nunc pcnfandum nobis eft, qualiter hypocrita fiait A oliva florem , quem propofuit} quia rudimenta
vinca In primo flore, vel ficut oliva florem proji- tv'r,; c.;j
Qiiàm pericu-
fuDC, plU’fuK.
boni ftudii ad perfcfta opera non perduxit. Sed
'fciendum eft, quia hæc Temper eis eveniunt, qui
Dcum puro ac fimplici Audio non fequuntur. Unde
l'eâe fubditur : Congregatio enim hypocrite fierilis.
gCoeptaenim bona non amitteret, fi hypocrita non
fuiflet. Congregant verb be hypocritæ bona opera,
fed eorum fterilis eft ipfa congregatio : quia per hoc
quod agunt, frmftum recipere in æterna retri butio-
ne non appetunt. Fecundi ac virides in fuis operi-
bushumanis oculis videntur, fed in confpedtu oc-
eulti judicis , infecundi &: aridi apparent. Sæpe
verb' æftu avaritiæ accenfi, eo majora de fe opera
humanis oculis oftendunt, quo ampliora fibi ab
hominibus offerri munera appetunt. Unde adhuc
fubditur ;
El ignis devorahit tahernacula eorum
nera libenter accipiunt.
6z. Sicut enim corpus in tabernaculo , fic mens q
habitat in cogitatione. Jl Sed ignis tabcrnacula de- y l
vorat, cùm æftus avaritiæ cogitationes devaftat. Rn
Et fit plerumque, ut hypocrita aurum vel quæ- Parumt
que bona corporalia ab hominibus acciperc con- nus
temnat : led quia hæc non accipit, majores ab eis rc nifi !
recipere laudes quærat ; be fortafle munus fe ac- nusab«
cepifle non æftimat, quia bona corporalia recipe- p£araU1'
re recufat. Unde fciendum eft , quia aliquando
munus à manu, aliquando verb ab ore porrigitur.
Nam qui nummum tribuit, munus ex manu de-
dit : qui autem verbum laiidis impendit, munus ab
ore protulit. Hypocrita itaque etfi exteriora dona
, quæ terrenæ forfitan neceflitati congruunt, ac-
cipere recufat, plus eft quod fibi retribui appétit,
cùm ultra meritum laudari defiderans, munus ab
ore quærit. Et quia in ipfo laudis appetitu | nimio
cor ardore fuccenditur , dicatur rectè : Et ignis
devorahit tahernacula eorum , qui munera libenter
accipiunt.
63- Sin verb eorum tahernacula , corpora d e -Vet.w
bemus accipere , in quibus illorum animæ habU gfejjj
tant; ignis eorum tahernacula de vorat : quia qui tcTieniu
hie in mente ardent igné av nere nequeant, qua intentione quid faciant, bc aritiæ, illic etiam in car- rora“i1.
fruftum perdant operis, d velut ex nebula favoris, ne concremantur ignibus gehennæ : & quia mens
Unde bene per Salomonem dicitur ; (JManefiurga- D hypocritæ numquam vacat à malitiæ cogitatione:
ciens lædatur. Si florentem vineam per inæqualita-
tem aeris immoderatum frigus at tiger i t , protinus
•ab omnlhumore viriditatis_arefacit. Et fiant non-
nulli, qui poftperverfii itinera, fandtas vias fe£tari
appetunt ; fed priufquanx in eis, ut diximus, defi-
<deria bonaroborentur, quædam illos præfentis fæ-
•culi profperitas accipit, quæ eos rebus exterioribus
Implicat, Sc eorum mentem dum à cajore intimi
•amoris retrahit, quafi ex frigore extinguit, Sc quid-
-quid in eis de virtutum flore apparere videbatur,
interficit. In terrenis quippe aftibus valde frigefcit
animus , fi necdum fuerit per intima donafolida-
tus. Unde nccefle eft, ut loca majora vel exteriora g
a opera, qua humanis font neceflitatibus profutura,
illi exercenda fufcipiant, qui hæc dijudicare, at-
que Tub femetipfispremere ex virtute intima nove-
runt. Nam cum infirmus quifque velad locum re-
1 giminis, vel ad exteriora agenda retrahitur, qub
quafi extrafe ducitur, eradicatin'>• quia & arbor,
quæ radices in altum priùs non mittit, citiùs ven-
-torum impetu ftemitur, fi fe ad altum vertice ex-
tollit ; eoque citiùs ad imà corruit, quo altius in
aëre fine radicibus excrevit. Nonnumquam verb
florentem vineam non frigus, fed azftus arefacit.
