eadem
-creatoris
Ip f u m n a r n q u c ™ , ^ . —.—Ä f j j ' r — — M S , r : . ,
jam ad ejus viGonem cendimus ; li cum in his quæ quia nobis eo îplo alciorcslunt, quo iapn m mfamis
fccit, miramur. Ejus ergo veftigia creaturam diet- non font ; videlicet colligamus , quanto Deo in-
mus,’ quia per hæc quæ ab ipfo funt, fequendo feriores exiftimus, qui etiam creaturis fublimibus,
imus’ ad ipfum. Unde Paulus ait : InviftbilU ejus fed longé illo- inferior ibus, fubjacemus. Ac ft di-
per eu au* fatta funt, inte/Ielfa confpiciuntur ceret : Vide quantum Î divjna celfitudine feparapiterna
quoque virtxs ejus & divinités. Unde ic ris, à cujus pocentia etiam i poteftates Ul* humi-
tn libro Sapientix feriptum eft : Per megnitudinem ütate contremifcunt, qux te immenfa fubhniitate
enim creams* dr fpeciem, petefi intelligibiliter créa- tranfeendunt : & quanto ipfe fumtno inferior cs ,
tarvideri. Menti enim noftræ peccato fuo exteriùs qui inferiorem te effe etiam inferioribus deprehen-
fparfe, necdumDeus, Gcut eft, intcriùs innotef- dis.' Oftendcndo verp fumma, reducit aäxqua. s
cit : fed dum fefturx fux decus foris proponit, lia, atqueait :
* quad quibufdam * nobis nucibus innuit, & qux B Hominiquißmilis tui eft, nocebit impiétéstua:r«i.,i
intus fequamur, oftendit : ac mito modo ipGs for- drflium^ hominis adjuvabit jufitia tue.
J>cr vifibilia à
Deo rcccffi-
mus ; per ca-
dcin ad Deum
xeverti debcmis
exterioribus nos ad interiora pcrducit: innuic
immenfa admirationc quod eft, mira hxc exterius
oftendendo, qux non eft. Hinc enim de fapientia
feripfum eft : In v iis ofienditje illis hilariter, &
omni providentia occurrit illis.
18. V ix quippe ad creatorem funt,b opera confiderata
crcaturx. Qux dum fada cernimus, po-
tentiam fadoris miramur. In iftis viis a fapientia
omni nobis providentia occurritur ; quia fadoris
nobis virtus inquirenda proponitur in omne quod
mirabilitcr fadum videtur : Sc quocumquc fe ver-
teric anima , ft vigilanter intendic, in iifdem ipfis
Deum invenit, per qux reliquit; ejufque poten- ^
tiam ex eorum rurfus confideratione cognofcit,
quorum amore deferuit: Sc per qux perverfa ccci-
d it, per hxc converfa revocacur. Ubi enim lapfi
fumus, ibi incumbimus ut furgamus: & quafi ibi
furgendo manum confideradonis figimus, ubi pe-
de amoris lubrici corruences negligendo jaceba-
a mus. Quia enim ab invifibiiibus per vifibilia ceci-
dimus/lignum eft ut ad invifibilia ipfis rurfum
vifibilibus innitamur : ut quo cafu anima venit ad
infima, eo gradu re vertatur ad fumma; atque eif-
dem , quibus corruit, palftbus furgat : dum , ft*
cut didum eft , ilia nos ad Deum bene confide-
ratarevocant, qux nos ab eo male eleda divifezo.
Humana impietas ei nocet, quem perver- q k
tendo inquinat. Et rurfus, eum adjuvat noftra juf-
titia, quem à pravis adionibus immutat. Nocerc Hon»y
enim vel juvare nefeiunt ca, qux vel à bonocor-
rumpere, vel à malo permutare non poffunt. Su- p 'w
pernx igitur poteftates eo lxdi vel juvari nequeunt, gffo.
quo elfe jamincômmutabilesacceperunt.Sed con-^v
fidcrare hxc nequeunt, qui terrenrs defideriis im-
plicantur. Sparfis enim foris mentibus ad femeti-
pfas redire difficile eft : quia prava itinera f femel f
captas tanto deledabiliter tenent , quanto in cis
omne quod libuerit, licet. Nullus quippe difei-
plinx murus obviât qui conftringat, nulla retribu-
tionis profpicitur poena qux terreat : fed claufis
Oculis cordis eo anima prxeipitatur in infimis,
quo obfeuratur à fummis ; &: tanto fecurius mala
temporalia perpétrât, quanto duriùs bona xterna
defperat.
