prodeft fi adfint omnia & define.filii qui fuccef- A ris vita: pnefentis pundus efle cognofcitur , cumQtlj,
for^fiant Sequitur: , - fine terminatur? Cum enim ad extremumquifque ncm ]J!
propinquis.
fbi<$fiant ? Sequitur
Verf. 8, 'Semen eorum permanet corameis. ■ ,
CAP XL. 4^-In augmentum magna: felicitaris,cmn magno
in iiberis, & patrimonio dantur '& heredes: ac ne qua necef-
£cas faicein temporalis ab ociïlis fiibtrahat eos, in
quibus animus exultat j de hoe eorum femine dicitur:
Permanet coram eis. Quid autem fi filii dati
funt, fed ipfi fterilitate feriuntur ? Sic in eis genus
extinguitur, ficut parentum fterilitate extinguiti-
mebatur. Sequitur .:
Propinquortim turbo, dr nepotum in con/peffu eo-
TiMK
perducitur, de præterito jam nil tenet -quia teun-.momcn
pora cunda delapfa Cunt ; in futuro nil Habet, quia m‘
unius horæ momenta non reftant. Vita ergo, qua:
fic anguftari potüit, pundus fuit. Ut enim prædi-
ximus, in pundo ftylum ponimus, &: levamus.
Quafi ergo in pundo vitam tetigit, qui hanc ac-
cepit 8c amifit. Poteft in pundo hoc quoque intel-
ligi, quöd fiepe h i, qui diu in iniquitatetolerati
funt, fubità morte rapiuntur, ut nec Here ante
mortem liceat quæ peccaverunt. Sed quia nonnum-
quam etiam vita juftorum fubito fine terminatur,
Ecce adeft vita, adfunt honores 8c divitiæ, ad*- B meliùs illud accipimus, fi hoede eorum temporafimt
filii, adfunt nepotes. Quid fi qua mentem
a inteftina cogitatio exurat, 8c fecuritatis gaiidiaa do-
meftica rixa tranfverberet ? Quæ eft mundi hujus
félicitas, fi læra non eft ? Sequitur :
Vtrf. 9. Dorms eorum fecuu funtdr pacatx, dr non efivirgo
Dei fuper illos. ■
C aput 47,. Securæ 8c pacatæ fimt : quia peccantes vi-
XI*?. vunt, lugenda agunt, 8c gaudia non relinquunt.
in pacata do- Virga eos fiipernæ difciplinæ non percutit : 8c tan-
to ampliùs in culpa proficiunt, qüanto minus ex
culpa feriuntùr. Sed quia intus quæ profperantur
audivimus , in agris quoque quæ prolpericas airi-
b deat, b videamus. Sequitur:
Verf.io. Bos eorum concepit, c & non abortiv it î vacca pet
périt j dr non eft privat a fétu fuo,
inarmento- Vulgaris locutionis ufiis eft , ut hovem mafeu-
rum fecund:- jum ^ vaccam feminam vocet : fed * litteraturæ
* ideftc a ^ocuc*° bovem communis generis appellat. Unde
walks,. nunc dicitur : Bos eorum concepit, dr non aborti-
vit : vacca peperit, & non eßprivata fetu fuo. Do-
minis gregum prima félicitas eft, fi grex fterilita-
tem non habens concipit: fecunda, fi conceptus
ad partum venit : tertia autem, fi hoc quod par-
turn eft , per nutrimenta ad provedum ducatur.
Ut ergo tota fimul adefle impiis demonftraret,
eorum greges beatus Job aflerit concepifle, & non
li vita fentiamus , qüia quidquid tranfire potuit,
fubitum fuit. Amicis autem bead Job, qui idcir—.
co hunc injuftum efle credidcrunt, quia flagella*
cum viderunt, rede ejufdem firndi viri voce de ini-
quörum flore 8c perditione oftenfum eft : quia ...ruiu
præfentis vitæ profperitas innocenriæ teftis non eft :;noce«£
quia multi ad perennem vitam per flagella re- ^
deunt : Ôc'plerique gd infinita fupplicia perducen-argun
di fine flagellé moriuntur. De quibus adhuc fub-
ditur;
£>ui dixerunt Deo : Recede a nobis. /. yerr
p . Hæc verbis dicere vel ftulti minime præfu- q
q munt : fed tarnen perverfi omnes Deo , Recede, yr,v
non verbis fed moribus, dicunt. Qui enim ilia a- r£c J
gunt quæ Deus omnipotens prohiber, quid aliud QuLDeu
faciunt, quàm fiium animum contra Omnipoten- nMI
tem c claudunt? Sicut enim ejus præcepta cogi- cum » fo
tare, eum ad fie introduccre eft : ita ejus manda- oUQt-
tis obfiftere, eum à cordis inhabitarione repellere
eft. Dicunt ergo : Recede à nobis, qui ei ad fie adi-
tum præbérc recufant, eumque pravis aftibusim-
pugnant, etiam fi verbis laudare yideantur. Dicunt
etiam :
Scientiam viarumtuarum nolumut } ' \
yi. Eo ipfio quo ejus feientiam apprehendere .con- r
temnunt. Sunt namque nonnulli, qui ex eo quod yrl”
abortifie : peperifle , & fem proprio non efl’e pri- p) Veritas dicit : Servuss qui nbn cognovit voluntavatos.
