re lapidum itaobdurui, ut fub percuflionis ftimu- A abfconditur in malis ini miens
lo à minifterio confelfionis obmucercam : nec rur-
fus quafi xs vocem confeffionis refono, fenfum
vocis ignoro. Sed quia ad pereuffionem reprobi
débiliter fortes funt, eleéti autem valenter infir-
mi : beatus Job dum fortem fe per infaniam non
e/l'e afferit, fortem fe per ftatum falutis innotef-
cit. Unde ergo hanc eamdem fortitudinem perce-
pit j infinuet, ne fi fibi vires, quas habet, ajroget,
potenter ad mortem currat. Plerumque enim vir-
tus habita, deteriùs quàm fi deefTct, interficit i
quia dum ad fui confidentiam mentejn erigit ,
hanc elationisgladio transfigit : cumque earn qua-
I 2 4
Nec profperitas
quippe amicum indicat, nec adverfitas inimicum
celât; quia & ille fæpe profperitatis noftræ reve-
rentia tegitur, & ifte ex confidentia adverfitatis
aperitur. Vir igitur juftus in flagellis pofitus dicat :
£)ui toUit ab amico fuo mifricordiam , timorem
Domini derelinquit : quianimirum qui ex adverfi-
tate proximum defpicit,apertè convincitur quod
hune in profperisnon amavit. Et cùm omnipotens
Deus cideo quofdam percutiat, ut pereuffoserudiat,
non pereuffis occafionem boni operis
præbeat ; quifquis pereuflum defpicit, occafionem
à fe virtutisrepellit : &: tanto feaiequiùs corn
Amicum in
adverfisdefpi,
cicntis quanta
iniquitas.
fi roborando vivificat, elevando necat; ad interi- g tra auétorem erigit, quanto hune nec piuminfàrerfii3>
C aput
X X I I I .
S n o n f îb i
fed Deo af-
cribit.
Ibidem
. C a p u t
XXIV.
tum videlicetpertrahit, quam per fpem propriam
ab internæ fortitudinis fiducia evellit. Sed quia
beatus job virtute pollet, & in femetipfo fidu-
ciam non habet, atque ut ita dixerim, vires infir-
mus habet, apte fiibjungit, dicens :
Eue non efi auxilium mihi in me.
2,7. Patet jam, ad cujus fpem percufli animus
recurrat, cùm in fe fibi efTe auxilium denegat. Sed
quia infirmum fein femetipfo infinuat, ad majoris
adhuc fortitudinis meritum, quomodo etiam à
proximis deftituatur, adjungat : Necefiarii quo que
mei recejferunt a me. Sed ecce defpe&us extcriùs,
intüs folio judiciipræfidet.Nam cùm dereliôhim fe
aflerit, protinus ad fententiam erumpit, diccns :
toUit ab amico fuo mifericordiam, timorem
Domini derelinquit.
z8. Quis hoç loco amici nomine, nifi quilibet
proximus defignatur ; qui eo nobis fideliter jungi-
tur, quo percepto nunc à nobis bono opéré, ad
obtinendam poft æternam patriam veraciter au-
xiliatur ? Quia autem duo funt præcepta caritatis,
Dei videlicet amor, & proximi : per amoremDei
amor proximi gignitur, & per amorem proximi a-
mor Dei nutrimr. Nam qui amare Deum negli-
git, profeet b diligere proximum nefeit: & tune
pleniùs in Dei dileôtione proficimus, fi in ejufdem
lute propria, nec juftumin alieno vifinere agnof-
cit. Intuendum verb eft, qubd beatus Job fie fiia
loquitur, ut totius quoque cleéfci populi per eum
vita fîghetur. Quia enim ejufdem populi mem-
brumeft, cùm quæ ipfe patitur narrat, ea etiam
quæ fuftinet ille, denuntiat, dicens;
Fratres mei puterierunt me Jicut torrent-, qui
raptim tranfit in convallibus.
30. Reproborum mens quia fbla1 præfentia dili—
g it, plerumque nunc tanto aliéna exiftit à verbe-
re, quanto poft extranea remanet ab hereditate ;t
èc fuperba juftos defpicit, quos paterna mifericor-
diter feveritas affligit. Sæpe verb reprobi eamdem
q fidem, qua vivimus, retinent, eadem fidei facra-
mentapercipiunt, ejufdem religionis imitate con-
tinentur ; fed tamen compaffionis vifceranefciunt,
caritatis vim, qua in Deum flagramus & proximum
, non agnofeunt. Rectè ergo &c fratres
prætereuntes vocantur ; quia ex uno matris no-
bifeum gremio per fidem prodeunt, fed in uno caritatis
ftudioerga Deum &: proximum non figun-
tur. Unde apte etiam torrenti, qui ràptim tranfit
in convallibus, comparantur. Torrens namque ex
montanis ad ima defluit, & collectus hiemalibüs
pluviis, æftivis folibus arefeit. Qui enim terrena
diligentes, fpem fupernæ patriæ deferunt, quafiex
Verf. i
C a p u t
XXV .
