«xtenditur, dum quofdam juftificandos fufcipit. A nimirum jufto Dei judicio augeri culpa permitti-
A /4 U m m r lnm <v4 G» r.J Ad lxvam quoque dilatatur, dum ad fe quofdam ...............« ES - : 1 ____ i 1 .
eciam in iniquitate permanfuros admittit. Propter
hanc multicudinem, qua: extra cle&orum nume-
2o.t6. rum jacet, in Evangelio Dominus dicit : <JMulti
f u n t v o c a t i , panel, v e rb e l e i t i . Sed quia hoc quod
elc&is aliis alii conteruntur , de merito patientis
Rom. 3. s. eft , non de iniquitate punientis ; N o n en im i n i t
i a l s D e u s , q u i in fe r t iram , apte fubjungitur :
fe r f.z t . a N o v i t e n im opera corum >d r id cir co a in d u c e tn o -
Eiem > & com e r en tur.
Cap. IX. 2'2" Sciendum fummopere eft , quod iniquus
R ec. ix. quifque duobus modis in nofte conteritur : vel
Dreemus a lpiqeuccaantdoo- cu' m exterio,Jr is pcena; tribulatioUe percutitur vel *• ‘ ' •-
cionc. corruit, cum per extremum judicium vivendi lumen
in perpetuxun amittit. Unde feriptum eft :
Mattb. 22.13. L ig a te e i manus & p e d e s , d r m i t t i t e cum in ten e-
b ra s e x te r io r e s . Tunc enim coact us in tenebras ex-
teriores mittitur, quia nunc in interioribus exca:-
catur voluntarie. Rurfum in nocte iniquus cori-
teritur , cum peccatorum prjecedentium confu-
fione damnatus, veritatis lumen non invenit, Sc
V b t . xn. quid deinceps agere debeat, non agnofeit. Omnc
quippe peccatum , quod tamen citius pcenitendo
non tergitur, aut peccatum eft Sc caufa peccati,
tur, ut ad feriendum alciùs quandoque cumule-
tur. Hinc enim rurfum de quibufdam Paulus A-
poftolus dicit : 17/ impleant peccata fua femper. , f ,
c Hinc voce Angeli ad ]ohanncm dicitur : 3 u i A *
nocet y noceat adhuc: dr qui in fordibus eßyßrdef-
cat adhuc. Hinc David ait : \.Appone ini qui tat cm Pf , \
ßiper ini quit at cm corum , ut non intrent in jufli- ‘
tiam tnam. Hinc rurfum de Domino ab eodem y*
Pfalmifta dicitur : Immifsiones per angelos malos, pfj j
viam fecit femita ira fua. Cor quippe Dominus
priori bus meritis aggravatum, jnftè permittit etiam
fubfequentibus malignorum fpirituum perfuafio-
v . . ,v . . nibus falli, quod cum digne in culpa trahitur
cum occulta fenrentia interius cæcatur. In nocte B reatus cjus in pcena cumuiatur. Unde Sc iræ fuæ
rr»rrnir r.',m ner fvrvpmnm in- Dominus viam de femita fecifTe perhibetur. Latior
enim eft via, quam femita. Ex femita verb
ira: fuæ viam facere, eft iræ caufas diftrictè iudi-
cando dilatare : ut qui illuminati agere re£te no-
luerunt, juftc cæcati adhuc faciant, unde am-
pliùs puniri mcrcantur. Hinc per Moyfen dicitur
: Nondum compléta funt peccata i^imorrhaorum. Gmf j
Hinc per eumdem Moyfen Dominus dicit : Ex vt-1
nea enim Sodomorum vitis eorum, dr propago eorum
ex Gomorrha. JJva eorum uva fellis, & botrus ama- H
ritudinis in ip fis.Furor draconum vinum eortan, drfuaut
peccatum Sc pcena peccati. Peccatum nam- £ ror afpidum infanabilis ; Nonne hac f omnia contre- f
nqnupe , nqnunoHd rp>oe/T»nniîrt<e“nnnti-»a nnnonn sdliilului«i- t, iînpCfo-. fCumo ponHB
Æ .;. . .. . J ... J / H i I I t B B “
déré mox ad aliud trahit.. Unde fit, utnon folùm
peccatum fit, fed peccatum, Sc caufa peccati. Ex
i!lo quippe vitio culpa fubfequens oritur, b ex quo
cæcata mens ducitur, ut pejus ex alio ligetur. Sed
peccatum, quod ex peccato oritur, non jam peccatum
tantummodo , fed peccatum eft Sc pcena
peccati : quia jufto judicio pmnipotens Deus cor
peccantis obnubilât, ut præcedencis peccati me-
rito etiam in aliis cadat. Quem enim liberare no-
luit, deferendo percullit. Non ergo immerito pee-
na peccati dicitur , quod jufta defuper irrogata
cæcitate , ex præcedentis peccati ultione perpe-
tratur. Quod videlicet agitur dilpofitione fupe-D
riùs ordinata, fed inferiùs iniquitate confufa ; ut
& præcedens culpac fit caufa fubfequentis -, &: rurfum
culpa fubfequens, fit poena præcedentis. Quod
bene in infidelibus & lubricis Paulus quafi quod-
dam fernen erroris afpexerat, ciim dicebat : Jpui
cum cognovijfent Deum , non ficut Be um glorifica-
verunty aut gratia s egerun t : fed evanuerunt in co-
gitationibus fuis. Sed quod ex hujus erroris femi-
nc pullulavit, illico adjungir, dicens : Prop ter quod
tradidit illos Deus in defideria cordis eorum, d in
immunditiam : ut contumeliis afficiant corpora fua
gat a funt apud me , & fignata in thefauris me is ?
