'b
Ifli. 0 *7-
C ap. VÏ.
Virtüccs elector
um permilantur,
:pcccatum : aliud eft .gravera efle a pet conftan- ^
dam , aliud per culpam. Ifta enim graviras pondus
infirmi-
täte teniperat.
d
fyhan. 7. 38.
peelt. rs. 3«
Prov. 9.17.
Tfid. tfS. 2.
.dpOC. içr. IS.
ifii.32. 2*.
Pfd- 28. 3.
V- & R. V.
Quod corifir-
matur cxcm-
habet oneris, ilia vircutis. Pondus ergo acci-
piunt animæ, üc ab mtentionc Dei non jam levi
motu défiliant. fed.in eum fixa b conftantiæ gravitate
confiftant. Adhnd ille populus leviter mo-
vebatur., de quo per Prophetam dicitur : <^Abiit
■ vagus in viam cordis fiti : rviam ejus vidi, dr dimifi
eum. Grave autem confilium cordis omnera incon-
ftantiam vagationis expellit. Et quoniara funt ani-
mæ, quæ levi motu nunc ifta , mine ilia defiderant,
omnipotens Deus quia ipfas leves flubtuationes
anentium non leviter penfat, vagationem cordis rc-
dinquendo dijudicat. Sed cum per gratiam refpicit
vagammentera, in eorifilii ftabilitatem figit, Re&è J
ergo nunc dicitur : £>m fecit vernis fondus ; quia
-cùm leves motus anirai mifericorditer dignatur af-
niccre j hune protinus ad conftantiæ maturitatera
-format. Vel certè ventis pondus facere, eft con-
eclTam hîc eledis de virtutibus gloriam, permixta
infirmitate temperare. Unde & lubdicur :
Et aquas affendit menfurâ.
9. Aquæ inScriptura facra, aliquando Spiritum
fandum, aliquando feientiam facram , aliquando
fcientiam pravam , aliquando tribuiationem, ali—
. quando defluentes populos, , aliquando c mentes
fidem fequentium, d defignare folent. Per aquam
quippe, fandi Spiritus infufio defignatur, ficut in ^
Evangelio dicitur : £)ui credit in me,ficut dicit Scri-
ftura, flumina de ventre ejus fluent aqua viva. U bi
Evangelifta fecutus adjunxit : Hoc autem dixit de
Spirit», quem accepturi erant credentcs in eum. Rur-
fum per aquam fiera feientia defignatur, ficut dicitur
: Aqua fapientia falutaris fotabit eos. Per a-
quam quoque prava feientia appellari folet, ficüt
apud Salômonem mulier, quæ typum hærefeos tenet,
callidis fuafionibus blanditur dicens: Aqua fur-
tiva dulciores funt. Aquarum etiam nomine non-
numquam folent tribulationes intelligi, ficut per
Pfalmiftam dicitur : Salvum me fac Heus, quoniam
intraverunt aqua ufque ad animant me am. Per a-
quam, populi defignantur , ficut per Johannem ;
dicitur : Aqua verb funt populi. Per aquam quoque
non folùm fluxus decurrenrium populorum , fed
etiam bonorum mentes , fidei prædicamenta fequentium,
defignantur; ficut Propheta ait\Beati
qui feminatis Juper omnes aquas. Et per Pfalmiftam
dicitur : Vox Domini fuf er aquas. Hoc ergo in loco
quid aquarum nomine, nifi eledorum corda fig-
nantur , quæ per intelledum fapientiæ, auditum
jam fupemæ vocisacceperunt ? D e quibus rede di-
eitur : Et aquas af fendit menfura. Quia Sandi ipfi,
qui c fando fublevante Spiritu adfumma rapiun-
tu r , quamdiu in hac vita funt, ne âliqua elatione
fuperbiant, quibufdamtentationibusreprimuntur:
ut nequaquam tantum proficere valeant, quantum
volunt : fed ne extollantur fuperbiâ, fit in eis ipfa-
rum quædam menfura virtutum.
10. Hinc eft enim quod Elias dum tot virtutibus
3 Turon. per confcientiatn.
b Bcllov. & 1, Laud, confiantie.fuavitate.
c Ita Corb. Germ. Bellov. Turon. Vindoc. I. Laud. InNorm.jMe*
decumentafequentium. In Germ. & excufis bonorum fidei preiicamenta
fequentium.
a Germ, defignari.