Minor autem eft félicitas, fi cùm greges crefi*
cunt, euftodes quoque gregum non proficiunt. Unde
& ad fecunditatem gregum, mox fecund iras
familiæ fiubrogatur. Nam dicitur :
Verf. h. Egredikntur quafigregesparvuli eorum, dr infantes
eorum exultant lufibus.
C a p u t 48.Ut ficut majora ad habendum concefla funt :
XLII. ita multi germinent ad euftodiendum. Sed quia dimultiTucîmc
X'C’ ^xu^tant ^fibus : ipfum quoque infantium lu-
fum in domo iniquorum ne vilem valde efle crcdc-
remus, fubjungens, ait :
Verf.iz. Tenent tympanum dfcithaiam, d gaudent adfb-
^ ni turn organic
Et exultatione. Ac fi patenter dicat : Cùm domini honoribûs &
rebus tument, fubjefti in ludicris aftibus gaudent.
Sed, ô beate vir, quid tam multa’nobis de iniquo-
rum voluptatibus narras ? Jam diu eft quod in eorum
deficriptione loqueris, poft multa breviter dif-
tinguc quæ fiends. Sequitur.
V*rf 13. Ducunt in bonis dies fitos, dr in punffo ad inferno
defendant.
C aput 49. Ecce, beate vir, eorum gaudia diu narrave-
XLIII. ras: quomodo nunc afteris quoa in punóto ad infertem
domini fui t f dr facit digna plagis, -vapulabit cmi^i
paucis: dr fervus feiens voluntatem domini f i t i , dr
non faciens juxta earn , vapulabit multis : nolunt
feire quod faciant, & quail minus fie vapulaturos +*•
exiftimant, irnefeiant quod operari debuerunt. f
Sed aliud eft neficifle , aliud feire noluifle. Ncficit
namque qui appréhendere vult, & non valet. Qui.
autem ut nefeiat, aurem à voce veritatis avertit,
ifte non neficiens, fiedcontemtor addicitur. Via au- vet.iÎ
tem Dei pax, via Dei humilitas, via Dei patientia
eft. Sed quia hæc omnia iniqui deipiciunt, dicunt
: Scientiam viarum tuarum nolumus. Dum e-
£ nim in præfenti vita fuperbiunt, dum honoribûs
inflantur, dum etiam fi non habent, appetunt,
vias J)ei in fua cogitarione contemnunt. Quia e-
nim via Dei in hac vita humilitas fuit, ipfe hie Deus
& Dominus redemtor nofter ad probra , ad con-
tumelias , ad paflionem venit , &: adverfa hujus
mundi æquanimiter pertulit, profpera fortiter vi-
tavit, ut & profpera doceret æternæ vitæ appeti, 8c
adverfa præfentis vitæ non formidari. Sed quiaini-
qui gloriam vitæ præfentis appetimt, ignominiam
fugiunt, dicere memorantur : Scientiam viarum
tuarum nolumus. Scire quippe nolunt, quod facer«
*Turon. domèflica tyflitia. , «
b Ita Germ. See. Norm, audiamus. In Uric, tarnen olim legebatur
•videamus ; nunc audiamus, quod etiam obiervavimus in Ebroic.
‘ In Utic. olimferiptum fanon abou t, quod etiam habet Germ.
a Mit Norm, fa gaudent.
* Turon. habet cludunt pro claudunt.
