Sn pate Ecclc-
fiar lu. miles,
in perftcutione
forces Sc ereili.
b
ibidem
C a p u t
XXVI.
O lm toc exre
riüs ad veria
paciuncur ,
beatitudinc o
dorantur.
JPràv. zi. 22.
d
Ufa,. 2. 22.
'petunc ; vîtamque fuam quafi locuftæ afeenden- A habueric, mox per Prophetam fubjunxit, dicens :
xes defcendentefque peràgunt, dum fine cefla- ^ ...v..— a~r. 4:------- --
tiofie Temper Sc fumma a vidcre ambiunt, Sc ad
Temètipfos nature corrupcibilis pondère revol-
vuncur.
jo. Eft adhuc aliud quod locuftæ fimilc fanttis
prædicatoribus gerunt. Macutinis namque horis,
id eft teporis tempore vix à terra fe fublevant :
cum verb æftus exarferit, tanto aldus, quanto a-
lacriùs volant. Sancbus autem quifque prædicator
'dum quicta fidci tempora confpicit, humilis ac
defpcétus afpicitur , Sc locuftæ more quafi vix à
terra fublevatur. Si autem pcrfecutionis ardor ^in-
caleat, corde cælcftibus inhærens, mox quanta:
J^uia excel fus reputatus eft ipfe. Ac fi diccrct : In j
inferioribus ventura defuper præfcivit; quia ad ima
de cæleftibus venit. Sancti etiam viri, quia ab il,
lo audita crediderunt , ipfi quoque jam ventura
præfciunt : dumque ejus fideliter præcepds infer-
viunt, adventum illius fpe certa præftolantur. Unde
Sc hoc loco equi hujus naribus , prædicatoris
fancti præfcientia ac præftolatio defignatur. Dum
enim venire extremum judicium, oftendi cælcftcm
patriam , perTolvi juftis præmia appétit, quafi per
nares fpiritum de futuris trahit.
jz. Sed gloria narium ejus terror eft; quia vifio- i
nem diftriefci judicis, quam juftus vehementer ex- |
fit fublimitatis oftendit : Sc pulfatus alis in altum g peclat, in juftus venire formidat. Ifte namque la-
rapitur, qui quietus in imis torpuifle videbatur. bores fuos confiderans , mercedem retributionis
De hoc ergo cquo, id eft pra’dicatore fuo, bca-
to Job Dominus dicit : Nt-.mquid fuftitalis eum
quafi locuftas ? Subaudis, ut ego, qui eo illum ad
altiora cxcitando Tublevo, quo graviore pcrfecutionis
arftu excruciari permitto : ut tune inrillo
robuftior virtus evigilet, cum fe ei ardentior infi-
delium crudelitas illidit.
Sed cum multa exterius fan&us prardicator patitur,
cum dira perfequentium vexatione crucia-
tur: quis intucri valet quid eft quod intus confpicit,
qui tot fua exterius damnanon fentit? Nifi e-
nim effent mira qua: falubritcr intus pa feer ent; ea
quærit : &: caufæ fuæ meritum feiens, præfentiam
judicis expetit, eumque ut veniat in flamma ignis
, dans vindiftam impiis, Sc contcmplationis
fuæ fpeciem * in retributionem deferens piis, fum-
mo ardore concupifcit. Ille verb qui injuftitiæ fuæ
meminit, venire in judicium perhorrefeit, a&uf-
que fuos examinari metuit : quia damnari fe , fi
examinentur, novit. Gloria ergo narium ejus terror
eft; quia juftus inde gloriatur, undc pcccator
g addicitur. Vidcamus equum quomodo de his
quæ adhuc non videt, jam per nares fpiritum trahit
: videamus quanta gloriâ attollitur, cùm jam
proculdubio quæ admoventur exterius, ufque ad q ventura præftolatur. Ecce labores fuos intuens præ-
*......................................- ° - J dicator egregius, àÀcxiiEgojam delibor, ér tem- 2
pus mex refolutionis inftat. Bonum certamen certavi> 7
curfum çonfummavi , f i dem firvavi. De reliquo re-
pofita eft mihi corona juftitix , quant reddet mihi
Dominus in ilia die juftus judex. Ubi SC apte fub-
jungit; : Non folum autem mihi, fed ér his qui di- 1
ligunt adventum ejus. Ac fi dicat : Sed & omnibus,
qui fibide bona operations funt confcii. Adventum
enim judicis non diligunt, nifi qui in cau-
fafua fe habere juftitiæ meritum fciunt. Quiaigi-
tur unde gloriatur juftus, inde terretur injuftus,
dicatur reélè : Gloria narium ejus terror. Sed fan-
ttus ifte prædicator, dum venturam gloriam præftolatur
, dum venire ante faciem judicis nititur,
cor tormenta pervenirent. Sed in arce fpei fe animus
fublevat, &r idcirco c obje&a: obfidionis jacula
minime formidat. Unde &: hoc loco Dominus ,ut
oftendat, equus ifte quam fuavia jam de internis
odorctur, cüm totadverfa in exterioribus patitur,
reóbè fubjungit :
Gloria narium ejus terror.
