teftameuta in quatuor partibus
eft diftin£ta. Vetus etenim Teftamentum in Lege
& Prophetis, novum vero in Evangeliis atque A-
poftolorum aftibus & di£lis. Scimus autem quia
ubi faciem intendimus, ibi quod nceeffe eft vide-
mus. Rota ergo quatuor habet facies : quia priùs
rcfecanda mala in populis vidit per Legem, poft-
uiodum vidit per Prophetas , fubtiliùs vero per
Evangelium, ad extremum autem per Apoftolos
ca qux in culpis hominum refecarentur, afpexit.
Poteft quoque intelligi , quod quatuor facies rota
habcat, propter hoc quod Scriptura facra per gra-
tiam prxdicationis excenfa in quatuor mundi partes
innotuit. Unde &c bene rota eadem una prius
juxta animalia^ apparuiffe &c poftmodum quatuor
lacies habuifle deferibitur : quia nifi Lex Evan-
gclio concordaret , in quatuor % mundi partibus
* Excufi, de prêterais fermonibus.
Corb. fanilos. . . . Evangeliftas.
fideEïf>UnXilrUS con)un,aioncm » d*. à Guff, t ic additam, contra mff.
I Guffmvil. vitiofiffimè, ligna autem,ut dixit, evehiturque. mart
Tom. I.
A noh innotefeeret.
13. Sequitur : Et afpettus rotarum > dr opus earum s. Scriptwa
quafi yijio maris. Redè facra eloquia vifionima- niari
ns fimilia narrantur, quia in eis magna funt vo- c
lumina fententiarum, c cumtili fenfuum, Nec im-
merito mari fimilis Scriptura facra dicitur ; quia
firmantur in ea fententix locutionis -, iacramento
baptifmatis. Vel certe confiderandum eft , quia
navibus in mare navigamus, cùm ad defideratas
terras tendimus. Nobis autem quid eft in dcfide-
no, mfi ilia terra de qua feriptum tb -.Portio mea Pfal.
in terra viventium ? d, Ligno autem, ut dixi eve- a
hitur qui mare tranfit. Et feimus, quia facra Scriptura
lignum crucis per Legem nobis prxnuntiat
cum dicit : (Jltaledittus omnis qui pendet in lirno. Deut. 21,23,
B Q-uod Redemtori noftro Paulus atteftatur, dicens :
Faffus pro nobis maledUhm. Per Prophetas quo- Ga[at ,
que clignum annuntiat, cùm dicitur : Dominus re- pi**
gnabit a ligno. Etrurfum : cMittamus lignum intern!u'So,
panem ejus. Per Evangelium vero lignum crucis7«
apertè oftenditur , ubi ipfa Domini paffio , quæ
prophetataeft, declaratur. Per Apoftolos autem
hæc eadem crux' etiam in verbis & operibus tene-
tui , cum Paulus dicit : tjfytihi mundtis crucifixus Calat. e, r^,
efi , dr ego mundo. Et rurfus ; cMihi autem abfit ibid. M
g/oriari nifi in crucc Domini nofirijefii Chrifti, No- per hoc mate
bis ergo qui ad æternam patriam tendimus, Seri- ad cxi. Pa-
ptura facra per quatuor fuas facies mare eft. Qua* “ 'uam v'%ao
crucem annuntiat, quia nos ad terram viventium mur.S^ürca
ligno portât. Nifi autem mari Scripturam facram
C fimilem cerneret Propheta, minime dixiffet : Rc- lfaK zz 9
pleta efi terra jcientia Domini} ficut aqua maris ope-
rientis. Sequitur :
Et una fimilitudo ipfqrum quatuor , d r afpectus rerp. is.
earum d r opera, quafi f i fit rota in medio rota.
14. Una fimilitudo ipfarum eft quatuor, quia Div.doom*
quod prxdicat Lex , hoc etiam Prophetx ;. quod et^ temporj.
denuntiant Prophetx, hoc exhiber Evangelium : rUr îvifa’
quod exhibuit Evangelium , hoc pïædicaverunt funt.US Ua,W
Apoftoli per munduni. Una ergo eft fimilitudo
ipfarum quatuor ; quia divina eloquia etfi tem-
poribus diftinda, funt tamen fenfibus unita.
iy. Et afpettus earum & opera, quafi f i fit rota utriufque
in medio rota. Rota intra rotam eft Teftamentum Tcftamenrf
novum, ficiît diximus, intra Teftamentum vetus:confenfus*
quia quod defignavit Teftamentum vetus , hoc
Teftamentum novum exhibuit. Ut .enim pauea
de multis loquar, quid eft quod Adam dormien- Genep.z.zr,
te Eva producitur, nifi quod moriente Chrifto Ec- 3a*
clefia formatur ? Quid eft quod Ifaac ad immo- Genef.v,^
landum ducitur, & ligna portât, aræ fuperimpo-
nitur & vivit, nifi quod Redemtor nofter ad paf-
fionem dudtus, lignum fibi crucis ipfe portavit i
Et fic in facrificio pro nobis ex humanitate eft
mortuus, ut tamen immortalis maneretex divini-
tate. Quid eft, quodhomicida poft mortem fum- mm. 31. zt.
mi Pontificis abfolutus, ad terram propriam redit,-q0rHt f
^ nifi quod humanum genus quod pcccando fibi- • !
metipfi mortem intulit, poft mortem veri facer-
dotis, videlicet Redemtoris noftri peccatorum fuo-
l'um vinculis folvitur, & in paradifi pofleffionere-
paratur ? Quid eft, quod in tabernaculo propitia- Exod. is. 17,
torium fieri jubetur, fuper quod dlio Cherubim,
f unum à fummitate una, & alterum à fummita- f
te ali^ , ex auro mundiffimo ponuntur expandentranfit.
Nullum tamen, cx his xnendis indict eorreftorio- eft iniertum.
* Ica Ç. Germ. Sueff. Ebroïc. aliique Norm. Val-cl. & c. Editoribus
magis placuic
r In mis. Corb. Ebroïc. & ceteris Norm, unus a fummitate una &
alter. Editi, quos lequimur, confcntiunt C. German. & àliis German
H H h h ij