8ÉÉ» ». *
In quatnor
«lundi partes
fandli pnedica-
torcs mifli.
Quatuor funt
quam ab invi-
<tm difloci'and*.
Duplex prxdi-
cacorum vita ,
aftiva & con-
«emplaciva.
b
Luc. ie. V. 39.
ibidem v. 42.
d
Una dignitate
minor, necef
faria eft ; altera
minime-.
■ dum aliis atque aliis datur | be ab auditoribus fidcs A ergo vita intrare poflunt ad cadeftem patriam, qui
accipitur , Sareptana mulier, videlicet fanda Ec- bona qua: poflunt operari, non negligunt | fine
çlefia, fub créditons fui jam debito non tenetur.
Sequitur :
Et manus hominis fitb permis eorum a in quatuor
partes.
7. Poflunt hoc in loco quatuor partes, quatuor
mundi regiones accipi, fcificet Oriens, Occidens
adiva autem inträre non poflimt, fi negligunt bona
operari qua: poflunt. Ilia ergo in ncccflitatc,
ha:c in voluntate eft. Ilia in fervitutc, ifta in liberate.
Hinc eft cnim quod ad Moyfen dicitur:
Si emeris fervum Hebraum, fex annts ferviettibi \ i
in feptimo egredietur liber gratis. Cum quali vefle t
Meridies, be Septemtrio ; quia fandorum prædi- intraverit, cum tali exeat. Si, habens uxorem, &
catio audore Deo in cundis mundi partibus eft uxor egrediatur fimuL Sin autem dedcrit iUi domiegrefla.
«us uxorem, & pepererit filios & filias, mulier &
8. Poflumus etiam per quatuor partes principa- liberi ejus erunt domini f u i ipfe verb exibit cum
les quatuor virtutes accipere , ex quibus reliquæ vefiitu fuo. £>uod f i dixerit fervus, Dili go domivirtutes
oriuntur, videlicet prudentiam, fortitu- g num me urn, & uxorem ac liberos, non egrediarli-
dinem, juftitiam, atque temperantiam. Quasni- her : offerat eum dominus diis , & applicabitur ad
minim virtutes tunc veraciter accipimus, cùm ofiium & pofies , pcrforabitque aurem ejus fiubula,
carum ordinem cuftodimus. Prima quippe pru- & erit ei fervus in feculum. Paulo.latiiis teftimodentia,
fecunda fortitudo, tertia juftitia, quarta nium.dedimus, e ut diftindionem fervitutis atque
temperantia eft. Quid enim prodefle poteft pru- libertatis in utraque vita monftraremus. Sed onedentia,
li fortitudo défit ? Scire etenim cuiquam rofum eflfe non débet, fi hoc exponendo exequiquod
non poteft facere, poena magis quàm virtus mur, unde hæc ipfa qüæ diximus, affirmemus.
eft. Sed qui prudenter intclligit quod .agat , be n. Hcbræus enim tranfiens interpretatur. Et fer-
fortiter agit quod intellexerit , jam proculdubio vus Hebræus emitur , quando unufquifque, qui
-juftus eft : fed ejus juftitiam temperantia fequi de- jam ab hoc fcculo mente tranfit, fervitio omnipobet,
quia plerumque juftitia, fi modum non ha- tentis Dominifubditur. Illc etenim verèDeoferb
e t , in crudelitatem cadit. Ipfa ergo juftitia verè vire appétit, qui ab hoc fcculo mente tranfire dijuftitiaeft,
quæfe temperantiæ freno moderàtur : dicerit. Sic Moyfes tranfivit, ut videret vifum.
ut in zelo quo quifque fervet , fît etiam tempe- Sic David cùm videret impium cxaltatum be elevarans
; ne fi plus ferveat, perdat juftitiam, cujus tum f fuper cedros Libani, tranfivit, be eccc non
fervare moderamina ignorât. ' erat. Quia iniquorum potentias efle magnum ali-
Duæ autem funt fandorum prædicatorum quid fortafle credimus, nifi ad permanens feciivitæ
f adiva feilicet, be contemplativa : fed adiva lum mente tranfeamus. Servus verb Hebræus emprior
eft tempore , quàm contemplativa, quia ex tus fex annis fervire præcipitur, ita ut in feptimo
bono opéré b tejaditur ad contemplationèm. Con- liber exeat gratis. Quid enim per fenarium nutemplativa.
