quöd lux ferventior veritatis abfccflerat, Sc pee- A ipfum verba facerer', per corporeamTpeciem éx-
A 1 iquando
imaginibus ,
cordis aut coi
eftenfis.
W È Ê 28. z:
A 3 . 10. iz .
-catricem animani culpa: fux frigoraconftringebant?
Increpavit ergo Adam dcambulans, ut cxcis men-
-tibus nequiciam fuam non folüm fermonibus, fed
'cciam rebus aperirec : quatenus peccator homo Sc
•per verba quöd fecerat audiret, Sc per dcambu-
lationcm amiflb xternitatis ftatu, mutabilitatis fua:
inconftantiam cerncret, Sc per auram fervore ca-
ricatis expulfo , torporem fuum animadverteret, &
•per declinationcm folis cognofceret quöd adtene-
bras propmqnarct.
7. Aliquando imaginibus cordis oculis oftenfis
per Angelos loquitur Deus , ficut Jacob fubnixam
cxlo fcalam dormiens vidit: ficut Petrus linteum
tra non effet. Unde Sc paulö poft fubdidit : Et ecce M
^Angelus qui loquebatur in me , egrediejatur. $xpc
enim non exteriùs apparent, fed ficut funt Annelid
fpiritus , voluntatem Dei Prophetariim fen-
fibus innotefcunt, 11 at que cos ad fublimia fublc- j,
vant, Sc quxque ifi rebus futura funt, in caufis
originalibus pfxfcntia demonftrant. Humamun
namque cor ipfo carnis corruptibilis pondéré grava-
tum, hanc ipfam » corpulcntiam fuam quafi obieem
fiiftincns, interna non pénétrât, Sc grave exteriùs
jacetï quia levantem manum intcrius non habet.
Unde fit, ficut ditftum eft, ut Prophetarum fenfi-
bus ipfa ut eft fubtilitas Angelica: virtutis appareat,
reptilibus ac quadrupedibus plenum in ccftafi ra- g eorumque mens quo fubtili fpiritu tangitur, leveptus
afpexit : qui nifi incorporels oculis hxc ccrnc-
Tct, in ccftafi non fuiffet : ficut Paulo in vifionc
nodis vir Macedo apparuit, qui tranfire cum in
Macedoniam rogavit. Aliquando imagihibus &
ante corporeos oculos ad tempus ex aëre aflumtis
per Angelos loquitur Deus, ficut Abraham nonfo-
Iiim tres viros videre potuit, fed etiam habitaculo
terrenofufeipere, Sc non fblùm fufeipere , fed co-
rumufibus etiam cibos adhibere. Nifi enim Angeli
quxdama nobis interna nuntiantes ad tempus ex aëre
corpora fumcrent, exterioribus profectö noftris
obtutibus non apparerent : nee cibos cum Abraham
caperent, nifi propter nos folidum aliquid ex cxleftur;
Sc non jam pigra torpcnfque in imis jaccat, fed
rcpleta intimis afnatibus, ad fuperna confcendat,
atquc inde quafi de quodam rcrum vertice, quar infra
fc venturafunt, videat. Sed lie quisinprxdi&is
Zacharix verbis Angeli defignatum nomine vel Pattern
, vel Filium, vel Spiritum fanftum purer, fi
textum Scripturx facrx confiderat, quod fentit ve-
lociter etnendat, qux numquam Patrcm , num-
quam Spiritum fanftum, Sc non nifi kper incarna-
tionis fux prxdicacionem Filium Angelum vocat.
Unde Sc in ejufdem Zacharix verbis aperte often- zul
ditur, quod in illo vere Angelus, id eft crcatura
loquerctur, cum dicitur : Et ecce Angelus cjui lo-1
ticlemento geftarent. Nec mirum,quod illicipfi q quebatur in me , egrediebatur. Statimque fubjun-
V ET. V. C
Varii alii modi
quibusDcus
loquitur ho-
Alatth. 3.17.
qui fufeepti fiant, modo Angeli, modo Dominus
vocantur : quia Angelorum vocabulo exprimuntur
qui exteriùs miniftrabant, &: appellatione Domini
oftenditur, qui eis interiùs præerat : ut per hoc prx-
ffdentis imperium , Sc per illud clarefcerct b offi-
cium miniftrantium,
S. Aliquando cxlcftibus fubftantiisc per Angelos
loquitur Deus, ficut baptizato Domino feri-
ptum eft, quia dc nubc vox fonuit, dicens : Hie
-eftfilitis meus dilettus, in quo mibi d bene compta cut.
