deficit, -quia nee Deum : fed neque hoc quod paf- A Qui cnim necdum femetipfum defpicit /humilem
n r f .i t . •
C A P U T
XXII.
Diaboli ejuf-
cuc mcnibro-
tuin immeufa
&pcrbia.
furus eft meruit. Cui nimirum fcîiciùs fuerat, ti-
mendo vicare fupplicia-, quàm non timendo tolcra-
re. Appecicum itaque celfitudinis vertit in rigorem
mentis, ut jam per duriciam a fe male egifle non
fenciat, qui preeffe per gloriam quærebat. Nam
quia jus quæfitæ poteftatis non obtinuit , quafi
quoddam fuperbiæ fuæ remedium infaniam.infen-
fibilitâtis invenit : Sc quia provenu tranfgredi cun-
&a non potuic , defpettu fe contra cun&a prepa-
ravit. Cujus adhuc fuperbia ftùdiosè deferibitur,
cum protinus fubinfertur :
Om n c f u b l im e v id e t .
4Z. Id eft, cunftos velut infra (e pofitos quaG de
Dei fapientiam non apprehendit. Hinc in Evange-
lio Dôminus dicit : C onfiteo r t i b i D om in é p a te r c a ll !
& terra , q u ia abfcondiJH h a c k fa p ie n t ib u s & pru-
d e n t ib u s , & revelaJH ea p a r v u l i s . Hinc 'rurfutn
Plilmifta ait: C u fo d ie n s p a r v u lo s D om in a s . Hinc p^%ti
magifter gentium dicit : F a c l i fum u s p a r v u l i in i. fh'M
m e d io e v e jb r i. Hinc difcipulos admonens , ait : c 1
Su p e rior e s J ib i in v i c em a rb itrantes. Nam quia ini- Philip, f
quus f quifque inferiotem fe omnem quern co- f
gnovit, putat : è diverfo juftus ftudet, ut fupe-
riorem quemlibetproximum attendat. Ac ne dum
lb alii' alter humiliât, g humiliatio iret alteri in
eladonem , bene utramque partem admonuit ,
fublimi relpicit: quia dum per intentionem contra B dicens : Su p e rior es J ib i in v i c em a r b itra n te s ; ut in
auctorem nititur, æftimare fibi quemlibet fimilem
dedignatur. Quod apte etiam cjus membris corn-
gruit : quia omnes iniqui per tumorem cordis ela-
t i , cùnètos quos cernunt, fuperbiæ faftu defpi-
ciunt : Sc fi quando exteriùs venerantur, intus tarnen
in iecrcto cordis, ubi apud fe fua æftimatio-
Hom. a . 16.
i . Heg. is. 17
Saul propter
elationem re-
probatus. Dama
dignicacc
hu.nilitas.
cogitationibus"cordis Sc ego mihi ilium præfcram,
Sc viciftim illc me fibi : ut cum ab utraque parte
cor inferiùs premitur, nullus ex impenfo honore
fuble venir.
44. Sed hanc humilitatis formarn reprobi, quia hidcIp
Leviathan hujiis membra funt ; vel cognofcere, “««W
nemagnifunt, cunclorum fibivitam meritumque vel tencrc contemnunt, quia ctfi quando fe hu-J^gi
poftponunt ; cofque infra fe e(fc refpiciunt, quia miles fpecietcnus oftendunt, humilitatis vim fer- tenuml
per elatam cogitationcm cordis in cujufdam fe al- vare intrinfecùs negligunt. Quibus fæpe accidit,
titudinis arce pofuerunt. Quibus bene per Prophe- ut fi quando unum quodlibet bonum vel minimum
tarn dicitur : F a q u i fa p ie n t e s e f t s in o cu lis v e j h i s y faciant, à malis fuis omnibus rcfpe&um mentis pro-
coram v o b ijm e tip fis p ru d en te s . Hinc etiam Pau- tinus avertant, atquc hoc quod vel extremum bolus
ait : N o l i t e p ru d en te s ejs'e a p ud v o jm e tip fo s . num fecerint, rota intentione femper infpiciant, Sc
Hinc ad Saiil divina increpatione dicitur : N o n n e ex eo fefe jam quafi fanctos afpiciant, oblitimalocum
e jfe s p a r v u lu s i n o c u lis t u i s , cap u t te c o n jlitu i
^ rum.omnium qua: commiferunt, unius fui tantum-
modo boni memores, quod fortalfe facere nec per-
fefle potuerunt: ficut cvenire contra ele&is folet,
ut cum.multarum virtutum gratia pollcant, unum
cos vel tenuiflimum vitium valde defatigans pulfet:
quatenus dum ex quadam parte fefe infirmari con-
fiderant, de his virtutibus in quibus prevalent, le
minime extollant : dumque de infirmitatc trepidant,
i n tr ib u b u s I f u e l . Parvulus quippe in oculis fuis
eft, qui in eo quod femetipfum confiderat, im-
parem Ce alienis meritis penfat. Nam quafi gran-
dem fe afpicit, quifquis fe fuper aliéna mérita
elationc cogitationis extendit. Saiil autem repro-
bus in bono quod cceperat, non permanfit ; quia
faftu fufeepre poteftatis intumuit. At contra ,
David femper de fe humilia fentiens, ejufdemque
Saiil fe comparationi poftponens, poftquam ferien-
di locum reperit, Sc pcpercit eidem fævienti adver-
fario , humili fe profeflione proftravit, dicens :
£ )u em p e r f e q u e r is , r e x J fr a e l ? quern p e r feq u e r is ?