autem major eft merito, quàm aftiva : mcrum , nifi adivæ vitæ perfc&io defignatur ?
quia hæc in ufuc prarfentis operis laborat, ilia ve- quid per feptenarium, nifi contemplativa expriro
fapore intimo venturam jam requiem deguftat. mitur ? Sex ergo annis fervit, be feptimo egredi-
Quid itaque per manus nifi adiva, be quid per tur liber, qui per a&ivam vitam quamperfedè expennasnifi
contemplativa vita fignatur ? Manüs cr- hibuérit, ad contemplativa: vitæ libertatem trango
hominis fub permis eorum eft, id eft virtus ope- fit. Et notandum, quod gratis liber egreditur,
ris fub volatu çontemplationis. Quod bene in Evan- ^ quia ii qui poftquam omnia fecerint,. dicunt fe
gelio duæ illæ mulieres defignant, Martha feili- inutiles fervos , eis proculdubio ficut ipfa a&iva
cet be Maria. ^Martha etenim fatagebat circa fre- fuit ex munere , ita erit ex gratia etiam contemquens
minifierium : CMaria autem fedebat ad pedes plativa. Cum quali vefte intraverit, cum tali exeat:
Domini, & verba ejus audiebat. Erat ergo una in- quia omnino necefle eft ut unufquifque noftrum
tenta operi, altera contemplatiôni. Una aftivæ in hoc quod incipit, perfeveret, atque ufque ad fi*
ferviebat per exterius minifterium, altera contem- nem operis in ea qua inchoavit intentione perduplativæ
per fufpenfionem cordis in verbum. Et ret. Ille quippe bene àd contemplativam tranfit,
quamvis a&iva bona fit, melior tarnen eft contem- qui in a&iva vita intentionis fuæ veftem ad deteplativa:
quia ilia cummortali vita deficit, iftave- riora non mutaverit. Et funt nonnullî, qui priufro
in immortali vita pleniùs excrefcit. Unde dici- quam omnipotentis Dei fervitio in fan&a convertur:
cMaria optimum partem elegit, qua non aufe- fatione fbcientur , jam g bona operari diligunt.
retur ab ea. Quia igitur a&iva minor eft merito, Sunt verb alii, qui bona opera, poftquam ad ferquàm
contemplativa , re£te nunc dicitur : ^Ma- £ vitium omnipotentis Dei venerint, difeunt. Qui
nus hominis fub pennis eorum. Nam ctfi per adi- ergo operationcm bonam &: priufquam ad Dei
vam boni aliquid agimus, ad ca:lefte tamen defi-
derium per contemplativam volamus. Unde be
apud Moyfen adiva fervitus, contemplativa autem
libertas, vocatur.
10. Et cum d utraque vita ex dono fit gratia:;
quamdiu tamen inter proximos vivimus, una no-
■ bis in neceflitate eft, altera in voluntate. Quis c-
nim cognofcens Deum, ad ejus regnum ingredi-
tur, nifi prius bene operetur >. Sine contemplativa
Icrvitium venerit, habere ftuduit, Hebrxus fervus
cum uxorc emtus eft.
iz. Et plerumque is qui talis eft, poteft ad con- ^
templativam vitam tranfire, be tamen adivam non ljc
deferere. Unde be illic fubditur : Si habens uxo- »
rem, & uxor egrediatur fimul. Cum eo enim ad libertatem
be uxor egreditur, quando is qui ad con-
tcmplationem h pervenit, etiam foris adioncm boni
operis . qua prodefle poflit aliis, non relinquit.
a E d it i, in quatuor partiius.
b C . G'crm. tondit.
« SuelT. prtfentis temporis. Ec infra cam Loagip. faporis intimi. Nof-
tra left, eft al. mfs. prxcipuè German.
* Ç. Germ. Norm. Val-cl. utraque vitt.
f Sueffi & nonnul- Norm, ficut cedros. C . Germ, fuper chedros.
e Longip. bona opera dilirunt.
h G. Germ. 6c Corb. pervenit, aliis non relinquit.