/Norm. Sc yet. edit, fa non facit digna flagit vafulalit faueis.
contemnunt. Quorum adhuc verba fubduntur, Al ia mercari. Qui fi fiuperna quærerent, jam cum
cum dicitur-: ' fruâu flaborem exhibèrent : quia cummens in pre- c
Jpuis efi omnipotensy tit ferviamus et? cibus ad audtoris fui fpeciem anhelat, divinis defiiffi'
T yz. Mens enim hominis male extends fufa, fic in deriis inflammata, fiipernis conjungitur, ab infe-
; C i I>lrj rcbus corporeis fparfa eft, ut nequead femetipfam rioribus feparamr, g amore fervorisfui fe aperitut g
xvl[ intus redeat, neque eum qui eft invifibilis, cogitare capiat, 8c capiens inflammat ; ÔC fupetiora amare
O jc s , a»1 fufficiat. Unde cariiales viri jufla fpiritalia contem- jam furfum ire eft ; dumque magno defiderio ad
peuji 11 onefle nenteSj Dcum quia corporaliter non vident, quan- cæleftia inhiat, miro modo hoc ipfum quod accipe-
JVrvirc doque ad hoc perveniunt, ut etiam nomefle lufpi- re quærit deguftat. Sequitur :
k^fcnun:. centur. Unde feriptum eft -. Dixit infipiens in corde Verumtamen quia non funt in manu eorum bona Verf.is.
fito, Non eftVeus. Unde nunc quoque dicitur : J>uis fua, confiliurU eorum longe fit à me.
eft Omnipotent, ut ferviamus ei ? Plcrumque enim 54. Bona in.manu habet, qui defpiciendo.tem- C a p ut
plus appetunt homines fervire hominibus , quos poralia fub dominio mentis premit. Nam quifquis XLVIII.
corporaliter vident, quàm fervire D e o, quem non ea nimiè diligit, fe magis illis quarn fibi ipfa fup- v * t. xxi. 1
vident. Per omneenim quod faciunt,adfinemocu- B ponit. Multi etenim juftorum in hoc mundo divi- ^
lorurn tendunt : 8c quia in Deum oculös corporis tes fuerunt, b rebus & honoribûs fulti habere po/fident! non
tendere non poffunt, eiobfequia præbere vel defpi- multa videbantur, quorum mentem quia eorum ab c>s
tmciunt,
vel fi ccepermt, fatigantut. Efife enim, ficut
dittum eft, non credunt, quem corporaliter non in-
tuentur. Qui fi au&orem omnium Deum hupiiliter
a qtixrerent, a id quod non videtur, ei rei qux vide-
b cur,b efle melius, in femetipfis invenirent. Ipfi quipquæ
aderant deleftatio nimia non poflidebat, bona ^
illorum in manu erant ; ' quia poteftati animi flibje-
6ta tenêbantur. At contra iniqui ita fe totis défi-
deriis in exteriorum rerum appetitionibus fundunt,
ut non magis ipfi habita teneant, fied ab his quæ
pe'ex anima invifibili 8c corpore vifibili fubfiftunt : habent, captiva mente teneantur. Qüia igitur non
fed fi hoc ab eis quod non videtur, abftrahitur, illico
corruic quod videtur. Et patent quidem cacnis ocu-
li : fed videre quidquam vel fentire non poflunt.
Senfus enim vifionis periit : quia habitator receffit,
8c domus carnis remanet vacua, quia abfceffit ille
funt in manu eorum bona fua, re£te fubjungitur
Confilium eorum longe fit d me. Quid7 namque eft
iniquorum confilium nifi terrenam gloriam querere,
ieternam negligere, falutem temporalem cum
damno interiori appetere , 8c dolores tranfitorios
Gap
invifibilis fpiritus, qui per ejus refpicere feneftras ad seternos gemitus commutare \ Vir igitur fan-
folebat. Quia ergo rebus vifibilibus invifibilia prx- ^ ^fr;r-ir;r.n^.c inmpnc
ftantiorafunt, carnales quique ex femetipfis penfa-
ie debuerunt: atque per hanc ut ita dixerim, fca-
lam confiderationis tendere in Deum: quia eo eft,
quo invifibilis permanet: 8c eo fummus permanet,
quo comprchendi nequaquam poteft. Sunt veto
nonnulli, qui Deum 8c efle, 8c incomprehenfibi-
lem efle non ambigunt: qui tamen ab eo non ip-
fum, feddon^ exteriora quanrunt. Quae cum ei fer-
vientibus deefle confpiciunt, ipfi fervire contemnunt.
De quorum adhuc verbis adjungitur:
Bt quid nobis prodeft, f i oraverimus ilium ?