Aliquando terrenis fubftantiis c per Angelos loquitur
Deus ; ficut cum Balaamcorripuit, in ore aiinx
humana verba formavit. Aliquando fimul Sc terregitur:
Et alius s^Angclus egrediebatur in occurfum
ejus, d" dixit ad eum: Loquere ad puerum iftum,
dicens: t^Abfque muro habitabitur Jerufalem. Non
eft iraque Deus Angelus qui mittitur, cui verba ab
Angelo, qua: diccre debeat, jubentur. Sed quia in
confpc&u conditoris Angelica minifteria ordinata,
graduum pofitionc 1 diftin&a funt, ut & pro com-
muni felicitate beatitudinis bpifieem fuum fimul vi-
dentes gaudeant, & tamen pro dilpofitione dignitatis
aliis alii fubminiftrent, ad Prophctam Angelus
Angelum mittit, & quern fecum de Deo gaudere
communitcr confpicit, & docet, & dirigit: quia
eum & per fuperiorem feientiam virtute cognitionis
& cxleftibus fubftantiis per Angelos loquitur D nis, & per prxftantiorcm gratiam culmine potefta-
Deus ; ficut ad Moyfen in monte cum juflionis fux tis excedit.
Inlpiratiquan-
doque prophetic
per Angeverba
edidit, ignem rubumque lociavit, atque aliud
fuperiüs, aliud inferius junxit. Quod tarnen tunc
folüm agitur, cum ex ipfa aliquid conjundtione fi-
gnatur. Nam per fuccenfum rubum Moyfen allo-
quens, quid aliud oftendit, nifi quöd ejus populi
^dudor fierct, qui & Legisflammam perciperct, &C
tarnen peccati fpinam ncquaquam vitaret? vel quöd
ex illo populo exiret, qui in igne Deitatis S carnis
noftrx pcccata quafi rubi fpinas fufcipcrct, & in-
confumtam humanitatis noftrx fubftantiam, etiam
in ipfa divinitatis fiamma fervaret J
Nonnumquam vero humanis cordibus etiam
10. Hxc igitur did!a funt, utquibus modis lo- Qbm
quatur Deus hominibus demonftraretur. Cumvc- D®
rö beato Job refpondifle Dominus de turbine di- ^
citur, utrum per femetipfum, an ei per Angelum
fitlocutus, ambigitur. Potuerunt quippe per Ange-*
lum commotioncs aëris fieri, be hxc ei qux fubjun-
dla funt, per eum verba mandari. Rurfumque potuit
& exteriùs Angelus m in turbine aërem excute-
re, &: tamen intcrius per femetipfum Dominus vim
fux fententix cordi ejus fine verbis infonare;utcre-
datur quöd didla Dominica qux fequuntur , ipfe
.jam per verba protulir, qui repletus D eo, hxc fine
per Angelos Deus, fecreta eorum prxfcntia , vir- £ verbis audivit. Itaquc dicitur :
tutem fux afpirationis infundit. Unde &: Zacharias
ait: Et dixit ad me ^Angelus , qui lo quebatur
in me. Dum ad fc quidem, fed in fe tamen loqui
Angelum dicit, liquidö oftendit, quöd is qui ad
£>uis eft ifte involvens fententias fermonibus int- •
petti tis ?
h. Sicut tc fuperiori parte jam diximus, prima Cap*
exprobracio eft talis interrogatio, qua dicitur :
• Praccl. nobis in terra.
fc 1. Laud, officium miniftrandum.
• In cod. Laud, deeft, per Angelos.
^ Idem,benecomplacuir. JnCorb. Germ, omittitur, bene.
• In eodem Laud, omittitur, per Angelos,
t Cork. Germ. Pratel. Sc Utic. Doctor.
( yet. edit. Partf 8c Bahi. alicque recentiores, carnis nojlrt dolor a .
Legimus in mff. Turon.Norman. Laudun. Vindoc. Corb. Germ.?1“ *''
ta , non dolores.
k Laud. Sc Corb. Germ, atque eos ita ad fublimia.
* Longip. corruptionem fuam.
k Vindoc. & Corb. Germ, pro incarnationis fua pradicationt.
1 Laud deftmata Sc djftincta.
* Ebroic. Sc ai. Norm, in turbinem.
