1115 Sancti Gresprii Moralium 1116
prunis fiat, quantoannifufuggcftionis occultæhu- A fuggc&onis fua: flatibus ufque ad nequitiamcxer-
manas picntcs ad illicica inflammat. Unde & bcnc ccndæ crudclitatisincendit. Tuncdc ore ejus flam-
Xlidem
C a p u t
XXXIX.
V e t . xli.
Per An;icliri£
turn ardencids
Blox fubditur:
B t flam m a d e ore e ju s eg r ed itu r.
; <S$. Flamma quippe oris ejus eft ipfa inftigatio occulta:
locutionis. Prava: enim fuafionis verba ad
uniufcujufque animum facit, fed flamma eft quod
dc ejus ore egreditur : quia ardet in defideriis animus,
cum ejus fuggeftionibus inftigatur. Hxc quo-
tidie fuggerit, hxc ufque ad prxfentis vita: termi-
num fuggercrc non defiftit: fed tunc fe nequiüs di-
latat, cum a per ilium damnatum hominem veniens,
in hujus mundi fe gloria apertius oftentat. Tunc ab
ma egreditur ; quia quidquid per fe, quidquid per
prxdicatores fuos loquitur, ignis eft quo infruduo-
fa ligna concremantur. Igne autemterrenx concu-
pifeentix eorum mens tangitur, qui ncquaquam
fieri pretiofa metalla concupifcunt. Qui ergo oris nod
ejusnon vult flamma affici, juxta do&oris veri fen- "tfiiga
tentiam, non lignum, fenum, ftipula, fed aurum,
argentum, & pretiofus lapis curct inveniri : quia <.c«.
tanto ignis fuafionis illius ampliùs incendit, quanto
fe ci ad confcnticndum molliorem quifque præ-
x uuv, a,u buerit. Sed quia nulla ratione conccditur, ut mens
ejus nanbus vaftior fumus procedit ; quia humana B in hac corruptibili'carne pofita , ncquaquam fua-
corda fignorum ejus admirationibus territa amplior fionis illius ardorc tangatur, reftat ut malignis fla-
inftigatio percutit. Tunc ejus halitus vchementiùs tibus adufta, ad orationis opcm fe fine cclfatione
prunas ardcrcfacit; quia reproborum mentes, quas convertat. Flammam quippe fuggeftionum illius e/us aj
jam calentes amore gloria: temporalis invenerit, extinguit citiùs unda lacrymarum.
* Sc. Anticiriftum vide' fupra 1.31 . n. 21. & infra 1. 34. n. 1. x^. 8c paffim.
L I B E R T R I G E S I M U S - Q U A R T U S .
Exponitur Capitis qi. Verßts 13. cum reliquis , de Diaboli proeflrtim ßiperbia & fkyijfîmis in
Sanóios Antichrifli perfecutionibus.
*• UI a ex hoc mundo corpus gcrimus, uni- C liter prævalet, nequiter oftendit. Unde & divina
C ap. I.
Senefcente \^_^verfitatis tcrminum a ex ea qua nos fumus vn rt* w A i .
lefcente . v . . u m u u k VA t a I j u a IIUJ 1UUIU
krSne tr‘bu' Parce penfemus. Citiüs quippe qualis fit mundi-fi-
tempoTibus111 §§ agnofeimus , fi follicitè afpicimus hoc, quod
«refeum. de mundo geftamus. J E tas etenim noftra per ju-
* veniles annos robuftiüs viget, in fenili autem tempore
crebrefcentibus morbis excoquitur; & dum
diutiüs diftenditurutfubfiftat, moriendi vice quo-
tidie deficit per momenta vivendi. Ita ctiam mun-
b di tempus dum venientibus annis augetur, || crc-
brefeentibus malis afficitur : &: unde xtatis au-
gmentum percipit, inde falutis dilpendium fen-
tit. Tribulationes namque illi cum temporibus
crefeunt, 3 c eo detrimenta vita: debilior tolcrat
voce redfce nunc dicitur:
I n collo e ju s m o rabitur fo r t itu d o . . $b:M
a. Quid enim collo Leviathan iftius,d nifi ela- Cap,|
tionis extenfio defignatur ? qua contra Deum feiUcj
erigens, cum fimulatione fanditatis etiam tumo-
re poteftatis extollitur. Quia enim per collum fu- «ij
perbia exprimitur , Ifaias propheta teftatur, qui 9“«“
Jerufalem Alias redarguit, dicens: ^ dm b u la v e r u n t '5'
e x te n to collo. In collo ergo Leviathan iftius ford-
tudo demorari dicitur ; quia elationi illius etiam
fubjunda potentia fuffragatur. Nam quidquid
