6 < ) i Sancti Gregorii Moralium 692.
Libcralicas
Jobpauperilent
paupcres, qua: fortaffe accipere non cxpcdi- A tero plus fuit. Sed penfandum nobis eft, quod afret
? An quia%in Scriptura facra dici paupcres burn
iles folcnt, a ea Tola xflimanda funt qux accipe-
a re pauperes volunc, qux humiles petunt ? Etpro-
culdubio oporrec, ut incundantcr decur quidquid
' cum vera humilitatc requiritur; id eft, quod non ex
me- defiderio, fed ex ncceflicatc poftulatur. Nam val-
btincre iam foperbirc eft, extra metas inopix aliquid
non mcientur. defiderare. Unde Sc fuperbè petentibus dicitur:
Jacob. 4, 3. Fetitis dr non accipitis, co quod male petatis. Quia
ergo illi funt veraciter pauperes , qui inflati per
fuperbix fpiritum non funt, quos aperte Veritas
Matth, s. 5, exprimit, cum dick : Bcati pauperes fpiritu , rede
nunc per fandum virum dicitur: Si negavi
Qui
ms inopi:
Verf. 17.
C a p u t
XVII.
ferit : Crevit mecum. Nonnulli enim quoad xta-
tem crefcunt, ab innocentia decrefcunt. Eledis «tatec«,
verb cum foris xtas corporis , incus, ft r . . • r ‘ • diciliceat5, ofcc t“cf"afitt creicit xtas virtutis. beqiutur:
Si defpexi prateretintem , eo quod non habuerit yerji,.
indumentum , dr abfque operimento pauperem : fi
non benedixerunt mi hi later a ejus, & de velleribus
ovium mearum calefatfus eft.
1 9 • Quod pauperem non defpexit, virtutem hu- Q A}
militatis exhibuit: quod autem operuit, pietatis. xix
Dux quippe iftx virtutes ita fibimet effe connexx VtT.
debent,1 ut vicario femper opere fulciantur; qua-
tenus nec humilitas, cum veneratur proximum, inpaUf)^
quod valebant pauperibus: quoniam quieavolunt, largitatis gratiam deferat, necpictas cum largitur, w u
qux profedo liquet quod eis non expediunt, eo " intumefcat. Erga indigentiam itaque proximi hu- f .
ipfo quod fuperbix abundant fpiritu, jam paupe- militatem pietas fulciat, humilitas pietatem : ut
res non funt. Sed beatus Job dum pauperes humi- cum indigentem rebus neceflariis naturx tux confortem
videris, nec per impietatem definas tegerc,
nec perfuperbiam negligas venerari, quern tegis.
Nam funt nonnulli, qui mox ut ab egenis fratribus
fuerint necefiaria poftulati, poft dona largituri, in
eos prius contumeliofa verba jaculantur. Qui etfi
rebus minifterium pietatis perficiunt, verbis tamen
gratiam humilitatis perdunt; ita ut plerumque vi-
deatur, quia illatx jam injurix fatisfadionem fol-
vunt, cum poft contumelias dona largiuntur. Nec Qi'pw
etiam ex celeritate muneris , bonorum operum q magni eft opens quod poftulata tribuunt , quia
merita augeret/Unde alias feriptum eft: Ne dicas ipfo dationis fux munere vix eumdem exceffum buuni,™
ami co tuo , vade dr revertere, eras dabo tibi : citm fermonis tegunt. Quibus bene per Ecclefiafticum
Jlatimpofsis dare. Sed nonnulli folent exterius mul- librum dicitur : Omni dato non des trifiitiam ver- £ali.it,<
ta largiri, communis autem vitx gratiam repellen- bi mali. Et rurfum : 8 Ecce verbum fnper datum bo- jffiffjl
tes, habere pauperes focios in domeftica conyer- num , dr utraque cum homine jufiificato : videli- 6
fatione refugiunt. Unde beatus Job, ut non folum . cet, ut datum exhiberi debeat per pietatem, Sc
fe infinuet exterius multa prxbuifle , fed apud fe bonum verbum tribui per humilitatem. At contra
, alii egenos fratres non ftudent rebus fulcire
cum poffint, fed blandis tantum fermonibus h fo- b
vere. Quos vehementer Jacobi prxdicatio fanda
reprehendit, dicens : Si autem frater aut foror nu-fealM
di fu n t, dr indigent vitfu quotidiano, dicat autem
aliquis ex vobis illis : Ite in pace, calefacimini dr
faturamini ; non dederitis autem eis qua necejfaria
les appellat , quidquid ab eo accipere pauper voluit,
non negavit : quia veraciter quifque humilis
b k quod non potuit oportere, nec voluit.