Cumque immoderato calore tangitur, difcuflo flo-
re botrus tabefcit. Et plemmque conringit, ut hi
qui ad bona opera, recta intentione non veniunt, „
cùm placere fe hominibus vident, ad exercenda ^
hæc eadem opera vehementiùs accendantur,b hu-
. manisplacitura oculis agere anxiè ftudeant, Sc quafi
in fancto Audio fervelcant.Quis itaqueiftos,1 nifi
in flore æftus contigit, quos humanæ laudis appeti-
tio à fru&u alienos fecit ? Unde Sc bene fubditur :
Et quafi oliva projiciens florem futim. Oliva quippe
cum in flore eft, fi immoderata nebula tangitur,
a plenitudine fruftuum vacuatur. Et quoties in-
choantes qui que bona opera, laudari ab afpicienti-
bus cceperint, at que in fuis laudibus delectari, fit
caligo intelligentiæ in cogitatione , ut jam difcer-
■ qui mu- Verf.n.
VET. XXVII.
In bonis openon
débet ini-
tium, fed fimus
ad vine as, vidcamus ^fi floruit vine a, f i flore s
fruclus parturiunt. Florent quippe vineæ , cùm
mentes fidelium bona opera proponunt. Sed frui
t s non pariunt, fi ab eo quod propofuerint, ali-
quibus viâri erroribus infirmantur.
61. Non ergo intuendum eft fi vineæ floreant,
fed fi flores ad partum frucluum convalefcant :
quia mirum non eft, fi quis bona inchbet , fed
valde mirabile eft , fi intentione re£ta in bono
opéré perdurer. Unde fit plerumque, ut fi in bono
opéré refta intentio [ non tenetur, etiam ip-
fumhoc opus quod bonum crcditur ,amittatur.
nam five terrena quæque, feu laudem appetat,hæC
aliis invidet, quæ fibi tribui anhelat : & tanto ccte-
ros oftendere perverfos molitur, quanto videri fan-
&ior omnibus appétit, ut ex eo quod alii defpicabi-
les fiunt, ipfe reverentior Temper apparcat. Unde
fit, ut de opinione proximi ante humâna judicia,
linguæ fuæ laqueos prætendat, ut eorum quibus
placere appétit, folus æftimationem capiat. Unde
&C fequitur : '
Concepit dolorem, & peperit iniquitatemy & u- rtrf.i*
terus ejus praparat dolos._
XT „ H H ... • ■ ■ I <4- Dolorem quippe coadpit, c&m perverià r A,i
rvam quoldam læpe vidimus terrena , quæ pof- v cogitât. Iniquitatem. parit, cum explere coepe- r V 1 “ I jam cranfitorium quæ- * rit quod cogitavit. Invidendo dolorem concipit, bolo»<i
derogando iniquitatem parit. Gravis quippe eft ciP“fT
iniquitas, quando is qui perverfuseft, oftendere
alios perverfos molitur, ut indeipfe quaff lâncius P“ “"*
appareat, quod alios fanftos non elle docuerit.
Sciendum vero-, quod in facro cloquio, ventris
vel uteri nomine mens folet intelligi. Hinc eft c-
nim quod per Salomonem dicitur : Lucerna Do- r™'*'
rere , nullis pro hac vita jürgiis immifeeri. Cùm
itaque hoc in fe fidelis anima oftendit, quafi o-
liva florem protulit. Sed cùm quidam ex talibus
rurfus cceperint mundi gloriam, quam contemfe-
rant, quærere, & terrenis rebus, quas fprevifle vi-
debantur , infatiabiliter inhiare , vacare jurgiis,
proximorum læfiones exquirere ; nimirum projecit
8 Deert of era in Ebroïc.
* In Vindoc. deeft, humanis flach, oculis agere anxièfiudcant,
* Vindoc. mendosè, nifi in flore afias.
i in Vindoc. velut foris ex nebula favoris.
cUtic. Si floruerunt vives., vcl.fi floruit vinea
f Bigot. & Lyx. non tenet.
