Quanto maris abcminabilis dr imtilis bomo, A ut tranfiamus. Sed Eliphaz Themanîtes quia quæqui
bibi-t quafi aqtias miquitatem ?
C 39. Qui immaculatum priùs hominem & juftum
XXXTV per fe polie elfe negaverat, hune abominabilem
R ec xviii & inutilcm appellat : abominabilem fcilicet pro-
Maia opéra pter imimmditiam maculæ ■: inurilcm vero ,pro-
noftiancqiiî^ pter injuftiriam imperfedæ vicæ. Qummen abonna
împcrfc' minabilis Sc inutilis inteiligi Sc aliter poteft. Ali-
«a & îuuu-v quando enim homo perverfus quædam redè a-
lliw gere videtur: fed per ea quæ iniqua funt, etiam
ea quæ ejus reda funt, deftruuntur. Et quia mul-
tùm Deo difplicent mala , neque ilia placent,
quæ videntur bona. Qiû ergo in malis fuis Deo
abominables eft , in bonis eft inutilis : quia dura
dam narraturus audiri vult, quamvis multa quæ
dicenda funt feiat, fed quia beato Job dicendanon
erant, nefeiat : audiamus fententias, quas contra
beatum Job protulit. Nec enim debemus cui, fed
folùm penfare quid dixit. Sequitur ;
Cuncfis diebus fuis impius Jhperbit. Verf2„
42. Soient etiam eledi in quibufdam fuis ^ co- f
gitationibus atque adibus fuperbire. Sed quia c- 1
ledi funt, cundis diebus fuis fuperbire non pof- 'f
funt, quia priufquam vitam finiant, ad humilita- Elefti in hû-
tis metum ab elatione corda commutant. Impius
verb diebus fuis omnibus fuperbit : quia lie vitam viumfoiiJ
terminât , ut ab elatione minime recedat. Cirfe
per prava opera Deo execrabilem exhiber, nec " cumfpicit quod temporaliter floret, Sc penfare ncillud
de eo quod redum videtur , placet, a Bene
autem dicitur : £)tù bibit quafi aquas ïniquitatem.
Hoc namque quod comeditur, cüm moraglutitur,
s quia manditur ut glutiatur. Quod autem bibitur,
tanto ad glutiendum moram non habet , quanto
nul lam Sc admandendumnecelfitatem habec. Culpa
ergo, quia à ftulto homine line ulla retrada-
tione perpetratur , quafi aqua iniquitas bibitur.
Quia enim illicita fine timoré facit, quafi potum
injuftitiæ fine obftaculo glucit. Sequitur :
oficncLim tibi , audi me : quod v id i, narrabo
tibi.
gligic quo in æternum ducitur. In vita carnis fi-
duciam ponit, eaque diu permanere exiftimat, quæ
ad præfens tenet. Solidatur in elatione animus, in
defpedum adducitur omnis propinquus : quàm re-
pentina mors lubrepat, numquam confiderât :
quàm fit ejus incerta félicitas, numquam penfat.
Qui fi incertitudinem fugacis vitæ confpiceret, incerta,
pro certo nequaquam teneret. Unde Sc bene
fubditur :
Et numerus annorum incertus efi tyianniàis ejus. ibidem
43. Superbire enim minime debuifïet, etiam fi an- q apu:
norum fuorum numerum certumhaberepotuilfet : XXXVDI
C a p u t
XXXV.
V E T. XVIII.
Superbi quo
altiùs per in-
tclligericiam
aflingunt, per
elationem
40. Habent hoc omnes arrogantes proprium, ç utfeiens quantum viveret, præfciret quando fe ab R
ut cùm redum quid vel b parvum fenferint , in
ufiim hoc elationis infledant j atque unde per in-
telledum fibimetipfis altiores fiant, inde per tu-
morem in foveam elationis cadant ; feque dodis
dodiores exiftiment : reverentiam fibi a meliori-
bus exigant, & docere fandiores, quafi ex audo-
ritate contendant. Unde nunc dicitur : Ofiendam
tibi , audi me. Et quia cum minore audoritate
docet is qui audita , quàm is qui ea quæ viderit,
loquitur , ut fortiorem fibimet audoritatem Eliphaz
c arroget, dicit : £>uod v id i, narrabo tibi.