MuniEcentia 2.6. Sed ciim largitatem mentis fux indicat, quia
job non folüm v o tu m fc pauperibus concurriffe manifeftat, ne-
cx dandi «le- ceffe eft ut quxramus, ne lumen mi fciicordix, da-
ritacc penfan- tionis tarditacc fufcaverit. Unde fubjungit; cEt o-
culos vidua expettare feci. Petentem fe viduam
•expedarc noluit, ut non folùrn ex munere, fed
quofque inopes etiam in domeftica converfatione
xecepiflc,protinus adjungit :
Si comedi kuccellam sneam filu s , dr non comedit
pupillus ex ea:
2.7. Scilicet pietati fe prxjudicium facere xfti-
mans , ft folus comederet quod Dominus omnium
communiter creaffet. Qux profedö commiinio
mtiou° irwecciippiiccnnd^i r con.v erfatioiiis effe cum talibus intra domefti.c.■ ■o■s■ D f n t corpori, quid vobis proderit ? ' Quos Johannes & ad menfam parietes debet, ex quibus xternx pronciant merita
adhibendi. retributionis. Uride fand us vir non quemlibet, fed
ad manducandum , focium-pupillum fe habuifle
A perhibet. d Sed tanta hxc pietatis vifeera utrum à
femetipfo habuerit, anconditoris fui gratia fit con-
fecutus, innotefcat. Sequitur :
Verf. i t . J jiuia ab in fa n t ia m e a, c r e v i t mecum m ife ra tio , d r
-de utero m a tris mea egrcjfa e f i mecum.
C aput . r8- Miferatio etenim etfi ejus fuerit arbitrii, ut
XVIII. ^î11 Pr°ficeret ; liquet tarnen quia ejus arbi-
R ec. xiix. trii non fuit, ut cum ipfo de utero, exiret. Confiât
sana.b-rua ergo,, quia fux virtuti nil tribuit , qui profedo
- Deo tribuunt. teftatur, quia hoc e ex conditionis munere acce- ,
quoque Apoftolus admonet, dicens : Filioli mei,
non diligamus verbo, nec lingua , fed opere dr dentate.
Diledio namque noftra femper exhiben- .
da eft S c veneratione fermonis, Sc minifterio lar-
gicatis%
30. Mul turn verb ad edomandam dantis fuper- V1**
biam valet, ft cum terrena tribuit, verba fo Hi cite ^
magiftri cxleftis penfet , qui ait: Facite vobis a- dmi
mic!o—s d e mamm. •o n>a " iniq■* u1i tatis, ut cum defeceritis,Mira» recipiant vos in aterna taoernacula. 01 enim eorum
amicitiis xterna tabernacula acquirimus, dantes
proculdubio penfare debemus, quia patronis po-
tiüs munera ofFerimus , quam egenis dona largipit.
Bonum igitur , quod a conditione habuiffc fc ^ mur. Hinc per Paulum dicitur : Veßra abundantia
intimât, liquet proculdubio, quia ad laudem con-.
ditoris narrat, indicans ab ipfo fe accepiffe ut pius
effet, à quo accepit ut effet : quia ficut fuo opere in
utero conditus non fuit, ita nec fua virtute ab u-
• *Sic lcgimus in vet. cd. & in mff. Corb. Germ. Turon. Laud. Germ.
Val.-cl.Norm. & pi. Rccentiorcs editores ex levi conjeftura locum hunc
lie mutarunt : ea fbla njlimanda ( Guflanv. Ajlimandi ) funt accipere patt-
feres , qht, humiles petunt.
b Placuit editoribus, verbo oportere fublato, accerfcre in ejus locum
obtinere, quod fànè melius fonar. Verilm ne ipfis obfequamur obftanc
raff, præfèrtim Laud. Germ. Norm. & Corb. Germ.
c In Germ. Norm. Laud. Corb. Germ. & aliis & f i tculosfupra ta-
snen ubi idem texcus profertur, legieux fimpliciter, oculos.
A Norm, fed tamen h u . . . an à conditorts fui gratia. . . innotefcat»
illorum inopiam fupplcat, ut dr illorum abundantia
vefira inopia fit filpplementum. Ut videlicet follici-
tè perpendamus , quia Sc eos quos nunc inopes
cernimus, abundantes quandoque videbimus : &
e Ed. ex conditoris. Lectioncm noflram habent Germ. Norm, omnes,
Turon. Corb.Gcrm. Laud. See. Sc infra, quod a, conditione; ubi in cd. 1er
gebatur quod a conditore.