Reprobi cura
juftis dicantut
& fratres, l
præcereuntes.
Torrenti rcßä
conjparantur.
Peut. 6. i. &
Matth. '22.37,
i.Johkn..
Proximi di-
leftio'in ejus
ærnmnis prodile&
ionis gremio priùs proximi caritate la£tamur.a Dmontibus valles petunt; quos tamenhiemspræ-
Quia enim àmor Dei amorem proximi générât, di- r- ......1 J -------------------------- ’ 'r
fturus perLegcmDominus, Diligcs proximum tuum;
præmifit, dicens, Diliges Dominum Deum tuum :
ut fcilicet in terra pe&oris noftri, priùs amoris fui
radicem figeret, quatenus per ramos poftmpdum
diledtio fraterna germinaret. Et rurfum quia amor
Dei ex proximi amore b coalefcit, teftatur Johannes,
dicens; Jpui non dili git fratrem fuum quem
'videt y Deum quem non videt, quomodo poteft diligere
r’Qiiæ tamen divina dilectio per timorem naf-
citur, fed in affeftum crefcendo permutatur.
19. Sæpe verb omnipotens Deus ut quantum
quifque a caritate ejus ac proximi longé fit, vel in
ea quantum profecerit innotefeat , miro .ordine
fentis vitæ multiplicat, fed d æftas venturi judicii
exficcat ; quia cùm fol fupernæ diftriétionis incan-
duerit, reproborum lætitiam in ariditatem vertit.
Bene ergo dicitur : Raptim tranfit in convallibus.
Torrentem quippe ad convalles raptim tranfire,
cft pravorum mentes ad ima defideria fine ullo ob-
ftaculoacdifficultate defeendere. Omnis enim af- ^
cenfus in labore éft, defeenfus in voluptate : quia
per adnifum greffus ad fuperiora tenditur, per re-
miffionem verb adinferiora declinatur. Ad mentis
enim verticem faxum fubvehere magni labo-
ris eft, idemqueà fummis ad ima dimittere labor
non eft. Sine mora videlicet proruit, qui magnis
conatibus ad fumma pervenit. Longo ftudio feges
çuncta difpenfans , alios flagellis deprimit, alios £ feritur, foie atque imbre diutino nutritur ; fedtafucceflibus
fulcit. Et cùm quofdam temporaliter
deferit, in quorumdam cor dibus quod malum la-
te t , oftendit. Nam plerumque ipfi nos miferosin-
fequuntur , qui felices fine comparatione colue-
runt. Cùm enim quis pofitus in profperitate dili-
gitur, incertum valde eft, utrùm profperitas, an
perfona diligatur. Amiffio autem relicitatis inter-
rogat vim dile&ionis. Unde bene quidam fa-
piens dicit : Non agnoficiturin bonis amicus, & non
men unâ & fubitâ fcintillâ confumitur. Paulifper
ædificia ad altaproficiunt, fed repentinis cafibus
terram petunt. Robufta arbor in aëra per tarda in-
crementa fe erigit ; fed quidquiddiu ad alta pro-
tulit, femel & fimul cadit. Quia igitur afeenfus
in labore eft, defeenfus in voluptate, re£tè nunc
dicitur : Fratres mei proeterïerunt me ficut torrent,
qui raptim tranfit in convallibus. Quod tamen fen-
tiri & aliter poteft.
* Ita mis. Anglic. Norman. Turon. Floriac. Vindocin. & c. Quidam
tanacn habenc laffemur, 8c mendosè aliqui, lac/emus. In nullo autem
legimus ligamus, ut in editts. ünus Vindoc. habet levigamur, 8c
laclamur.
b Gemet. eonvalefcit..
c Sic pene omnes : at editi habent emehu,
fEhroïc. fed eftrn.
31. Si
[à brevi &
îitid, tran-
ni ad .Ttcrlotmcnia.
