C a p u t
X X I X .
E x iiliis A brai
l * fadti funt
lapidcs , ob
cordis durilcs
priiis lapidcs
in filios A-
brah.c conver-
<G tunc. b
56. Aquas cnîm populos accipi, jam fæpiùs edo- A Qui ad tcrram veniens, quid in hominibus cgcric
cuifle me mcmini. In lapide vero pro ipfa duri- cxpletur cum fubditur : I n la p id i s f im i li tu d in cm
tia aliquando Gentiles populi dcfignancur. Ipfi a q ua d u ra n t nr. Per aquas namque, populi ; per la-
quippe lapides coluerunt. Et de his per Prophe- pidemverb ejufdem fatanæ duritia defignatur. Illo
tarn di&um eft : S im i l e s i l l i s fiant q u i f a r iu n t e a , igitur ad ima veniente , in fimilitudincm lapidis
& ornnes q u i con fida nt i n e i s . Unde Johannes Ju- aquæ diiratæ funt ; quia ejus malitiam imitatihod.
eos afpiciens b fe de ftemmate generationis extol-
lere, be Gentiles pravidens ad Abraha: prolem fi-
dei cognitionc tranfire, ait: Ne v elitis dicere intro,
vos , Patrem habemus Abraham. Dico enim vobis,
quia votens efi b e us dc lapidibus ifiis fufei tare f i lios
Abraha. Lapides utique, duros perfidia Gentiles
c vocans. Quia ergo primiim Juda:a Deo eremines
, mollia vifeera caritatis amiferunt. Cuius
fraudulenta confilia quia à'fedu&is hominibus dc-
prehendi non poffunt, re&è fubjungitur : Et fu-
perfiries abyfsi confiringitur. Aliud quippe ei intrin-
fecùs latet, atque aliud extrinfecùsoftendit. Trans- 2
figurât enim fe velut Angelum lucis, be callida de-
__ „ ceptionis arte plcrumque proponit laudabilia, ut ad
didit, Gcntilitate omni in perfidiæ fuæ obftinatio- illicita pertrahat. Abyffi ergo fuperficies conftrin-
ne remanente ; poftmodum verb ad fidem Genti- " gitur : quia dum quafi bona perfuafionis ejus fpecics
lium corda mollira funt, & Judæorum infidelitas velut folida defuper glacies oftenditur, in profun-
obdurata, bene diftum eft : I n f im i l i tu d in em la - dolatens ejus malitia non videtur.
p i d i s a q u a durantur. Ac ft diceret : Ilia mollia ac ys>. Cunda tarnen hæc intelligere be aliter pof- Et J
penetrabilia fidei corda Judæorum, in infenfibiii- fumus, fi moraliterexquiramus. Mentes namque Pr°pw
tatem vertuntur gentium. Cùm eirira mifericors hominum omnipotens Deus dum in fuo timoré {4^
Deus genres traxit, iratus Judæam repulit. Adum- format, quafi concipit, eafque ad apertas virtutes v».i
que eft, ut ficut dudum ad percipiendam fidem dum provehit, gignit : fed fi de acceptis virtutibus
Gentilitas fuerat obdurata, ita poftmodum ad fi- extolluntur, relinquit. Etfæpc quofdam coo-novi-
dem Gentilitate fufeepta, Judææ populus perfi- mus malorum fuorum confideratione compungi,
diæ torpore durefeeret. Unde Paulus Apoftolus divini terroris pavore fervefeere, be per pavoris ex-
eifdem Gentibus dicit : S i c u t a liq u a n d o v o s n on ordia ufque f ad /vircutum fumma pervenire ; fed f
c r e d id i f i i s D e o , n u n c a u t cm m ife rico rd iam confecu - £ dum de eifdem virtutibus quas accipiunt, extol-
t i efiis. p rop te r illorum in c r e d u lita tem : ita & i f i i luntur, inanis gloriæ laqueo adftridi, ad antiquum
n o n c r ed id e ru n t in v e fir a m ife rico rd ia , u t & fp f i torporem redeunt. Rettè ergo cùm taies Dominus
m ife rico rd iam confie q u a n tu r .C o n c lu fit en im D e u s om- projicit, dicit : D e c u ju s u tero egrefia e f i g la c ie s ?
n ia in in c r c d u li ta t e , u t om n ium mifiereatur. Quam Quafi enim de Dei utero glacies egreditur, quan-
fententiam fuam primùm quidem de vocatione Ju- do hi qui jam intus incaluerant, ex virtutum dono
dæorum, be repulfione Gentium : poftmodum verb
de vocatione Gentium , & repulfione Judæorum
fubtiliter penfans, feque occulta Dei judicia com-
prehendere non pofte confiderans , exclamando
C a pu t
X X X .