tunc fuperbe extolling, quidquid callidc machinate
,etiam cum potentix _ - ---- .WAV« uvumwi turent, iraLur, cuamcum virtutc potentue lfccccuullaarriiss eexxcc--
quo quafi ad vitam provedior durât. Totis enim pquitur. Quod Daniel propheta intuens, ait : Dolus
hoitis .oui in m *na. r iu * Â iv in e t,,* ;__u__ i n m a n u e ju s d ir ig e tu r . Dolus quippe in mimu ejus,
eft fraus in virtute : quia omne quod nequiter vult,
hoc ad tempus exequi etiam fortiter poteft.e Do- <
lus vero ejus dirigi dicitur ; quia fraudis ejus ma-
litia nulla difficultatc prxpeditur. Hoc enim Leviathan
ifte vel vafa ejus habere crebrb proprium
lôlent, quod ad iniquitatis fuse cumulum ea qua:
contra ilium hoftis antiquus viribus folvitur , qui *
quamvis jam nunc interiit pro co quod fupernæ
condidonis beatitudinem amifit, tunc tamen ple-
niùs extinguitur , quando & à tentandi liccntia
iDiaboius ean- abftradus, æternis incendiis religatur. Unde 3 c ex-
trema m™diatrociùs tentamrus aggreditur; quia
cofifummatio- ^nto ne tcrvcntior ad fævitiam, quanto fe vici- îoient, quôa ad imqmtatis fuse cumulum ea
1 more“ fcn“ ad Poenam. Confidcrat quippe quèd nequiter appetunc, explore nequiùs poffunt
juxta ut ut liccntiam nequidùnæ libercacis amictat : j.Nam cùm fortaffe infirmantur eledi ataueDW
SC quantum brevitate tempons anguftatur, tan- in defideriis UUcitis ruunc, in hoc plerumqile divi- i t
mm multiplmtate crudehtatis expanditur , ficut ni muneris manu retinentur, quèd voluntatis I B
ajfoc.1^12. de 1II0 voce angelica ad Johannem dicitur i.y# t e r - ----—
u & m a r i , q u ia d e je en d it d ia b o lu s a d v o s h a b ea s
tram m a g n am , f e i e n s q u o d modicum tem p u s h a b e t. p .
Tunc ergo in magnæ ira: fervorem fe dilatât, ne L
qui-in bcatitudine ftare non potuit, in damnations
fux foveam cum paucis ruat. Tunc quidquid
« nequiter valuerit, c callidiùs exquirit : tunc cer-
viceifl fuperbix altius erigit, & per damnatum ilium
quern geftat hominem, omne quod temporaferæ
nullos effetftus inveniunt. Cumque eorumll
yotis valida contrarictas nafeitur , plerumque ex0^
l T/a impoflibilitate corriguntur , & miro interna:
difpofitionis ordine , per converfionem mutatio '
malæ voluntatis fequitur, dum per infirmicatem
perfeftio denegatur. Hinc eft enim quod fiib fpc-
cie uniufcujufque animx , de infirmante Judæa,
atque in pravis itincribus gradiente, pcrProphG-
tam Dominus dicit : Ecce ego fepiam viam tuant ofm-1
* Duo Germ. Laud. Gcmct. &' plur. ex ea que. nos.
* Val-cl. crefcentibus mails.
* ld«n codex cum Germ, callidus.
» l u Mttdi .yiodoç, duo Germ. Gcmct. aliique Norm. Io editi* vctcribus
8c reccntioribus, oflenfio.
■ * b.au<^L.P°^ ^xc verba: dolus verb . ad marc. Iccitiu: in tneno
ejus, Alu mR. dolus ergo ejus, . D -
U17 Liber X X X IV . in Caput X L Î. Bead Job. m 3
f f im s , é f t f i m tarn m t c e r U , é f i m i u s fa s n on A non intelligit : & hoc ipfnm qnod patitur.videte
i n t e r n e t ,& f e ^ n e M r m a u r e s f a , , à - non o f f r e - nefeit. Hanc paupertacem David propheta in-
> ” ‘ nî e t ' V ’ & 1 » * r e t e t s , & » n on in v e n i e n , d ice s : tuens, ait : I n f a m a u e f i i n f a u f er tö te ■ virtu, m eo. pat. ,
r a d o n & r ev e ria r a d v t r um n e u n f r to r em j q u ia In paupertate etenim virtus infirmari dicitur -, quia
n i b , b ene era t tu n c n a g t , q u am n u nc. Spinisenim lapfus inhac peregrinations animus, 6c cormptio-
t eleâorum v.x fepiuntur, dum s doloreq|punaio- nis fiiæ moleiliis reverberatus, hoe quod peridit,
nis inveniunt in hoG quod tcmporalitcrroncupif- contemplari præpeditur.