51. In Scriptura facra vocabulo narium aliquan-
do fatuitas, aliquando antiqui hoftis inftigatio ,
- aliquando verb prarfeientia folet intelligi. Naribus
namque fatuitas defignatur, ficut d jam fiiperius
Salomone atteftante docuimus qui ait : Circulus
aureus in naribus fttis mulier pulchra ér fatua.
' Narium nomine exhalantes infidia: atque inftigatio
antiqui hoftis accipitur : quod in hoe eo- p) dumque à laborisfui adhuc mercedc differtur,in
hac vita interim pofitus quid agat audiamus. Sequitur
:
Tcrram ungula fodit. , i
j j . Solet in equi ungula, laboris fortitudo cognof- 1
ci. Quid ergo per ungulam , nifi in prædicatore ;
famfto virtutum perfetftio !l defignatur ? Qua vi- R
delicet ungula tcrram fodit, cùm de corde au- p
dientium exemplo fuorum operum terrenascogi- »
rationes cjicit. Ungula terram fodit ; quia audito-ir
rum corda à fecularibus curis evacuat, cùm do- ti
ebor bonus contemni feculum opere oftentat. Videamus
Paulum terram cordis audientium qua of-
tenfæ virtutis ungula fodiat. Ipfe namque difcidem
libro de illo Dominus atteftatur, diccns: De
naribus cjus procedit fumus. Ac fi dicat: De per-
verfa inftigationc illius in humanis cordibus ca-
ligo nequiflim« cogitationis furgit, pér quam vi-
dencium oculi tenebrefcunt. Naribus quoque
pnrfcicntia defignatur, ficut per Prophetam di-
cicur : Jpjtiefeiie ab homine, cujus fpiritus eft in
naribus ejus : quia cxcelfus reputatus eft ipfe. Sx-
pe enim id quod non videmus, odore comprehen-
dimus , ita ut nonnullx res etiam cüm longè ja-
ceant , c fragrantia nobis fiia: qualitatis innotef-
cant: dumque per nares fpiritum ducimus, ple-
rumque aliqua & invifa pra:fcimus. Rcdemtoris
ergo noftri fpiritus , effe in ejus naribus dicitur; E pulis dicit : H.ec cogitate, qua ér didiciftis ér acce‘
ut videlicet fcientia illius effe in præfcientia de- piftis ér audiftis ér vidiftis in me, hxc agite : Cr 9
fignetur : quia quæcumque fe feire in natura hu- Deus pacis erit vobiftum. Et rurfum : Imitatores n
manitatis innotuit, hæc nimirum ante fecula ex mei eftote, fra tres, f t cut ér ego chrifti. Qui igitur
divinitate præfcivit. Qui unde fpiritum in naribus exemplo fui operis alios corrigit ; nimirum ungu-
* Editi videre abbetunt. MIT. fumma confenfionc, videre ambiunt.
h Editi cum Corb. Germ, nullocx cct. noAris mfT. confcmicntc, inc
Excufi, objects, feditionis.Emendavimus cx mfT. duob. Germ. Norm.
.Vindoc. Turon. Laud. &c.
* Scilicet hujus libri c. z. n. 2. Vulgati autem, pro docuimus, ha-
bent didicimus, repugnantibus mfT. rioftris. Corb. Germ, diximus.
* Germ. & pL Hozm.fragrantium. . . . innotefcant, modo loquendi planè
Gregoriano.
f Induob. Germ, in Gilot. Vatic. & nonnullis aliis ed. corrupt.’dime
legitur , retributionem deferens, pitjfimo ardore concupifcit. Rcfti-
tutus eft hie locus ex mil. Anglic. Norn), & al. In Laud, legitur, p'ijf1"
mo ardore confpicit
* Editi par»* addicitur. Rcdundat paint, ncc eft in niff. Dc verbo or
dicitur, cjultjue fenfu jam diftum d t . 1. z. n. i f . in notis.