zi. Sed ifta reproborum nequitia triturx more v.
eledorum vitam quafi grana à paleis feparans,
g premit ut purget. Mali enim bonos magis ab gam. 1
hujus mundi defideriis expediunt, dum affligunt : 6
quia dum multa eis hîc violenta ingerunt, fefti-
narc iilos ^ ad fuperna compcllunt. Quod bene de i>
Ifraëlitico populo vocante Moyfe , Sc Pharaone
rege fxviente fignatum eft. Tunc namque Moy-iwL,
runt. Eliu itaque , ut vim confideradonis admo- jy fes ad vocandum miffus eft , cum jam Pharao duns
veret, atque ex corporeis rebus oftenderct, quanto
fit homine excelfior Deus , bene intullt : Suffice
cjelum y & intuere, & contemplate athcra quod
altior te Jit. Ipfis enim rebus creatis atque corporeis
agnofeimus, quantum à creatoris noftri fub-
limitatc diftamus ; quia per omne quod cernimus,
efle humilcs admonemur : ut quafi quxdam fit le-
dio c menti noftrx, fpccics confiderata creaturx.
Dicat ergo : Sufpice cxlmn, dr intuere, & contemplate
athera quod altior te Jit. Si peccaverisy quid ci
nocebis ?dr f i mult ip licat x fucrint iniquitates tua
operibus ad opprimendum fuerat cxcitatus : ut
Ifraëlitarum mentes Ægypto deformiter inhxren-
tes, alius dum vocaret quafi traheret, alius quafi
impellerct dum fxviret : &: plebs in fervitio tur-
piter fixa, vel provocata bonis, vel malis impul-
îà moveretur. Hoc quotidie agitur, dum prxdi-
catis cxleftibus prxmiis, fxvire in eledos reprobi
permittuntur : ut fi ad repromiffionis terram vocati
exire ncgligimus, prefluris faltem fxvientibus itn-
pellamur : atque hxc Ægyptus , videlicet vita præ-
fens, qux nos oppreffit blandiens , adjuvet pre-
Angdis infe-
xiofcs fumus j
quid facies 'contra eum ? Porto fijujle egeris , quid mens : &: qux dum fovit, fervitutis jugo contrivit,
donabis ei , aut quid de manu tua accipiet ? Ac li di- libertatis viam dum cruciat, oftendat. ‘ Hxc uti-
ceret : Ex ipfis creaturis intellige, quas altioreste que caufa eft, quod ab injuftis jufti finuntur af-
elfe corporaliter vides, quantùm à divinx poten-
tix fublimitate disjungeris ; atque ex hac tua confideratione
collige, quia Deum nee bene vivendo
adjuves, nec rurfus malis adionibus graves.
19. Si ver01, ficut fuperiùs diximus , in cxlo vcl
xthere fupernas poteftates accipimus , verbis iftis
fligi: ut fcilicet dum futura audiunt bona qux cu-
piant, patiantur etiam mala prxfentia qux per-
horrcfcant, atque ad fiiciliorem exitum dum amor
provocat, cruciatus impellat. Unde Eliu eofdem
labores eledorum fub oppreffionibus reproborum
cxequens, a it:
P Recent, quibufdam fe nobis. Abeft , f i , à mff. Colb. Pratel. See.
I11 idem recentiores , opera confiderata creatoris ,• reluftautibus mu.
Colb. Turon. Ebroi'c. &c. nccnon vet. editis. •
c A l. mentis noftra.
* Longipont. Pratel. ac alii Norm, quibus aflentitur vet. cd. Bafil.
poteflates Hit humiliait contremifcunt.
* A l. ojlendens, ut legitut in Colb.
f Pratel. femel captos.
* Ebroi'c. Sc alii, premit & purgat.
h M a d fumma.