In die ultionis reddam eis. Quam multa eorum
mala narravit, & tamen illico adjungit: In tempore llidi,
quo lapfus fuerit pes eorum. Ecce atrociflima il-
lorum racinora" deferibuntur, & tamen adultionjs
diem adhuc fubfequens lapfus afpicitur, quo eorum
culpa: cumulentur. Habent jam1 quidera unde
feriri mereantur; fed fuftinctur tamen adhuc
peccatum crefcere, ut peccantes poflit atrocior
poena cruciare. Jam merctur fupplicium peccatum
&: caufa peccati: fed expedatur adhuc, ut
augmentum fupplicii fubroget peccatum, Sc pcena
peccati.
24. Plcrumque verb unum atque idem pecca-
turn, & peccatum eft, ut & poena, Sc caufa pec- U
cati. Quod melius oftendemus , fi res ipfasad medium
deducamus. EfFrenata enim ventris inglu-
vics in fervorem luxuria: plenitudinem carnis in-
ftigat. Perpccrata autem luxuria fa:pe aut perju-
rio, aut homicidio tegitur, nehumanarumlegum
ultione puniatur. Ponamus ergo ante oculos, quod
quidam voracitatis fibi frena laxavit , qua vora-
citate fiiperatus, adulterii facinus admifit: depre-
henfus autem in adulterio, latenter virum adultc-»
rx, ne ad judicium traheretur, occidit. Hoc ica-
in femetipfis. Quia enim cognofceptes Deum , q1 ue_ a__du_lt_e_ri_umw ikn_t_er_ v_or_a_c itatem ^& h..o..m. icidium
peccatum fuperbiæ intelligendo commiferunt, cæ- E pofitum, de ilia videlicet nafeens,'hoc generans*\
rnnmr «„m ----- ^ peccatum eft , Sc pcena S c caufa peccati. Peccatum
profe&o eft per femetipfum} poena verb pec»
cati eft, quia culpam voracitatis auxit ; caufa autem
peccati eft , quia fubfequens etiam homicidium
genuit. Unum. ergo idemque peccatum eft,
S c poena præcedentis, Sc caufa culpæ fubfequentis
j quia Sc tranfada dum exaggerat, damnat:
& adhuc fequentia, quæ damnai i debeant, femi-
nat. Igitur quia peccatis præcedentibus cæcatur 0-
culuscordis, ipfacæcitas, quæ peccantis anirauni
ex anteadæ culpæ damnatione confundit, meritb
nox vocatur : quia per hanc ab oculis delinquentis
cantur etiam ne intelligant quod committunt. Et
qui intclligentiam fuam fequi nolunt in peccato Sc
caufa peccati, Sc ipfum lumen iritelligentiæ per-
dupt in peccato Sc poena peccati. Prioris ergo peccati
merito, peccatorum fubfequentium fovea tegitur;
ut qui malum feiens perpétrât, deinceps ju-
ftèin aliis etiam nefeiens cadat.
Culpa* culpis z3- ^ oc Hu*PPe ag'tur > uc culpæ culpis ferian-
puniumur,ût tur, quatenus fupplicia fiant peccantium ipfa in-
incrcmcnt™ crementa vitiorum. Nam quia omnipotens Deus
fupplicia au- ad poenitcntiam tempus indulget, quod tamenhu-
gcantw. mana malitia ad ufum fuæ iniquitatis intorquet :
* Pratel. inducit. Longip. ex quo provocata mens.
° Vinioc.pt caufa peccati fubfequentit.
" Al .in immunditia.
