fàjip.rerf. I. ^sfddiditquoque Job -, ajfumcns parabolam Cuam.
dixit.
C a p . ÏX. ïj. Quia cnim parahola fimilitudo nominacur,
Rec V,.I:- con^‘u ft^ d Per exteriorum verborum for-
M H mam myftcria loquitur, qui ad loquendum, para*
defiæ tcmpora bolam alfumfifle memoratur. Cùm ecenim fua nar-
S « n«rna-rac> fiuæcumque font fand« Ecclefiæ ventura deles
& -Jiæreci- nuntiat : & per hoc quod ipfe patitur, indicat quid
cos païïura cR. illa patiatur. Nonnumquam verb fie fiiæ hiftoriæ
verba permifeet, ut nil allegoricum infonet : nonnumquam
verb fie foos dolores loquitur , ac IL ex
-voce dolentis Ecclefiæ loquacur. In hac verb ultima
fui parte formonis, ultimum tempus defignat
Ecclefiæ, quando adverfarios fuos, id eft carnales
quofque j vel hæreticosatquegentiles, quosnunc
ftudet fapientiæ audoritatc comprimere, effrena-
b ta jadantia elatos eogitur b irrifa toler-are. Unde
"}ob3o.i. in hoc quoque fermone dicitur : Nunc autem défi
dent me j uni ore s tempore , quorum non dignahar
j.itrès poncre cum canibus gregis met. Et ipfa ordi-
nis ratio expofeit, ut per verba bead Job ultima,
extremi fandæ Ecclefiæ defignentur dies, quando
perfocutione crefcente,apertas hæreti corum voces
tolerare. compellitur , cùm motus cordis fo i, quos
nuncintra cogitationûm finus contegunt, tunc in
Afoc. -20,3. voce manifeftati erroris aperiunt. Nunc enim, ficut
per Johannem dicitur, draco in abyflb claufos re-
netur, quia diabolica malitia in eorum fobdolis cor- <
« dibus occultatur. Sed ficut illicc didum eft , edu-
cetur draco de puteo abyfii : quia quod modo præ
timoré tegitur, tunc contra Ecclefiam publicè de
d d ini quorum cordibus omne forpentinitm virus a-
peritur. Nunc enim abfoondit fo fob blandiente
lingua, fie viens confcientia, &: malitia calliditatis,
quafi quadam fo tegit abyflb fimulationis :.nunc
•27'il. 3z. 7. Dominus, ficut Pfalmiftæ voce dicitur, Congregat
e ficut c in ittre aquas maris, Uter quippe, carnalis
eft cogitatio. Aqu« ergo maris in utre congregate
font, cum amaritudo perverf« mentis non erum-
pit exterius in vocem prav« libertatis. Veniet pro-
fed b tempus, quando contra haneperverfi atque
carnales aperta voce prædicent, quod nunc occul- •
ta cogitatione moliunmr. Veniet tempus, quando
catholicam Ecclefiam non folùm injuftis vocibus,
fed etiam crudelibus plagis premant.
Daobus modis Ab adverfariis namque fois duobus modis
Eecicfia perfe- Ecclefia perfecutioncm patirar , fcilicet aut ver-
tur^vcrbi^s: kb ? aut gladiis. Sed cum verbis perfecutionem
giadiis. fuftinet, exercetur ejus fapientia : cùm verb gla-
diis, exercetur ejus patientia. Sed verborum per-
fecutiones^ ab hæreticis nunc etiam quotidie tole-
ramus , cum ipfi hæretici linguis nobis fobdolis, &
falfa humilitate blandiuntur. Perfocutiones verb
gladiorum juxta finem mundi fecutur« font : ut
errana cæleftibus horreis recondenda, tanto verius
j £ apeccatorum paleis exuantur, f quanto ardiusaf-
fliguntur. Tunc elfedi omnes, qui in ilia fuerint tri—
g bulatione comprehenfi , g reminifountur horum
temporum, in quibus nunc Ecclefia fidei pacem
tenet, & foperba hæreticorum colla comprimit,
non potentatu culminis, fed jugo rationis. Reminif-
cuntur noftri, qui quieta fidei tempora ducimus:
A qui etfi in bellis coardamur gentium, non tarnen
li in didis expugnamur patrum. Beatus ergo Job
fand« Ecclefi« typumtenens, qu«tunc inillisan-
guftiis invenitur: &: tarnen noftr«, ut d ix i, quie-
tis reminifeitur , fua tranfada narrat, & aliis Ventura
denuntiat, dicens:
t^uis mihi tribuat , ut fm juxta menfes prifli-
nos ? 1 y i
17. Multa enim talia fanda Ecclefia doloribus C ap 1
prefla didura eft; Tantis quippe illarr^uturum eft Rec.