Quia verb nonnumquam hæretici de damnatis
fuis patribus cönfunduntur, Sc tarnen eorum fenelatione
removeret. At poftquam prxfens vita fern-
per incerta eft, tanto femper mors fubrepens timeri provide«*
debet, quanto numquam prxvideri valet. Beneau- <Jucat-
tern fuperbiam impii, tyrannidem vocat. Proprie
enim tyrannus dicirur, qui in communi republica
non jure principatur. Sed feiendum eft, quia omnis yET.j,i,
fuperbus juxta modum proprium tyrannidem exer-
cet. Nam quod nonnumquam alius in republica,
hoc eft, per acceptam dignitatis potentiam, alius
in provincia, alius, in civitate, alius in domopro-
pi ia;alius per latentem nequitiam hoc exercet apud
fe in cogitatione fua. Nec intuetur Dominus quantum
quifque mali valeat facere, fed quantum velit.
tentias quafi cum audoritate ad medium profe- £) Et cùm deeftpoteftas foris, apud fe tyrannus eft
:— --- i||---------cui iniquitas dominätur intus : quia etfi exteriùs
non affligit proximos, intrinfecus tarnen habere
poteftatem appétit, ut affligat. Et quia omnipotens
Deus corda penfat, jam in ejus oculis impius egit
quod cogitavit. Ad hoc autem conditor nofter latere
nos voluit finem noftrum, ut dum inccrti fu-
mus quando moriamur, femper S ad mortem pa-
rati inveniamur. Unde redè poftquam didum eft:
Cunftis diebus fuis impius Jhperbit, adjungit : Et
runt, ex quorum ftultiria jure reprobantur : redè
ipfa hæreticorum audacia fubinfertur, cùm dicitur
:
Verf. zt; Sapientes confitentur , dr non abfiondunt patres
d fu os ' C aput 41. In quorum & laudem profiliunt, &: cos ve-
XXXVI ^uc fol°s Ecclefiæ d præfuifle gloriantur. Unde ad-
Quoserroris hue fubditur ; Jpuibus folis data e f i terra, & non
magiftros ha- tranfivit alienus per eos. Solis fuis patribus datam
bticrunt h*rc-^ tdrram cx|ftimant qpia folos. errorum fuorum numerus annorum incertus efi tyrannidis ejus. Ac fi
’ - .... - ’ rr-------:— T?—1 ~r.— aperte diceretur : Cur quafi de certo extollitur>
cujus vita fub poena inccrtitudinis tenetur ? Sed
ja&icem magiftros rexilfe veraciter Ecclefiam putant. Quis
kp^ntes. vcro alienus, nifi apoftata angelus vocatur ? Unde
&: per Pfalmiftam ‘de cundis"fimul malignis, fpi- omnipotens Deus pravc agentibus non folum ven-
ritibus dicitur : guoniam alieni infurrexerunt in E tura fuppliciarefcrvat, fed eorumcordahie etiam
dr fortes quafiertint animam meant. Hxretici ubi delinquunt, pcenis implicat 5 ut eo ipfo quo pecfuisè
igitur, quia dodorum fuorum corda apoftatæ an-
gelo exiftimant non fuiffe fubjeda , tranfilfe per
eos alienum denegant. Cui videlicet alieno per
unumquemque tranfire, eft iniquas in corde ejus
cogitationes immittere. Unde & per Prophetæ
vocem de malignis fpiritibus contra ftantem animam
dicitur : c Et dixerunt anima tua, Incurvare
* In Norm, lent autem aiditur : qui libit iniquitatem quafi aquas.
fa I ta mfT. Et ferè femper ubi legitur farum in edit. ; mis. Jiabent par*
* Bigot. & Ly. proroget. Itaquoqucnunc inUtic.
a Inmfs.Norm. prater liane Icilioncmadditur, profuijft,
* Norm, qui dixerunt.
cant, femetipfos feriant, ut femper trepidi lem-
perque fufpedi mala àb aliis pati metuant, quæ fc
aliis fecifte meminerunt. Unde adhuc dc hoc im-
pio fubditur :
Sonitus terroris Jem per in auribus Uli us : dr cum y'erfiri
pax fit, h Hie infidïas Jhfpicatur. h
44. Nil autem fimpiici corde felicius, quia quo
f In Bcllovac. Ebroïc. & aliis Norm, fic legitur. In recent, edit. ®,BCl
proc°gitati°nilus, habetur tentationilus.mvitis turn mif. turn vet. cxcuiis.
* Turon. Bigot. & Lyr. ad mortem paraît venire deleamus. Vindoc*
paraît inveniri debemus. Bcllov. paraît jnveniri dtbtamus. I ta quoque
Vet. edit. Par/C.