® Vindoc. hinc voce angelica in Apocalypfi Johannis did
* Dccft, omnia, in Pratel. Colb. Baluz.
lumen
lumen Veritatis abfeonditur. Bene itaque dicitur: A 1 6 .Multos enim pefte propriæ pravitatis obfef- Multosf.ir0j
N w i t en im i f era c o r um , & idcirco in d u c c t m C tem , fqs, fub Chriftiano nomine ipfa tranquillitas Ec- ^ " ianoi
clefiafticæ pacis abfeondit. Quos tamen fi levis abfçondi^ %
pcrfecutionis aura pulfaverit , mox extra aream
velut paleas tollit. Quidam verb idcirco Chrif- y E T. xv-
tianitatis vocatione fignantur, quia Chrifti nomi- Quidan
dr contcrentur . quia, ut fxpe didum eft, pra:ce-
dentia nimirum mala faciunt, ut ad peccandum
icerum tenebris fubfequentibus involvantur: uteo
jam lumen juftitia: viderc non poffint, quo illud
Lcat, &: quando potcrantvidcre noluerunt.Inducereau- ne fublimiter exaltato penc omnes jam vidcri pr°ftnion3
I . ..,«1 ram nr*deirn H nm in iic r lir ir n r n o n oito / I in fo re»_ fideles a■ fapfniic/~iiunnn»t- »: HScr pro e_o_ _q_uXo Jd hoc vocari _a - ^Ch ri/|IQiIa ni
lios ccrnunt, ipfi non videri fideles erubefeunt, quxiunt.
fed effe negligunt , quod dici gloriantur. Rem
enim virtutis intima:, ad decorcm fumunt vifio-
nis externa:: Sc qui ante fupernum judicem nu-
di confcientia: infidclitate confiftunt, ante human
tem nodem Dominus dicitur, non quod ipfe tenebras
inferat, fed qubdobfeura corda peccantium
mifericorditer non illuftret : ut hoc ipfum in node,
cæcafle , fit à cæcitatis tenebris liberare noluiffe.
Sequitur :
I Jf)uafiimpios pçrcufsit eos in loco videntium.
I jr zy. In Scriptura facra, quafi, aliquando pro fimi- B nos oculos profeflione fanda verbotenus pallian-
Ë ' litudine, aliquando pfo veritate poni confuevit. tur.
T i l fi- pro fimilitudine enim, quafi, ponitur, ficut Apof- 2 7 . Nonnulli autem fidem medullitus tenent, Fiddes qui ne.
*jVv‘ji. tolus dicit : ^uafi trifies, femper autem gaudentes. fed vivere fi deliter .nullatenus curant., Infequun- su'tcr vivunt,
*uafi Pro veritate verb ponitur, ficut Johannes ait: Vi- tur eniqi moribus, quod crcdulitate venerantur. d*ck»dl fid° 'U-
' dimus gloriam ejus, gloriam quafi unigeniti à Pa- Quibus divino judicio fæpe contingit, ut per hoc fturam k- 1
trc. Hoc autem loco nihil differt, utrum pro fimi- quod nequiter vivunt, Sc illud perdant quod fa- Clunt•
lubriter cre4unt. Inceflanter namque fe pravis
adionibus polluunt, Sc fuper hoc vindidam juf-
ri judicii retribui polie diffidunt : Sc fæpe cum
bene vivere negligunt, etiam perfequente nullo
^ I licudinc, an pro veritate fit pofitum : quia quolibet
g“1 dicatur ordine^apertc prava malorum vita figna-
tur. Impios vero Scriptura facra propriè infidèles
appcllat. Hac namque diftantia peccatores ab impiis
difeernuntur : quia cùm oninis impius fit pec- ufque ad perfidiam dilabuntur. Nam qui immi-
cator, non tamen omnis peccator cft impius. Pec- nerediftridum judicium non credunt, qui inulcator
enim dici etiam, qui in fide puis eft, poteft. te fe peccarc fufpicantur, quo pado vel effe vcl
Unde Johannes ait : Si d ix e r im u s , q u ia peccatum C dici fideles poflunt ? Fidem quippe pcrdidifïe, eft
% h ab ém u s , ipfi nos fe duc'm u s . Impius vero pro- incorredis malis operibus , digna fupplicia reddi
prié dicitur, qui à religionis pietate fcparatur. De
talibusenim Propheca ait : Non refurger.t 1mpii in
judicio. Locus autem videnuium , fanda Ecclefia
s vocatur. In ipfa enim rede confiftitur, ut lumen
l' verum, quod Deus cft, videatur. Unde ad Moy-
. fen dicitur : Efi locus pene s me , dr fiabis fupra pe-
j tram a cum tranfiat mea majefias. Et poft paulu-
lum : Käufer am manum me am, dr videbis pofierio-
ra mea. Per lôcum quippe, Ecclefia : per petram,