1 Norm, ut vicaria femper ope fe fulciant. Ita quoque Laud. Corb.
Germ. 8c Val-cl. fed in Turon. Sc Germ, legitur, ut vicaria fe per opt•
ra fulciant.
* In Gilot. & aliis rccentiorib. edit, adde verbum. Vcteres ed. coil*
Icntiunc mff , habentque, ecce verbum.
h VinAoc.favere;
1 Norn», quod fohannts. Germ, quibus Johannes dicit.]
693 Liber XXI. in Caput X X X I. Bead Job. 694
qui abun dantes .afpicimur, fi largiri negligimus , A pillum manum me am, etiam cum viderem me in
quandoque inopes erimus. Qui^itaque nunc tempo-
>-ralefubfidium pauperi tribuit, ab eopoftmodum
perpétua recepturüs, ut ita dicam, quafi adfrugeni
terrain excolir, qux quod acceperit, uberiùs rcadit.
Reflat ergo, ut numquam clatio furgat ex munere,
quando videlicer dives ex eo quod pauperi tribuit,
agit ut in perpetuum pauper non fit. Beatus igitur
Job, ut diligenter oflenderct, humilitas arque mife-
ricordia quanta in eo fuerit eonfideratione foeiata,
ait: S i defpexi pratereuntem, eo quod non habuerit
indumentum, dr dbfque operimento pauperem : finon
a benedixerunt mihi latera ejus, dr de velleribus 0-
<vium mearum cale fallus eß. Ac fi aperte diceret : In
porta fuperiorem. Ac fi patenter dicat : Neque tunc
utilitatis mex negotia virtute contra pupillum ex-
fequi volui, quando me in judicio etiam ex jufli-
tia potiorem vidi. Sandli etenim viri quando cum y s t . x v .
perfonis minoribus contentionum negotia fubeunt,
dum gravare vel in minimis timent, ipfi contra
juflitiam gravari nequaquam refugiunt. Sciunt
quippe, quia omnis humana juftitia injuflitia effe
f reprehenditur, fi divinitùs diftri£le judicetur. (
Unde hoc quod fibi competit, cavent vehementer
exigere , ne corum aclus fupernam reditudi-
nem cpntingat fubtiliter examinare. Sed ut inve-
niri jufti in divino examine valeant, plerumque aamore
proximi uno eodemque ordine Sc fuperbix g pud humana judicia gravari fe Sc injuftè patiuntur.
Beatus autem Job vitx fux celfitudinem nar-
rans , Sc multa funt SC mira qux dixit. Sed quia
plerumque humana mens renuit bona credere ,
qux nefeit operari ; maledicti fibi fontentiam pro-
tinus fubjicit, fi qua horum qux dixerat, opere
non/implevit, dicens :
Humerus meus a juntfura fua cadat, & brachium Verf.22.
meum cum ofsibus fuis conteratur.
33. Quia operatio corporea per humerum ac C aput
brachium agitur , bona qux ore promût, fi opere X X I
, non impievk , cadere fibi humerum , Sc conteri rb c. xvi.*
brachium exoptat. Acfi apertè dicat : g Siea qux Concordia in
dixi, operari renui.ipfum quod mihi ad operan-
Ç. dum datum eft corporis membrum perdam, ut verarenonpo-
videlicet cadat à corpore , q^iod exercere noluitcft*
ad utilitatem. Si verb hxc maledidi fententia ad 8
fpiritualem eftintclligentiam referenda, liquet profedo
qubd brachium corpori per humerum jun-
gitur. Et ficut per brachium bona operatio, ita per
humerum focialis vitx-conjundio defignatur. Unde
Propheta quoque intuens fandos univerfalis
Ecclefix populos Deo concorditer fervituros, ait :
Et fervient ei h in humero uno. In eo ergo quod dicit : Sophon. 3.9.
Si levavifuper pupillum manum me am, etiam ciim 11
viderem me in porta fuperiorem : miram virtutem
patientix fervaffe fè afforit, qui gravari fo à perfonis
minimis, nec contra, hoc quod fibi jufle competere
vitium , Sc impietatis premens , prxtereuntem
quempiam Sc humiliter afpiciens non defpexi, Sc
mifcricorditer calefeci. Quifquis enim fuper eum,
cui aliquid tribuit, faftu fe elationis extollit, majo-
rem culpamintrinfecùs fuperbiendoperagit, quam
extrinfecùs largiendo mercedem : fitque ipfo bonis
interioribus nudus, cum nudum defpicit veftiens;
coque agit, ut fe ipfo detqrior fiat, quo fe indigen-
ti proximo meliorem putat. Minus quippe inops eft,
qui veflem non haber, quàm qui humilitatem. Unde
ncceffe eft, ut cùm haturx noftrx confortes ex-
teriora non habere confpicimus, quam multa nobis
defint bona interiora penfomus ; quatenus fefe fuper
inopes cogitatio noftra non elevet, cùm fixierter
videt, quia nos tanto veriùs, quanto SC interiùs
indigentes fumus.