« Verba liacc ufquè ad congregant, défunt in Turon.
. Omittitnr periodus hæc iu Vindoc. ufque ad , & fit flcrumtjui
mini fpiraculum hominis , qua invefligat omnia A tio in mente gencratur : & ficut in ventre cibi,ita
fiecreta ventris. Lux enim gratiæ, quæ defuper ' •
venit, fpiraculum homini præftat ad vicam. Quæ
videlicet lux omnia (ecreta ventris inveftigare dicitur
: quia occulta mentis pénétrât, ut ea quæ de
feipfa latebant animam,a ante ejus oculos flendo re-
ducat. Hinc Jeremias ait : b Ventrem meum, ventrem
me urn dolco. Qm ut ventrem fuum,quid di-
xiflet oftenderet, adjunxit : Senflis cordis mei tur- ■
hatifuut. Uteri itaque nomine, re&è mens accipi-
tur: quia ficut proles in utero concipitur, ficcogita-
* ItamiT. plcrique. Vet. edit. Parif ante ejusflenda oculos rcducat.
Vctus Bzfil.ante ejus flenda oculos reducant.
continentur in mente cogitationes. Uterus itaque
hypocritæ præparat dolos,quia tanto Temper majorera
malitiam contra proximos in mente concipit,
quanto (blus præ omnibus videri innocentior quærit.
Hæc idcirco Eliphaz protulit, quia beatum Job
tanto percuflum verbere propter hypocrifin puta-
vit. Sed ejus verba etfi multis congruunt, ab ipfo fo-
lo aliéna funt, pro quofolo dicebanrur : quia (anvils
vir nihil in fuis aâibus duplicitaris habuit,
quem teftis veritas de cordis fimplicitate laudavit.
h In Bcllovac. & Germ, limpliciter Icgitur, ventrem meum dolco.
Sic olimlegcbaturinUtic. fine repetitione.
L I B E R D E C I M U S T E R T I U S .
In quo Capirum 16. & ty . Lthri Job brevis expofitio moralis & typica
continetur.
i. L ’ S s E hoc perverforum propriumfolet, quod
X L fua mala per convicium bonis ingerant,
priufquam de eis ipfi veraciter accufentur: & dum
. metuunt increpari de hfs qua: faciunr, adverfan-
tes fuis pravitatibus juftos haze facere teftantur.
Sandi autem viri patienter audiunt etiam qua: fo
numquam fecifle meminerunt; quamvis ea mala
qua: fibi ingeri conlpiciunt , ab ipfis fuis crimina-
toribus noverint perpetrata: Sc cumeosprazdican-
do corrigere non pollunt, patiendo tolerant; qua-
a tenus fi fruflum converfionis eorum a non valent,
ex ipfis tamen prazmium longanimitatis acquirant.
Unde Sc fanda Ecdefia David prophets vocibus
dicit: Supra dorfum meum fabricaverunt peccatores:
quia videlicet dum hazreticos vel quoflibet repro-
bos, quos corrigere non valet, tolerat, fa&a pcc-
cantium fupra dorfum portae. Beams itaque job
videns Eliphaz amicum fuum multa contra fe de
hypocrifi conquerentem, qui ex confolationis verbis
ad amarirudinem increpationis eruperat, Sc fi-
mulatus 1 confolator apparebat ; per patientiam
fuam typum fervat Ecclefia:, qus novit talia au-
diendo tolerare , Sc cum ejus lermo admittitur,
ratiocinando deftruere, Sc dicit:
Lsfudivi frequenter talia.