V et. XXII.
Judicia Dei a
byflus mulra.
PfrkßS. 7.
frigefeunt : &: inde exteriorem gloriam torpentes
appetunt, unde g ad interna diligenda ardentiùs
flagrare-debuerunt. Dumque ifte ugnis, ille feien-
cia j ifte prbphetia, ille magnis qperibus pollet, at-
fubjunxit : 0 altitudo divitiarum fiapientid & feien- que per hæc dona placere hominibus appétit; om-
t ia D e i, quam incemprehenfibilia funt judicia ejus, ~ ne quod priùs-intimum caluerat, exteriorem lau-
& invefiigabiles via ejus ! Unde hîc quoque cùm dem diligens, in torporem vertit. Quafi ergo glade
judæorum perfidia Dominus diceret : In fimi- cies de utero.egreditur, dum poft donorum benc-
litudinem lapidis aqua durantur i ut de repulfione D ficiaà vifeeribus pieratis fupernæ feparatur. An non
corum occulta efle fua judicia -demonftraret, aptè funt glacies, qui in virtutibus quas accipiunt, lau-
fubdidit : ' des ab hominibus quærùnt ? Et tarnen venienti ju-
Et fuperficies abyfsi confiringitur, dici dona fua ad ejus memoriam revocantes, di-
57' OH!? fuperjecto quodam ignorantiæ nôftræ cunt : Domine, Domine, nonne in nomine tuo pro-
velamine, d incomprehenfibilitatem divini judicii phetavimus , & in nomine tuo damonia cjecimus,
humanæ mentis oculus nullatcnus pénétrât. Scri- & in nomine tuo virtutes multas fccimusfSeà quo-
Dicla de Ja-
diEOrum duritia
& reproba-
tionc, de fâta-
na polfunt in-
tclligi.
ptum quippe eft : Judicia tua abyfsus multa. Nemo
ergo perferutari appetat, cur cùm alius repelr
litur, alius eligatur : vel cur cùm alius eligitur, a-
lius repellatur: quia fuperficies abyfli conftringi-
tur, &: atteftante Pauîo : Infirutabilia funt judicia
ejus, rjr invefiigabiles via ejus.
58. Per hoc verb qùod di&um eft ; De cujus u-
tero egrejfa efi glacies, & gelu de calo quis genuit?
etiam fatan in gelu &: glacie nil obftat intelligi.
Ipfe quippe quafi de Dei utero glacies proceflit ;
quia à calore fecretorum ejus, malitiæ torpore fui—
gidus, magifter iniquitatis exivit. Ipfègelu decæ-
lo eft genitus : quia conftri£turus corda reprobo-
rum, à fummis cadere eft ad ima permiftiis. Qui
bene in cæleftibus conditus, in culpæ frigore mentes
fequacium quafi geluc dum cecidit, adftrinxit.
* Vindoc. Corb. Germ. & pier. Norm, lapis. . , gentïlh populi deb
Laud, fe de tfiimatione.
* Pratel. & Ucic. vocat.
“ Corb. Germ. Laud. Pratel. & al. Norm, incomprehenfibilitas. . , .
human* mentis oculo nullatcnus penetratur.
modo hanc glaciem Dominus projiciat oftendït,
diccns : Nefiio vos unde f i t i s , difiedite a me omnes iHit
operarii iniquitatis. Hanc glaciem nunc in utero
Dominus portât, quia intra finum Ecclefiæ tolérât.
Sed tune apertè ejicit, cùm taies à fecretiscæ-
£ leftibus per extremum & publicum judicium re-
pellit. His itaque verbis quid apertè agitur, nifi ut
beams Job de fummis fuis virtutibus humilietur;
ne in hoc quod bene vivendo caluerat, fuperbicn-
do firigefeat, &: à divinitatis utero repulfus exeat, fi
intra finum fui cordis fe tumidus extollat ?
60. Et quia jufto judicio fuperbas mentes ad cul- vit-
pam egredi ex accepta virtutc permittit, reftè ad- s‘ip”j)
hue fubjungitur : Et gelu de calo quis genuit..{Vie- ’ '
rumque enim facri eloquii feientiam præftat, fed
dum de eadem feientia, is qui accipit, extollitur,
• Miror legiinGilot. Guflànvil. & aliised. dum cecinit ; quod lèn-
fu caret, antecedentibufquc ac confequentibus cohxrere non poteft.