21. Si enim convalles ima pcenarum locaintelli- Arierunt. De quibus rede additur ; Ft tit incalue-
' - " * ‘ rt' ’ — r‘ — . j ---- rinty fiolventur de loco fuo. Iniquus enim quifque \
cumincaluerit, de loco fuo folvitiu: ; cquia judi-
cio intirn« diftrictionis appropinquans, cunl jam
d per cognitionem pcens fervere cceperit, ab ea, .
cui dudum inha:ferat, carnis fu«e deledatione fe-
paratur. Hinc eft enim , quod per Prophetam
contra reprobos dicitur : Et tantummodo fiola vex- h
atio intelletlum dabit auditui: quia videlicet sterna
non mtelligunt, nifi cum pro temporalibus jam
fine emendatione puniuntur. Tunc mens aiftuat,
& infruduofie ptenitentite fc ignibus inflammat,
duci ad fupplicium timet, prsefentem vitam ex
defider'10 retinet: fed de loco fuo folvitur,quia
gimus, injufti quique ficut torrens raptim ad convalles
tranfevmt : qüiainhac vita, quam totis defi-
deriis appetunt, diu flare nequaquam poffunt.
Nam quot dies ætatis accipiunt , quafi tot quoti-
dic greffibus ad finem tendunt. Aügeri fibi optant
tempora : fed quia concefla fubfiftere nequeunt,
qùot augmenta vivendi percipiunt, a de vivendi
fpatio totidem perdunt. Momenta ergo tempo-
rum quo fequùntur, fugiunt, quo accipiunt amit-
tunt. Raptim itaque ad convalles tranfeunt, qui
in Ionium quidem voluptatum defideria pertra-
hunt ,ted ad inferni clauftra repente deducuntur.
Quia enim hoc etiam tempus, quod qualibet Ion- , A
gævitate extenfum^eft, fi fine clauditur, longum g oble&amenta carnis deferens , ejus duritia per
non eft ; ex fine miferi colligünt breve fuiffe, quod fupplicium liquatur. Sed quia iniqui omnes quid
amittendo tenuerunt. Unde bene & per Salomo- abftra&ionis fuæ tempore patientur audivimus,
nem dicitur: Si multisannis vixerit homo, & in adhuc aliqua, quibus in libertatis fuæ fpatio im-
his omnibus Utatus fuerit, meminifie debet tcnc- plicantur, audiamus. Sequitur :
b ro fi temporis; &dierum multorum, qui ciim vene- Involute funt jemite grefiuum edtum.
rint ; vanitatis arguenturputerita. Stulta etenim 34. Omne quod involvitur, in femetipfum remens
cùm malum repentè invenerit, quod nequa- plicatur. Et funt nonnulli, qui feducentihus vitiis
quam præterit, æternitatem ejus tolerando intel- obviare quafi tota intentione délibérant, fed ir-
fiait, quia quod præterire potuit , vanum fuit, ruente tentationis articule, in deliberation's pro-
Sciendum verb eft quod plerique agere re&a de- pofîto non perdurant. Alius namque pravo c aufu
fiderant; fed funt nonnuUa, quæ infirmis eorum îiiperbiæ inflatus, cùm magna elfe præmia hu-
mentibus ex præfenti vita contradicant : cumque militatis confiderat, adversùm femetipfum fe e-
adverfa in innmis perpeti metuunt, in fuperniju- rigit, &: «quafi tumorem turgidi faftus deponit,
dicii reditudinem offendunt. Unde re&è fubjun- exhiberefe quibuflibetcontumeliishumilempro'-
rerf.t*.
G a p u t
XXVIII.
R E C. XII.
Nihil proddl
refla proponc-
re, nifi propo*
lîti fimus tenaces.
t gitur:
b iM i pvi. ;
H jui tempora-
I iimdanino-
i^apim metu jul-
Jpui timent pruinam, irruit fuper
“ ’ ’ ' ^ ,v ;elafcit,:
eos mx.
jz.Pruina quippe inferiùs^ nix autem de
fuperioribusruit. Et fæpe nonnulli dum tempora-
lia adverfapertimefeunt, b diftriâioni fe æternæ
animadverfionis objiciunt. De quibus bene per
Pfàlmiftam dicitur : illic trepidaverunt timoré, ubi
non erat timor. Ifte namque veritatem jam libéré
defendere appétit, fed tamen, inipfo fuo appeti-
tu trepidus indignationem poteftatis humanæ per-
timefeit: cumque in terra hominem contra, veritatem
pavet, ejufdem veritatis iram cælitus fuftinet.
