mentis habitationcm oonftruunt, ibi procul du- 2
bio tabemacula fixerunt. Adverfa impatienter
perferunt , remifse in profperis Ixtantur. Sola
qua: adfunt cogitant, nec ad affeftum cxleftis pa-
trix ulla recordatione rcfpirant. Gaudcntfibifup-
petere bona qua cupiunt j atque ubi came re-
quielcunt, ibi &c mentem extinguendo fepeliunt:
quia fxcularis curs telo tmcidati , terrenarum
return aggerein, quem foras exquirendo multi-
plicant, nunc femper intends per cogitationem
portant. '
v et . xt. 92. At contra jufti nec oblata bona hie pro ma-
Qu* jttflonim. gno fufeipiunt, nec illata mala valde pertimef- .
cunt. SeaS c cum bonis prxfentibus utuntur, ven- ‘
tura mala metuunt: Sc cum de malis prxfentibus
gemunt, bonorum fequentium amore con-
folantur. Sicque temporali refoventur fubfidio,
ficut viator in ftabulo utitur le d o : paufat, 8c re-
cedere feftinat ; quiefeit corpore , fed ad aliud
tendit mente. Nonnurnquam verb Sc adverfa per-
peti appetunt, in tranfitoriis profperari refugiunt:
ne deledatione itineris , a. .patrix perventione tar-
dentur ne grelTum cordis in via peregrinationis
fig ant, Sc quandoque ad confpedum cxleftis pa-
a trix a fine remunerationc perveniarus Gaudent
defpici., nec dolent fe necelfitatibus affligi. Qui
ergo contra prxfentia fe adverfa non muniunt,
quafi contra xftus Sc pluvias habere tabernacu-
Matth. 17.4. lum nolunt. Unde &: Petrus jure reprehendituf,
Marc. 9 .2. qUJa necdum mentis perfedione roboratus, ve-
ritatis claritate cognita , in terra figere taberna-
v culum conatur. Jufti itaque hie fe conftruerc ne-
gligunt, ubi peregrines fe Sc holpites noverunt.
Quia enim in propriis gaudere defiderant , effe
in alieno/felices recufant. Injufti autem quanto
longius ab xternx patrix hereditäre divifi funt,
tanto in terra altiüs fundamenta cogitationis fi-
* Unus Vindoc. & edit. Froben. fine mora.
b Ita omnes mfs. In editis dedicationsSc paulo fuperius, ex
jufiis, ubi unanimner mis. habent jufiis.
gunt. Hinc eft quod ab ipfo humanæ conditio-
nis exordio, in eleda prole Enoch feptimus naf-
citur. Hinc eft quod Caïn primum filium Enoch ÉffW'r7l
vocat, atque ex ejus nomine civitatcm quam cori-
didit, appcllat. Enoch quippe dedicatio dicitur.
Iniqui ergo fe in primordiis dedicant : quia in hac
vita, qua: ante eft, cordis radicem plantant ; ut
hic ad votum florearit, Sc à fèquenti patria fun-
ditus arefcant. Juftis verb Enoch feptimus oritur,
quia eorum vitx fefta b dedicatio in fine ferva- b
tur. Hinc eft quod attefhfnte Paulo , Abraham Hebt, J
in cafulis habitat : quia habentem fundamenta ci-
vitatem , quam fupernus artifex conftruxit, ex-
peclat. Hinc. eft quod Jacob greges ovium fe-
quens humilitcr. graditur , atque huic EfaU ob-
viam veniens, tumultu multiplicis comitatus ele-
vatur : quia nimirum Sc eledi hie elationem non
habent , 8c in bonis carnis reprobi lxti tument.