4 Ali<jui niff, dimonjiratur.
102t Liber X X X I . in Caput X X X lX . Bead Job. t ö l l
ä terrain fodit. Habcmus afiud, quod adhuc fub- A cimfti, acutum circa nos ftimulum comptiii^ionis
tiliùs dc hujus ungulæ effoffione traclemus. San
di enim viri quamvis intento mentis oculo in fu-
perna evigilent, quamvis cunéta quæ in ima præ-
terfluunt, pede rigidi contemtus calcent; eXcor-
ruptione tarnen terrenæ carnis, cui adhuc illigati
funt, plerumque cogitationum pulvcrem in corde
patiuntur. Cumque foris alii? ad appetenda cælef-
tia perfiiadcnt, femetipfbs Temper intrinfecùs fub-
tili inquifitione difeutiunt, ne qua immorante in
fe diu infima cogitatione polluahtur. Equus ergo
ifte ungula terram fodit, cùm prædicator quifque
inquifitione forti terrenas in fe cogitationcs difeu-
tit. Equus ungula terram fodit, quando is -, cui
jam Dominus præfidet, quæ fibi moles congeri- g
tut exvetüfta cogitatione, confiderat, feque ab
illaflendo evacuare non ceflat. Unde bene & Ifaac
apud alienam gentem puteos fodiffe deferibitur.
Quo videlicet exemplo difeimus, utin hac peregri-
nationis ærumna pofiti , cogitationum noftrarum
habeamus: qui incefl’anter terram mentis noftne,
pcenitentix dolore confodiat, Sc hoc quod a nobis
feetidum erumpit , abfeondat. Ventris quippe e-
geftio fofia humo per paxillum tegitur^ cum men-*
tis noftra: fuperfluitas fubtili redargutione difeufi
fa, ante Dei oculos, per compunttionis fua: ftimu-
lum celatur. Quia igitur fantti viri qujecumque
inutilia cogitant, reprehendere, ac dijudicare non
cefiant, de equo fiio Dominus dicat: Terram ungu-
la fodit y id eft quidquid in mente fua terrenum
Verfari confpicit, hoc nimirum fuperduclx pceni-
tentife duris perculfionibus rumpit; Cum verb fc
interius diftrifta fubtilitate dijudicant, jam nihil
eft quod exterius pertimefcant. Tanto enim minus
ad mala prxfentia trepidant, quanto femet*.
ipfos plenius bonis venturis parant. Undc Sc fub-
ditur :
Exult at audatfer, in occurfum pergit armatis. ibidem
j j . Exultat audaifter; quia fic adverfis non frangi- C a p UT
profunda penetremus : Sc quoufque nobis verje tur, ficut nec profperis elevatur. AdVcrfa namque XXVIII
intelligentia: aqua refpondeat, nequaquam noftra: non dejiciunt, quern profpera nulla corrumpunt. v e t . xxhi.
inquifitionis manus ab exhaurienda cordis terra Equus itaque ifte Sc rortis Sc fub freno eft. Ne Rb c- XIV:
torpefcat. Quos tamen puteos allophyli infidiantes ergo prematur adverfis , habet vim fortitudinis; fum^adv«*
replent, quia nimirum immundi fpiritus cum nos ne.elevetur profperis, habet pondus defuper infi- la dejiciunt,
ftudiose cor fodcre confpiciunt, congeftas nobis dentis. Decurrunt quippe tempora, fed idcirco ju- nccPr° rPera
tentationum cogitationesaingerunt. Unde fempet ftum trahere non valent, quia levare non pofl'unt. C rrumpun *
mens evacuanda eft, incelTantcique fodienda; ne Tllos nimirum trahunt, quos levant: irata dejifi
indifeufla relinquitur, ufque ad tumorem per- C ciunt, quos blanda fuftollunt. Vit autem bene Deo
verforum operum, cogitationum fuper nos terra
cumuletur. Hinc ad Ezechielem dicitur: Fili ho-
minis fode parietem; id eft, cordis duritiam crebris
perferutationum iftibus rumpe. Hinc ad Ifaïam
Dominus dicit : Ingredcre in petram , abfeondere
foffa humo, a facie tintoris Domini , ér a gloria
majeftatis ejus. Petram quippe ingredimur, cüm
b cordis noftri duritiam penetramus atque a facie
timoris Domini fofia humo abfeondimur , fi
terrenas cogitationes egerentes, ab ira diftrióli judicis
in humilitate noftra: mentis celamur. Quo
enim plus terra fodiendo projicltur, eo pavimen-
tum femper inferius demonftratur. Unde Sc 110s
fubditus feit inter tranfeuntia flare, feit inter lap-
fus decurrentium temporum mentis grefium fi-
gere, feit nec ad fubjefta fe erigere, nec ad ob-
jecta trepidare. Plerumque autem quia exerceri fe
utilius contritionis fax laboribus novit, in adverfis
hilarefeit : qua: dum conftanter pro veritate
patitur, augeri fibi virtutis meritum hetatur. Hinc Apoftoldrum
eft quod tunc Apoftolos exultafle legimus, cum inter flagella
pro Chrifto illos contigit flagella tolerafie, ficut cxultatio-
feriptum e ft:ibantgaudentes a confpeclu concilii, Act.s.41.