' Germ, qui fuo levante Spiritu. Deeft etiam fando in i. Laud. &
Corb. Germ.
f In omuib. m ff Germ. Norm. Laud. Vindoc. Corb. Germ. See. ita
legitur , non : d* ficundb quinquaginta viros. . . . petitione fubdita, ut
eft in editis poft. In fola Guflänv. habetur quinquaginta viros, pro quinin
alta profeciftet, quad am menfura fufpenfus eft, plô Jjl
dum Jezabel poftmodum quamvisreginam, tamen bcicm
mulierculam fugit. Perpendo quippe hnne mira: æ j l
virtucis virum, ignem de cælo trahere, fccundo f
quinquagenarios cum fuis omnibus, petitione fubi-
ta concremare, verbo cælos à pluviis claUdere, ver-
Jbo cælos ad pluvias aperire, fufeitantem mortuos,
§ ventura quæque prævidentem : & ecce rtirfus ani- g '
mo occurxit, quo pavore ante nnam mulierculam
fugerit. Confidero virum b timoré perculfum , de h
manu Deimorcem petere,nec accipere : de mànu
mulieris mortem fugiendo vitare. Quærebat enim
mortem dum fugeret, dicens : Snjjicit mihi, toile iba.lH
animant me am : ne que enim meliorfum quam fatres
Unde ergo fie potens, ut tot illas virtutesfa-
ciat i unde fie infirmais , ut ita feminam peutimef-
c a t, nifi quia aquæ appendimtur menfürâ : uc ipfi
fanftiDei homines multùm valeant per poten-
tiam Dei, & rurfum quadam menfiira moderati
fint per infinnitatem fuam ? In illis virtutibus Elias
quid de Deo acceperat, in iftis infirmitatibus1 quid i !
de fe elle poterat, agnofeebat. Ilia potentia vii-
tus fuit, ifta infirmitas cuftos vit cutis.k In illis vii- k
tutibus oftendebat quid acceperat : in iftis infirmitatibus
hoc quod acceperat, cuftodiebar. In mi-
raculis monftrabatur Elias, in infirmitatibus ferva-
batur.
ii. Sic Paulum video fluminum &: latronum, ci- Et'Pafit
' vitatis Sc folitudinis, maris ac terræ pèricula fufti-tcm ^
nentem, frenantem jejuniis ac vigiliis corpus, fufti- n^’,^
nentem frigoris &c nudicatis ærumnam, ad Ecclefia-
rum cuftoaiam vigilanter fe ac paftoraliter1 exer- 2jc,,r'“
centem, ad tertium cælum raptum, rurfumque eum iiih4
in paradifumraptum, &c audifle arcana verba, quæ
non licet homini loqui : & tamen fatanæ angelo ad m
tentandum concedicur, oratut eximi debeat, & non
exauditur. Cujus cùm ipfa initia m convcrfionis af- m j
picio,perpendo quod eifupernapietasc^los aperir,
fefeque illi Jefus de fublimibus oftendit. Qm lumen
corporis ad tempus perdidit, lumen cordis .in
perpetuum accepit. Ad Ananiam mictitur, vas ele- 'AaM
) iftionis vocatur : & tamen de civitate eadem, quam
poft vifionem JefuingrefTusfuerat, fugiens recedit,
ficut ipfc teftatur dicens ; Dama fit frafofltus gentis
Aretha régis cufiodiebat civitatem Damafcenorum, ut
me comfrehenderet : & fer fenefiram in fiforta n di- n i
mijfus fum fer murum, & fic ejfugi manus ejus. Cui
licenter dicam : O Paule in cælo jam Jefum confpi-
cis, & in terra adhuc hominem fugis ? In paradifum
duceris, fecreta Dei verba cognofcis, & adhuc
à fatanæ angelo tentaris? Unde fie fortis, utad cæ-
leftia rapiaiis ? Unde fic infirmus, ut in terra hominem
fugias,& adhuc à fatanæ angelo adverfa tolérés
: nifi quia ipfe qui re fublevat, rurfum fubtiliffi-
mâ ce menfura moderatur , ut & in miraculis tuis
nobis prædiçes virtutem D e i, & rurfum in timoré
tuo reminifei nos facias infirmitatis noftræ ? Quæ
tamen infirmitas ne in defperationem nos pertrahat
cum pulfat, dum de infirmitate tua Dominum roquagenarios.
-
t> Inaliised. ventura quoque, quod in nullis mff. inyenimus.'
h Ita omnesmlT noftri j non , timorépercufum , ut in Vatic. & Gu -
* Corb. Germ. BeccenC & Utic. quid deeft; inaliis meliils quid deft
poterat.
k Vindoc. in illis ctleftibtis. . , à 1 Vulgati recent.'cum Germ, exermttm• Scquimttr mff.Turon. Vt““1 '
Norm. &c. & antiquiorcs cxcufos.
*“ Vind- confervationis.
