iorém ixtitïamque mnfa&is , fupercft tertia, eu- A tis nequaquam fine culpa cranfirepptuimus : confi- (jj,^
- « ........„JKnr foIVinMr trail di a rnn. MwbnniWR etiam , QUia DCC hoc QUldeiT! line jus i l moerorem adhue fuftineac, & gaudia con- aiiquo nentcnw,,
fequatur. . .
xvï 32,. Poft convcrfionis namqtfê ccrtamina , poit
Tmia'vkeju- probationis xrumnam, reftat adhuc dura tentatio :
•fti cx pavore ^uja venire non poreft ad pcrfe&x gaudia liberta-
ns, nifi prius debitum folverit humanx condicionis.
Converfus autem quifque fibi caute lollicitus, tacite
mortis, oc timoré
excremi
. -judicii anxilbid.
I
Pfil. r
Pßd.Sderamus
etiam , quia ncc hoc quidem fine aliquo
reatu noftro eft, quod laudabiliter geffimus, firemo- {oimM
ta pictate judicemur. Quis cnim noftrum vitam pr$-
cedentium patrum valeat vel fuperare, vel aftequi ?
Et tamen David dicit: N e in tr e s i n ju d i c iu m cum
j e r v o tuo $ quia, n on ju f ii f ic a b itu r in confpeStu tuo
o m n i s 'v i v e n s .Paulus cum diceret: N ih i lm i h i c o n - J
fccum confiderare'non ceffat, xternus judex quam f e t u s f u m ; caute fubjunxit : S t i n t » 1 | | U i 1
difttiflus adveniat, fuumquc terminum quocidie tu s fum . Jacobus dicit 1 I n m u lt t s em m o jjen dm u s
profpicit Sc ante feveritatem tantx juftitix, quasra- omneS. Johannes dicit: Si d i x e n m u s , q u ia f e c cm r n
tiones vita: fux fit politutus attendit. Etfi cunda n o n h u h em u s , i f f n o s f e d u c tm u s , & v e n t a s in no-
prava opera, qua: intelligcre potuit, devitavit; ven- b i s non eft. Quid ergo facicnt tabulae, fa tremunc
tutus tamen coram diftrifto judice ilia magis qua: in column» ? Aut quoinodo j virgulta immobilia E g f ;
femetipfo non intelligit | pettimefeit. Quis enim B bunt, fihujus pavons turbine etiam cedri quamm-
confiderare valeat, quanta mala per momenta tem- tut! Solucioni ergo carms apprqpinquans , non-
— --- ■ — numquamterrore vindi&x etiam jufti animaturbatur.
Cui 6 c ft quid tranquillum in hac vita faperc
potuit, mortis articulo interveniente concutitur ,
ut jure dici debcat: oc(bominabilis jit ei panis in
vita fua, d r anima ejus cibus ante defiderabilis.Vd
certe propter pavoris pcenam hoc, quod illic fub-
ditur:oHp p rop inq u av it corruptioni anima ejus, dr
vita illius mortiferis.
34. Sed quia juftorum anima a levibus quibuf- juftoraaj
que contagiis,ipfo Tape mortis pavore purgantur,"ia to^
6 c xternx retributionis gaudia jam ab ipfa tiarnis “JjJJJ
folutione percipiunt: plerumque verb contempla-tur. j
porum ipfis inconftantibus cogitationum motibus
a perpetramus ? a Facile eft cnim opera perverfa vita-
re, led nimis difficile eft ab illicita cogitatione cor
tcro-ere. Et tamen feriptum eft: Va vobis qui cogitate
inutile. Et rurfum: In die cum judicabit Dominus
occulta hernia urn. Qui etiam prxmifit: Inter fe in-
vicem cogitationum accujiintium, aut etiam defenden-
t tium. Et rurfum: Labia dolofa in corde, & cordeh lo-
cuti funt mala. Et rurfum : Etenim in corde iniqui-
tates operamini in terra. Humana autem anima fe-
mel aternitatis ftatum deferens, ad fluxum tempo-
ralkatis delapfa, hanc mutabilitatem alternantium
motionum, quàm dum caderet volens appetiit,dum tione quadam retributionis intern» etiam pnuf-
conatut furgere cogitur invita tolerare. Inde quip- quam came exfpolientur, hilarelcunt \ & dum ve-
pe punira eft unde deledata: quiainde converfa tuftatis debitum folvunt, novi jam muncris lætitia
habet labor cm certaminis, unde perverfa appetiit perfruuntut, redè dicitur : V id e b i t fa c iem ejrn in