C a n em m o r tu um , & p u lic em unum /Et certe jam
hoc quoque ubi fortes funt, humilius fervant.
Sarpe ergo reprobi per hoc quod unum vel minimum
bonum fuum incaute confpiciunt, mala mul-
ta Sc gravia in quibus demerfi funt, non agnofeunt.
Et fiepe cledLi per hoc quod ad tenuifiimum malum
fuum h infirmari trepidant, mira difpenfatio- l
unctus in regem fuerat, jam exorantc Samuele , ne agitur, ut magna bona ad quæ prove&i funt,
& cornu fuper fe oleum fundente didicerat quod1^ non amittant.
cum divina gratia, Saiil reprobato, ad regni gu-
bernacula , poffidenda fervabat, Sc tarnen perfe-
quenti adverfario mente humili fe fubfternebat,
cui divino judicio prelatum fe effe noverat. Illi
4j. 1 Jufti itaque Sc occulti examinis menfura Ekflon-
difponitur , ut Sc iftos mala adjuvent, Sc illos van‘“J
bona gravent ; dum Sc ifti ad proveftum boni ut- l 0(J ]
untur levibus malis , Sc illi ad augmentum mali j
itaque fe humilitcr poftponebat, quo per elcctio- utuntur minimis bonis. Ifti quippe inde perfeftiùs
Humilitas cle-
. £lorum pro-
Pful. Z30.2.
nis gratiam incomparabiliter fe noverat effe me-
liorem. Difcant ergo quomodo humiliari proximis
debeant,qui adhuc quo loco apud Dcum habean-
tur, nefciunt, fi fic fe elefti etiam b illius humi-
liant, quibus jam feper interna judicia c antepo-
fitos deprehendunt.
43. Hoe autem proprium cflc fpecimen elefto-
rum folet, quöd de fe fempes fentiunt infra quyn
in bono proficiunt, unde de malo tentantur : illi
autem inde ad majus malum deficiunt, unde de bono
gloriantur. Sic itaque male bono utitur repro- g,
bus, Sc bene malo utitur probus : ficut fiepe con- w
tingit, ut alius ex cibo falutifero.inordinate fiun-p[
to, peftem languoris incurrat; alius veneno fer-
pentis in medicamine ordinare confeftionis adhi-
bito, languoris moleftiam vincat. 111e ergo qui cifunt.
Hinc namque ab codem David dicitur : S i ^ bo falutifero uti re<ftè noluit, inde perniciosè mon
o n h u m il i t e r f e n t ie b am , ^ f e d e x a l ta v i animant-
m e am. Hinc Salomon ad fapientiam parvulos vo-
cat, dicens : S i q u is e f t p a r v u lu s , v e n ia t a d earn.
ritur, unde alii falubriter vivunt : ifte autem qui
veneno ferpentis cautè uti ftuduit, inde falubriter
vivit, unde alii perniciosè moriuntur. Venen um cr-
* Vindoc. Turon. Germ. Norm, f t mali effe. Longip. fibi mali effe.
Corb. Germ, m fecuritatem mentis............ut jam .. . fimile effe, pro
fe mali egijte. T ' ;
b Duo Germ. Ebroic. aliique Norm, illis humiliant.
■Male in Vatic. & Gilor. interfofitos. Locum h une jam emendave-
rat Jamrzius ex mff. Anglic, quibus açcedic Turon. aliorumque Gallic
. coofenfus.