' u i. Laud. 6c Norm, demi fut. uares,
gares, quia auditus non es, nobis quoque locutus A nimis, & docueritfic homines, minimus vocabiturin
li.ß es,.quid audifti: Snjjicittibigratia mea : nam virtus regno calorum. £iui autem feceritj dr docuerit ^fic,
a in infirmitate ferficitur. magnus vocabitur in regno calorum. Regnum cælo-
V,. 11. a Aperça ergo voce Dei oftenditur, quia cufi rum, videlicet Ecclefiam præfèntem appellat, de
virtutis J-Q5 eft virtutis, infirmitas. Tunc quippe bene inte- qua feriptum eft : Et colligent de regno ejus omnia
miias’ riùs cuftodimur, cum per difpeufationem Dei to- fiandala. In fuperno etenim regno fcandala, quæ ex
lerabiliter tentamurexteriùs, aliquandovitiis, ali- co colligi debeant,nonhabentur.Quiergo folvico-
quando preflliris. Nam eis quoque, quos viros no- pere, & fic docet voce, in ifto regno cælorum eric
vimus fuiffc virtutum, tentationes atque certami- minimus, in illo nec minimus. Viam autem procelnanon
defuere vitiorum. Hinc eft enim quod ad lis fonantibus pofuit, cùm prædicatoribus fuis, ad
confolationÄn noftram ifdem prædicator egregius corda hominum terrore venturi judicii perculfa,
-. 13. de fe quædam talia prodere dignatur, dicens : Vi- adicum fecit. Priùs itaqtie lex ponitur, uc poftmo-
deo allant legem in membris meis, refugnantem legi dum via pandatur : quia ilia vox cor audientis pe-
mentis mea, & caftivum me ducentem in lege fee- necrat, quæ hoc qiiod g ore fbnueric, opéré conférez/
, qtt* efi in membris meis. Ad ima quippe per- vat. Tune autem cùm legem pluviis, & viam pro-
b trahit caro , ne extollat fpiritus : b &: ad liimma ß cellis fonantibus poneret, hanc fapientiam Deus
trahit fpiritus, ne profternat caro. Spiritus levât, ne "— — :— ;--------- r- :— n- - TTr‘-
jaceamus in infimis : caro aggravat, ne extollamur
ex fuinmis. Si non fublovante fpiritu, nos caro ten-
c tarer,c perfeftione proculdubio tentationis fuæ in
ima dejiceret. Rurfiim verb fi non tentante carne.
vidit, enarravit, prxparavit, &inveftigavic.Ufita-
ta facri eloquii locucione 11 videre Deus dicitur, vi-
dere nos facere , ficut jufto viro Dominus dicit:
Nunc cognovi qnod timeas Deum. Et Ifraelitse prse-
monentur: Tentat vos Dominus Deus vefier, utfeiat
ad fumma nos fpiritus fublevaret, in fuperbiæ cafu f i diligitis eum : id eft, ut feire vos fâciat. Tune er
ipfa nos pejus fublevatione profterneret. Sed fit cer- go cùm legem pluviis poneret, hoc eft mandatum
tomoderamine ,u t dum unufquifque Sanctorum euftodiæ,prædicatoribus daret, hanc incarnatam
jam quidem interiùs ad fumma rapitur, fed adhuc fapientiam videri & enarrari à prædicatoribus, præ-
tentatur exteriùs, nec defperationis lapfum, nec parari &: inveftigari ab auditoribus fecit. Sibi quip-
elationis incurrat : quoniam nec tentatio exterior pe illâm præparat, quifquis illam bene vivendoin
culpam pcrficic, quia interior intentio furfum tra- diem judiciipropitiam parat. Etnotandum, quod
hic :nec rurfum intentio interior in fuperbiam e- q de eaquatuor dibta funt. Ait enim : Vidit, enar-
levaî, quia tentatio exterior humiliât, dum gra- ravit, frafaravit, inveJHgavit. Vidit namque, quia
vat. Sicque magno ordine cognofcimus in interio- fpecies eft : enarravit, quia verbum : præparavit,
ri profeâu quid accipimus, in exteriori defebtu quia r—em ed’ •i um:inv'eYfVtli gav'i t, quia occulrum. S" ed’
hoc quod æterna Dei fapienria fpecies Patris & Ver-
bum dicicur, quando ab humana mente penetra-
tur ? Quis namque intelligat, vel verbum fine tempore
, vel fpeciem fine circumfcripcione ? Dicen-
dum ergo erat aliquid, quod de ilia homo cognof-
ceret in fe. Unde apte fubditur :
Et dixit homini : Ecce timor Domini, i f fia efifa-
fientia : dr reccdere à malo, intelligentia.