897 Liber X XV III. in Caput X X X V III . Bead Tob.
Ü H ott i/la a UK.. ______. 1 r- . . X V cn- ef i lf ie • Eliu enim arroganter locutus fuc-
rbe rat. Et, quis eft ifte, non dicimus, nifi deco utique
quern nefeimus. Scire autem D e i, approbate eft :
nefeire, reprobare. Unde quibufdam quos reprobat
, dicit : Nefiiovos undefetis $ difeedite a me om-
1 nes a operarii iniquitatis. Quid eft ergo de hoc arrogance
requirere, g u is eft ifte ? nifi apercé dice-
re, Ego-arrogantes nefcio, id eft eorum vitam in
fapientix mex arce non approbo ? Quia dum lau-
dibus humanis inflantur, à vera gloria xternx re-
tributionis inanefeunt. In eo verb quod ait : Sen-
tentias, Sc non addidit quales, bonas utique acci-
pimus : quas quidem impends afferit fermonibus
involutasv, quia cum verbis jaélantiæ fuerant pro-
latx. Imperitixquippe vitium eft, rc<ftum nonre-
cle fapere, id eft cxlcfte donum ad appetitum ter-
renx laudis inclinare. Sicut enim fxpe coating it,
ut & bona male, & mala bene ptoferantur ; ita E-
liu anogans- reda non rede protulir, quia humiles
in Dei defenfione fententias non humiliter dixie.
Unde &: eorum , qui intra càtholicam Ecclefiam
inani glorix ftudent, non immcrito typum tenet :
qui dum fe prx ceteris peritos credunt, divino ju-
dicio de imperitia redarguuntur; quia ficut Apo-
ftolus aie : Si quis f t exiftimat ftire aliquid, nondum
I» cognovit quemadmodum oporteat eum ftire. Quia e-
nim prima ftultitia Angeli ,.elatio cordis fuitTvera
fapientia efficitur hominis, humilitas fiix xftimatio-
nis. Quam quifquis vel magna fapiendo deferit, eo
ipfo vehementer defipit, quo femetipfum nefcic.
Unde Eliu & fententias-protulir, & imperitisfermonibus
involutas : quia &: de Deo rectum quod
diceret noverat, & ramen de femeripfb dicta illius
Î elatioftulta b infatuabar. Hoc iraque defpe&o, ad
erudiendum Job verba vertuntur :
i~Accinge ficut vir lumbos tuos.
12,. Scriptura facra viros vocare confuevic , qui
nimirum vias Domini fortibus & nondiffolutis gref-
3. föus fequuntur. Unde per Pfalmiftam dicitur \.Vi-
d riliter agite, dr confortetur cor veftrurn. Unde Paulus
ait : Remiffas mams & dijfoluta genua erigite.
S. Unde & Sapientia in Proverbiis : O v ir i, ad vos
dgqtito. Ac fi aperte diceret : Ego non feminis, fed
viris loquor : quia lii qui fluxa mente funt, mea
verba percipere nequaquam poffunt.Lumbos verb
c accingere, eft vel in opere luxuriam,c vel in co^i-
tatione refrenare. Delectatio namque carnis ^'n
lumbis eft. Unde fanétis prxdicatotibus dicitur :
Sintlimbi veftri pracintti, & lucerna ardent es.V et
lumbos enim luxuria, per lucernas autem bonorum
operum claritas defignatur. Jubentur eroo
lumbos accingere, & lucernas tenere. Ac fi aperte
audiant : Priùs in vobifmetipfis luxuriam reftrin-
§1£e , & cunc de vobis aliis bonorum operum ex-
cmpla monftrate. Sed cùm beatum Job tanta pre-
ditum caftitate noverimus, cur ei poft rot flagella
dicitur : c_Accinge ficut vir lumbos tuos ,• id eft, ficut
mrtis reftringe luxuriam : nifi quia alia eft luxuria
carnis, qua caftitatem corrumpimus ; alia verb luxuria
cordis e ft, qua dc caftirate gloriamur ? Dici-
ur ergo ei : Accinge ftcur vir lumbos tuos i ut qui
b Sc Vindoc. qui operamini iniquitatem.
in[ Pratel- due. Vindoc. & Corb. Germ. fatuafrat. Laudun. fatuere
fu 'l°t- nonnuBi cd. vel in cogitatione laudis appetitum refrena-
Mvit 3C c^lobe abftinuif Guflànvil. quam tamen annocandam cu-
B W H I n quoque Corb.
“ V “ "Jo' . M in Land. Ig itu r : ƒ«p,rßM , „V / J ,
* in Corb. Germ, vindoc. Pratel. Utic. necnon in Vet.
Tom. I.
I P - 898 A priüs luxuriam corruptionis vicerat,, nunc luxiv
riam reftringat elationis: nc de patientia, vel caf-
ticate fuperbiens , tantopejus, intus.ante Dei oculos
luxuriofus cxifteret, quanto magis ante oculos
hominum &: patiens éc cafèus appareret. Unde
bene per Moyfen dicitur : Circumcidite ptaputia 1
cordisyeftri; id eft, poftquam luxuriam a carne ex-
tinguitis,d etiam fuperflua cogitarionum refccatc. ,
Sequitur:
Interrogabo tc, & refponde mibi.