53. Cum Deus in oratione non quanitur, citius in
6tus has iniquorum cogitationes intuens afperne-
tur, 8c dicat : Confilium eorum longé fit d me. Quia
nimirum efle bonum incomparabiliter vider, ad
breve tempuseligit hîofub flagéllo gemere quàm
æternæ ultionis fuppliciatolerare. Sed neque in hac
vita hi qui in ea profperari appetiint, continué
profperantur. Nam plerumque eorum gaudia, fub-
orti gemitüs interrumpunt. Unde fubditur : ^
fc JQuoties lucerna eorum extinguetur, dr fuper- Verf. 17;
veniet eis inundatio , dr dolores dividet furoris
B Ê B B Ê .. yy. Sæpe impius lucernam fuam, filiorum vicam C a p u t
æftimat: fedcùm filius qui nimiè amatur,fubtra*- XL IX.
Ymm oratione animus laflatur : quia cùm ilia quifque po- px hitur, lucerna' impii, quæ videbatur, extinfta eft.
•^-LV ,_____c __s,. ._______ .___■L' o_______________ :___:____r_1______ ftulat, qux fortafle juxta occultum judicium Deus :__1_: __ 1______
tribuererecufat, ipfe quoque venit in faftidium, qui
^&nc p°flu. non vujt j are qU0(j amatur. Sedfe magis Dominus
quam ea qu£ condidit , vult amari, ieterna potius
Mm. 6.3}. quam terrena poftulari, ficut feriptum eft:. <^ux-
j c rite c primum regnum Dei dr juftitiam ejus, dr hac
omnia adjicientur vobis. Qui enim non ait, dabun,-
, tur, Sed adjicientur: proredo indicat aliud efle
quod principaliter datur, aliud quod fuperadditur.
Quia eiiim nobis in intentione jetemitas, in ufu veto
temporalitas efle debet, & illud datur, 8c hoc
nimirum ex abundanti fuperadditur. Et tarnen fa:-
pe homines, cum bona temporaliapoftulant, a:ter-
Sæpe impius præfentis honoris gloriam lucernam libüspoenisaf-
putat : fed dum, fublata dignitate, dejicitur, lucer- ficiunmr mali,
na extinda eft, quæ ei juxta deflderium lucebat.
Sæpe impius opes terrenæ fubftantiæ adefle fibi,
quafi magnam luminis lucernam pucat : fed cùm,
irruente damno, divitias, quas plus fe amabat, per-
diderit, quid ifte aliud quàm lucernam, in cujus lu-
minç1 gaudebat, amifit î Qui ergo gaudere de æter- 1
nis non appétit, neque hie ubi ;folidari vult, poteft
continue lætari. Nam quoties lucerna impiorum
extinguitur,& fupervenit eis inundatio, & dolores
dividitfiiroris fui. Inundatio impiis fupervenit, cum
dolorum fludus ex aliqua adverfitatc patiimtur.
na veto præmia non requiruntf, petunt quodadji- ^ Omnipotens enimDeus cum fedefpici,& in terrena
■ citur, 8c illud non defiderant uVbif a. d1-j*i ciatur. tNvteIc. F ___i______________9 . 1.._
hioriim fuæ effépetitionis députant, fi hie fint tem-
d poraliter pauperes, d & illic beatitudine divites in
sternum vivant : fed fobs, utdidum eftj vifibili-
c bus intenti, c labore poftulationis renuunt invifibi-
* Recent, ed. cd re. quod etiam legitur in Utic. à fecunda manu. At
Turon. & plur. raff, ac vet. edit, ei rei qua videtur.
b Decft eße in Norm, expuniftum fuit in Utic.
cNon legitut, primum, in Norm.
a Ebroic. Sag. Utiç. fa illic beatitudmis dvvites Sec.
* Turon. laborant ihpoftulatione.
f Lyr.' Bigot. Utic* prater hanc left, aliara fubjiciunt Cc. laborem ex-
«perent, quam folam habet Vindoc.
videt concupifcentia lætari : hoc quoque doloribus
percutit, quod fibi videt in cogitarione impii præ-
ferri. Bene autem dicitur : Et dolores dividet furoris
fui. Qui, enim æternos dolores impio per retri-
butionem fervat, 8c aliquando ejus mentem etiam
* Turon. amore favoris fui.
h Turon. rebus fa honoribûs fufulti haberi videbantur.
' Bigot. Lyr. Utic. quia poteftate.
k Lyr. & Bigot, quoties lucerna impiorum extinguitur. Utic. prater
hanc leâibnem, aliam habet quæ eft etiam Germ, quoties lucerna eorum
extinguitur. Religua eontextus, fa fuperveniet See. omittuntur u)
Germ. Lyr. Bigot. & in vet. edit. Parif. & Bafil..
I Vindoc. Anglic. & omnes Norm, «rfr.H
h iij