1 Plerique Norm, htc itaque.
Propter multitudincm 3 calumniatorum clamabunty A Murus quippe eft omne quod itineri noftro objici-
dr ejulabunt propter vim brackii tyrannorum. tur, ne ad eum qui diligitur , tranfeacur. Sed mui
i . Calumniatores redè dicere poftumus omnes rum tranfgredimur, cum prx amorc fupernx pa-,
iniquos : non fblùm qui exceriora bona rapiunt, fed trix, quxque in hoc mundo fuerint objeda calca-
ctiam qui malis fuis moribus, & vitx reprobx ex- mus. Hinc per eumdem Prophetam ccrtanti ani-
emplo interna noftra diffiparc contcndunt. Illi mx Dominus dicit : Exaudivi te in abfeondito tem-, pfai.so. a.
namque ca qux nobis extra funt, invadere ambiunr, pèjtans , probavi te ad aquas contradiffionis.. Ab-
ifti veto nos prædari intcriùs quxrunt. Illi amore fconditum quippe tempeftatis eft:, cùm in corde
contrico cogicationum tcncantium fludus intumef-
cunt, cum contra amoris fandi ftudia curarum fx-
cularium fe tumultus illidunt. In abfeondito er<ra
tempeftatis auditur: quia clamor deprccantis eft,
hxc ipfa tribulationis fluduatio. Quia verb omi
rerum, ifti non ceflant odio fxvire virtutum. Illi
invidentquodhabemus, ifti quod vivimus. Illi ftu-
dent raperc bona exceriora, quia placent : ifti {àta-
guntintcriorabonadiffipare, quia difplicent. Quanto
igitur morum vita à rerum diftat fubftancia
tanto gravior calumniator eft, qui male vivendo B nino non défunt , qui bona quxrentibus fuadere
vim noftris infert moribus , quàm qui violenter perverfa moliantur, aqux contradidionis funepo-
oppi'imendo damna ingerit rebus. Nihil iftc de no- puli refiftentes. Et quia tunc probatur dcfidciium,
ftra fuftentatione fubtraxic, fed exempla nobis per- cum aliqua ei adverficate refiftitur, rede dicitur:
ditionis appofuit. Eo ergo graviorem calumniam Probavi te ad aquas contradidionis. His icaquc
intulit, quo quietum cor in tentatione commovit. virtutum nifibus robufti ex adverfitate proficiunt
Qui etfi nequaquam nobis adionis fux opera per-
fualit, pugnam camen tentationis ingeffir. Gravem
igitur de vita ejus calumniam fuftinemus, quia ni-
mirum intus pacimur quod cum labore vincamus.
Et quia in hoc mundo abundat malorum vita qux
cruciet , rede dicitur : Propter multitudinem calumniatorum
clamabunt.
Quia verb ea qux verbis fuadere non valent, C
fed infirmi fxpe in defideriis fuis, fi qua eis fuerint
ex adverfo objeda , languefcunt, Sc cum valida.
tribulatione pulfantur , pufillanimicate dcficiunt.
Unde Eliu bcato Job probra pufillanimicatis im-
pingens, prxmiffis malorum oppreffionibus, infir-
morum mox ptifillanimitates exequitur , dicens:
Et non dixit, Ubi eJlDeus qui fecit me ? Verf.10;
zy. Mos facrx Scripcurx eft, ut a fingulari nume- C a p u t
ro ad pluralcm fubito tranfeat, atque a plurali fxpe ^ y
fe ad fingularem vertat. Unde Eliu cum diceret : R E c. *
Çlamabunt y dr ejulabunt i nequaquam fubdidit : Qui tentation«
extorquere nonnumquam etiam effirenatis viribus
' ftudent , apte fubjungitur : Et ejulabunt propter
vim braebii tyrannorum. Quifquis enim male vivc-
re fuo nos exemplo compellit, adhuc in nobis voce
calumniatoris utitur: quifquis verb pcccatum
. . . . . . _ , - providentiam Deus. A plurali quippe numero in hngularem ve- feiiononcodere
fuadens etiam terrere nos appetit, jam contra nos niens , ad perfonam fubito infirmi uniufcujufque S'
brachio tyrannidis fxvit. Aliud eft enim vitia fua- tran’fivit: fortaftc quia a fingulis melius recognofci-
vivendo , aliud jubere terrendo. Dum ergo
tur, quidquid dici de eis fingulariter auditur, ut
ad cor fuum, quifque redeat, Sc in ffemetipfo hoc
quod de unoquoque dicitur, reprehendat. Singulärem
exempla malx adionis afpicimus , quafi adhuc
ftrepitum calumniatoris audimus : dum vero vi
peccare cogimur, jam tyrannum in corde fuftine-
14. Sed robuftorum mentes in Deo immobili-
' ter fixx , tanto ifta defpiciunt, quanto cernunt
quod contra prxeepta conditoris excrefcunt. J5L-.
ternitatis quippe prxmia prxftolantes, vires ex ad-
verfitatibus fumunt: quia crefcente pugna , glo-
riofiorem fibi non ambigunt manerc vidoriam.