eaudimn voluptatis. Szpe ergo eleftis etiam nolen- ju b i lo . Vel certè - .L i b e n v i t tm m am fu nm , n o fe rg e -
tibus in cogitatione fubrepitur, quod in fe quidem , r e t in i n t e r im » , fed■ uivens lucem v t d e r t t . Jufti lta-
folertcr infpiciunt, & ante Dei oculos quanti fit queanimainjubilofaciemDeiconfpicit:quiatan-
reatus atren1 d1 unt : S« c cù' m d1 c_ 1h _i• s o__m_n_:i1b us feroper An Wt-trio inf/»rna ni“r r in i r m i f lii tum ca o e r e
iudicia diftrifta pertimefcant, tunc tamen h»c vehementer
metuunt, ciun ad folvendum human»
conditionis debitum venientes,c diftrifto judici ap-
propinqüare fe ccrnunt. Et fit tanto timor acrior,
quanto Sc retributio »terna vicinior. Ante oculos
autem cordis nihil inane tunc tranfvolat dc phan-
tafmate cogitationis : quia fubduftis è medio omnibus,
fe Sc ilium tantummodo confiderant, cui aptum
de l»dtia interna percipit, quantum capere
vel affumtavix pofiit. Ibi igitur lucem vivens vi-
det : quia fpiritalem oculum in radios »terni folis
infi’git. Ibi lucem vivens videt : quia omni jam mu-
tabuitatis viciifitudine atque obumbratione calca-
ta, veritati zternitatis inh»reti cique inhzrendo
quem cernit,.ad fimilitudinem incommucabilitatis
affurgit, atque in femetipfam auftoris fuiinconveruio
i t H B i - r n fil>ilqmfpeciemdumtefpicit,ailumit.Qu»enimad
B P U B M B i pavor vicina retributione ju-D mutabilitatem per femetipfam lapfa eft, ad immu-
ftiti» 8c urgente folutione carnis, quanto magis tabilitatis ftatum lmmutabilem videndo tormatur. f
diftriaum judicium jamjamque quafi tangitur , Igitur Eliu de afflido hoc liberatoque homme,quia
tanto vchcmentiùs formidatur. Et fi ea qu» iciiint, priùs mceroris amarnMinem, Sc poftmodum gau-
numquam fe prætermififle memincru»t, formidanc dia confoladonis expreffit , apte fubjunxit : Hac I
tamen ilia quæ nefeiunt : quia videlicet femetipfos omnia operatur Deus tribus vicibus per Jingulos : I
dijudicarc & comprehendere omnino non pof- videlicet converfionis , probatioms , & mortis :
funt, atque urgente exitu, fubtUiori tetrentur me- quia per tria h»c, 8c duns primum ftimulis mceto-
tu. Unde Redcmtor nofter folutioni carnis appro- ris afficitur, &: magnis poftmodum fecuntatis gau-
pinquans, & membrorum fuorum fervans fpeciem, diis refovetur. Et quia electi uniufcujufque mens
ra£tus in agonia, coepit prolixiùs orarc. Quid enim iifdem tribus vicibus, id eft vel labore converiio-
d pVO fe ille cum in agonia effet, peterct, qui in nis, vel tentatione probations , vel formidme lo-
terris pofitus , cxleftia cum poteftate tribuebat ? lutionis attcritur, atque ipfa attritione purgata li-
Sed appropinqüantc morte , noftrx mentis in fe beratur, apte fubjungitur : 1 1
certamen expreffit, qui vim quamdam terroris ac E Ut revocet animas corum a corruptione , & tm- M>J
formidinis patimur, cum perfolutioncm carnisx - minet luce viyentium. . C am
terno propinquamus judicio. Nequc enim tunc cu- 37. Lux quippe morientium eft, quam corporels yjl
- - • • * ---- --- —-- J--- a oculis cernimus. Qui autem adhuc huiemundo vi- ynj
vunt, luce morientium tenebrefeunt. Illuminantut wm
autem luce viventium, qui defpe&o tcmporali m- , loj
mine, ad fplcndoreminternx claritatis recurrunt,
juflibet anima immeritö terretur, quando poft pu-
fillum hoc invenit, quod in xternum mutare non
poffit. ,
33.ConfIdcramus quippe, quod viam vitx prxfcn-
• Vindoc. facile efl autem Opera a perverfa vanitate, f e i nimis diffi- « Al. üflriffo juduio.
eile efl ab iüicita coritatione cor legere. * Pm d pro fe ille cum agonia feieret.
b Pratel. & alii. locuta funt. In Vindoc. omictitur hic verfuj : labia * V mdoc. virgulta immuiabilia.