Hinc ad Ifrael Dominus dicit: Si elegeris unum Deut ^
de populo tern , dr conftitucris principem fuper te,
non facietfibi equos & équités. Et tarnen primus ,s.2-
Rex ab eodem populo cledus, repente ut cul-
men poteftatis.attigit, tria millia fibimet équités
elegit, in elationem protinus prodiit, ad xdifica-
tionem percepti culminis erupit : quia foras ref- •
, tringere fiib æqualitate non poterat, quod intus
1 animus fuper ceteros tumebat. Quafi munitum
fibi dives rile tabernaculumconftruxerat, qui di-
cebat : minima, babes multa bona repofita in an- zuc.u.i}.
nos multos ; requiefee, corne de dr bibe, dr epula-
re. Sed quia ejus tabernaculum in veritatis fun-
damento nonfubfiftit, illico audivit : Stulte, hac ibid. 20.
nolle repetunt animam tuam dbs te : qua praparaf-
ti , cujus erunt /’ Bene ergo dicitur : Tabernaculum
impiorum non fubßßet : quia vitæ fugientis ama-
torcs, dum ftudiosè fe in præfentibus conftruunt>:
^ repente c ad æterna rapiuntur. d
* Ita mfs. Bcllov. yindoc. Norm. &c. quæ in excufis explicationis
gratia lie lcguntur, ad tternam foenam rafimtur.
L I B E R N O N U S .
Caput nonum cum toto decimo explanat.
C ap î î - T ^ E r v e r sæ mentes fi femel ad ftudium
Pcrvcrlîrcfta X contrarietatis eruperint, five pravum, feu
utpravaad- redum quid à contradicentibus audiant, adver-
£la K^dimt^1* ^ oe refponfionibus impugnant : quia cum per-
fecus boni. * fona per contrarietatem difplicet, nec reda qua:
protulerit, placent. At contra bonorum corda,
quibus in odium non venit perfona , fed culpa,
fic perverfa dijudicant , ut ireda qua: dicuntur,
. affumant. Difcernendis quippe contradicentium
fenfibus æquiffimi arbitri refident , Sc fic male
prolata refpuunt , ut tamen approbent quæ ex
veritate cognofcunt. Solet namque inter fpina-
rum multitudinem , etiam de frugis femine fpi-
ca fuccrefcere. Cauta ergo manu operands agendum
eft, u t dum fpina tollitur, fpica nutriatur :
quatenus qui ftudet radicare quod pungit, no-
verit fervare quod reficit. Unde Sc beams Job,
quiaBaldad Suhites redè per inquifitionem dixe-
f ib 3.}. rat : N u m q u id D e u s fu p p la n ta t j u d i c i u m , a u t Qni~
* Editi etiam antiq. juftificabitur, contra mfs. fidem.
b Vulgati, Deo non compojitus. Editio tamen Tarif. 1495. convcnit
cum mis. Noftram quoque left, annota vit Gilot. ad marg.
nipotens fubvertit quod jufium eft ? quia vera in
hypocritas robuftaque protulerat, bene hæc Sc
contra pravos generaliter prolata confpiciens, ftudium
proprise defenfionis calcar, atque audita protinus
approbat, dicens :
Vere fcio quod ita f i t , dr quod non * juftificaturty 9- V4 ,]
homo compoftius Deo. 3
2. Homo quippe1, Deo fuppofitusjuftitiamper- C ap. II.
cipit, compofitus amittit : quia quifquis fe au- RB C- 1L .
dori bonorum comparât, bono fe quod accepe-
ra t, privât. Qui enim accepta bona fibi arrogat, componi.’
fuis contra Deum donis pu gnat. Unde ergo def- b
pedus erigitur, dignum eft ut eredus inae def-
truatur. Sandusautem vir , c quiaomne virtutis c
noftrse meritum effe vitium confpicit, fi ab in-
terno arbitro diftridè judïcetur , rede fubjun-
git:
Si volueris contendere cum eo , non poteris reft ytrf.ji
pondéré ei unum pro mille.
* Vindoc. Ebroïc. Ba/oc. Lyr. Bigot. Utic. quia omnes virtutes »offre.
mentis ejfe vitium confpicit. In Utic. olim legebatur ut in editis.
quia omne &c. mox in laud. m£s. judicentur, pro judicetur.