c cunt. Quafi inrerpofita maceriac viis eorum obviât, 6. Sed hanc paupertStem reprobi confidèrare M
j quorum mmirum defidena, J perfeaonis difficul- nefeiuntj quia dum fequuntur ea qua: confpiciunt ....
tas impugnat. Horum profeäö animx amatores cogitare invifibilia negligunt qux perdiderunr'
fuos quxrnnt, 6c non inveniunt, dum fequendo 'Onde 6c egeftas eorum propriè dicirurrquia duni
malignos ipiritus, nequaquam eas quas appetunt replentur vitiis, virtutum divitiis vacuantur. • Oui-
hujus fccuh voluptates apprehendunt. Bene au- bus fxpe evenit ut per elationis dementiam fiife.
tem fubditur , quod ex ipfa difficultatc mox di- vàti, dum nequaquam ruinæ fux damna confide-
4 - cat : V a dom & r ev e r ia r a d v ir um n e u n f r io r em s B rant, efle fe etiam à bonis aftionibus inopes non
paiipep
reprobi
divitiiâ
vacuantur.
q uia bene m i h i ero t tu n c m a g i , q u am m m . ■ Prior .cognofcant. Unde voce angelica prxdicacori Lao-
quippe vit Dominus eft, qui caftam fibi animam dicex dicitur - .D i d , q u id d i v e s Cum, d r le c u t le to -
fanâi Spmtus interpofito amore conjunxit. Quern t u s , & n u l liu s egeo i d r n e fe is q u ia tu e s m i ß r dr
tunc mens uniufcujufque defiderat, cùm mulcipli- m i f i r a b i l i s , d r f a u f e r , & ca cu s , d r n u d u s . Quafi
ces amaricudines velut quafdam fpinas invenit in divitem fe afferit, qui per arrogantiam fanfti titans
'
iis deleâaeionibus, quas temporaliter concupifeit. extollitur, fed pauper, cxcufque & nndus 5 argui-ai
1
Nam dum adverfitatibus munffi quern diligit, mot- tur. Pauper utique , quia virtutum divitias
non
deri anima coepcrit, tunc plcniiis intelligit, quan- habet:cæcus, quianec paupertatem quam paticur
to till cum pnore viro meliùs fuit. vider : nudqs, quia primam ftolam perdidit fed pe-
» 4. Eos ergo quosvoluntas prava pervertit, pie- jùs, quia nec fe perdidifle cognofcit. Quia ergo
...... rumque adverfitascorngic. Unde 6c nimis timen- ut diximus, egeftas reproborum, eft defeudacio
,rf- dum eft, ne fcquantur profpera, cùm defiderantur meritorum, reûè de Leviatban dicitur • F o c iem
mjiffia ; qma dÆcihus malum corrigitur, quod e ju s f r a c e d e t eg eß a s . Nemo quippe f cognition! f
perrecaonis etiam prolperitatefulcitur. Leviathan éjus jungitur, niii priùs virtutum divitiis denude-
ttaque ifte qui cum membris fuis, xtemis eft cru- C tur. Ptiùs enim bonas cogitationes fubtrahit 8c
ciatibus deputatus, 8cdolus in manuejus dirigitur, tunc eis apertiorem notitiam fux iniquitatis infun-
6C in collo ejus fortitudo demoratur: quia hoc quod dit. Egeftasergo fficiemilbus prxeedere diciturj
temporaliter perverfa contra bonos voluntate défi- quia priùs facultas virium g perditur, ut quafi per <r
derat, perverfiorc facultate confiimmat ; ut tanto familiaritatem poftmodum ejus notitia coenofca-
ei de adverfitate in præfenti nil obftet, quanto ci tur. Vel certè quia muftis ita fraudulentcr fubre- Nec ;ntclu
in poltcrum dc profpentatc nihil remanct. Et quia pit, ut ab eis deprehendi ncquaquam poffit, & fie gunt, '
omni« vim rs^r,r«r/Te ' eorum virtutes evacuat, quatenus aftutiæ fuæ malitiam
non oftendat, facicm ejus egeftas præire
perhibetur, ac fi apettè dicerctur : quia cùm infi-
dians tentât, priufquam videatur exfpoliat. Hinc
omnis qui perverfis moribus amicitiis ejus inno-
tefeit, prius veras mentis divitias amittit, apte fiib-
jungitur.