tribulationibus an^uftari | ut h«c teniporä cum E% Jt»
magno fufpirio defideret, qu« nos cum magno do-
lore toleramus. Dicat ergo, dicat per vocem bcativio^
Job: £>uis mihi tribuat, utßmjuxta menfesfrifii-
3 nos ? Quia enim ftatutus dierum numerus, menfes
vocantur; quid aliud nomine fignat menfium
nifi collediones animarum ? Dies quippe dum col-
liguntur in menfibus, fubtrahuntur: quia &: in hoc
tempore fanda Ecclefia, dum veritatis luce fplen-
dentes animas colligit, in intimis abfoondit. Ali-
quando etiam menus pro perfedione ponitur, ficut
Propheca a it: Erit menfis ex menf, perfedio vide- mi
licet eis in .requie , quibus nunc perfedio fuerit in *
operatione. Reminifcatur ergo perfedionis prifti-
n x , reducat ad merporiam quanta | pr«dicatio-
ne fua colledis animabus reportabat lucra & '
anguftata tribulationibus dicat : g uis mihi H
^ buat, ut fim juxta menfes priftinos /fln quibus pro-
fedo menfibus qualis foerit, enumerando fobjun-
git, dicens:
Secundum dies, quibus Eeus cuflodiebM me, quan- 'A
do fplendebat lucerna ejusfitper caput Ureum', dr ad 3-
Lumen ejus ambulabam in tenebris.
'iS. Tune quippe videt ex fe , perfecutione co- C ap. XI
gente, infirmorum niultos cadere, quos nunc ut Tuikmö
mater intra pacis finumparvulos fovet, & 1 intra f i g }
tranquillas fidei cunas continet, quia admixti for- ruLfci
tibus , ipfa fidei tranquillitate nutriuntur. TunC1“ 1'1”5, ■
veto tales multi cafori font, & per vifoera carita- ^
tis, qüidquid in damno parvulorum fuftinet, fo
perpeti animus perfedorum dolet. ' Infrmorum
) etenim damna , ad corda.fortium per compaflio-
nem tranfount» Unde per Paulum dicitur ï Jpuis ^.cm
inßrmatur & ego non infirmor ?■ quis fiandalizMur,
& ego non nror| Tanto enim quifque perfedus eft,
quanto perfedè fentit dolores alienos. Unde fand
a Ecclefia infirmis tune cadentibus Unguftiata, l
cum horum reminifeitur temporum , jure didura
eft: Secundum dies , auibus Deus cuftodiebat me :
quia fe tune in illis «ftimat cadere , qu« fe nunc
in iftis mjefpicit cuftodiri. Bene autem dicitur: m
Quando fplendebat lucerna ejus fuper caput'meum,
& ad lumen ejus ambulabam in tenebris. Lucern«
enim nomine, lumen fignatur facr« Scriptur«, de
qua ipfo Ecclefia? paftor dicit: Habemusßrmiorem
propheticum fermonem , cui bene facitisx at ten dentes
, quafi lucerna lucenti in cadiginofo loco, donee
dies iUucefcat, dr lucifer oriatur in cordibus veßris.
Et Plalmifta a it: Lucerna pedibus me is verbum tu um pfal-Il,,i
Domine. Quia autem n principale noftrum mens eft, n
appellatione capitis mens vocatur. Unde per Pfal-
miftam dicitur : Impinguhftiin oleo caput me um. Ac
8 Abeft dixit a plurimis mffi
b D uo Laud, in rifit tolerare.
e Editi invitis mil. feriptum eft.
d Turon. iniquorum ore.
* zus Laud, mutrem.
Uca Germ. Corb. Germ. Laudunenlcs & pene omnes mlT quos, le-
quuntur ver. ed. Poftcrioribus autem editoribus mag is plaeuit tteriiis
quod legitur in Gilot, Vatic. Guflanv.
* Turon. reminifeentur , Sc infra reminifeentur noftri.
h Vind. in judicils.
i.Plurimicum Germ. & Corb. Germ, pndicationis fits,.
k Turon. in tranquiüa fidei tunâ. >
1 Plurimi cum Germ. & Corb/Germ. anguftata. ■
■ ^ N0Jm' re-fP'f'‘ ß are- Laud, refticit cuftodire. Vindoc. Qjtia tunc ft
m tilts eftunateadem, qua fie nunc in iftis sftimabat cuftodiri fi&Ccwè fo
nc j Sc ut ccnlcmus, mendosd.
, n Ita quoque appellant« fupra 1.1$. num. $:
m *
C^PUT.