In Scri-
UI 3. In feriptura facra millenarius numerus pro A non inveniunt, cui venienti defuper in audore
r ‘pc, ’ univerfitate folet intelligi. Hinc etenim Pfalmif- —-i— c :~ r..~—
ititquide ta a it: Vcrbi quod mandavit in mille generations:
jxtoliitur. C|^m profe£to conftet, quod ab ipfo mundi exor-
[ dio ufque ad Redemtoris adventum , per Evan-
geliftam non ampliüs quam feptuaginta Sc fep-
tem propagines numerentur. Quid ergo in millenary
numero, nifi ad proferendam novam fo-
bolem, perfeda univerfitas prafeitse gencratio-
nis exprimitur ? Hinc & per Johanncm dicitur:
oc. 20.6. Et regnabunt cum eo mille annis ; quia videlicet
regnum lands Ecclefise univerfitatis perfedione
a folidatur. Quia verb 3 monas multiplicata in de
contradicunt. Sic fummus ille angelicus fpiritus,
qui fubjedus Deo in culmine ftare potuiffet, A fc-
metipfum repulfus patitur , quia per naturse fiiar
inquietudinem foras vagatur. Sic primus humani
generis parens , quia audoris præcepto reftitit,
carnis protinus contumeliam fenfit : Sc quia fub-
elfe conditori per obedientiam noluit, fiib femet-
ipfo proftratus, Sc pacem corporis protinus ami-
fit. Bene érgo dicitur: g uis reftitit ei , & pacem
habutt ? quia perverfa mens unde fe contra au-
dorem erigit, inde fe in femetipfa confundit.
Refiftere autem Deo dicimur . cum repugnare Refiftere Deo
narium ducitur , denarius per femetipfum dudus g ejus difpofitionibus conamur. Neque enim nof- «ïuitt
in centenarium dilatatur, qui rurlus per denarium
dudus in miilenarium tenditur ; cum ab uno in-
cipimus, ut ad millenayum veniamus, quid hoc
loco unius appcllatione , nifi bene vivendi ini-
tium ; quid millenarii numeri amplitudine , nifi
cjufdem bonx vitx perfedio defignamr ? Cum
Deo autem contendere, eft non ei tribyere,
fed fibi gloriam fux virtutis arrogare. Sed fan-
dus vir confpiciat, quia Sc qui fumma jam dona
percepit, fi de acceptis extollitur , cunda qux
acceperat amittit, Sc dic at: Si volueritcontendere
cum eo, non poterit reftpondere ei unum pro mil’
tra infirmitas incommutabili ejus fententiæ obviât,
fed tamen quod explere non valet, tentât.
Nam fxpe humana infirmitas occulte vim difpo-
fitionis agnofeit, Sc tamen hanc fi mutare valeat
appétit. Contraire fatagit, fed ipfo fe gladiocon-
tradidionis frangit. Ordini interno renicitur, fed
fiiis vida conatibus, ligatur. Habere ergo pacem
refiftens non poteft : quia dum fuperbiam confu-
fio fequitur, quod ftultè per culpam geritur,c hoc 1
in agentis pcenam mirabiliter otdinatur. Sed vir
fandus virtute prophetici fpiritus plenus, cum
confufionem generaliter humanx fuperbix conle.
Qui enim cum audore contendit, unum pro q fpicit, ad fpeciale malum protinus pîebis Ifiaëli
\p IV.
mille refpondere non fufficit: quia qui de perfedione
fe erigit, habere fe bene vivendi nec ini-
tium oftendit. Unum namque pro mille refpondere
non poflumus : quia cum de bonx vitx
perfedione extollimur , hanc nos nec inchoafle
monftramus. Sed tunc de noftra infirmitate ve-
rius concutimur, fi quam fit immenfa potentia
judicis , confiderando penfamus. Unde Sc fubdi-
tu r : ‘ ♦
Sapiens corde eft, dr fortis robore.
4. Quid mirum fi conditorem fapientium , fa-
pientem dicimus, quem ipfam ene fapientiam
feimus ? Et quid mirum , quod fortem elfe meticx
oculos mentis tendit, Sc qux poena elatos
omnes'maneat, ex uniiïs gentis interitu oftendit.
Nam repente fubjungit, dicens :
g u t tranftulit montes, dr neftierunt h i, qttos Verf. s.
fubvertit in furore fito.