. Sin
rit filios be filia$, mulier be liberi ejus erunt Domini
fui, ipfe verb exibit cum veftitufuo. Servo emto
dominus dat uxorem , cùm prædicator quifque
eum quern juri omnipotentis Dei mancipaverit,
bonæ adioni conjungit. Nam be piædicatores domini
vocant'ur, ficut Elifæo prophetæ de prædica-
torc fuo dicitur : Scis quod Dàminus tuns tollaïur d
te fUxor verb fervi emtitii filios be filias parit,quari-
do bona adio fortes vel teneros frudus générât.
Sed mulier quæ à domino dataeft , eidem domino
cum filiis remanet, ipfe veto fervus exit cum
veftitu fuo : quia bona adio, vel ejufiiem bonæ ac-
tionis frudus , prædicatoris mercedi reputantur.
malia-, non volarent. Necimmcrito manus hominis
eflé fub pennis dicitur, quia de eodem Redcm-
,tore noftro feriptum cft : <g>ui cum fit fplendor glo- ij«br. i, 3.
ri a , & figura fubflantia ejus , portanfque omnia.
Ejus ergo manus corda noftra portât, ejus manüs
in contemplatione nos fublevat. Nifi enim, ut di-
dum eft, omnipotens Verbum propter homincs
homo fieret, humana corda ad contemplandam
Verbi excellentiam non volarent. Inde ergo excella:
fadæ funt hominum mentes, unde inter homines
apparuit humilis Deus. Dicatur itaque de fan-
disanimalibus, dicatur \ Et manus hominis fub penr
H H bH .. . . : ----------------; r ---------- nù eorujn. De quibus adhiic fubditur :
Ip f e v e r o in d e f id em fu t m t e n t io n e p e r d u r a n s ; p e r Et faciès & pennas per quatuor partes habelant, rerfi*. & 9.
fu p e rn am g r a t ia m a d c o n tem p la t io n em l ib e r e g re - a e r a j f cn n / e o r l a lu r L adalunm.
d i t iu : guod f i dtxent fervus , Diligo Dominum 15. P e r q u a tu o r p a r te s fa c iè s Se p e n n a s h a b e n t , Sanftorum
quia in cundis mundi regionibus prædicarites de- pra:dicatorum
monftrant quidquid de humanitate, quidquidde fa p Ü n t ia 'S
divinitate noftri Redemtoris fentiunt. Quia dum in ca'
incarnatum Deum ubique prædicant,. in quatuor rt^tcfoci4U'
mundi partibus' faciem demonftrant. Dumque
cum efle unum cum Pâtre be Spiritu fando an-
nuntiant, ubique pennâ çontemplationis volant.
Quorum pennæ jundæ funt altcrius ad alterum.;
quia omnis eorqm virtus, omnifque fapientia, qua
ceteros homines çontemplationis fuæ volatu tranf-
cendunt, viciflim fibi in pace atque unanimitate
metm-, & uxorem ac liberos ; non egrediar liber. Servus
dominum fuum diligit, quando prædicatoris
verba follicita mente euftodit. Uxorem quoque
amans & liberos, liber egredi reeufat, quando
adivam vitarn ejufque frudus diligens, tranfire
ad contemplativam non vult : quia bona fe opéra
a haberein minifterii fui fervitute confiderans, aad
r. libertatis quietem reeufat fecedere. Sed offerat
b cum dominus diis, b tjr applicetur ad ofiium & pofies,
& per foret aurem ejus fiubulà, ut fit ei fervus
in feculum. Is zmmm ^ 1 cn• im qui in adiva difrpofuit vita per- uunu uatc aiquc durare, a domino dns otfertur , quando a prædi- cj d conjungitur. Uuinmdie. ifveiruipptiuumm ceiftt :: gga adtejfuurrjfuumm «d
efi fapientia, primitm quidem pudica efl, deindepa- ^acoè' 3‘ l7‘
cifica. Unde be eifdem fuis prædicatoribus Veritas
dicit : H abete in vobis fa l , & pacem habete inter Marc. 9. 4?,
y os. Penna ergo animalium älterius ad alterum
jungitur, quia fandorum prædicatorum virtus atque
fapientia viciflim fibi in caritatis atque con-
cordiæ pace fociatur. Penna autem alterius ab al-
tero divifa effet, fi in hoc quod unufquifque in
fapientiam evolat, habere pacem cum altero rc-
eufaret. Sequitur :
Non revertébantur cùm incederent,fed unum quod- 9i
que c ante faciem fuam gradiebatur. c
■n110' -iiim t V T ’ - . . Uv r u ivLu- 16. Pennata animalia , videlicet prædicatores i>‘ poen. difi.2.