dolofa &c. f > vivendo foYtnatur. ■
ut ibi vivant, ubi verum lumen fentiendo videant, A ^ comprimit, qux ex radice cordis exurgit : atque f
pbi non aliud lumen, atque aliud vita, fed ubi ip- eamdem humilitatis formam fpecictenus fumtam,
A li,Y vira-finr 11 hi Gr nnc I,iy ^vr^ri,',c rimimU co celerlùs probant quia aliéna eft, quo illam diurincr/
»rw“ ri* n o n Ï7 -A
fa lux, vita fit: ubi fic nos lux exteriüs circumfcri-
bat, ut intends impleat: fic intends impleat, ut in-
circumfcripta exterius circumfcribat. Illuminantur
ergo hac luce viventium , quam tanto tunc fub-
tilius confpiciunt, quanto nunc ad illam purius vi-
vunt.
36. Magna Eliu ac valde fortia protulit: fed hoc
unufquifque arrogans habere proprium folet, quod
dum vera ac myfticaloquitur, fubito per tumorem
cordis quxdam inania &: fuperba permifcec. Foris
enim placcre appetit in hoc, quod veraciter fen-
tit ; 6 c inde mox inanefeit ä vero, unde a per ela-
tionis typuni recedit ab intimo. Qffia enim aptiustenere
non poffunt. Ëcce Eliu juftïtiam edm re-
quirit ut difeat, promittit quia doceat. Ecce quafi
requirendo quod juftum eft, aliquid planum fo-
nuerat lingua; fed mox eelarenon potuit hoc quod
altum tumebat confcientia. Nam repente fubjunxit:
T a c e , d r docebo te fa p ien tiam . Quia veto arrogantes
omnes in eo quod proferunt, typho fuperbix
inflantur, 6 c velut in alto pofiti, fic dodlrorum fpeciem
fumunt, àc fi eorum verba dignatione quadam
fuper indignos homines cxlitus effundantur
bene à feriptore hujus hiftorix verfus interponicur,
quo dicatur :
probari doctus extends quxrit, intus plenitudi- B ZTronuntians quoque Eliu, etiam hac locutus efi. 7% v r •
nnpemm ,. nquuaa ddoorc.eehbaartuurr ,. aammiirtrtiirt.. TUInnHdse» R6 cs EFlliiiui , nqiumemm Hni/I »nim Knüir __l ^ *3+‘ erd’ T'
tenere arrogantium typum fxpe jam diximus, poft-
quam multa fapientix profunda digeffit, fubito
poft eafdem fententias veraces ac myfticas, faftu
feientix inflatus extollitur ; cujus mox inflationis
merito ejus fenfus ad inania verba dcrivatur. Nani
fubdidit, dicens:
Klittende Job, d r audi me , d r tace dum e?o lo-
quor. Si autem babes quod loquaris , refponde mihi
: loquere , volo enim te apparere jußum. £)uod
f i non babes, audi me s tace, d r docebo te fapientiam.
37. Quatem fe apud fe habeat, hac locutione ma-
nifeftat, qua dicit: tuttende Job, d r audi me, d r tace
38. Quid enim per hujus pronuntiationis voc'abu-
Ium , nifi inflatio elationis oftenditur ? ut verba ,
qux dc alca fuperbix radice veniebant, cum qua- VET x
dam quafi altitudinc 6 c diftindione procederenc. Rec. vm.’
Ita videlicet prxdicare omnes arrogantes folent. radicc
Cum quodam enim faftu proferunt hoc, quod fin- quumirTfc!*
gulariter intellexifle fe credunt : 6 c fortafle tunc
humilitatem prxdicant, cum per elationis typhum
cxempla fuperbix oftentanc. Unde fit, ut eorum
prxdicatio concorsfibi manere non poffit : quia id
quod re&um loquentes feminant, perverse tumen-
tes impugnant. Humilibus namque auditoribus
verba, fua non compatiendo, fed vix dedignando
largiuntur. Longe quippe fe in altum pontos xfego
C.APU r
XIV.
/öy«tfr. Immenfaenim fuperbia eft, à fenio- C timant, & fuper eofdem auditorcs fuos h quafi h
re fibi reverentiam exigere , 6 c filentium imperare
I ju fd cm meliori fe. Quia autem prxdicatorcs jufti dum
|u,,s quoflibet corripiunt, fxpe per humiliratis gratiam
jp o n p er- b cogitationum fuarum intima revertuntur, atprxeedentes,
doûrinx refpechim vix de fummo
dignanter inclinant. At contra verba juftorum ex
radice veniunt humilitatis, ur fru&um valeant ferre
pietatis : 6 c quidquid falubre potuerinc, nontu-
mendo, fed compatiendo fubminiftrant. ' Per ver- i
ba quippe caritatis vel fe in auditoribus fuis , vel
auditores fuos in fe ita transformant, ac fi 6 c illi per
iftos hoc quod audiunt doceant, 6 c ifti per ilJos
hoc quod docendo proferunt, difeant. Eliu ergo
ty pum arrogantium tenens, 6 c k cum pronuntiatio- k
nis oftentatione inchoans , quid dicac audiamus.