* In Norm, ilk fernper infidias.
innocentiam erga alios exhibet, nihil eft quod pati
ab aliis formidet. Habet enim quafi arcem quan-
dain fortitudinis fimplicitatem fuam. Nec fufpe-
dus eft pati, quod fe fecifte non meminit. Unde
bene per Salomonem dicitur : In timoré Domini}f i -
ducia fortitudinis. Qur&c rurfum ait : Secura mens,
quafi juge convivium. Quafi eniin continuatio re-
fedionis eft, ipfa tranquillitas fecuritatis. At contra
mens prava femper eft in laboribus : quia aut
molitur mala quæ inférât, aut metuit, ne hæc fibi
ab aliis inferantur. Et quidquid contra proximos
cxcogitat, hoc contra fe excogitari à proximis for-
midat. Fit undique fufpeda, undique trépida. Omnis
qui ad memoriam venit, exquirere contraria
crcditur. Cui ergo tranquillitas fecuritatis deeft ,
huic procul dubio terroris fonitus femper in auribus
eft. Et fæpe contingit, a ut illi quilibet proxi-
mus fuus fimpliciter loquatur, nil adverfum cogi-
tet. Sed cum pax fit, ille infidias fufpicatur : quia
qui femper dolose agit, fimpliciter erga fe agi non
æftimat. Et quia feriptum eft : Impius cum in pro-
ftndum venerit peccatornm , contemnit : inyolutus
iniquitatis fuæ tenebris jam de luce defperat. Undé
& fequitur :
Non credit qtiod reverti pofisit de tenebris ad lu-
cem, circumfpeEtans undique gladium.
4j. Quia dum feriri fe undique infidiis credit,
falute defperata, femper ad nequitiam excrefcit.
Aliquando verb ifte perverfiis etiam fuperna judi-
cia attendit, & fuper fe hæc venire metuit. Sed
cùm ftipendium vitæ præfentis quærit, hæc ea-
rm-
Imjls dcfpc
rata Bute,
ad fie
■KId~ dem judicia quæ metuere coeperat,avaritiæ devi-
dus infania contemnit. Et quidem mori fe polfc in
peccato exiftimat, fed tamenàpeccatonon ceflàt.
Unde & fubditur :
Cum fe moverit ad qturendum panem^nonvit quod
paratus fit in manu ejus tenebrarum dies. .
46. Panis etenim R ftipendium vitæ præfentis :
tenebrarum verb dies, tempus ultionis accipitur.
Verb-.
c l r u
ILL
Brime-- In adu itaque fuo aliquando ifte perverfus iram
| X I*uperni judicis perpendit prpfentem : fed à ma-
| lo non avertitur , ut etiam'ipfa quoque ab ejus
intérim valeat averti. Acculante. fe autem con-
feientia feriri metuit ; led tamen femper auget quo
I c feriatur.c Contemnit reditum fuum, delperat ve-
niam, ftiperbit in culpa ; fed tamen teftem fiiæ ne-
quitiæ inms habet timorem. Et quamvis prava vi-
deatur foris audader agere, de h is tamen apud fe-
metipfum cogitur trepidare. Unde feriptum eft :
I7, '°' Cum enim fit timida ne quitta , dat tefiimonium condemnation
: quia cùm illicita quifquis perpétrât,
pavet quod facit -, SC apertus damnationis teftis eft
ipfe timor iniquitatis : quia Sc timetur quod agi-
tur, Sc tamen malum non vincitur, quod timetur.
De quo Sc adhuc fubditur .*
Terrebit cum tribulatio, dr angufiia vallabit eum,
vm*.
I g ficutregem qui preparatur adpralium.
C I put 4 7 ' In omne quod iniquus agit , tribulatione
H lii. ^ anguftia vallatur : quia cor ejus anxetate d Sc
^Bnguftiis fufpicione confunditur. Alius occulte appétitc vi
■ Jy“1 aliéna diripere, qui laborat in cogitationibus, ne
A deprehendi valeat. Alius relida veritate menti-
ri délibérât , ut audientium animum fallat. Sed
quantus labor eft (ollicitè euftodire, ne ipfa ejus
- fallacia deprehendi queat ? Ponit quippe ante ocu-
los , quid fibi à veritatem feientibus refponderi
polfit ; Sc cum magno cogitatu pertradat, quomo-
do per argumenta falfitatis, documenta veritatis
exfuperet. Hincinde fe circumtegit, S c contra hoc,
ubi deprehendi potuerit, veritati ümilcm refponfio-
nem quærit : qui fi vellct verum di.cere, urique fine
labore potuilfet. Plana quippe veritatis via, Sc gra- PIana v«i-
ve eft iter mendacii. Unde Sc per Prophetam <ïici- SmkcrmeS-"
tur : Docuerunt enim Linguant fuam loqui menda- dacii.