E t f a c i em e ju s f r a c e d e t eg eß a s .
y. Per faciem quippe (blet notitia defignari.
r H R B R I ---- .-BSP A— B----- eft enim quöd de Ephraim pet Prophetam dicitur :
uncle lenpeum eft : Et facies meo fracedet'te, id Comederunt olieni robur ejus , dr ipfi igmravit of. , , . , ;
■ el ' T “ “ ! ducacum P^bebit. Sciendum veto eft DAlieni quippe inteiligi apoftatx Angeli folent; qui
PB q. S B ln facro H H H eleftorum po- robur comedunt, dum virtutem mentis pervertenn."^
f > arqu= ahter reproborum. Egeftas namque do confumunt. Quod Ephraim Sc perculit, 6c nef-
elettotum eft, cùm verx divitix cxleftispatrix ad civittquia in tentattone.malignoruftt fpirituum SC
eottim antmum redeunt, 8c in hoc xrumnofo prx- robur animx perdidit, 8c hoc ipfurn quia perdide-
ientis vttx extlio pofiti, pauperes fe elfe memine- tit, non intellexit. Leviathan ergo facicm egeftas
runt. ' Illas quippe divitias fine celfatione fufpitant, antecedit i quia negligcntium mentes ante tentan-
e quibu&Paulus dicit : X J t f i io t i s q u a f i t J f t s v o ca - do fpoliat, quam ejus infidias is qui tentatur, agno-
tu m s e ju s , d r q u a d i v i t ia g lo r ia h c r ed ita tis e ju s feat. Per hoc ergo quod diftum eft : i n co llo e in s
tn ja n e h s . Et quia adhuc eas nequaquam confpi- m orabitur fo r t itu d o ; virtus violentix oftenditur. Per
aunt, ftudiose interim in xrumna iftius pauperta- hoc verb quod fubditur : E t fo c iem e ju s fr a c e d e t
os gemunt. Hanc proculdubio paupertatem Jere- eg e ß a s s fraudis fubtilitas defignatur.
miasinfpexetat, cùm diccbat : Ego virvidens fau- & Quamvis de eo qubd ej,us faciem egeflatem B U B
Im o tem mean m virgo indignat,onis ejus. Vtrga prxite cogpofcimus , fuppetit aliud quod tamen Amictrifli,
}■ '<• i l lndÿ nat,onis Dei’ e11, Pelcu®° difttiaionis. E triftiùs exponamus. Tcrribili quippe ordine difpo- EcS"l|!a
mdtgnartonem tuhchomopertulic,cùmex fitionis occultx, priufquam Leviathan ifte in illo Par.ifitDv n i . i f ..- . . . . . . _____ i:: j - • ___: j ________ i • 1 1
paradifo pulfiis, veras interni gaudii divitias ami-
Sed quia cledi quique incelfanter confpiciunt
fluod in prxfcntis vita: penuriam ab ilia poteftatis
mgcnita: facultate ceciderunt, bene dicitur : Ego
Vif v id e n s paupertatem meam. Quifquis enim ha:c'
adhuc vifibiliaappetit, peregrinationis fua: malum
duo Germ. Vindoc. Gemec. aliique Norm. non inveniet,
Al. dolorum puncl oms.
c Sic lcgcndum perfuadent mff. turn Angl. turn noftri, retcre* ed.
. P^lcrtim ratio. Unde non parum miramur irrepfifle -vis , pro viis,
10 Gilot. Vatic. Guflanvil. edit. & tam cralTum mendmo tot in alijf
damnato homine quern aflumir, appareat, a fim&a
Ecclefia Virtutum figna fubtrahuntur. Nani pro-
phetia abfeonditur, curationum gratia aufertur,
prolixioris abftinentia: vircus imminuitur, dodlrinse
verba conticefcunt, miraculorum prodigia tollun-
tur. Qu«c quidem nequaquam fuperna dilpenfatio
excufis fuifle propagatum.
* Id eft, dijpcultas perficimdi , & opere complendi defideria.
* Longip. ad illas quippe. In Corb. G am. poft miminerunt, legi-
tu r , de qui bus; cetera omittuntur.
* Laud, pnpeditur.