Sequitur :
que in eo ipfo quod corripiunt, ne quid fortaffc
fallantur exquirunt, corrcptifque licentiam tri-
buunt,c ut fi quid pro feipfis juftiùs fentiant, fa-
teantur ; hoc nonnumquam etiam arrogantes imi-
tari appetunt. Paulifper enim in verbis elationc
' poftpofita, quafi eorum quos corripiunt, d fi forte
reperire potuerint, juftitiam quxrunt : non quia
ita fenriunt, fed quia ornari per humilitatis fpeciem
concupifcunt. Metuunt enim , c ne fuperbi
. . . . x isfudite fapientes verba me a , d r eruditi aujcul- Verf s. 3,
ac tunudi, quia funt, die videantur. Unde Eliu j^tate me. ^Auris enim verba probat, d r guttur efcas
ftatim fubdidit, diccns : Si autem babes quod loqua- gufiu dijudicat.
v it mij j i . i 0 q u e r e t V 0 [ 0 en im te appayerc 39. Ac fi diceret: Sicut ncc^urisefcas, nec gut- C a p u t
}ufium. Scd quia hæc cx corde non prorulir, au- tur verba cognofeit j ita nec ftultus quifque fenten- XV.
dire quod qu»fierat noh expeftavit. Nam illico tiam fapientis intelligit. Sapiences ergo atque etu- s"P5tbi
iubjunxit : £ > u p d J inon h a b t s , a u d i m e ; u c e . & diti audite quoddico, qui poteilis eaquæ fuerint TudiSH
docebo te fofientiam. Qm enim veraciter qu»runt dich, cognofcere. Videamus igitut quantum tu- f»“ fipieue»
audire quod juftum eft , xquanimiter expeftant meat, qui verba fua non nifi à fapiendbus audiri
auduequod quxrunt. Eliu autem, quia veraciter decenrer exiftimat. Verus autem hpienti» prxdi- tUmoStw
requilitionis verba non protulic, dici quod quxfie- cator dicit : Sofientibus & infifientibns debitor
rat non permifit, fed mox quod intrinfecùs gefta- fum. At contra arrogans in prædicatione fua autes
MM el',uPit:. qualemque fe in oculis fuis habebat, tantummodo fapientium cxpeûat : quia non ideo
“ tendit, dicens : T u e , ér docebo te fupientiam. prxdicat, ut poflïr quoflibet fapientes cfficerej .
Arrogantes enim viri quando aliquid humiliter fo- E fed ideo fapientes quærit,uc poflïr, quod fenfe-
nantjdminejufdemhumilicatisfpecienonperdu- rit, fuperbicndo monftrate. Sicut enim fupetiùs
tant. Cum fortaflè quztuntut audianc , mox Io-
fluendo obviant ne doceantur: quia fuperficiem vo-
Cls fldamptotulcrant,citiùs oftentationis intentio
k rj- ' Colbert. 8c al. per elevationis typhum.
1 . . It- IÇ14. Vaticana, Gilot.adcognitionumfuarum. Noftram
f m . «uimus cx mff. Anglic. Norm. Turon. &c.
j * J’S*!0- Norm, te alii, ut f i quid pro fe ipfi juftius.
P forth reperiri potueru.
' Tiiron. ne fuperbia iumidi.
Ral‘iz. & Colb. corrumpit.
* Ita aiir. paflimSc vet. edit. In recent, legitur : pronuntians itaque.
diftum eft, non illos apperit erudire, fed ic of*
tcnderc : ncc intuerur, quam jufti qui audiunt,
fiant, fed ipfe quam doiftus1 cum a doiftis audicur 1
“ Locus fubobfeurus in edicis: nec clarior in mlT. Ebroi'c. & aliis ubi
legitur: quafi procedentis doHrina refpeQum, &c.
1 Ebroic. 8c Vutdoc. vi quippe caritatis. Turonenfis, via quippe cak
Pratel. cum pronuntiatione inchoans.
* OinifTum, a declis, in edit. Rom. 8c aliis Icq. fupplcvimus ex mff.
Anglic Norm. Vindoc. Colbert. 8c Baluz.
C C c iii