g cium : ut inique agerent, laboraverunt. Bene ergo ^erem-9-s-
dicitur : Terrebit eum tribulatio , dr angufiia valla-
bit cum : quia apud lemetipfum f in labore timoris £
deficit, qui fecuritatis fociam viam veritatis relin-
quit. Qui bene régi præparato ad prælium compa-
ratur : quia in eo ipfo malo quod agit, Sc terretur,
Sc feftinat, Sc ex confcientia trépidât, Sc ex defidcrio
anhelat, metuit Sc fiiperbit, pavefeit fufpicionibus
, Sc mentem per audaciam erigit. Sciendum. V et. xxt.
quoque eft, quia rex qui præparatur ad prælium,
fic de hofte fufpedus eft, g ut eidem quoque quern g
ducit exercitui metuat, ne labefadetur , ne per
deftitutionem militum jaculis pateat inimicomm.
Iniquus ergo anguftiâ vallatur, ficut rex qui præ-
q paratur11 ad prælium : quia videlicet falfa agens, b
falfa loquens, formidat, ne fuos amittat milites,
id eft, argumenta falfitatis -,Sc veritatis jaculis pateat
, fi ei forcafle defuerit quod ex fallacia oppo-
nat. Sed quamvis animus trepidet, quamvis confcientia
accufet , cupiditate tamen fua iniquus
vincitur , Sc fiipprefl’o pavore audaciam de ini-
quitatibus fumit. Et fæpe etiam ultione menti
propofita, fe contra Deum erigit, quælibet ab eo
adverfa perpçti délibérât, dummodo hîc , dum
valet, omne quod placet, agat. Unde & fiibdi-
tur :
Tetendit enim adverfus Deum manum fuam , dr Verfis. & 2s.
D contra Omnipotentem roboratus efi. Cucurrit ad-
verfus eum ereffo collo , dr pingui cervice armaius
BM . . . 48. Hæc de ipfo iniquorum capite, fcilicet Anti- C aput
chrifto, apertiùs fentiuntur, qui contra Deum ma- XLIII.
num erigens, roborari dicitur : quia parvo tempo- ReC. xxn.
re permittitur exaltari, 5 ut quo ad modicum gloria- fravorum vo* • }• ■ . 1 '. \ • 0 o 1 Iuntatiquan- ri unitur, eo in perpetuum atrocius pumatur. Sed doque Deus
quia ejus membra funt omnes iniqui, hoc quod in Pcr mifencot-;
finemundi ille tune fingulariter adurus eft unus, aua™°^s*
videartius modo qualiter à malis agatur fingulis. aliquando fi-,
Sunt namque nonnulli, qui &: fi qua aliquando age- *roPlcn •
re contra omnipotentis Dei judicium nituntur, ipfa
impoflibilitate explendæ fuæ voluntatis fradi, ad
femetipfos refpiciunt, atque ad eum, quem con-
£ temnere voluerant, convertuntur : Sc quidifeedere
longe potucrant, fi quod vellcnt implere valuif-
fent, per hoc aliquando falvantur, quia quod ne-
quiter voluerunt, implere nequiverunt. Unde ad
fe redudi, cujus fint conditionis afpiciunt, Sc plan-
gunt fe k contraria veritati voluilfe. E t funt nonnul- k
* Turon. & Vindoc. ut talia cuilibet proximo fuo fimpliciter loquatur.
Bellov. ut tali cuilibet proximus fuus fac. Bigot. & Lyr, ut alia qutlibec
proximus fibi loquatur, nil adverfum cogitans. Sed &c. TJtic.«/ alia quilibet
proximus fuus fimpliciter loquitur.
k Dccft ad lucem in Norm. & Bclloy. abeft ctiama textu lxcbr. Ica
tarnen Hieron. legit.
c In Sag. contemnit enim.
d Utic. olim & tribulatione, nunc & fiufpicionex
* Deelt, vi, in BcUoy.&Notmj
f Norm. In labore mentis ; in Utic. priilsCriptum crat, in labore ùtr.ot
Sic. mff. noftri & Anglic. At editi etiam antiquiorcs, ut eumdtm quo*,
que quem ducit exercitum metuat. Quod olim in Utic. leûum.
t Utic. ad bcllum. fed habet ad pralium in margine.
> Ita Bcllov. Norm. & alii. Priùs in'Utic. lcûum , ut ctim, quemad*
modum in exeufis.
k Vindoc. contraire veritati voluijlc, Ebroïc. contraria voluntati vo^
luifie. ,
C e iij