I n .
fi aperte dieatj Catitatis pinguedine replefti men- A ris fe intufque circumfpiciunt, &T vel reprehen- sanai fe foris.
tem meam. Nunc ergo lucerna fuper caput Ec-
clefia: fplendet: quia facra eloquia tenebras noftra?
mentis irradiant, ut in hoc caliginofo vit« prsefen-
tis loco dum verborum Dei lucem percipimus,
qua? font agenda videamus. Nunc ad lumen a ejus
in tenebris ambulat : quoniam fanda univerfalis
Ecclefia etfi alien« occulta cogitationis non pene-
trat, b quia quafi faciem non cognofcit in node,
tarnen ponit greflus boni operis, direda lumine for
pern« locutionis. Seqüitur:
Sicut fui in diebus adolefientia mea , quando fe ere
io Deus erat in tabernaculo meo.
19. Sicut uniufeujufque hominis, fic fand« Ec-
clcli« «tas deferibitur. Parvula quippe tune erat,
cum ä nativitate recen$ verbum vit« pr«dicare
, „nr rrnrr. nrrrnn ^ * 17 - tfondo fo eXteiiÙS>, Vel llliqUOS fo intCriuS Vlderi iatufquc cirinvifibiliter
timent. Hinc eft quod animalia quæ
per Prophetam videntur, in circuitu & intus plena & co. fi. ■ ’
oculis efle memorantur. Quilquis enim exteriora
fua honeftè difponit, fodinterioranegligit, in cir-
cuitu.oculos habet, fed intus non habet. Sandi
vero omnes, quia & exteriora fua circumfpiciunt,
ut bona de fe exempla fratribus præbeant, &: inte-
riora fua vigilanter attendunt, quia fefc irreproba-
biles interni judicis obtutibus parant, & oculos in
.circuitu & intus habere perhibentur : magifque fe,
quo Deo placeant, in fua interna.componunt ficut
per Pfalmiftam quoque 4e fanda Ecclefia dicitur :
g Omnisgloria ejus àfilia regis ab intus. Sed quia exte- p/ai.
nora fua etiam irreprehenfibilia cuftodit, jure de _ea d
fubdidiz-.Infimbriis aureis circumamicla c svarieta- c
te : ut & pulchra fibi intus fit, & aliis foras : & fo .
proyehens perinternanj gloriam, &: alios erudiens
per exteriora operum exempla. Beatus igitur Job
dicat ex fe , dicat ex perfona uniyerfolis Ecclefi« :
Js^ufttidp fecreto Deus erat in tabernacufo meo. Ut
enim demonftret quantum intus profecerit, focre-
tö Deum fuifle in fuo tabernaculo perhibet. Ut
etiam oftendat reditudinis opera quantum extrin-
fecùs .çuftodivit, adjungit :
Jpuando- erat Omnipotent mecum > & in circuitu rerfis.
ineo ptperi pißi.
2.1. Omnes autem, qui fovina praecepta metuunt, ç A p
Dei tabernaculum fiunt. Unde, * UP fupra jam dixi- XIII
mus, per femetipfam Vcritgs dfoit de eo, qui illius s.mftis
mandata c\xü.od\z;EgodrPater^tvepiemus,d’ marßo- D(
nem apud eum faciemus. Qupd contra perverfi qui-
que dum interna non appetunt,in fuis fe cogitation!- runt,
hiisforas fundunt. Unde eis per Prophetam dicitur:
lan> E“ 1«" non poterat. Hinc enim de illa dicitur: Soror nofi
BfdoieC-tra parruu^a eft> & ubera non habet: quia nimirum
p /, k-j fanda Ecclefia priufquam proficeret per incremen-
ta virtutis, infirmis quibufque auditoribus pr«.be-r
re non por-uit ubera pr«dicationis. Adulta verb Et-
clefia dicirur, quando Dei verfio copulata, fando
repleta Spiritu, per pr«dicationis minifterium in fi-
liorum conceptionec feetatur, quos exhortando par-
turic, convertcpdo parit. D e hac ejus «täte Domino
dicitur: fdolefcentula dilexerunt te. Univerf«
quippe Ecclefi«, qu« unam Catholicam faciunt,
adolefcentul« vocantur: non jam vetuft« per cul-
pam, led novelise per gratiam : non fenio fteriles, C
fed «täte mentis ad fpiritalem congru« fcecundita-
tem. Tunc ergo, cumin diebus illis Ecclefia quafi
quodam fenio debilitata, per pr«dicationem filios
parere non valet, reminifeitur fcecunditatis anti-
qu«, dicens: Sicut fui in diebus adolefeentia mea.