Sic itaque eledorum defideria dum premuntur,
adverfitate proficiunt; ficut ignis flatupremitur,
ut crefcat; & unde quafi extingui cernitur , inde
roboratur. In eo namque oftendimus quanta ad
;t Dominum cupiditate flagramus, fi non folum ad
eum per tranquilla Sc mollia, fed etiam per afpe-
ra Sc dura tranfimus. Hinc namque Prophcta ait:
igitur. numerum tenuic, dicens: Non dixit»
p. Xjbi e/l Deus qui fecit me. Quifquis enim adverfi-
Sj ___ _tatum tribulationec f„r,a_n_g•i tur/a _qu_oc f. acld_u_s_ enf t, Hmii-
nimè contemplatur. Nam qui quod non erar, fecit,
fadum fine gubernationc non deferit : Sc qui be-
nignè hominem condidit, nequaquam injuftè cru-
ciari permittit : nec finit negledè perire quod eft,
qui hoc etiam quod non fuit, d crcavit ut effet. d .
Cùm ergo caufam tribulationis noftrx requirimus,
&: fortaffe tardius invenimus ; e eft ifta confideratio, e
quod nihil injuftè patiamur : quia fi Deo audorc
fumus qui non fuimus, Deo regente non affligimur
injuftè, qui fumus. Sequitur:
^ u i dédit carmin a in node. ibidem
2.6. Carmen in node, eft lxtitia in tribulatio- C a pu t
I J^uiperfectt pedes meos quafi cervi. Cervus eniiç E ne : quia etfi prefluris temporaliratis affligimur, XVI.
cùm montium juga cbnfcendit,. h‘ quxque afpicit
afpera, quxque fc objiciunt fentibus illigata , dato
faltu tranfgredirur, Sc abfquc ullo curfus fui
obftaculo in fuperiora elevatur. Ira etiam eledorum
mentes, quxque fibi in hoc mundo obfifterc
atque obviate confpiciunt, contemplationis faltu
tranfeendunt, Sc more cervorum, defpedisterrena-
tum rerum fentibus, in fuperna fe cvehunt. Hinc
rurfum dicit : Et in Deo meo tranfgrediar murum.
fpe jam tarnen de æternitate gaudemus. Carmi- v e t. xr.
na Paulus in node prxdicabat, dicens : Spe gau- ^1 ca(^ir'
dentes, in tribulatione patientes. Carmen in node dcuj tribùla- *
David fumferat , qui diccbat : Tu mihi es refit- tjonesconfola-
gium à prejfura qux circumdeditme, exultatio mea, “°“
redime me à circumdantibus me. f Ecce nodempref- pfal. 3r. 7.
furam nominat, & tarnen liberatorem fuum inter f
anguftias exultationem vocat. Foris quidem nox
erat in circumdatione preffiirx, fed intus carmi-
* In Sacris littcris & in (criptoribus Ecclcfiafticis, fiepe calumniator
«ft, non qui faifiim crimen in te n d it fed qui alios vexae & opprimic.
* l 1- 4- ajfur abfqut ulla caufa calumniatus efi eum ; hoc eft, injuftè
▼exavit. Luc. 3. i4. neminem concutiatis, meque calumniam faeiatis, &
contenu eftote fiipendi's vefiris. Viâor Utie. 1. î.Vand. Perfecut. Provin-
aas reSn‘ fui variis calumniis & indifiionibus onirabat. pag. zj.. no-
v* edit. Vide etiam pag. 38. Sc 40.
Torn. ƒ.
Turon. J» afpera quique fe objiciunt. Pratel. & alii Norm, quiquo
fe afpera, quique objiciunt. Ira quoque Baluz. & Colb.
« Ita Baluz. Colb. Ebroïc. aliique Norm. Deeft, did , in editis.
' t Pratel. & nonnulli Norm, curavit ut effet.
« Pratel. efi ifia concita ratio ; quod etiam legitur in Ulic. Baluz, Si
Colb.
f V indoe, ecce de noBe preffuram nominat.
FF f ij