pofle non credere. Quia ergo digna fidei opera
fervare contemnunt, etiam fidem perdunt, quam
tenere videbantur. Super quos bene per Prophc-
tam fub Jerufalem fpccie, inimicorum deftruen-
tium verba memorantur, a quibus fcilicet dicitur:
Exinanite, exinanite ufque ad fundamentum in ea. pj-j l3(
Paulus quippe ait: Fundamentum aliud nemo po- ,, Cor_,
tefi ponere , prater id quod pofitum efi , d quod eft
^ 4 , Chrifius Jefus. Inimicicrgo deftruentes, ufque ad
Dominus : per Moyfen verb, multitudo plebis If- fundamentum Jerufalem exinaniunt, quando per-
raeliticsc figuratur, qux Domino in terra pncjdi- verfi fpiritus a corde fidelium, deftrudo prius x -
cantc non crcdidit. Ipfa ergo in petra ftetit, ter- dificio boni operis , foliditatem quoque exhau-
ga Domini tranfeuntis- afpiciens ; quia videlicet j-j riunt religionis. Sicut enim fupra fundamentum
poft paffionem afcenfionemque Dominicam, in- fabrica, fie fuper fidem opera conftruuntur. Ufque
tra fandam Ecclcfiam deduda, fidem Chrifti per-
cipere meruit: Sc cujus prarfentiam non vidit,
ejus pofteriora cognovit. Dicatur ergo de his, quos
mtra fandam Ecclcfiam divina ultio invenit in
üiiquitätibus perdurantes ; dicatur de his, quorum v e r u n t te u fq u e a d v e r t ic em . Ufque ad verticem
ad fundamentum ergo exinaniffe , eft everfo
bene vivendi opere, etiam robur fidei diftipaffe-
Hinc etiam ad Judscam per Jeremiam dicitur :
Filii quoque LMcmpheos c dr Taphneos conftupra- ftrem. 2.
B. b vitam Paulus Apoftolus notât, b £ h i i confitentur f i
I nofie D e um , f a l i i s a utem n eg a n t : Q iia s i im p io s
percufsit eos i n loco v id e n t ium . Ibi quippe ftabant,
ubi Deum viderc videbantur. Ibi tenebras dilcxe-
runt, ubi lumen veritatis afpicitur. Et quamvis
apertos habuerunt oculos in fide, tenuerunt tamen
cos claufos in opere. Unde bene Sc de Judæa diciquippe
conftuprari, cft poft mala: operationis u-
fum etiam in ipfa fidei fiiblimitate corrumpi. Cum
enim nequiflimi fpiritus uniufcujufque animam
in pravis operibus involvunt, fed integritatem fidei
vitiarc non poffunt , quafi adhuc inferiora
membra polluunt , fed ad verticem non pertin-
gunt. Quifquis autem in fide corrumpitur, jam
tur : Speculatores e ju s cac i : quia videlicet non vide- p ufque ad verticem conftupratur. Malignus enun
bant opere , quod profeflione cerncbant. Unde ^ fpiritus quafi ab inferioribus membris ufque ad
etiam de Balaam feriptum cft : J fiu i cadens a per- fumma pertingit, quando adivam vitam pollucns,
tos habet oculos. Cadens quippe in opere, apertos caftam cclfitudinem fidei, diffidentiæ morbo cortenuit
oculos in contemplatione. Ita ergo hi etiam
oculos aperientes in fide, Sc non videntes in ope-
tc, mtra Ecclefiam pofiti pia fpccie, extra Ecclc-
fiam inventi funt impia converfatione. De quitus
alias bene feriptum eft : V id i im p io s f e p u l t o s ,
! V tt cum c a d v iv e r e n t , in loco p in cto erant, d r la u d a -
vanturin c iv i ta t c q u a f i j t f io r u m operum.
* Vindoc. & Pratcl. cum tranfibit. Baluz. cùm tranfiet.
Pratel. quia confitentur.
■ La rnff. Baluz. Colb. Pratcl. &c. In vulgatis, adhuc viverent. Ad-
Tm .I .
rumpit. Quia igitur cunfta hire humanis oculis Multi mdomo
abfeonfa funt , fed divinis obcutibus patent, Sc fine fide
multi in hac domo fidei fine fide moriuntur, di- moru,ncur-
catur retie: .^uafiimpios percufsit eos in loco v ide
nti urn. Pios enim fe in Ecclefia hominibus of-
tendunt; fed quia divina judicia latere non poffunt,
quafi impii feriuntur. Quibus hoc magis
vivo idem' lignifient ac /implicite
d Utic. & Pratel. qui efi Chrifti
* Vindoc. & Norm. ó> Tapfou
vivo , led raritis ufitrpatur.
. Baluz. & Golb. <
E E j