Ille peccatorum fuorum confcius, ea quæ
1 ■ 1- *i__ : ___ 1____ : J - .C J_C,J
mittit : fed cùm repente hune unius injuria ver-
bi pulfaverit, ad confuetam protinus elationem
redit, ficque ad tumorem ducitur, üt nequaquam
quia humilitatis bontim concüpierat rccor-
detur. f Alius avaritiâ æftuans, augendis faCulta- :
tibus anhelat. Is cùm præterire omnia velociter
confpicit , vagantem per concupifcentias men*
tern figit, decernit jam nihil appetere, &c adepta
tantummodo fub magni moderaminis fréno pof-
fidere : fed cùm tepentè fuerint oculis oblata
quæ placeant, in ambitione protinus meus anhc*
lat, femetipfam non capit, adipifeendi hæc occafionem
quærit, & oblita continentiæ quamfepoflidet,
indigentibus jam largiri defiderat; fedD cum pepigerat, cogitationum fe ftimulisper de-
tamen ne datis rebus egeat, ipfe formidat. Cum- fideria acquifitionis inquiétât. .Alius luxuriæ taque
cairnis fubfidia refervando trepidus prxparat,
ab alimentis mifericordiae animam necat: & cum
pati in terra inopiam metuit, xtemam fibi abun-
dantiam fuperna: refedionis abfeindit. Re&e ergo
dicitur: £>ui timent pruinam, irruit fuper eos nix:
quia qui conculcanda ab infimis metuunt, a fummis
metuenda patiuntur : & cum tranfire nolunt
quod calcare potcrant, judicium de fupernisex-
cipiunt, quod tolerare nequaquam poflunt. Sed
hxc agentes, mundi gloriam temporaliter obti-
nent. Quid autem tempore vocationis fua: fadube
polluitur , & longa jam cohfuetudine captus
tenetur : quanta autem caftitatis fit munditia confpicit
, & à carne vinci turpe deprehendit. Re-
ftringere ergo voluptatum fluxa délibérât, & re-
fultare confuetudiiii, quafi totis fe viribus parat.
Sed vel objetta oculis fpecie , vel ad memoriam
reduifta, cùm g fubitatentatione concutitur, protinus
a priftina præparatione diffipatur : & qui contra
hanc clypeum deliberationis crexerat, deletta-
tionis jaculo confoflus jacet ; ficque eum luxuria
enervem fuperat, ac fi nulla contra earn intentiori
funt/cum cun&afimul pavidi deferunt, quæ nis arma præparaffet. Alius iræ flammis accendi-
hic cùm gravi timoré fervaverunt ? Unde & ap- ^ tur: & ufque ad inferendas proximis contumelias
effrenatur. Cùm verb nulla furoris animum occa-
fio pulfat, quanta fit manfuetudinis virqis, quanta
patientiæ b altitudo confiderat, feque etiam
contra contumelias patientem parat : fed cum
parva quamlibet cpmmotionis occafio nafeitur ,
te fubditur :
t7. Tempore quo fuerint difiipati, peribunt.
-aput 33. Quos enim præfentis vitæ lollicitudo ordi-
f c x v n . t , amiffio diflipat : & tunc etiam exteriùs pe-
reunt, qui intus dudum æterna negligendo pe-
• * Obfcurus locus. In fex Anglic. & quatuor Norm, occurrit lectio
quam amplexi fumus, ubi prius legebatur, dm vivendi ftatia totidem
perdunt.
b In Vindocin. & plerifque Norman. diftriSHonis eternt animadver-
fionem dbj'dunt. Corb. Germ. difiriHionis tternt tnimadverfiones obji-
eiunt. Germ, d'jlriihones Uerne, animadverfionis ob. ms Reg. difiritfio-
(ies fibi iterne, animadverfionis objiciunt. Alter Reg. ur'in Edit.
c Unus Compend. quia judicio intime, diftrictionis appropinquante.
4 EbroVc. per coptationem pent. Ccracc. 8c Utic. per cognitionem pot*
Tom. /.
nt fervere, quam left, amplcftimur. . . .
* Ita Vindoc. & Norman, plerique, non pravo ufu , ut legitur in
editis. . . . n
1 Floriac. & unus Compend. ira habet : aims avarUta tßuans, auf
rendis facultatibus anhelans, cùm preterite 8cq.
«Ira omnesmff. noftri Sc quinque Anglicam quib. cóncmuflt vet.
Cd, Coc .&ftq .ptoyWÄ., i t a t ƒ»«<«.. I
Mn mf. Gern«. &pauc»alus defidcratur altitudo , dhelo leniu.