6. In Scriptura facra fxpe montium nomine, C AP- VI.
prxdicantium altitudo fignatur. De quibus per Dei1 r -
Pfalmiftam dicitur : Sufcipiant montes pacem populo dicatio à ju-
tuo. Eledi quippe prxaicatores xternx patrixnon ^x 's g'?"*
immerito montes vocantur : quia per vitx lux cel- ? l.
fitudinem ima terrarum deferunt, & cxlo pro-
pinqui fiunt. Sed montes Veritas tranftulit, cum
prxaicatores fandos à, Judxx obduratione fubmorat,
quem hanc ipfam effe fortitudinem nul- j) traxit. Unde redè etiam per Pfalmiftam dicitur :
lpotc - lus ignorât ? Sed fandus vir duobus verbis in lau-
dem audoris prolatis, aliquid nobis intimât, unde
nos ad cognitionem noftram trepidos reducat.
Sapiens quippe Deus dicitur , quia occulta
noftra fubtiliter agnofeit : Sc effe fortis adjungi-
tu r, quia valenter cognita percutit. Nec falli ergo
à nobis, quia lapiens ; nec vitari, quia fortis
eft, valet. Nunc ut fapiens omnia invifibilisalpi-
/’cit : tunc ut fortis fine ullo obftaculo quos reprobat
, punit. Qui hoc quoque hîc ford fapientia
ordinat, ut humana mens cum contra audorem
fe elevat, ipfa fe fixa elarione confundat. Unde Sc
, fubditur :
iem b guis b reftitit ei , dr pacem habuit ?
Ap- V. y. Qui enim cunda mirabiliter créât ,ipfe, ut
"pacc> creata fibimet conveniant, ordinat. In quo ergo
conditori refiftitur , pacis conventio diflipatur :
quia ordinata effe neqüeunt, qux fuperni mode-
raminis difpofitionem perdunt. Q ux enim fubje-
« da Deo , in tranquillitate c perfifterent , ipfa fe
fibimet dimiffa confundunt : quia in fe pacem
Transferentur montes in cor marts. In cor enim pfal. +s.
maris montes tranllatîHint, ciun prxdicantes A-
poftoli à Judxx perfidia rcpulfi, ad intelledum
Gentilium venerunt.. Unde ipfi quoque in fuis
Adibus dicunt : Vobis oportebat primùm loqui ver- Act. 13. +a.
bum Dei: f id quiarepellitis illud, dr indignosvos
judicaftis atema vita, ecce convertimur ad Gentes.
Sed hanc eamdem tranflationem montium hi ipfi
nefeierunt, qui in Domini furore fubverfi funt :
quia cum de fuis finibus Hebrxi Apoftolos pel-
lerent, lucrum fe feciffe arbitrati Hint, quod
prxdicationis lumen amilerunt. Exigentibus quip-
£ pe meritis , jufta animadverfione perculfi, tanto
intelligentix errore cxcati funt, ut quod lucem
perderent , hoc effe gaudium putarent. Sed re-
pulfis Apoftolis, per Romanum protinus princi-
pem Titum Judxa deftruitur , atque in cundis
gentibus fparfa diflipatur. Unde Sc tranllatis mon-
tibusredè fubjungitur:
' g u i commovet terram de loco fito > dr columna Verf. s.'
ejus concutientur.
* lu Turon. Bellovac. .Gemec. aliilquc Norman, monas multiplica-
tus. la yindoc. tamen legitur monas multiplicata. In omnibus aùtem
omittitur decies, quod Coccius primüm addidic, deindealii edic. ante
multiplicata.
b Gemet. & Côrb. Germ. Quisrtfiflit ei, &,paccm habuit?
c Ita fereomncsmls. noftri. Longiponc. habet , in tranquillitate per-
fiiterunt. Jpfa fibimet dimiffa reclitudmis ordinem confundunt. In Voter.
Edit- legitur, in tranquillitate perfifiunt. Vindoc. nilT. addunc negà-
Tom. I.
tioncm, in tranquillitate non perfifiunt. Rcccntiores edit, habent,/»
tranquillitate perfifiere nequeunt.
a Germ. Corb. Germ. Longip. Turon. Bajoc. a femetipfi. repulfus
patitur.
e Primus Vindoc. Sc Corb. Germ, hoc in agentis virtute mirabiliter
ordinjiur ; alter Vindoc. hoc in agenth poena, vtl ex juditantis vindt-
clamutabiliter ordinatur.
T