13’ T r'bus modis nos conditor nofter intcrtoo’ate
confuevic, cum aut flagelli diftridione nospercu-
tic, & quanta nobis infic, vel defit patientiaoften-
dit: aut quxdam qux nolumus prxeipit, &: nof-
0 tram nobis obedientiam, vel inobedientiam pate-
facit : aut aliqua nobis occulta aperic , & aliqua
abfcondic, & nobis menfuram humilitatis noftrx
innotefeir. Flagello namque interrogae, cummen-
tem bene fibi per tranquilliratem fubditam, affli-
«ftionibus pulfat, ficut idem Job &: laudacur attef-.
tatione judicis, c & tamen itftibus conceditur per-
cufloris, ut ejus patientia tanto veriüs clarefceret,
quanto inquifita durius fuiffer. Prxcipiendo autem
dura nos interrogar : ficut Abraham terrain fuam
jubetur egredi, & pergere quo nefeiebat: in mon-
tem unicum filium ducere , & quern ad confola-
tionemf Cenex acceperat, immolare. Cui nimirum
C ad interrogationem bene refpondenti, id eft ad
juffionem obedienti dicitur: Nunc evgnovi quia times
Deum. Vel ficut feriptum eft : Tentatvos Dominus
Dèüs vefter, ut feiat f i diligitis eum. Tenta-
re quippe Dei, eft magnis nos juflionibus interrogate.
Scire quoque ejus, eft noftram obedientiam
noffe nos facere. Aperiendo verb nobis quxdam,
atque claudendo quxdam nos interrogae Deus,
ficut pei Pfalmiftam dicitur : Palpebra ejus inter-
rogant f t Li os hominum. Palpebris quippe apertis
cerninuis, claufis nihil videmus. S Quid ergo pal-
pebras De i, nifi ejus judicia accipimus ? Qux jux-
ta aliquid clauduntur hominibus, & juxta aliquid
referantur, ut homines qui fe nefeiunt J fibi-
D metipfis innötefcant: quatenus dum quxdam intel-
ligendo comprehendunt, quedam verö cognofcere
omnino non poffunt, eorum corda fefe latenter in-
quirant, fi illos divina judicia vel claufa non fti-
mulant, vel aperta non inflant. Hac enim interro-
gationc Paulus probatus eft, qui poft pcrceptam in-
ternam fapientiam, poft aperta clauftra paradifi,
poft afeenfum tertii c x li, poft fupernx locutionis
myfteria , adhuc dicit: Ego me non arbitrorcompre-
hendijfe. Et rurfurn : b Ego fum minimus Apoftolo-
rum, qui non fum dignus vocari Apoftolus. Et rur-
fum: Non quia fiifijicicntcs fumus aliquid cogitarc a
nobis, quafi ex nobis; ftdfufficientia noftra ex Deo
eft- Apertis ergo palpebris Dei interrogatus Paulus
E rc<fte refpondic: qui & fuperna fecreta attigic, Sc
tamen1 in humilicate cordis fublimicer ftetir. Q d
rurfurn cum fecreta Dei judicia derepulfione Ju-
dxorum, & Gentium vocatione difcuceret, atquc
ad ea pervenire non peffet, quafi claufis Dei palpebris
interrogatus eft.k Sed reóhim valde refponfum
edit. At in rcccntioribus vulgatis habes, conctditur.
1 Legitur, finis, pro, finex, in Laudun. & in Corb. Germ.
8 Edtti cum.Corb. Germ, quid ergo per palpebras. Abeft per a mff
Laud. & al. vetuftioribus, quod pbrafim Gregorianam magis fapic.
h Deeft, ego fum minimus Ap..............vocari Apofi. in Vindoc.
* Ita mff Ebroïc. Pratel. Laudun^ Corb.. Germ. &c. necnon vet. cd.
PariC 14SS. Sc 1491. & quidem elegantius quam, in humilitate cora
dis humiliter ftetit, quod in aliis cxcufis legitur.
Alter Ebroïc. fed fecretum valde.
C ap. IV.
R È c. V.
Tribus modis
nos interrogae
Deus.
Dura præçi-
piendo.
Genef' 12, z.
ibid. 12.
Dent. 13, 3,
Vet. vnr.
Aliqua nobis
abfcondcudo.
Pfal. 10,6,
Philip. 3.13,