Antiquiores edit. PariL & Bafil. h.ibent cum m(T. dum cecidit. So lof
Turon. Corb. Germ. Ebroïc. aliofque Norm, laudaffc Ai/Sciat.
{ Pratel. ad virtutum fumm*m.
f Vindoc. Pratel. Sc al. Norm, ad tterna.
945 Liber XXIX. in Caput XXXVill. Bead Job. 946
ira diftri&i judicis in ipfo facro cloquio cæcatur, A ceptionis fuætarditatelaxatumadfru&umuberiùs
ut exteriores favores per illam fequens, ejus jam
interna non videat; be. qui intus manenscalere po-
terat, exeundo frigefcat, duratuf^ue in imacor-
ruat, qui ad cognitioncm Dei priüs traclabilis in
fummis liquidilt ftabaü; An facrum eloquium cx-
lum non eft, quod diem nobis intelligentije ape-
riens, foie nos juftitiie illuftrat, quod dum nos vita:
praifentis nox continet, ftellis nobis mandato-
, rum fulget ? Sed quia oportet efle hxrefe's, ut pro-
bati manifefti fiant, cum ab intelledlu fano mens
fuperba repellitur, ultione diftri&i judicis gelu de
carlo generatur: ut cum ipfa Scriptura facra in ele-
ftorum cordibus calcat, cos qui fe fuperbe feire
impletur. Quid eft ergo quod Dominus priùs quidem
patrem fe pluviæ infinuat, poftmodum verb
de fuo egredi utero glaciem narrat, feque ge-
lu gignere de cælo pronuntiat ? nifi quod miro modo
noftri pe&oris tcrram ad fufeipienda verbi fe-
mina, be prius per occultæ gratiæ pluviam infun-
dit, be poftmodum ne in conceptis virtutibus im-
moderatiùs profluat, difeiplinâ intima: difpenfatio-
nis premit : ut quam accepta» gratiæ pluvia irrigat,
etiam difeiplinæ rigor adftringat : ne fi aut antc-
quam debet, aut plufquam necefle eft conceptas
virtutes proférât, fruges in herbam vertat. Pie-
rumquc enim ab inchoantibus opus bonum dum
appetunt, ä fe frigidos emitcat. Ibi quippe errant, B priufquäm oportet oftenditur, a grano perfeftionis
ubi corrigere errata debuerant ; b e dum à fuperna
intclligentia refplendentis eloquii, b e obdurati ip-
fi, a .be fedu&uri ceteros, corruunt, ad ima venien-
tes ut gelu , 6 e alios adftringunt. Semetipfum ta-
men Dominus hoc gelu gignere perhibet , non
quod pravorum mentes ipfe ad culpam former, fed
quod a culpa non libérât, ficut feriptum eft : Ego
obdurabo cor Pharaonis. Quod quia mifericorditer
emollire noluit, profecVbûiftri<ftè b fe obdurafle
nuntiavit.
61. Quia verb cùm inchoata divihi timorisc vir-
tus amittitur , propter humanas laudes virtutis
imago retinetur , re&e fubjungitur : In fimilitu- q virtutibus inardefeunt; ut non folum culpa opera-
inanitur; be plerumque virtutes dum plus quam
necefle eft exuberant, exhälant. Unde be eleäo-
rum fuorum Dominus vel ante tempus defideria
renuit, Vel rurfum in tempore ultra menfuram
profeiftus premit: ne fi aut antequam debent, aut
plus quam debent, proficiant, per profectus fui
magnitudinem in elationis defedum cadant. Nam
cum cor poft peccata compungitur, ten'a qux arue-
rat, infufione pluvise rigatur; be cum reli&is ini-
quitatibus bona exequi opera proponit, quafi poft
infufioncm fernen accipit.h Et plerique cum defi-
deria fanifta concipiunt, in fummis jam' exerceri
c dinem lapidis aqua durantur, dr fuperficies abyfsi
confiringitur. Aqux enim per glaciem in fuperfi-
cie durefeunt, fed fluida: in intimis remanent. Et
quid per aquas, nifi fluxa accipimus corda repro-
borum ? Qua: cum ex propofito virtutem deferunt,
fortes fe in bonis operibus per hypocrifim often-
dunt: dumque in intimis fuis ad vitia defluunt,
be foris fe fanftorum ac fortium imitatores fingunt,
lAqua in Jimilitudinem lapidis durantur, & fuperficies
abyfei confiringitur .- quia per fuperductam
fancticatis fpecicm fluxa ac inftabilis eorum con-
feientia hominibus tegitur. Nam cum fibimetipfis
intrinfeciis turpes fint, ante alienos tarnen oculos
quadam vivendi venuftate veftiuntur.