quoniam digni habiti funt pro nomine Jefu contu-
meliampatv. Hinc Paulus cum duris in Macedonia in imis Pa ;
fuifiet perfecutionibus preflus , in eo quod fe af- ii. F
fi à nobis ftudiofiùs terrenas cogitationes ejicimus,D fli&um infinuat, etiam jucundanim demonftrat,
quo apud nofmetipfos abfeondamur, humilius in-
venimus.
c 54. Ecce enim quia divini judicii dies imminet,
quafi ipfa jam timoris ejus facies apparet: tanto-
que magis necefle eft, ut unufquifque ilium ter-
"ribilius timeat, quanto jam gloria majeftatis ejus
appropinquat. Quid ergo agendum eft, quove fu-
giendum ? Quo enim quis latere poteft eum, qui
ubique eft ? Sed ecce petram ingredi, fofia humo
occultari prjecipimur j ut videlicet cordis noftri
duritiam airumpentes, eo iram invifibilem decli-
nemus, quo ab amore rerum vifibilium apud nof-
nictipfos in corde fubtrahimur: ut cum pravx codicens
: Nam cum venijfemus cMacedoniam, nullam 2.cor. 7. s.
requiem habuit caro noftra. Ac fi aperte diceret,
quia fpiritus requiem habuit, dum per profe&um
animæ , pcrfecutionum fupplicia caro toleravit.
Contra hunc itaque equum ab adverfariis'fanétæ
Ecclefiæ parantur gladii de doloré pcenatum : pa-
rantur arma de patrociniis fecularium poteftatum.
Solent namque hæretici potentum mundi defenfio- Heretic.' po-
nibus, quafi quibufdam armis, fe tegere : folent ce^a[um ^cu*
omnes infidèles prædicationem fidei excitatis etiam doZm am- '
feculi poteftatibus impugnare. Sed equus Dei exul- biunt.
tat audaéter ySc exteriora tormenta non meruit;
quia internam dele&ationem quærit, poteftatum
gicationis terra ejicitur , mens apud femetipfam ^ mundi iracundiam non formidat ; quia ipfius quotanto
tutius, quantb" Sc humilius abfeondatur. Hinc
Ifiaelitico populo per Moy fen a Domino jubetur,
llc cum egreditur ad requifita nature, mittat paxillum
in balteo, Sc fofia humo abfeondat qua: egef-
ta fucrint. Naturse enim corruptibilis ponderegra-
Vatl > a mentis noftra: utero c qua:dam cogitatio-
uum fiiperflua quafi ventris gravamina erumpunt.
oed portarc paxillum fub balteo debemus, ut videlicet
ad reprehendendos nofmetipfos femper acque
vitæ præfentis defiderium per mentis exccf-
flim calcat. Hinc per Salomonem dicitur : Non Ptov. 12. m
contriftabit juftupt quidquid ei accident. Hinc in
eo rurfum feriptum eft : Juftus quafileo confidens pr0v. zs. 1.
abfque terrore erit. In occurfu beftiarum idcirco
leo non trépidât, quia prævalere fe omnibus non
ignorât. Unde jufti viri fecuritas reétè leoni coni-
paratur : quia contra fe cum quoflibet infurge-
re confpicit, ad mentis fuæ confidentiam redit :
lergunt. Laud. & Germ, mergunt. Corb. Qerm. b Turon, duo Germ, aç Norm, torporis noj
* Turon. utero, pænitentit dolore, qutdar.