4 Laud. & Germ, fi exaltavi.
* Laud. Gemec. & duo Germ, veflr&m.
f Longi pout, quifque elatus, inferiorem f i omnem de quo cogttat,
putat. Gemet. quoque Ebroïc. & alii Norm, de quo cogitat.
« Turon. Laud. Longip Norm. & duo Germ, int alter in tlationit*«
fc Gemec. &t Corb. Germ, infirmari.
* Laud, jujlos itaque. . . , . d/fponit.
I g°
tcncefque tentamur. Qrod tunc 1 melcamcn M MRÜ Aha folummodo yir.
vertitur , cùm mens vifetibus i M M I M deftmnntnr: Utv.de.
contra fc tentationibus humiliatut. M B i i a B B S abftmcnt.ami
atquc ab approbatione interni examinis teprib“auælibet opera faciant in miibnnik^ • ^ i qHtiam v icIioTium' r raad?ic em diximus, nPe'q uaUquam u- quniDct opera taciant in quibudibet virtutibus mus vututis extinaione contenta . contra cunfla
quhniminim & quafi generalis aepet
Juo fupetna voce dicitur , ■ ^ T a ^ t t u “ ^
quia non folùrn per femetipfum fed per eorum tur. non pet hoc Deo', fed foli van* eloris: fer'
+ 5 f d Leviathan ifte, qui ^
f f a S bel ‘a“ ,d,efignit” .’ ^ vide, minio durior exutgit? quia’ quo Lplîùs tis vh
fera ÿitià ,
omnes cStpû^ gn«»
( re deferibitur j quia videlicet cordis fuperbia cum
Df- exterius ufque ad corpus cxtcnditur, prius per o-
c culos c indicatur. Ipfi quippe per faftum tumoris
inflati, quafi ex fublimi refpiciunt, Sc quo fc dc-
primunt, altius extollunt. Nifi enim fuperbia per
oculos .quafi per quafdam fe feneftras oftenderet,
nequaquam Deo Pfalmifta dixiflet : P op u lum hu~
m ilem fa L v um f a c i e s , oculos Juperborum h um ilia
b is . Nifi fe fuperbia per oculos funderet, Salomon
quoque de Judare elationc non diceret:
. ----Ö— T"“ auiuuuo Its Vir-*
tutisfine humilitateagitur, co latius iftadomina-
tur. Qmfquis verb ejus in fe tyrannidem captiva
mente fufcepcrit, hoc primum damnum patiturj
quod claufo cordis oculo, judicii æquitatem perdit.
Nam cun&a quæ ab aliis c vel bene gcrun-*
tur, difplicent : Sc fola ei quæ ipfe vel pravé egé-
rit, placent. Semper aliéna opera defpicit, femper
miratur quæ ipfe facit : quia Sc. quidquid eo-e-
nt, egiffe fe fingulariter credit, atque in eo quod
exhibet per gloriæ cupiditatem, fibimetipfi favec
m m W F n t 5 9 & 5 ^ 5 ^ r per cogftationem : & cùm fe in
'* ^ erg° Pcrr corPoreum »i- C dcr= clteros leftimat, per lata cogitationu^
mal Leviathan ifte %namr, & fuperbia ufque ad tia fecum deambulans; laudes fuas tacitus cla-
corpus ptodiens , apercius oculis pnneipatut, an- mat. Nonnumquam verb ad tanta^ dationem
tiquus hoftis quafi de fublimi omnes videre defeti- mens ducitur, ut in eo £ quod turner etiam per
g-e“ne risS i'qdim qiUe'uamm upIrtoala taa dfu onftt,c nvdapldned umme nhsu amppaem- oftentationem locutionis eVnetur. Scd tantofc
tit, ut in fine locutionis Dominica:, unum aliquid
manifeftius exprimatur, unde membra illius bre-
vi nobis defignatione monftrentur. Sequitur:
Ip fe e j l r e x f u p e r u n iv e r fo s f l i e s f ip e r b U .