61. Sed ne quis ha:c verba Domini in bonam in-
tclligi partem velit, debemus fic etiam quxrenti-
bus adftruere,d duinmodo minime judicemur, qua:
perferutanda fuerant neglexifle. Superiori enim
verfii dicitur: Jpuis eft pluvia pater: v e l quis genuit
ftillas roris r’ftatimque additur: De cujus utero egrefi
fa efi g l dries , & gelu de calo quis genuit ?. Si ergo
diftis pra’cedentibus fequens fententianon difpari
fenfii conjungitur , profefto be in bonam partem
nobis ejus intelligentia fine obftaculo difficultatis
apericur. Terra enim cum compluitur, jadtara in
c cam femina fcracibs c ligantur. Sed rurfum fi illam
f pluvia immoderatius irrigat, f in culmo pinguedi-
nem frumenti virtutemque miitat. Sin verb ja&a- E
tum fernen poft pluviam gelu premitur,quo foris ci-
tiüs apparere repellitur, eo intus fecundius radica-
tnr; & quo vetatur progredi, cogitur multiplicari:
j; quia cum ab immaturo ortureftringitur, g ex contionem
non inquinet, fed nec cogitationem pul-
fet. Et adhuc quidem in corpore pofiti funt, fed
nil jam perpeti de communionc præfentis vitæ vo-
lunt : imitari per intentionem k mternam mentis k
ftabilicatem appetunt, fed intervenientibus tenta-
tionibus reverberantur : ut videlicet infirmitatis
fuæ meminerint, be elati de virtutibus quas accipiunt,
non fint. Quod dum mira difeiplinæ repref-
fione agitur , quid aliud quàm fuper infufam ter-
ram gelu de cælo geueratur î Quid aliud quàm de
Dei utero glacies producitur, quando deinterno
fecreto difpenfatio egreditur, be voluntates noftræ
etiam in bonis defideriis frenantur?
1 63. Videamus , Paulus infufa videlicet terra, Quodexemquanta
difeiplinæ glacie prematur, j. . ■ X / dum a.i t : Vel. le cPoInqn^r mPaautul‘r .
a a ja c c t m in t , p er jic er e a utem bonum n on tn v em o . Rom. 7. is .
Qui enim velle habere fe aflerit, jamper infufio-
nem gratiæ, quæ in fe lateant femina, oftendit. Sed
dum perficere bonum non invenit, profeclb indicat
quanta ilium difpenfationis fupernæ glacies
premat. An ifta glacies eorum corda non preflerat,
quibus dicebat : XJt non q u a cum q u e v u l t i s , ilia f a - G a ls . 17.
c ia t i s ? Ac fi apertè diceret: Occulta cordis veftri femina
jam prodirc in frugem quærunt, fed fuper-
ni moderaminis gelu ptemuntur, ut tanto poft fe-
cundiùs exeant, quanto divini judicii prementia
pondéra patientiùs portant.
64. Ec quia plerumque hümana corda quoniam Vet- x*v*>
crumpere ad virtutes quas appetunt, non valent,
co ipfo quo ab intentionis fuæ perfeclione refiliunt, cacioncs, qua;
tentationum ftimulis fatigantur, fed tarnen eafdem bcn® vivc.ndi
tcntationes cogitationum comprimunt, feque per fUpCtanturi
* Turon. fj» fedultores ceteri. Laud. & feduSIores ceteris corruant.
1 In Corb. Germ. & edit, fe obdurare. Melids niff Laud. Ebroic. Sc
*Iii Norm, fe obdurajfe.
‘ Vindoc. Laud. Ebroic. & al. Norm, virtue omittitur.
_ “ Laud, dum mundo minimi judicamur. Corrupciflime ; quit tamen
dilTimulanda non ccnfuimus; ut ex hoc loco Leftor agnofeat caftiga-
t|onc indigerc codiccm hunc. Membranarum enim noftrarum corru-
Ptclas, fi qua. fint j palam facimus.
* Iia Vindoc. Laud. Corb. Germ. vet. edit. Par if. & Bafil. In re- Tom. I.
cent, ngjntur.
f Ed ici cum Corb. Germ.
Vindoc. Laud. Ebroïc. aliifquc
culmi, reluflantibus mff Turon.
* Vindoc. Laud. Corb. Germ. & Norm.
h Al. plerumque.
* Laud, exercere.
k Laud. Ebroic. aliique Norm, aternam mentis ftabilitatem. Corb.
Germ, per intent, mentis iter», ftabil.
. quos fequimur.
I ceptionis.
O O o