Ine «men Quamvis poft eofdem dies quibus deprimitur, jam
intus
vacanti-
mali fola
exteriora qua»-
f e H «men citcaipfum finem temporum, grandi pnédr- ß f# t t ir s v ä fa im E ii m. f t rnriiim E M H lM M ‘
-1 - tâtés inutile. Jo 9^.oiübps qfoppc fuis verentUT ho- if>*: *<■
mines, quos corporaliter vident,num gentibus, omnem Ifraeliticum populum, qui & Deum fibi præ M‘chttunc
inventus fuerit, in fidei finum trahir. Scriptum
quippe eft: Donee plenitude gentium introi-
ret, drfic omnis ifrael falvus fieret. Sed ante illa
temporaerunt dies, in quibus ab adverfariis paufentem
non «ftimant cfle, quem non vident. Quod
contra in laude jufti di.ci.tur , dum Ægypti regem
.contemneret, &: Dei /n^nfiptis ob.ediret : Jgjcia in- Hebt. u. t7.
'uifibilem temquam njidens f u ß in u i t . Perverfum
lulum videbitur opprefla , cum &c horum dierum D quippe terr« prjncipem quafi non yidit, quem ab
rreemnuinrmiforiitmurr , ndiircpenncs :• SSiircnu.tt ffuu.ii. i11nt. d/Jiterbhtu/sc adolefe A r n l i c (111 D i__•rîTÎHai
centu me a , quando fecreio Deus erat in tabernaculo
meo.
r to. Quid hoc loco rabernaculum, nifi habitatio-
Kicdria.ata nem menr^s accipimus ? Quia per omne quod cogir
^rpbet tando agimus, in confilio noftri cordis habitamus.
' Qfo%is autem mandata Dei tacitus cogitât, fecre-
toilliDeus in tabernaculo eft. Habitationem ete-
nim cordis fui ante Dei efle oculos viderat, qui di-
cebat : Et meditatio cordis mei in confpcllu tuo fem*
per. Exteriora namque opera patent .oculis homi-
num, longé verb imcomparabiliter interiores ac fufo
tililfimæ cogitationesnoftr« patent oculis Dei. Omoculis
fui cordis abjecit. Regem verb invifibilem
ramquam videns fuftinuir, quia ab ejus ? timpris in- g
tuitu,mentis oculum non deflexit. Samfta itaque
Ecclefia in magnis tune tribulationibus depLehenfa,
pum multos a Deo confpicit prava cogitatione dif-
cedere, videt profe<fto mentis eorum habitapulum
difeedente Deo vacuum remanere, jurp deplo-
Tans, dicit: fifetandp ficrpip peus erat in tabernaculo
meo. Quflxus verbis non imiperitp etjani fimulatio vet. xi.
Teligionis plangitur : quia nonnulli etiam nunc Rdi?i°nemr ,
•Chriftiani efle non appetunt, fed viderj. His yide- firauiaucC.nt>' '
licet Deus in publico eft, non in focreto. Sed fanda
w . * Ec.çlefiaDeuminfocretohaberedefiderat:quiailnia
enim, ficut feriptum eft, nuda dr aperta funt ocu- E los verb fideles refpicit , quos ad fidei vitam cor-
lsejus. Etfæpe inexteriori opere ante oculosho^ de pleno permanere cptrnofcit. Qua: juxta exte-
lumum inordinati apparere metuimus, & in inte- riorem quoque vigoris° foi reditudinem dicit : |
Lion cogitatione illius refpedum non metuimus, Jpuando erat Omnipotent mecum, dr in circuitu meo
quernyidentemomnia,nonvidemus. Multbenim puerimei. Pueri fcilicet vocantur, qui cæleftibus
jttagis intrinfoeùs D eo, quàm extrinfoeùs homini- mandatis inferviunt. Unde per Prophetam Domi-
us confpicabiles fumus. Unde&fandi omnes fo- nus dicit : Ecce ego & pueri mei quos mihi deditJfa.8.ztl
• Dccft ejus in Germ. Gorb. Gcrm. & plurimis aliis.
t J^mittitur quia in duôb. Laud. ^
fecundlturIm‘ C ° rb’ GCim’ Laud-N®™- Bellov. &c. ubi editi babent
t,CPrb-Gcrm- duo Laud. Gcrm. .Norman, omues. ôcç. fila Rertm.
ïu Vulgata & tenu Hcbr. Régis. * Tom. I.
e Itacum Bellov. Sc Iaudat codd. vet. cd. ubi xceent. habent varieta-
tibus.
1 Editi addunt meus. In omnibus mfT. noftris, nifi in Germ. & Corb.,
Gcrm. minimè legitur.
S Vindoc. amow intuitu.