quiDfandi,cùmihçedunt, minimè revertuntur.; quia " Pcnnata-
H B ! ut «Ç à ccrrenisa£libus i W i S i s l
^ • n U Un- aâ 1^elCaC^ni veram valeat ad ea quæ reliquerunt, ulteriùs nullatenus refle- fc,nPcr adrnc~
P,a" Ium dlcltur ! & aantur- Q i? fi énjm per quamdam viam f eis incedere,
eft mente ire femper ad meliora. Quo
contra de reprobis dicitur, quia reverfi fuiit cordé txum. r+.s-4,
in Ægyptum. Et.per femetipfam Veritas dicit:
Nemo mittens, manum in aratrum, & afpicicns re- Luc- P* S2\
tro, aptus efi,regno Dei. Manum quippe in aratrum
mittere, eft quafi per quemdam compundio-
nis vomerem ad proferendos frudus terram fui cordis
aperire. Sed rétro poft aratrum afpicit, qui poft
exordia boni operis ad mala revertitur, quæ reli-
quit. Quod quia eledis Dei minimè contingit,recatore
fuo antiquorum patrum did’is imbuitiir, qui
.nobis in via omnipotentis Domini facerdotes fue-
runt. Atque ad qftium Se poftes tabernaculi duci-
tur, ut de ingreflii cxleftis habitaculi altius aliquid
audiat,' be tremendi judicii diem fubtiliter agnof-
cat, ne per bpna opera qua:facit, placerehomi-
nibus appetat. Sicque auris ejus fubula perforatur,
« dum mens illius c timoris Dei fubtilitate percuti-
tur, ut verbi acumine transfixa , per omne quod
agit, noverit ingreffum regni fempcr attendere,
be quafi ab oftio Se pofte tabernaculi perforatam
aurem portare.
1 ï3- Qtuèritfervus in feculum, ut efle poft fecuipfa
creatura liberabitur a fervitute corruptionis in
libertatem gloria JiliorumDei. Tunc enim in nobis
vera libertas erit, cum ad glo.riam filiorum Dei
adoptio noftra per venerit. Nunc verb non folum
adiva vita in fervitute eft, fed ipfa quoque con-
templatio, qua fuper nos rapimur, libertatem mentis
adhuc perfede non obtinet, fed imitatur; quia
illaquies intima in amigmate videtur. Ipfa tamen
in quantalibet fit contemplationis anguftia, adiva
vita jam valde eft latior atque fublimior, qua: ad
I B H I e w non cogicans, fed æterna. Qma îÉàque contem- ^ tur cum incederent. , '
plativa vita ad fuperiora evolar, be adivæ vitæ longe
fupercft quadam, ut ita dicam, dignitate fecu-
ritatis fuæ, apte nunc dicitur : Et manus hominis
Jub pennis eorum.
cmpia! pPg ^'n vetb hoc in loco homo Redemtor nofter
nos accipitur, manus hominis fub pennis eorum eft ;
quia nifi Deus homo fieret, qui mentes prædican-
* SuclT. ad libertatem quietam.
Longip. & applicet.
• * C. Gérra. amorh.
■ Cotb. conjungunt.
Tom. I,
jungit: JJnumquodque ante faciem Juamgradiebatur. re^fta^xtern»
Ante nos enim sterna funt , poft nos temporalia: Lemper anhc-_
quia be illa pergentes invenimus, Se ifta receden-larc'
tes quafi poft dorfum relinquimus. Unde Se magnum
illud pennatum animal dïcebat, quod ufque Philip. 3, ZJ,
ad cteli tertii fecreta volaverat: Unum verb, qua & I+‘
* ,C . Germ, unumquodque eorum. Ebroïc. unumquodme eorum con~
tra faciem.
{ Val-cl. ecs inccdere. .