47* Ut Leviathan ifte in cunflis qua: iuperius di-
ftafunt, caderct, fold fe fuperbia perculit. Neque
< » n im n i= r t-cvt- 111,»,. ___________ r . . r~
cilius ruina fequitur, quanto apud fe quifque im-
pudentius cxaltatur. Hinc enim feriptum eft :
t^ fn te ru in am e x a lta tu r cor. Hinc per Danielem
dicitur : I n a ula B a b y lo n is d eam b u la b at R e x , r e f
p o n d i t q u e , & a i t : N o n n e h&c c f i Baby lon magna ,
q u am ego a d if ic a v i i n d omum r e g n i, in robote, fo r *
t i tu d in is m e a , g i n g lo r ia d ecoris m e i ? Sed hunc
Dan, 4, zs;
Prov. 16,
• ... * . . s j’v.j.wuut. i^cquc Jiiuatnts mca,g in çlona decoris mei ?Sf*d bunr
enim per tot illos vitiorum ramos arefeeret, niff tumorem quam confira vindifta reprefferit iftico
wmmmmmmtmmmmi namau=C«nUS i B l pntrmffct Scriptum «eft ^>,adjunxit, mm dicens ■ :r «Cbm >.- ■ udhuc B ferme M effet I pw d en i Re. i
nneemm fltctaivvi it.^ JEsoo eettèenmimrn^ tteelold iafltnwte!m? nToft™ræ i rnmmor‘'- Mepe MtemI, ^& ncuumm b1 eß5iiBs ferIiC u9ne e&ri it h e9biWMic tIue .« •
nännnxxxTiitt&.. SSdeeddfd iidddcarirrcccooo 'hhhaamnnccc DDDoo mmmii'nn uuZss Bffiinnii Bffuinæe lloSoccùnt neioxo--- fbfu»n™tur fuper te. SEccHe quia B tumMor m etnemtisp eurfeq mueu add
rns inferuit, ut cùm poft mala omnia Leviathan
îftius fuperbiam diceret, quid eflet malis omnibus
aperta verba fe protulit, patientia judicis protinus
deteriusindicaret. Quamvis etiam per hoc quod in
ufque ad fententiam erupit ; tantoque hunc dif-
imp ponitur, vitiorum radix effe monftretur. Sicut
trictius perculit, quanto ejus fe fuperbia immode-
emm inferiùs radix tegitur, fed ab ilia rami extrin-
ratiùs erexit : Sc quia enumerando bona dixit in
fccus expanduntur : ita fè fuperbia intrinfecùs celât
quibus fibi placuit, * enumerata mala, in quibus
feriretur, audivit.
. fed ab ilia protinus aperta vitia pullulant,
xjt,n . — Fuuu,dnc* 44 99 -. oScciicenndduumm vveerrob eefftt,, qquuoodd iiopffaà hhæx cc ddee aqnuaa
Nulla qmppe mala ad publicum prodirent, nifiha:c traftamus , elatio afios ex rebus fccularibus afios
S H W <enfum tctvefcere Cent ollamfact. mefeit auto, alter eloquio, alter infimis & terre-
M roncurit^fed^a S “ qUodam f!ï " ore ln' E nls rebus I alter fumm's cirieftibufque virtutibus:
■ H B B B B i a ? P' ra q ” C“ ' una tamen 9 M 1H Dei agimr,
cbu lk ^cat>05“ d!t-In“ sn^ u/Pn“ : quamvis ad humana cordaveniens, in eotnmob-
1 0 “ “ IaClone >quod fons Poft“ oduni fpumat tutibus diverfo amiftu pallietut. Nam cum is qui
c ’i , ,• r i r ,. - . _ de terrena prius gloria fuper biebat, poftmodum
i i | i occafiodefupetbix d.fputanone fe de fanffitate extollitur, neqnaquam cor ejus ela-
1 d=bemus hanc fubtilms folhctmfque tio defernit, fed ad eum confueta veniens ut co-
■ uucuterc, atque ad humanas mentes quanta vel gnofei nequeat, Veftem mutavit.
* Gemet. & Corb. Germ, femper. ■
t Pfatcl. ac al. mff. non fel'um enim.
*erArU|d‘,du0 GcrnL Longip. Gemcr. veterefqucedit.ita habent. Edit.
ycrd.Gil. Vatic. Guflanvil. judicatur.
. S?"1' Pratel-& al- dt °fiendend°-
Addidimus, vel, ex mff. Nona. Sc diiob. Germ, quod Sc eleeantiam
.« run iermoni addit. . Tom. / .
Vst. XIX,
Alii ex fecula*
ribusrebus, a-
iia ex fpiritua-
libus oritur.
* Edit. Gilot. Vatic. Guflanvil. quod timet. Corre£his eft locu* ex
niff. Anglic. Norm. Vindoc. duob. Germ. Longip. & ex vet, cd.
« Laud. & in gloria. v
h Vindoc. tranfibit. ’ '
‘ Pratel. & Otic, enumerata & mala. Ubi, , additum nonnibil
gratia: diAioni conrert.
C C c t