14. Ac fi aperce diceretur : Ad cemetipfum homo
revertere, cordis tui fècreta perferutare. Si Deum
te timere deprehendis,profeôtb confiât quia hac
quid fumus. Et miro modo agitur, ut nec de virtu
d te quifquam extolli debeat, nec de tentatione d def
perarc: quia dum fpiritus trahit, & caro retrahit,
fubtiliffimo judicii interni moderamine, infra fumma,
& fupra infimain quodam medio anima li-
bratur. Bene ergo 'dicitur: Et aquas affendit men-
fun. Sequitur: 0
Jfuando foneb atfluviis legem, & viam pro cellis
fonantibus; tunc vidit illam , & enarravit, & frafaravit,
dr invefiigavit.
jClp.VII.1 13. Solent per pluvias , prxdicantium difta fi- ^ _____________ ___
j § ^ - gnari. Unde per Moyfen dicicur : Expetteturficut ^ fapientia plenus es. Quam fi adhuc cognofcere non
utopc-/^^3 4 eloauium meum. Quorum videlicet verba pores quid fit in fe , jam cognofcis interim quid
| k ijipbm. cum blande perfuadent, pluvise funt: cum verb fit in te. Qua; enim apud fe ab Angelis metuitur,
Ijpjpixdi- cerribilia de venturo judicio intonant , fbnantes
procella;. Et notandum , quod pluviis lex ponitur
, uc via procellis fonantibus aperiatur. Lex
quippe eft ipfis prxdicacoribus pofica, ut vivendo
impleant, quod loquendo fuadere feftinant. Nam
loquendi auftoritas perditur , quando vox opere
non adjuvatur.Hinc enim per Pfalmiftam dicitur :
Peccatori autem dixit Deus :,£)uare tu enarrasjufii-
tias me as, dr ajfumis tefiamentum meum fer os tuum ?
apud te timor Domini vocatur : quia hanc habere
tc certum eft, fi timere te Deum incertum non eft.
Hinc etiam per Pfalmiftam dicitur: Initium fapientia,
timor Domini : quia tunc penetrare cor inchoat,
cùm hoc extremi judicii pavore perturbât. Ad par-
vitatem igicur noftram divinus lermo fe attrahic :
1 ficut pater cum parvulo filio loquitur, ut ab eo
poffit intelligi, fponte balbutit. Quia, enim naturam
fapientiæ penetrare non poffumus quid fit infe, ex
Tu vero odifii difilflinam , dr frojecifii fermones condefcenfione Dei audivimus quid fit in nobis,
<• meos cf oflte. Sermones etenimDei poft fe prædica- cùm dicitur : Ecce timor Domini " ipfa efifapientia.
tor projicit, cùm hoc quod dicit, facere contemnit. £ Sed quia ille veracirer vim divini timorisinrelligir,
Quando autem di&is ejus alter obediat, dum ipfe
rcfpuit opere , quod prædicat voce, & diflimulat
audire quod narrat ? De ifta prædicationis lege feri-
1 19 • ptuni eft : ^ u i filverit unttnt de mandat is ifiis mi-
* Pleriquc aperti.
Ita Germ. Norm. Laud. Corb. Germ. & pcnc omnes. In ed. & ad
oltafuflollit. ■ ' 0 : \ . ,
I Vatic. & Guflanv. pondéré. . . tentationis. reluftantibus mff. Germ,
I ®rn1, N0101* Laud. Turon. quibus confeutiunc alii ediri.
Plurimi defperet.
* Gcmct. retrorfum, aliis Norm, (urn Germ. & Corb. Germ, poß te^
jetutentibus.
Tom. /.
qui fe à cun&is pravis operibus ciiftodic, retfte fubditur
: Et recedere d malo, intelligentia. Ea igitur quæ
fequuntur, quia prophetiæ fpiritu plena funt, ipfa
fàcræ hiftoriæ verba teftantur, cùm dicitur ;
f Non Icgitur fic ia noftris mff nifi infGerm.
8 Deeft ore iii mff pl.
h In recent, excüfis videre D ei, quam lc£lionem è quibus mff dc-
promlcrinr editores, ignoiamus.
1 Germ. & vulgati p'ofter. ficut cum pater cum parvulo filio loq. . .
balbutit. Redundantcm voculam cum expunximus mff pene omnibus
adhxrcntes.
f
Matth. 13.4.1.
Hanc Iegcm
fervantibus, ad
hominum corda
adieus pag
V e t . vir.
h T';
Gerief zz. iz .
Deut.13.3. 1
Verf. 28.
C a p u t
VIII.
R.E Ci VI.N
Deum timens
ejus fapientiam
poffidcre inci-
pic, & in Ie co-
gnofcit, quem
in ipfius natura
cogno fiere
.nonpoteft.
PfaL u i . 10.
I