z. Ele&i quippe frequenter aliena mala quafi
fua audiunt, Sc ab his eis crimen impingitur, b a
j quibus crimina impada perpetrantur. Hac autem
!- refponfione beams job illudEcclefi^ tempusfigni-
| ficat, quo opprefifa ab adverfariis , temporali eorum
potentia quafi dejedta creditur. Unde foqui-
: tur: Confolatores onerofi omnes c vos efiis. Sive e-
nim hazretici, feu pravi quilibet, cum laborare
bonos in adverfitate confpiciunt, in eo quod illos
confolari appetunt, mala eis perfuadere conan-
tur. Unde nonimmerito bonorum mentibus one-
rofa fit eorum confolatio, quia inter verba dulce-
I ^|nis , virus, propinarc cupiunc erroris': Sc dum
diftis lenibus dolores quafi levigant, peccatid onus
imponere feftinant. Sed elcdli viri etiam cum temporali
gloria privantur, interni vigorem judicii non
amitrunt. Nam feiunt Sc foris adverfa perpeti, Sc
tamen interius infra&i recta fine pavore defendere.
* In aliis cxcufis, confequi non valent. Expunximus confequi. quod in
mff. non reperitur , aliafqiie redundat. ' • '• ^
. . In vet. cd. Parif. & Bafil. a quibus crimina imfieta. In Guflanv.
mfrnCia, uti in edit. Rom. Six» V- Lcgitm imMSa, inmff. Anglic. &
Tom ƒ.
B Unde fubjungitur :
Numquid hahebunt finem verba ventofa ? jrerf. $ •
3. Ventofa enim verba funt, quæ inflatipni tem- jjj
porali potiùsquàm reditudini ferviunt. Sæpe au- verba fana
tem mali etiam bona dicunt: fed quia bene non proptereiatio-
dicunt, ventofa verba proferunt. Nam dida eorum qSasprof^
Sc fi quando e fana funt per fententiam, inflata ta- runturaliquan-'
men font per elationem. In hoc verb quod didum ^°e vcnci°‘a> '
eft : Confolatores onerofi omnes vos efiis : quid a- c
liud beati Job magifterio docemur, nifi ut quifque
perpenderefol licite feiat, ne ludus tempore, verba
C increpationis inférât ? Si enim font quædam, quæ Lugensnon
increpari jure debeant, in afflidione poftponenda incrcpandus.
fon t, ne confolator increpando dolorem augeat,
qucmlenire propofiieràt. Sequimr:
Kyiut aliquid tibi molefium efi, f i loquaris ? ibidem
4. Mali viri cum aliis fibi fimilibus conviciofo C ap. IV.
verba proferunt, eo citiùs obmutefount, quo de Jufticonvicia
fe talia mox àudiunt, qualià fois auditoribus di- non rcd<luwc-
cunt. Cùm autem bonos virosper conviciola verba
jaculantur , nil eis moleftiæ ex convicio nafeitur
: quia contra tacentes loquuntur, nec com-
pelluntur audire quod font , quia jufti convicia
D non reddunt, etiam dum coguntur audire quod
non font. Bene ergo dicitur \^Autaliquid tibi mo-
lefium e fi, f i loquaris ? A c fi ei apertè diceretur :
Eo plus loqueris, quo à me moleftum aliquid dc
tua adione non audis. Unde Sc fubditur : Poteram Verf. +:
, dr ego fimilia vefiri loqui. Narrat juftus quid face- c-iri*
re potuit : fed ne juftitiam deferar, quod facere po-
tuit déclinât. Sequitur :
Clique utinam effet anima vefira pro anima mea: é-Verf.
confolarer dr ego vos fermonibus, dr moverem caputu M
meum fitper vot. Roborarem ‘Vos ore mco : & move-
£ rem labia mea , quafi parcens vobis.
y Aliquando neccfle eft ut pravis mentibus C a p . V .
quæ humana prazdicatione corrigi nequeunt, di- Maiis divina
vina flagella optari bénigne debeant. Quod cum j^ e^afj^an"
magno fit amoris Audio : videlicet non errands pee- opwii. °
na, fed correptio quæritur,&: oratio potiùsquàm
malediâio eflfe monftratur. In his autem verbis hoc
bcatus Job monftratur intendere, ut amici, qui do-.
-lori illius per caritatem compati nefeiebant, ab exc
In quàm plur. mff. deeft efiis, hie & infri.
d T uron. of us.
Sag. Sc Otic; addunt aliam left, funt bona.
D d