i- 31. Et quia funt nonnulli, qui pietatis fux vifeera
' tendere ufque ad incognitos nefeiunt, fed foils, quos
per affiduitatem notitix didicerint, miferentur :
apud quos nimirum plus familiaritas", quam natura
valet, dum quibufdam necefiaria non quia homines,
fed quia noti funt, largiuntur; bene nunc
per beatum Job dicitur : Si defpexi pratereuntem,
eo quod non habuerit indimentum. Ignoto enim
proximo mifertum fe indicat, quern prxtercun-
tem vocat : quia videlicet apud piam meutern plus
natura valet, quam notitia. Nam Sc unüfquifque _
quiindiget, eo ipfo quo homo eft, ei jam incogni-^ poterat, declinayit. Quo i tamen fi minime1 fece
BUT
■x.
■ ibemer
tus non eft. Sequitur :
Si levavi fuper pupillum manum meam, b etiam
cum viderem me in porta fuperiorem.
32. Mos apud veteres fuir, ut ad portam fenïo-
res federent,qui certantiumjurgia, judiciaria cx-
aminatione c difeernerent ; quatenus urbem , in
rit, adjungit ; Humérus meus à juntfura fua cadat.
Quia nimirum qui patientiam forvare contemnic,.
focialem titam citiùs per impatientiam deferit. A
jundura eçcnim humérus cadit, cum adverfitatis
aliquid ferre animus non valens, fraternam concor-
diam rclinquit: Sc quafi membrum foparatur à corqua
concorditer oporteret vivere, difeordes mi- porc, cùm is qui operari bona poterat, à bonorum
nimè intrarent. Undc & per Prophetam Domi- omnium abfciriditur univerfitate. Neque enim um-
nus didt : Conßituite in porta judicium. Hoc ita- quam fervari concordia nifi per folam patientiam
que loco quid portx nomine exprimitur, nifi id
quod agebatur in-porta >. Sicut enim pugnarc ca-
l lira dicimus , pro eo quód pugnatur d ex caftris >
ita judicium, quod in porta agi confuevcrat, porta
nominatur. In porta ergo le fuperiorem videt,
qui fo mclioris partis eile^n judicio xquitatis ^
merico confpicit. Beatus igitur Job, quia nec tunc
contra pupillum c manum exeruit, cum fe etiam
per juflitix meritum potiorem vidit, nobis timo-
ris regulam infinuans, dick ; Si levavi fuper pu-
* Geniet, benedixerunt me.
t P eeft> etiam, in Laud. Sc pier. Norm.
, X . CUS hie varic torquetur in mff. V indoc. Sc Corb. Germ* habenr,
ijtmguerent. Turon. Sc Germ, difirinrerent. Pratel. Becc. Utic. & pier.
Norm, disjungerent.
■ Norm, in caftris.
Ita Corb. Germ. Laud. Sc pi. Norm, ubi editi cum Germ, baboie
manum exeraut | Sc pauló poft, potentiorem pro potiorem, uc legitur
Tom . I.
valet. Crebrö namque in humana adione nafeitur,
unde mentes hominum viciffimi a fua unitate ac di- i
ledionefeparentur: Sc nifi ad adverfa toleranda fe
animus prxparet proculdubio humerus corpori
noninhxret. Hinc etenim Paulus ait: Invicem one- caUt. a. 2.
ra vefira portate, dr fic adimplebitis legem Chrifii.
Hinc per fcmetipfam Veritas dicit: Inpatientia ve- Luc. 2Z. 19.
Jbra pofsidebitis animas vefiras.
34. Rede autem, humero cadcntc, fiibjungi- vet. xvi.
tur : Et brachittm meum cum ofsibus fuis conteratur: sinc patientia
J J cariuui conpadim
in mff. prxlertim Corb. Germ. Norm. Turon. Germ. Laud. Sc
Val-cl.
f Al. deprehenditur, ut eft in recent, excufis, invitis mff.
* Ebroïc. Gemet. ac alii Norm.yi bona qtu , hîc Laud, habet ipfitd
quod mihi, pro ipfi*mt
h Al. humero tmo.
* Gemet, d fuavitutt.
X x ij